Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 1712 przypisów.

ugodnić się — uczynić się godnym. [przypis edytorski]

ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]

ugodzić w co (starop.) — osiągnąć co. [przypis edytorski]

ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]

ugodzon do żywa — dziś: ugodzony do żywego; tj. boleśnie zraniony. [przypis edytorski]

ugodzon — ugodzony, uderzony. [przypis edytorski]

Ugolini, Bartolomeo (zm. ok. 1610) — włoski jurysta, autor m.in. Tractatus de simonia (1599). [przypis edytorski]

Ugolino della Gherardesca (ok. 1220–1289) — wł. szlachcic i polityk, wtrącony do więzienia, w którym zmarł w głodu, jeden z bohaterów Boskiej komedii Dantego. [przypis edytorski]

Ugolino — postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]

Ugolin — por. Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło, Pieśń XXXIII. [przypis edytorski]

Ugolin — własc. Ugolino, postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy, biskupa Ruggieri, za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]

ugor — dziś popr.: ugór. [przypis edytorski]

ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]

U-gorsk — Ust-Kamienogorsk, miasto w Azji, nad rzeką Irtysz. [przypis edytorski]

uhamować — pohamować. [przypis edytorski]

Uhland, Johann Ludwig (1787–1862) — niem. poeta, literaturoznawca, z wykształcenia prawnik; był działaczem politycznym jako poseł do Landtagu, następnie do parlamentu frankfurckiego (1848), obrońcą koncepcji tzw. wielkoniemieckiego państwa narodowego (tj. obejmującego swym terytorium również Niemców zamieszkujących tereny ówczesnego państwa austriackiego); poezje Uhlanda były niezwykle popularne, zostały wydane kilkadziesiąt razy za jego życia i weszły w skład biblioteczek domowych w całym kraju; do jego wierszy muzykę komponowali m.in. Johannes Brahms, Franz Liszt, Franz Schubert i Robert Schumann; oprócz lirycznych obrazów dotyczących przyrody, pisał również dzieła literackie nawiązujące do historii (jak np. ballada Szwabska wieść, w oryg. Schwäbische Kunde, osnuta wokół wydarzeń trzeciej wyprawy krzyżowej i śmierci cesarza Fryderyka I Barbarossy) czy prace popularnonaukowe dotyczące starogermańskich wierzeń (np. Studia na temat mitologii nordyckiej, Der Mythos von Thor nach nordischen Quellen). [przypis edytorski]

Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]

uiścić — uregulować należność za coś. [przypis edytorski]

uiszczenie — dziś: ziszczenie, tj. zrealizowanie, wykonanie. [przypis edytorski]

u Iwana — przen. u Rosjan, w służbie carskiej. [przypis edytorski]

ująć — odebrać. [przypis edytorski]

ująć w kluby — ująć w karby; okiełznać. [przypis edytorski]

ujawiać się — dziś: ujawniać się a. przejawiać się. [przypis edytorski]

ujęcie sławy — umniejszenie zasług, psucie opinii, zniesławienie. [przypis edytorski]

ujęło ją to — sprawiło jej to przyjemność. [przypis edytorski]

Ujejski, Józef (1883–1937) — historyk literatury, badacz okresu romantyzmu, zwł. filozofii i prądów umysłowych tego okresu, w tym mesjanizmu; po uzyskaniu w 1907 r. stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się dalej w Paryżu; od 1919 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1932–1933 rektor; członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1921) i Polskiej Akademii Umiejętności (od 1922); autor m.in. Dziejów polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie (1931). [przypis edytorski]

ujeść (daw.) — ugryźć. [przypis edytorski]

ujeżdżać — tu: uciekać; odjeżdżać uciekając. [przypis edytorski]

ujezdnyj (ros.) — powiatowy. [przypis edytorski]

ujezdżaiąc (starop. forma) — dziś: ujeżdżając; odjeżdżając. [przypis edytorski]

ujma — coś, co kogoś obraża bądź poniża. [przypis edytorski]

ujma — coś, co obraża a. poniża; być ujmą dla kogoś: przynosić komuś wstyd, hańbić kogoś. [przypis edytorski]

ujmi (starop. forma) — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozkazującego: ujmij. [przypis edytorski]

ujrzał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: ujrzał uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]

Ujrzał niebo rozwarte… — Dz 10:11–13. [przypis edytorski]

ujrzano, iż ogania się psu (…) — por. Diogenes Laertios, Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 66. [przypis edytorski]

ujrzawszy (…) fizjonomią — dziś: ujrzawszy fizjonomię; fizjonomia daw.: twarz. [przypis edytorski]

