Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5335 przypisów.

Nadtoś żył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nadto żyłeś, zanadto żyłeś. [przypis edytorski]

nadtoś (…) zasłużył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nadto zasłużyłeś. [przypis edytorski]

nadto — tu: za bardzo. [przypis edytorski]

nadto — zbytnio, nadmiernie. [przypis edytorski]

nadto zyskować — zbyt wiele zyskać. [przypis edytorski]

nad tymi oczy — nad tymi oczami. [przypis edytorski]

na dudka wystrychasz wszystkich — dziś rzadko w formie niedokonanej, raczej: wystrychnąć kogoś na dudka. [przypis edytorski]

na dwa zawody — tu na dwa razy. [przypis edytorski]

nad wieczór (daw.) — dziś: pod wieczór. [przypis edytorski]

nad wiedźmy temi — dziś popr. forma N. lm: nad wiedźmami tymi. [przypis edytorski]

na dwie niedziel — daw. składnia (z D.lm); dziś na dwie niedziele. [przypis edytorski]

na dwie strony — na dwa sposoby, sprzecznie. [przypis edytorski]

nad wolą waszą wściągać was nie mogę (starop.) — nie mogę powściągać was wbrew waszej woli. [przypis edytorski]

nadwor a. nadwór (gw.) — przestrzeń na zewnątrz domu; podwórze. [przypis edytorski]

nad Worsklą — bitwa wojsk litewskich i ruskich z Tatarami w 1399 r. [przypis edytorski]

na dworze Dionizjosów — Dionizjosa I i jego syna Dionizjosa II, tyranów rządzących miastem Syrakuzy. [przypis edytorski]

nad wszystkie Bogi — dziś popr. forma B. lm: nad wszyskich Bogów. [przypis edytorski]

na dwu rycerzów, lepiey, że to dacie (starop.) — lepiej, jeśli to [zadanie] zlecicie dwóm rycerzom. [przypis edytorski]

nadwyrężyć a. nadwerężyć — osłabić, nadszarpnąć przez zbytni wysiłek; dziś tylko książk. [przypis edytorski]

nadybać (daw.) — schwytać. [przypis edytorski]

nadybać — tu: napotkać. [przypis edytorski]

nadybać — zdybać, przyłapać. [przypis edytorski]

nad źwierzęty (starop. forma) — nad zwierzętami. [przypis edytorski]

nad żwirowiska Hermosa zmyka czym prędzej… — Herodot, Dzieje I 55; cytat nieznacznie zmieniony, w oryginale jest zaleceniem wydanym Krezusowi przez Pytię. [przypis edytorski]

nad zakazanie (daw.) — wbrew zakazowi. [przypis edytorski]

nad zamarzłymi bryły (daw.) — dziś: nad zamarzłymi bryłami. [przypis edytorski]

nad zatoką — tu: nad Cieśniną Mesyńską, rozdzielającą wody Morza Tyrreńskiego i Morza Jońskiego oraz Sycylię od Kalabrii na płd. krańcu Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]

nadziak — czekan; broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]

nadziany (daw.) — tu: wdziany. [przypis edytorski]

nadzieią — „nadzieja” (fr. espoir) to zawołanie na herbie Burbonów. [przypis edytorski]

nadzieie (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp r.ż.: nadziei; próżny nadzieje: bez nadziei, pozbawiony nadziei. [przypis edytorski]

nadzieje (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]

nadzieje (daw., gw.) — dziś D.lp: nadziei. [przypis edytorski]

nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]

nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]

nadzielniejszemi (starop. forma) — dziś: najdzielniejszymi. [przypis edytorski]

nadziemskość — nieziemskość. [przypis edytorski]

nadziewać się (daw.) — dziś: mieć nadzieję. [przypis edytorski]

nadziewać się (daw.) — spodziewać się; por. dziś: mieć nadzieję. [przypis edytorski]

nadziewać się (starop.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]

nadziewać (tu daw., reg.) — tu: wkładać na siebie. [przypis edytorski]

na dziw (starop.) — tu: przedziwnie; niezwykle, bardzo. [przypis edytorski]

nadzwyczajnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: nadzwyczajnym. [przypis edytorski]

nad zwyczaj (starop.) — nadzwyczajnie, niezwykle; bardzo. [przypis edytorski]

Nägeli, Karl Wilhelm von (1817–1891) — szwajcarski botanik; w dziele Mechanisch-physiologische Theorie der Abstammungslehre (Mechaniczno-fizjologiczna teoria ewolucji, 1884) odrzucał darwinowski dobór naturalny jako mechanizm ewolucji na rzecz ortogenezy (teorii rozwoju kierunkowego), istnienia rzekomej wewnętrznej siły doskonalącej, prowadzącej do przemian gatunków; twórca teorii przenoszenia cech przez tzw. idioplazmę. [przypis edytorski]

na fabryce — właśc.: na terenie fabryki. [przypis edytorski]

nafciana — dziś popr.: naftowa. [przypis edytorski]

nafciany — dziś: naftowy. [przypis edytorski]

na fest (z niem.) — mocno. [przypis edytorski]

