Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3613 przypisów.

id genus omne (łac.) — „I inni tego rodzaju” (Horatius, Satirae, I, 2, 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

i did'ka ne boitsia (z ukr.) — nawet diabła się nie boi. [przypis redakcyjny]

id id maxime quemque decet (…) maxime — Cicero, De officiis 1, 31. [przypis tłumacza]

idiopatyczny (łac.) — o nieznanym pochodzeniu. [przypis edytorski]

idiosynkratyk — osoba odczuwająca idiosynkrazję, tj. awersję, silną niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (med.) — uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — nadwrażliwość, wstręt. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, antypatia wobec kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt do pewnych przedmiotów, pokarmów, osób. [przypis redakcyjny]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć, antypatia, nadwrażliwość, uczulenie. [przypis edytorski]

idiosynkrazja — wstręt, niechęć do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr. idios: własny, osobisty i synkrasis: mieszanina) — szczególny, indywidualny nawyk czy właściwość osoby lub społeczności, często wyrażająca odmienność, ekscentryzm lub osobliwość; także: wstręt, niechęć, nadwrażliwość, alergia. [przypis redakcyjny]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny, indywidualny sposób postrzegania, często wyrażający odmienność, ekscentryzm lub osobliwość; także: wstręt, niechęć do kogoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość. [przypis edytorski]

idiosynkrazja (z gr.) — szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

idiosynkrazyjny — związany z idiosynkrazją; idiosynkrazja (z gr.): szczególny nawyk, zwyczaj, indywidualna właściwość, nadwrażliwość, sposób postrzegania; osobliwość; ekscentryczność; awersja, silna niechęć, wstręt do czegoś. [przypis edytorski]

Idiota — powieść Fiodora Dostojewskiego, opublikowana w 1869 roku. [przypis edytorski]

I dlatego to Chrystus, który powiada, iż przyszedł, aby nieść pokój — J 14, 27. [przypis tłumacza]

I dlategoż o Aleksandrze macedońskim powiadają — Plutarch, Aleksander. [przypis edytorski]

Id maxime quemque decet, quod est cuiusque suum maxime (łac.) — Cicero de Off. I, 31; cyt. u Montaigne, Próby, III, 1. „To najbardziej każdemu przystoi, co jest przede wszystkim jego właściwością”. [przypis tłumacza]

i dni i nocy (starop.) — dziś: i dnie, i noce. [przypis edytorski]

I do cepów jestem, i do cięcia — nadaję się i do młócenia zboża, i do pracy przy żniwach. [przypis edytorski]

idola maiora et minora (łac.) — idole większe i mniejsze. [przypis edytorski]

idola sua proiecta, Hamnon scilicet, Suentebuek, Vitelubbe, Radegast cum ceteris erexerunt (łac.) — porzuciwszy swoje bóstwa, to jest Hamnona, wznieśli inne, Suentebeka, Viteluba i Radegasta. [przypis edytorski]

Idol! Benedetta! — w oryg.: Benedetta Иль Idol mio: „Błogosławiona” lub „moje bóstwo”. [przypis edytorski]

idol — bożek; przedmiot kultu symbolizujący lub przedstawiający bóstwo. [przypis edytorski]

idol mio (wł.) — bóstwo moje. [przypis edytorski]

idolo, quod semel in anno collectis frugibus consueverunt confingere et pro deo colere, cui nomen curche imposuerunt de cetero non libabunt — idola, którego raz do roku na zakończenie żniw wiązali i go czcili, któremu nadawali imię „curche”, a innym [wtedy] nie ofiarowali. [przypis edytorski]

idolum (starop., z łac.) — bałwan. [przypis redakcyjny]

