Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3255 przypisów.

Hali Abbas — perski lekarz w X w. [przypis tłumacza]

Hali — Arabski filozof i matematyk. [przypis tłumacza]

Haliartos — miasto w Beocji; w wojnie beocko-korynckiej w r. 395 Ateńczycy na wniosek Trazybula pospieszyli z odsieczą temu miastu, oblężonemu przez spartańskiego pogromcę Aten w wojnie peloponeskiej, generała Lizandra, który jednak poległ w walce z wojskiem Teban pod murami. [przypis tłumacza]

Halina Dunin-Karwicka ps. „Janina”, „Lutowa” — (1917–1999) harcerka, służyła w Kedywie w słynnej kompanii „Agat” — „Pegaz”, uczestniczka akcji na Kutscherę 1 lutego 1944, w powstaniu łączniczka w batalionie „Parasol”, po wojnie pracowała jako lekarka. [przypis edytorski]

Halina Gall, z domu Kacicka (1890–1974) — aktorka. [przypis edytorski]

Halina, Kajetan — widocznie postacie z powieści pisanej przez Wandę, której wątek zmieniała snać dalej Narcyza. [przypis redakcyjny]

Halina Kłosińska ps. „Halina”, „Prypeć” (1919–1944) — łączniczka II Batalionu Wojskowej Służby Ochrony Powstania (WSOP) „Narew”, w powstaniu w Zgrupowaniu „Krybar”, ranna 18/19 września, zmarła 25 września w Otwocku. [przypis edytorski]

Halina, właśc. Halina Rubinek (1924–1943) — członkini żydowskiego ruchu oporu, łączniczka Dolka; zginęła 23 marca 1943 r. [przypis edytorski]

Halitherium (paleont.) — rodzaj wczesnego brzegowca (syreny), żyjącego ok. 38 mln lat temu. [przypis edytorski]

halizna — powierzchnia leśna, która po wycięciu drzew nie została ponownie zalesiona. [przypis edytorski]

halizna — tu: pustkowie, ziemia jałowa. [przypis edytorski]

halkion (z gr.) — odszczepieniec, rozłamowiec. [przypis edytorski]

Hallam, Henry (1778–1859), autor wydanej w 1818 książki o średniowieczu. [przypis edytorski]

Hall (ang.) — tu: dwór, posiadłość. [przypis edytorski]

Hallé, Charles (1819–1895) — niemiecki pianista i dyrygent; w 1848 przeniósł się do Anglii. [przypis edytorski]

Halle a. Saale — miasto powiatowe w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. [przypis edytorski]

Haller, Albrecht (1708–1777) — lekarz, fizjolog, botanik, pisarz i poeta szwajcarski; konserwatysta; profesor uniwersytetu w Getyndze (założyciel katedry anatomii oraz ogrodu botanicznego tamże), pełnił też różne funkcje publiczne w rodzinnym Bernie. Był autorem kilku powieści oraz popularnego w epoce poematu dydaktycznego Die Alpen, przede wszystkim zaś wielotomowego dzieła Elementa physiologiae corporis humani (1757–1766) dotyczącego anatomii i fizjologii; wprowadził wykorzystywane później terminy z tego zakresu, m.in. drażliwość (irritabilitas; w odniesieniu do reakcji mięśniowych), czułość (sensibilitas; w odniesieniu do nerwów), a także nadpobudliwość i nadwrażliwość; pojęcia te zostały na trwałe przyjęte w medycynie. [przypis edytorski]

Haller, Albrecht von (1708–1777) — znakomity przyrodnik, anatom i fizjolog niemiecki rodem ze Szwajcarii, był także niepospolitym na swój czas poetą filozoficznym, zajmującym się pod wpływem poetów i moralistów angielskich oraz Leibniza, najwyższymi zagadnieniami człowieka. Wspomniany przez Kanta wspaniały wiersz o Wieczności, obudził także głębokie wzruszenie w młodocianej duszy Kazimierza Brodzińskiego. [przypis redakcyjny]

Hallerczycy — związek wojskowy utworzony pod dowództwem generała Józefa Hallera w 1918 roku. [przypis edytorski]

Haller, Józef (1873–1960) — generał wojska polskiego, legionista, pod koniec I wojny światowej dowódca tzw. błękitnej armii, zorganizowanej we Francji. [przypis edytorski]

Haller, Józef (1873–1960) — polski generał i polityk; od 1914 komendant Legionu Wschodniego, od 1916 dowódca II Brygady Legionów Polskich; od 1918 dowódca naczelny Armii Polskiej we Francji, tzw. błękitnej armii; dowódca Frontu Północnego w czasie wojny polsko-bolszewickiej; członek rządu RP na emigracji (1940–1943). [przypis edytorski]

Halle (Saale) — miasto w środkowych Niemczech, ob. część aglomeracji Lipsk-Halle; tu zamiast nazwy uczelni w tym mieście. [przypis edytorski]

Halli — być może chodzi o niemieckie miasto Halle. [przypis edytorski]

Hallier, François (1595–1659) — profesor Sorbony, później biskup Cavaillon i też jezuita. [przypis tłumacza]