Nafissa a. Nefissa — mieszkanka renesansowej Wenecji, wyimaginowana święta, znana ze swej hojności i rzekomo obdarzona szczególnymi umiejętnościami; bohaterka wielu utworów włoskiego Cinquecento. [przypis edytorski]

naflażyć (daw.) — napadać: o deszczu ze śniegiem. [przypis edytorski]

na froncie bolszewickim — chodzi o wojnę polsko-bolszewicką z 1921 roku. [przypis edytorski]

naftą sycone światło — światło lampy naftowej; przed II wojną światową na terenach wiejskich generalnie nie było dostępu do sieci elektrycznych, prąd docierał tylko do znikomej liczby wsi. [przypis edytorski]

Naftali a. Neftali — syn Jakuba i Bilhy, niewolnicy Racheli (Rdz 30,1–8). [przypis edytorski]

naftalina — handl. nazwa naftalenu używanego jako środek przeciwko molom. [przypis edytorski]

Na fundusz wyborczy? Któż to taki? — w języku niemieckim termin „fundusz wyborczy” to pojedyncze słowo: Wahlfonds, które może przypominać nazwisko. [przypis edytorski]

na furmanki się najmował — zatrudniał się do pracy w polu; furmanka: wóz konny wykorzystywany przy przewożeniu zbiorów z pól uprawnych m.in. ziemniaków, zboża, siana. [przypis edytorski]

nagabała — dziś popr.: nagabywała. [przypis edytorski]

nagabanie — dziś popr.: nagabywanie, tj. uporczywe nakłanianie. [przypis edytorski]

nagabanie — nagabywanie; naprzykrzanie się, niepokojenie. [przypis edytorski]

nagabany — dziś: nagabywany; nękany, zaczepiany. [przypis edytorski]

nagabywać — zwracać się z prośbą o coś, dopytywać się (zwykle: natarczywie), domagać się, dopytywać się. [przypis edytorski]

naga duszo — iron. nawiązanie do koncepcji teoretyka Młodej Polski, Stanisława Przybyszewskiego, przedstawionej m.in. w manifeście pt. Confiteor: „naga dusza” to dusza artysty, wyzwolona z konwenansów społecznych, przekraczająca stereotypy myślenia i zachowań i przez to zdolna do odczuwania istoty bytu. [przypis edytorski]

na gadzie (daw.) — na piętrze. [przypis edytorski]

na Galacie, rumaku swym — imię konia Hektora Szekspir zaczerpnął z dzieła Lydgate'a, podobnie jak powyżej postać Margarelona, nieprawego syna Priama. [przypis edytorski]

naganiać (daw.) — ganić, krytykować. [przypis edytorski]

naganiać — ganić, krytykować. [przypis edytorski]

naganiać — krytykować. [przypis edytorski]

naganiać (tu daw.) — krytykować, ganić. [przypis edytorski]

naganiacz — osoba skłaniająca kogoś do czegoś. [przypis edytorski]

naganka a. nagonka — napędzanie zwierzyny w pobliże stanowisk myśliwych. [przypis edytorski]

Naganowski, Egon (1913–2000) — eseista, krytyk, tłumacz z jęz. niemieckiego. [przypis edytorski]

nagan (z ros.) — popularny w Rosji międzywojennej rewolwer belgijskiej firmy Nagant. [przypis edytorski]

na gardło (daw.) — na śmierć. [przypis edytorski]

na gardło osądzić — skazać na śmierć. [przypis edytorski]

na gardło skazano (daw.) — skazano na śmierć. [przypis edytorski]

na gardło stać (daw.) — starać się o czyjąś śmierć. [przypis edytorski]

na gardle karać — stosować karę śmierci (wykonywaną przeważnie przez ścięcie lub powieszenie). [przypis edytorski]

na gardle karano — karano śmiercią. [przypis edytorski]

na gardle pokarać — wykonać karę śmierci. [przypis edytorski]

na garnuszek — na utrzymanie; Franka oddano osobie zarobkowo zajmującej się wychowaniem dzieci, którymi nie mogły się opiekować ich matki, najczęściej dlatego, że nie były mężatkami. [przypis edytorski]

Nagasaki — miasto w Japonii, w zach. części wyspy Kiusiu; od 1639 do XIX w. jedyny japoński port otwarty dla cudzoziemców i centrum wymiany międzynarodowej dla całego kraju. [przypis edytorski]

nagatywa, popr.: negatywa (daw.) — głos niezgody, przeciwko głosowanej propozycji. [przypis edytorski]

nagel (niem.) — gwóźdź, kołek. [przypis edytorski]

nagiem — dziś popr. forma Msc. lp r.m.: nagim; tu zachowano daw. formę ze względu na rym. [przypis edytorski]

nagiemi ręki — dziś popr. forma N. lm: nagimi rękami. [przypis edytorski]

nagi lud (starop.) — lud nieuzbrojony. [przypis edytorski]

nagim li ciałem będziesz — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li; znaczenie: tylko nagim ciałem. [przypis edytorski]