Idomenej a. Idomeneus (mit. gr.) — król Krety, wnuk Minosa, syn Deukaliona; uczestnik wojny trojańskiej (jako jeden z zalotników Heleny został związany obietnicą do wzięcia udziału w wyprawie), doradca Agamemnona, jeden z wojowników ukrytych we wnętrzu konia trojańskiego. Po zakończeniu wojny, kiedy wracał do domu, jego statki napotkały sztorm. Idomeneus przyrzekł Posejdonowi, że jeśli uda mu się dopłynąć do domu, złoży mu w ofierze pierwszą rzecz, jaką zobaczy. Kiedy wylądował na Krecie, jako pierwszego spotkał swojego syna i złożył go w ofierze bogu. Bogowie byli źli, że Idomeneus zabił własnego syna i zesłali na Kretę zarazę. Idomeneus został wygnany z Krety do Kalabrii w Italii. [przypis edytorski]

Idomenej a. Idomeneus — po powrocie spod Troi został wypędzony z ojczystej Krety. [przypis edytorski]

Idomenes — król Krety. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, pod Troją dowodził Kreteńczykami. [przypis edytorski]

Idomeneus — syn Deukaliona, władca Krety, wódz Kreteńczyków podczas wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]

I do not understand. I'm sorry (ang.) — przepraszam, nie rozumiem. [przypis edytorski]

I don't give a shit (ang.) — Gówno mnie to obchodzi. [przypis edytorski]

I don't know (ang.) — nie wiem. [przypis edytorski]

Idos, idos en paz, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie w pokoju, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

Idos, idos, ventos alados! (hiszp.) — Idźcie, idźcie, skrzydlate wichry! [przypis edytorski]

idrott — znaczy czyn bohaterski, dzieło bohaterskie lub szlachetne ćwiczenia fizyczne. [przypis autorski]

Idte sotniki (z ukr.) — Idźcie sotnicy. [przypis edytorski]

Id (…) transcurrerunt (łac.) — „Wykonacie to za pomocą samych rozpędzonych koni, jeśli je rozkiełzane pchniecie na wroga ostrogami: pamięć ludzka niesie, że konnica rzymska często tak walczyła ku swej chwale. Zdjąwszy tedy wędzidła, przejechali przez wroga, dwa razy tam i z powrotem, czyniąc straszliwy pogrom” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XL, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

iduć (białorus.) — idą. [przypis edytorski]

Idumea — Ἰδουμαία, Ἰδουμαῖοι, nazwa dawniejsza Edom, Edomici; Edom (czerwony) przydomek Ezawa (Rdz 25, 25), w klinach: udumu, udumi. [przypis tłumacza]

Idumejczycy — hellenistyczna nazwa ludu Edomitów, mieszkającego na płd. od M. Martwego, podbitego ok. 125 p.n.e. przez króla Judei Jana Hyrkana I; tu jako określenie mającej idumejskie pochodzenie dynastii herodiańskiej, założonej przez Heroda Wielkiego, który przy wsparciu Rzymian objął tron Judei, odsuwając od władzy dynastię machabejską. [przypis edytorski]

idumejskie ogiery — konie czystej krwi arabskiej. [przypis edytorski]

I dusza rozjaśnionastaje się rozjaśniona. [przypis redakcyjny]

Idy — 13 lub 15 dzień miesiąca w starożytnym rzymskim kalendarzu. [przypis edytorski]

Idy — góra Ida pod Troją, gdzie rosły buki, z których zbudowano łódź Parysa. [przypis redakcyjny]

idylla — beztroskie i pogodne życie; tu: wymysł. [przypis edytorski]

„Idylle” Gessnera — ukazujące proste i szczęśliwe życie pasterzy i pasterek, wydane w 1756 i 1772 przez szwajcarskiego pisarza Salomona Gessnera (1730–1788); zyskały dużą popularność, były tłumaczone na wiele języków. [przypis edytorski]

idylliczny — pogodny, spokojny, upływający w atmosferze szczęścia. [przypis edytorski]

idyllik — autor idylli, sielanki. [przypis edytorski]

Idy marca — w staroż. kalendarzu Idy to dzień przypadający w środku miesiąca; Idy marcowe stanowiły święto na cześć boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]

Idźcie przeklęci (…) i aniołom jego — fragment Ewangelii Mateusza, w tłum. z Biblii Tysiąclecia: „Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!” (Mt 25:41). [przypis edytorski]

