Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4476 przypisów.

Taki szlachcic (…) to u mnie stoi grosz — dla mnie jest po groszu, ma wartość jednego grosza. [przypis edytorski]

takiżeś (…) młody (daw.) — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: taki jesteś młody. [przypis edytorski]

Taki znam! taki nie znam! (gw.) — jednak znam! jednak nie znam! [przypis edytorski]

Tak jak Herkules trząsł z drzewa dojrzały owoc — jedną z dwunastu prac mitycznego herosa i siłacza Heraklesa (w mit. rzym. Herkulesa) było zdobycie złotych jabłek z jabłoni rosnącej w ogrodzie nimf Hesperyd. [przypis edytorski]

tak jak Homer, pomódlmy się do Muz… — w Iliadzie (XVI 112–113) autor zwraca się bezpośrednio do Muz, by powiedziały, jak to wpierw ogień ogarnął okręty Achajów; być może jednak jest to nawiązanie do tego, że Iliada rozpoczyna się od zwrotu do Muzy (dosł.: bogini), po którym następuje opis klęsk, jakie spadły na walczących pod Troją Greków, oraz wyjaśnienie przyczyn sporu pomiędzy Achillesem i Agamemnonem. [przypis edytorski]

tak jak przy sofiście — tj. w przypadku sofisty, w rozmowie przedstawionej przez Platona w dialogu pt. Sofista; tak jak przy sofiście zmusiliśmy niebyt do bytu: jedną z ważnych kwestii podczas tamtej rozmowy był kłopot z możnością tworzenia zdań fałszywych, „złudnych wyglądów”, sprowadzony do problemu istnienia niebytu. [przypis edytorski]

Tak ja nie tancował s miedwiediem (ros. przysł.) — przecież ja nie tańczyłem z niedźwiedziem. [przypis edytorski]

tak je gąbka, jak litery, zmaże — zwoje papirusowe były dość drogie, dlatego czasem używano ich wielokrotnie, poprzedni tekst zmywając gąbką. [przypis edytorski]

Tak jest zaprawdę: póki na jedności wiary katolickiej królestwo ich stało, póty się mocno bronili i tureckie wojska samym okrzykiem imienia JEZUS porażali — Skarga powołuje się tutaj na żywot Jana Kapistrana (1386–1456), franciszkanina, kaznodziei, założyciela klasztorów i świętego katolickiego, który w 1456 r. wraz z Węgrami poprowadził krucjatę przeciwko imperium osmańskiemu. [przypis edytorski]

Tak, lecz nie — to ona ze swoim złośliwym, uszczypliwym charakterem siebie za świat bierze — w późn. wyd. uzupełniono tłumaczenie: Tak — lecz nie — w ten sposób sam się krzywdzę. Nie mam przecież takiej opinii; to ona ze swoim złośliwym, uszczypliwym charakterem siebie za świat bierze. [przypis edytorski]

tak li — konstrukcja z partykułą pytającą li; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]

taklim się (…) bojaźliwą zdała (starop.) — konstrukcja z partykułą -li oraz ruchomą końcówką czasownika; inaczej: takli się bojaźliwą zdałam; znaczenie: czy zdałam się tak bojaźliwa. [przypis edytorski]

takli stać (…) darmo macie (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak stać darmo [nadaremnie, bezczynnie] macie. [przypis edytorski]

takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]

takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak; tak oto. [przypis edytorski]

takli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: tak to; tak oto. [przypis edytorski]

takli — tak z partykułą wzmacniającą -li. [przypis edytorski]

takli to wzgardzona (starop. forma) — zdanie eliptyczne, konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy tak [jest] wzgardzona. [przypis edytorski]

takli to (…) żywot (…) macie (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy taki żywot macie. [przypis edytorski]

takli zwycięstwa są (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy takie są zwycięstwa, czy to są zwycięstwa. [przypis edytorski]

tak mi być trzeba — tu: tak muszę się zachowywać; taką postawę trzeba mi przyjąć. [przypis edytorski]

tak mi się widzi — tak mi się wydaje. [przypis edytorski]

Tak mówi Dziennik Narodowy; przeczę! Ostrzegam wszystkich was, że jest dziewicą! — mowa o „dziewictwie Muzy”, tj. o oryginalności Beniowskiego, któremu w czasopiśmie „Dziennik Narodowy” zarzucano, że jest plagiatem Don Juana Byrona. [przypis edytorski]

tak napisano — 5. Mojż 17, 15. [przypis edytorski]