Ujrzawszy lud wielki, użalił się nad nimi, bo byli strapieni i leżący (…), jako owce nie mające pasterza — Mt 9, 36. [przypis edytorski]

ujrzemy (daw.) — dziś: ujrzymy. [przypis edytorski]

ujrzemy — dziś popr.: ujrzymy. [przypis edytorski]

ujrzy (…) sług — dziś popr. z B.: ujrzy sługi. [przypis edytorski]

ujrzysz wielką część przodków twoich czynu (starop.) — szyk przestawny; inaczej: ujrzysz wielką część czynu twoich przodków. [przypis edytorski]

ujść bez szwanku — dziś popr.: ujść na sucho. [przypis edytorski]

ujść czyjejś uwadze — zostać przez kogoś niezauważonym. [przypis edytorski]

ujść sobie — uciec od siebie. [przypis edytorski]

ujść z życiem — przeżyć, uratować się w niebezpiecznej sytuacji. [przypis edytorski]

ujście wielkiej rzeki — mowa o rzece Kongo. [przypis edytorski]

Ujście — w oryg. łac. Uscze; twierdza Pomorzan nad Notecią. [przypis edytorski]

ujuszony — zakrwawiony; por. jucha: krew. [przypis edytorski]

ujźrzał (starop. forma) — dziś: ujrzał. [przypis edytorski]

ujźrzawszy (starop.) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]

ujźrzawszy (starop. forma) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]

ujźrzeć (starop. forma) — dziś popr.: ujrzeć. [przypis edytorski]

ujźrzeć (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]

ujzoł (gw.) — ujrzał. [przypis edytorski]

ukajać — dziś popr.: koić. [przypis edytorski]

ukajać — dziś: ukoić; może też gra znaczeń z czasownikiem: pokajać się (tu: kogoś), czyli ukorzyć. [przypis edytorski]

ukaja — dziś popr. tylko forma niedokonana: koi. [przypis edytorski]

ukajający — dziś popr.: kojący a. dający ukojenie. [przypis edytorski]

Ukalegon — czcigodny starzec trojański. [przypis edytorski]

ukarina — okaryna, ludowy instrument dęty wykonany z gliny. [przypis edytorski]

ukarzem — czasownik z końcówką skróconą, inaczej: ukarzemy. [przypis edytorski]

ukasany (starop.) — podkasany; podciągnięty do góry (o długiej szacie). [przypis edytorski]

ukasany (starop.) — podkasany. [przypis edytorski]

ukaźny (z ros.) — wykonany według rozkazu. [przypis edytorski]

ukażęć (starop. forma) — skrót od: ukażę ci, pokażę ci. [przypis edytorski]

ukazować (starop. forma) — ukazywać, pokazywać. [przypis edytorski]

ukazowała (starop. forma) — dziś popr.: ukazywała. [przypis edytorski]

ukazował (starop. forma) — dziś popr. 3.os.lm r.m.: ukazywał. [przypis edytorski]

ukazował (starop. forma) — ukazywał. [przypis edytorski]

ukazowały (starop. forma) — dziś popr. 3.os.lm r.ż.: ukazywały. [przypis edytorski]

ukaz (ros.) — rozporządzenie; tu: dotyczące reformy uwłaszczeniowej z r. 1864. [przypis edytorski]

ukaz (ros.) — w daw. Rosji: dekret, akt prawny wydany przez najwyższą władzę; chodzi o ukaz uwłaszczeniowy cara Aleksandra II z 1864 r. [przypis edytorski]

ukaz (ros.) — zarządzenie. [przypis edytorski]

ukaz (ros.) — zarządzenie władz. [przypis edytorski]

ukaz — tu: rozkaz. [przypis edytorski]

ukazują — tu: przedstawiają sobą, wydają się. [przypis edytorski]

ukazuje się wiersz — przekład filologiczny jednej zwrotki tego wiersza przytacza Tomasz Szarota: „Pięć palców ma moja ręka / Pięć palców ma wasza wierna dłoń / Dwaj sprawiedliwi są w naszym domu / Chrystus i Hitler na ścianie”. [przypis edytorski]

ukaz — w daw. Rosji zarządzenie wydane przez cara. [przypis edytorski]

ukaz — zarządzenie wydane przez cara. [przypis edytorski]

ukaz (z ros.) — rozkaz. [przypis edytorski]

układ (daw.) — ułożenie, sposób zachowania się. [przypis edytorski]

układ hydrograficzny — tu: system wodny; od: hydrografia, dział geografii zajmujący się opisywaniem stosunków wodnych. [przypis edytorski]