Idźcie w pokoju potomkowie innych narodów — Szmaja i Awtalion byli prozelitami. [przypis tłumacza]

idźcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]

idźcież (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: idźcie już, idźcie koniecznie itp. [przypis edytorski]

Idź, idź dokąd poszli tamci, w grób usypany w powietrzu — jednoczesne nawiązanie do Przesłania pana Cogito Zbigniewa Herberta i Fugi śmierci Paula Celana. [przypis edytorski]

Idź i zmów modlitwę (Abi intro et comprecare) — w takich wypadkach modlono się do bogów, by spełniając sen, byli łaskawi. [przypis tłumacza]

Idźmy, panowie; zadzwońmy — w oryg.: knock and enter, czyli zastukajmy kołatką i wejdźmy; dzwonków wtedy jeszcze nie używano. [przypis redakcyjny]

Idź precz (…) lizać słupy Megaklesa — tj. do pałacu wuja, któremu z tych wielkich bogactw i z tego państwa — został się pałac z pięknymi kolumnami — ale jeść tam nie ma co, chyba musisz lizać owe stylowe słupy. [przypis tłumacza]

Idź sam do niego, Przeklęty Ogonie — Przezwisko jednego z szatanów, jak poprzednio Ostroszpony, a później Sowizrzał. [przypis redakcyjny]

Idź w pokoju: wiara twoja zbawiła ciebie — Łk 7,49 (słowa Jezusa do grzesznicy, która oblewała łzami jego stopy i wycierała je własnymi włosami). [przypis edytorski]

idźże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: idź koniecznie. [przypis edytorski]

idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że w wymowie gwarowej). [przypis edytorski]

idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, wymowa gw.: -ze). [przypis edytorski]

idzi (białorus.) — idź. [przypis edytorski]

idziecież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy idziecie. [przypis edytorski]

idzie dalej — przez tzw. wielkie bulwary: des Capucines, des Italiens, Montmartre, Poissonniere, Bonne Nouvelle, Saint Denis, największe i najbardziej ożywione ulice Paryża. [przypis redakcyjny]

idzie do Polski — te szczegóły zaczerpnął Żeromski prawdopodobnie z opowiadań swego przyjaciela, uczestnika ruchu rewolucyjnego, Mariana Abrramowicza (1871–1925), któremu poświęcił również odrębne wspomnienie w „Przeglądzie Warszawskim” (1925). [przypis redakcyjny]

I dzieli się… jak ową siedmią ryb Chrystusa ucznie — nawiązanie do opisanego w Biblii cudu rozmnożenia pięciu bochenków chleba i dwóch ryb przez Jezusa tak, że najadły się wielkie tłumy i jeszcze zebrano dwanaście koszy ułomków (J 6,1–15; Mt 14,13-21); ucznie — dziś popr. forma M. lm: uczniowie. [przypis edytorski]

idziem — dziś: idziemy; daw. skrócona forma czasownika tu często stosowana dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

idzie na dźwięk twej trąby krzykliwy (starop.) — szyk przestawny; inaczej: idzie na krzykliwy dźwięk twej trąby. [przypis edytorski]

idzie na poważnego — raczej: idzie na poważnie. [przypis edytorski]

Idzie o dobre rozróżnienie odnośnych praw obywateli i zwierzchnika — uważny czytelniku, nie śpiesz się z oskarżeniem mnie tutaj o sprzeczność. Nie mogłem jej uniknąć w terminach z powodu ubóstwa języka; lecz poczekaj. [przypis autorski]

idzie o płatne (starop.) — [chodzi] o wielką rzecz. [przypis redakcyjny]

Idzie żołnierz borem, lasem — utwór znany też jako Pieśń o żołnierzu tułaczu. Istnieje kilka wersji tej pieśni, tekst jej opiera się na motywach różnych staro- i średniopolskich pieśni o losie żołnierza (por. np. Pieśń o kole rycerskim z 1584 r.) i był przetwarzany przez wielu anonimowych autorów. [przypis edytorski]