Tak niech świeci wasze światło przed ludźmi (…) Mt 5, 16 — cytat za Biblią Tysiąclecia. [przypis edytorski]

tak nie wierz — tu „tak” w znaczeniu: więc, zatem, wtedy. [przypis edytorski]

takoj perjadocznyj czełowiek (ros.) — taki porządny człowiek. [przypis edytorski]

takoj sczezł — tak zginął. [przypis edytorski]

Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo (niem. Also sprach Zarathustra. Ein Buch für Alle und Keinen) — wyd. w częściach 1883–1885, wyd. pol. 1905 w tłum. Wacława Berenta, najważniejsze dla przedstawicieli Młodej Polski dzieło Fryderyka Nietzschego. Jest to czteroczęściowa praca w formie krótkich przypowieści, w których wiodącą postacią jest Zaratustra, prorok nadczłowieka. [przypis edytorski]

takową opinią — dziś B.lp r.ż.: takową opinię. [przypis edytorski]

takowe szkoły i w naszej rzeczypospolitej byłyby bardzo potrzebne, w których by się młodzi ludzie do wszelkiej broni ćwiczyli — od wielu królów dawniejszych czasów projektowana szkoła rycerska nie przyszła do skutku, aż naszych czasów za rządów szczęśliwie nam panującego Stanisława Augusta (przypis wydania z XVIII w.). [przypis edytorski]

tako wiele (starop.) — tak wiele. [przypis edytorski]

takowy (daw.) — taki. [przypis edytorski]

takowy — dziś popr.: taki. [przypis edytorski]

takoż (daw.) — dziś: także. [przypis edytorski]

takoż (daw.) — również. [przypis edytorski]

takoż (daw.) — tak samo, również, także. [przypis edytorski]

takoż (daw.) — także. [przypis edytorski]

tak piękna, jak samo piękno — w oryginale niem.: wie die Anmuth und Lieblichkeit selbst aussah, tj. wyglądała jak sam wdzięk (urok) i słodycz. [przypis edytorski]

taksa — stawka, opłata za usługę. [przypis edytorski]

taksa — stawka. [przypis edytorski]

taksa — stawka, urzędowo ustalona stawka, opłata za usługę. [przypis edytorski]

taksator — rzeczoznawca ustalający cenę (taksę) czegoś. [przypis edytorski]

Tak się Duchowi ś. podoba i nam — Dz 15, 28. [przypis edytorski]

tak się robią (daw.) — dziś popr. tylko z imiesłowem przymiotnikowym biernym: tak jest robiona, albo z formą bezosobową czasownika: tak się ją robi. [przypis edytorski]

tak się sprawia — tak się zachowuje. [przypis edytorski]

tak się wszystkiem zdało (starop.) — tak wszyscy uważali [za słuszne]. [przypis edytorski]

tak się wydaję — takim się wydaję; na takiego wyglądam. [przypis edytorski]

Taksila — staroż. miasto w ob. płn. Pakistanie. [przypis edytorski]

Tak skłóceni Grecy zawierali przymierze, gdy nadciągali Persowie — wojny grecko-perskie toczone były w pierwszej połowie V wieku p.n.e., a w ich trakcie helleńskie miasta-państwa (polis) zawierały pomiędzy sobą rozmaite sojusze, w obrębie których często dochodziło do niezgody wśród Greków. [przypis edytorski]

tak słabych obicia — dziś popr. B.lm: (…) obić. [przypis edytorski]

tak słychać (starop.) — tu w znaczeniu: takie chodzą słuchy. [przypis edytorski]

taksować — oceniać kogoś, określać cenę. [przypis edytorski]

taksować — oceniać wartość, szacować, wyceniać. [przypis edytorski]

taksować — patrzeć oceniając. [przypis edytorski]

taksować — tu: obłożyć podatkami. [przypis edytorski]

Tak spętają pany i pożoną jako barany w cudze strony — swobodna interpretacja Lm 1, 6 wg Wulgaty (w tłum. Wujka: „stały się książęta jej jako barani nie najdujący paszy, i poszli bez siły przed obliczem goniącego”). [przypis edytorski]

tak strasznie znużony — w oryg. niem. Ich bin zum sterben müde: jestem śmiertelnie zmęczony. [przypis edytorski]

taksysa (daw.) — dziś: taksówka. [przypis edytorski]