Hallmann, Bernard — właściciel szopu stolarskiego przy ulicy Gęsiej 30; (szop to określenie przedsiębiorstwa w getcie produkującego na potrzeby niemieckie). [przypis edytorski]

hallo boss (ang.) — cześć, szefie. [przypis edytorski]

Hallo, boy (ang.) — Cześć, chłopcze. [przypis edytorski]

Hallo, guys, you belong to the army? Sure, we stay in Camp Clayton (ang.) — „Cześć, chłopaki, należycie do armii?”; „Pewnie, stacjonujemy w Camp Clayton”. [przypis edytorski]

hallo, hallo, cherchez Alba dans Larousse, très important (fr.) — halo, halo, poszukaj Alby w Laroussie, bardzo ważne [mowa o encyklopedii francuskiego wydawnictwa Éditions Larousse]. [przypis edytorski]

Halloween — popularne anglosaskie święto ludowe, obchodzone wieczorem 31 października; dzieci przebierają się podczas niego za duchy, demony i czarownice i chodzą od domu do domu, prosząc o dorosłych słodycze; od 1920 w Stanach Zjednoczonych odbywają się parady z okazji Halloween. [przypis edytorski]

hallu Niepodległości i sąsiedniego Kongresowego — Independence Hall oraz Congres Hall w Filadelfii. [przypis edytorski]

halma — gra planszowa wymyślona w 1883/1884 r. przez Amerykanina George'a Howarda Monksa. Rozgrywana jest na kwadratowej szachownicy złożonej z 256 pól (16x16). W grze mogą uczestniczyć 2 lub 4 osoby. Zadaniem jest przeprowadzenie wszystkich pionków (znajdujących się na początku partii w przydzielonym danemu zawodnikowi rogu) do przeciwległego narożnika. Rozpoczynającego grę wyznacza się przez losowanie. [przypis edytorski]

halny orkan — gwałtowny, niszczący wicher, wiejący okresami z gór w doliny. [przypis redakcyjny]

Halo, halo! Chief Salamander speaking. (…) Stop your broadcasting! Halo, Chief Salamander speaking (ang.) — Halo, halo! Mówi Chief Salamander. Halo, mówi Chief Salamander! Wstrzymajcie wszelkie nadawanie, ludzie! Wstrzymajcie wasze nadawanie! Halo, mówi Chief Salamander! [przypis tłumacza]

„Halo, halo! Tutaj ptasie radio w brzozowym gaju, nadajemy audycję z ptasiego kraju…” — fragment wiersza dla dzieci Ptasie Radio autorstwa Juliana Tuwima. Wiersz po raz pierwszy ukazał się w 1936 r. w Wiadomościach Literackich, najważniejszym czasopiśmie literackim tamtej epoki. W tym samym numerze opublikowano inny słynny wiersz Tuwima, pt. Lokomotywa. [przypis edytorski]

Halonessos — wysepka grecka na południe od Lemnos; w 343 p.n.e. odebrana przez Filipa piratom, wcześniej była własnością Aten. [przypis edytorski]

Halonessos — wysepka na południe od Lemnos. [przypis tłumacza]

Halosydna (gr.) — córa morza, przydomek Amfitryty, żony Posejdona. [przypis edytorski]

Halo — tu: zdrobnienie od imienia Halina (forma w W.). [przypis edytorski]

Halpern, Ignacy Izydor Myślicki (1874–1935) — polski filozof, historyk i popularyzator filozofii. [przypis edytorski]

Hals, Frans (ok. 1582–1666) — holenderski malarz, przedstawiciel baroku; tworzył głównie portrety indywidualne i grupowe; autor m.in. obrazu Regentki domu staruszek w Haarlemie, przedstawiającego grupę ubranych na czarno staruszek. [przypis edytorski]

halski pietyzm (niem. Hallischer Pietismus) — forma pietyzmu luterańskiego, nurtu religijnego kładącego nacisk na intensywną modlitwę, studiowanie Biblii, udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych i rygorystyczną moralność, rozwinięta w XVII w. przez teologa Augusta Hermanna Francke i jego współpracowników w pruskim mieście Halle. [przypis edytorski]

halsować (żegl.) — o jednostce żaglowej: płynąć zakosami, wykonując wielokrotne zwroty. [przypis edytorski]

halstuk, właśc. halsztuk — krawat wiązany wysoko pod brodą. [przypis edytorski]

Halszka — Elżbieta Gonzaga, żona Gwidobalda I, księcia Urbinu. [przypis redakcyjny]

hals — z niem. Hals; oznacza szyję, kark. [przypis edytorski]

halsztuch a. halsztuk (niem. Halstuch) — element męskiego stroju, popularny w XVIII i XIX w., rodzaj apaszki a. szeroki krawat. [przypis edytorski]

halsztuk — chustka na szyję, wiązana wysoko pod brodą przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (daw.) — chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (daw.) — krawat a. kokarda z apaszki pod szyją. [przypis edytorski]

halsztuki — krawaty czarne, zakrywające szyję, obowiązkowe w szkołach rosyjskich. [przypis autorski]

halsztuk (z niem. Hals: szyja; Tuch: chusta) — rodzaj chusty ozdobnie wiązanej na szyi, element eleganckiego ubioru męskiego w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem. Hals: szyja; Tuch: chustka) — chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem.) — szeroki krawat. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem.) — trójkątna chusta wiązana przy szyi przez mężczyzn w XVIII i XIX wieku, później zastąpiona przez krawat. [przypis edytorski]