I dziki byk do jarzma przyucza się z czasem — cytat z Tragedii hiszpańskiej (akt II, scena 1) Thomasa Kyda (1558–1594), jednej z najpopularniejszych sztuk epoki elżbietańskiej. [przypis edytorski]

Idzi (łac. Aegidus, fr. Gilles) — żył w VI w.; chrześcijański święty, założyciel klasztoru w płd. Francji u ujścia Rodanu, gdzie powstała później miejscowość St. Gilles en Provance. W XII w. kult Idziego był szeroko rozpowszechniony, a znajdujące się w St. Gilles relikwie świętego stanowiły cel pielgrzymek. [przypis edytorski]

Ierusch-Halaim — zbliżony do ortografii niemieckiej zapis hebrajskiej formy nazwy miasta Jerozolimy: יְרוּשָׁלַיִם, czyt. [Jeruszalajm]. [przypis edytorski]

Ieśli na rozdział w Taiawencie… — głośna ówczesna książka kucharska. [przypis tłumacza]

ieżeli los pomyślny sprowadzi go nazad do oyczyzny, iakżem nieszczęśliwy! iż odłączony od niego, tracę na zawsze nadzieię powrotu — dziś popr. wykrzyknik rozdzielający zdania składowe powinien być zastąpiony przecinkiem; tu: zostawiono daw. zapis oddający stan emocjonalny. [przypis edytorski]

Ifigenia bladolica wyjdzie nad rzeki brzeg — na brzeg rzeki w krainie zmarłych. [przypis redakcyjny]

Ifigenia, Fedra, Andromacha, Atalia — tragedie Racine'a oparte na motywach klasycznych i biblijnych, mistrzowsko przedstawiające kobiecą psychikę. [przypis edytorski]

IfigeniaIfigenia w Aulidzie i Ifigenia w Taurydzie, tragedie Eurypidesa, na ich podstawie powstały także inne sztuki teatralne i opery. [przypis edytorski]

Ifigenia (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmnestry, z której złożono ofiarę za pomyślność wyprawy przeciwko Troi. [przypis edytorski]

Ifigenia (mit. gr.) — w mitologii greckiej córka Agamemnona i Klitajmestry, siostra Elektry, Chrysotemis i Orestesa. W Aulidzie ojciec złożył ją w ofierze Artemidzie, by przebłagać gniew bogini. [przypis edytorski]

Ifigenia przez Orestesa rozpoznana została wskutek wysłania listu… — zob. Eurypides, Ifigenia w Taurydzie 747–821. [Ifigenia, siostra Orestesa, miała zostać przez własnego ojca złożona na ofiarę Artemidzie, lecz w ostatnim momencie bogini uratowała ją od śmierci na ołtarzu, zastąpiła ją łanią i przeniosła do dalekiej Taurydy. Od ponad 10 lat żyje jako kapłanka Artemidy z dala od ojczyzny. Służba świątynna chwyta dwójkę cudzoziemców i przyprowadza do niej, by zgodnie ze swoim zwyczajem w akcie zemsty za dawną krzywdę złożyła ich na ofiarę. Jak się okazuje, nieznajomi pochodzą z jej rodzinnego miasta, więc Ifigenia chce uwolnić jednego z nich i przekazać za jego pośrednictwem list do brata. Treść pisma, odczytana przez nią na głos, na wypadek, gdyby posłaniec utracił list, ujawnia jej tożsamość. W odpowiedzi Orestes, ujawniając się jej, jako dowód swojej tożsamości przytacza zdarzenia z młodości w rodzinnym domu; red. WL] [przypis tłumacza]

Ifigenia w Aulidzie — opera Christopha Willibalda Glucka, o libretcie inspirowanym tragedią Eurypidesa w V w. p.n.e. [przypis edytorski]

Ifigenia w Aulidzie, w niczym bowiem niepodobna jest jako błagająca występującej później — Eurypides, Ifigenia w Aulidzie 1213 i nast., 1368 i nast. A przykładem charakteru… — Arystoteles nie przytoczył przykładu na charakter niewiernie oddany. [przypis tłumacza]