Ta, którą jedną z cór Zeusa (…) nazywa lud — Dike, córka Zeusa i Temidy, bogini sprawiedliwości i porządku moralnego w świecie. [przypis edytorski]

Ta, która głowę węża starła — tj. Matka Boska, która pokonała Szatana; nawiązanie do słów skierowanych przez Boga do węża-Szatana w Biblii: „Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę” (Rdz 3,15); w XVII w. funkcjonował jeszcze omyłkowy przekład: „ona zmiażdży ci głowę”. [przypis edytorski]

Tak, to na was patrzy! — Tak, to do was podobne. [przypis edytorski]

tak to umowę (…) trzymają (starop.) — tak to się dotrzymuje umowy (pytanie retoryczne, stanowiące przymówkę). [przypis edytorski]

takt — tu: rytm. [przypis edytorski]

takuara — pospolity gatunek trzciny. [przypis edytorski]

Tak uczynili Turcy z Grecją — mowa o przeniesieniu stolicy państwa Turków osmańskich do Konstantynopola, po jego zdobyciu w 1453. [przypis edytorski]

Tak was pogruchocę, mówi Pan Bóg, jako ten garniec, którego skorupki spoić się i naprawić nie mogą — Jr 19, 11. [przypis edytorski]

także bym mówiła — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy tak bym mówiła. [przypis edytorski]

Także Cyrus, gdy także Panteą, piękną barzo panią, pojmawszy gdzieś, do wojska przywiedziono, namawiał go Araspo (…) — Ksenofont, Cyropedia (Wychowanie Cyrusa), V 1, 2–18; Panthea była żoną Abradatasa, sprzymierzeńca pokonanych przez Cyrusa Asyryjczyków, stąd obawy króla, że zobaczywszy ją, mógłby się zakochać i nie zwrócić jej mężowi. [przypis edytorski]

także (daw.) — też; a to dopiero. [przypis edytorski]

także — tak z partykułą pytającą -że. [przypis edytorski]

także — tak z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

także to (…) mroczy — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy to tak mroczy (wam pycha rodowa umysł); czyż aż tak mroczy itd. [przypis edytorski]

także — tu: konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: czy tak, czyż tak. [przypis edytorski]

także — tu: konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy tak. [przypis edytorski]

także — tu: konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: to tak? [przypis edytorski]

także — tu: tak bardzo, do tego stopnia. [przypis edytorski]

także — tu: tak właśnie; (więc) w taki sposób. [przypis edytorski]

także — tu: w taki sposób; więc tak. [przypis edytorski]

Tak zaczyna się film (…) życie jest także udźwiękowione — autor zwraca uwagę na udźwiękowienie, gdyż filmy dźwiękowe pojawiły się dopiero na przełomie lat 20. i 30. XX w., dekadę przed powstaniem tekstu. [przypis edytorski]

Tak zapędzonym na chrapy i rowy — w pierwotnej tekstu wersji w tym miejscu fragment: „W nieznanym kraju, znienacka, w pomroku, / Gdy ich żelazo i ogień powita, / Pewno rajtary nie dostoją kroku: / Zaczem lud pieszy weźmiem pod kopyta”. [przypis edytorski]

tak z przyczyny obcych, jak własnych rodaków — w 1037 r. na Mazowszu utworzył własne państwo (m.in. bijąc własną monetę, przetrwało do jego śmierci w 1047 r.) Miecław (także: Masław), daw. cześnik króla Mieszka II, następnie kontestujący władzę Piastów, przeciwstawił się powracającemu z wygnania Kazimierzowi Odnowicielowi (1039) i wystąpił przeciw niemu zbrojnie, jednak został pokonany w bitwie pod Pobiedziskami na terenie Wielkopolski w 1041 r., a następnie w 1047 r. na terenie Mazowsza; Kazimierza Odnowiciela wspierał w tych walkach książę ruski Jarosław I Mądry. [przypis edytorski]

Tak (z ros.) — tu: więc, a zatem. [przypis edytorski]

tak zwanego enjambment, tj. przeniesienia myśli z jednego wiersza do drugiego — środek zwany dziś po polsku przerzutnią. [przypis edytorski]

tałałajstwo (przestarz.) — męty społeczne, hołota, motłoch. [przypis edytorski]

tałatajstwo — hołota, hałastra, motłoch. [przypis edytorski]

tałatajstwo — hołota, hałastra. [przypis edytorski]