Halt da! (niem.) — Zatrzymaj się tam! [przypis edytorski]

Halt, eine wunderschöne Bildfläche. Nochmals (niem.) — Stop, co za cudownie piękny widok. Jeszcze raz. [przypis edytorski]

Halt, halt, du Warschauer! (niem.) — Stój, stój, ty warszawiaku! [przypis edytorski]

Halt! Halt! Halt alle bis auf den letzten (niem.) — Stać! Stać! Stać wszyscy do ostatniego. [przypis edytorski]

Halt! Halt! Zurück (niem.) — Stać! Stać! Z powrotem. [przypis edytorski]

Halt (niem.) — stać (tryb rozk. czas.) [przypis edytorski]

Halt (niem.) — stój. [przypis edytorski]

halt (niem.) — stop; stój. [przypis edytorski]

halt, Ratte (niem.) — stój, szczurze. [przypis edytorski]

Halt, stehen bleiben Hier is doch Judenbahn (niem.) — Stój! Zatrzymać się! Tutaj jest przecież tramwaj dla Żydów. [przypis edytorski]

haltylier (z fr. artilleur) — artylerzysta. [przypis edytorski]

halucynacja — omam, spostrzeżenie zmysłowe powstające bez podniety zewnętrznej, nie mające żadnego uzasadnienia w świecie zewnętrznym. [przypis autorski]

halucynacja — przywidzenie. [przypis edytorski]

halucynacja — wizja, zwid, omam wzrokowy. [przypis redakcyjny]

Halunke (niem.) — łajdak, łotr. [przypis edytorski]

Hamaariw arowim — „sprowadzający wieczory” (modlitwa). [przypis tłumacza]

hamadriada (mit. gr.) — boginka drzew, nimfa, driada. [przypis edytorski]

hamadriady — nimfy drzewne. [przypis tłumacza]

Haman (bibl.) — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy. [przypis edytorski]

haman (gwar.) — olbrzym. [przypis redakcyjny]

Haman, Haman… was ist es für einer? (niem.) — Haman, Haman… co to za jeden? [przypis edytorski]

Haman — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy. [przypis edytorski]

haman tasz — trójkątne ciasto nadziewane makiem i rodzynkami, smakołyk spożywany w święto Purim. [przypis edytorski]

Haman — tu przenośnie: zaciekły antysemita [przyp. tłum.: Haman — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy.]. [przypis edytorski]

Haman — wg tradycji biblijnej: najwyższy urzędnik perski za panowania Kserksesa I. Król nakazał oddawać mu pokłon, do tego rozkazu nie zastosował się Żyd Mardocheusz (a. Mordechaj), za co Haman miał jego, oraz wszystkich Żydów, skazać na śmierć (Est 3,5–6). Dzięki wstawiennictwu królowej Estery, Żydzi zostali uratowani (Est 8,5–8), a Haman powieszony (Est 9,23–25). Żydzi aby uczcić swoje ocalenie obchodzą święto Purim (Est 9,28). [przypis edytorski]

hamas — Ogólna nazwa zwierząt. [przypis autorski]

hamas — Ogólne określenie zwierząt. Zob. przypis autorki w Liście XII. [przypis tłumacza]

hambicja — dziś popr.: ambicja. [przypis edytorski]

Hamburg — miasto w płn. Niemczech na prawach kraju związkowego. [przypis edytorski]

Hamburg — wielkie miasto portowe w płn. Niemczech; w XIX w. i na pocz. XX w. jeden z głównych portów emigracyjnych do Ameryki Płn. [przypis edytorski]

hamburska międzynarodówka — Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza, grupująca partie o profilu socjalistycznym, założona 25 maja 1923 na kongresie w Hamburgu, podczas którego połączeniu uległy II Międzynarodówka i Międzynarodowa Wspólnota Pracy Partii Socjalistycznych. Z partii działających w II Rzeczypospolitej członkami tej Międzynarodówki były: Polska Partia Socjalistyczna (od 1923), Niemiecka Socjalistyczna Partia Pracy w Polsce (od 1923) i Bund (od 1930). [przypis edytorski]

Hamen — Fischnetz. [przypis edytorski]

Hamerling, Robert (1830–1889) — austriacki poeta i dramatopisarz. [przypis edytorski]

hamernia (daw.) — huta żelaza; kuźnia. [przypis edytorski]

hamernia (daw., z niem.) — kuźnia maszynowa, fabryka żelaza kutego i stali. [przypis edytorski]

hamernia (niem.) — kuźnia, fabryka żelaza kutego i stali. [przypis edytorski]