Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | chiński | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | niemiecki | portugalski | potocznie | regionalne | rosyjski | staropolskie | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8266 przypisów.

Art. 11-bis aktu rzymskiego (1928) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 11 i 12 Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim. [przypis autorski]

Art. 12 ustawy o prawie autorskim z 1926 r. [przypis autorski]

Art. 14 aktu berlińskiego (1908) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 1 French Literary and Artistic Property Act, Paris (1793), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]

Art. 1 ustawy o prawie autorskim z 1926 roku. [przypis autorski]

art. 231 — Ten paragraf był przedmiotem omawianego wyżej listu pasterskiego dziewięciu biskupów. [przypis autorski]

Art. 27 konwencji berneńskiej w obecnym brzmieniu. [przypis autorski]

Art. 2 ust. 1 aktu paryskiego (1971) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 2 ust. 3 aktu paryskiego (1971) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 4 Noty Najjaśniejszemu Królowi, Prześwietnym Zgromadzonym Rzeczpospolitej Stanom względem Drukarń Królestwa Polskiego, a osobliwie znajdujących się w Stołecznem Mieście Warszawie, podane na Seym w Grodnie Roku 1784. Podaję za: A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 502. [przypis autorski]

Art. 4 Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim. [przypis autorski]

Art. 5 Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim. [przypis autorski]

Art. 5 ust. 1 aktu paryskiego (1971) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 6-bis aktu rzymskiego (1928) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. 9 TRIPS inkorporuje postanowienia art. 1–21 konwencji berneńskiej w jej tekście paryskim. [przypis autorski]

Art. 9 ust. 2 aktu paryskiego (1971) konwencji berneńskiej. [przypis autorski]

Art. II Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. [przypis autorski]

Artykuł mój pisany był jeszcze za życia Przybosia zmarłego w październiku 1970 r. Niestety, nigdy już nie usłyszymy z jego ust żadnego wyjaśnienia (przypis podczas korekty — styczeń 1972). [przypis autorski]

Artykuł w „Kurierze Wileńskim” zwiastujący, że w Stokliszkach można się pozbyć reumatyzmu (…) — ob[acz:] „Kurier Wileński” z r. 1842. [przypis autorski]

Artyści są nieprzemienni w czasie. (…) Jego zagadnienia wraz z nim przyszły na świat i są losem określone — W. Pinder, Das Problem der Generation in der Kunstgeschichte Europas, wyd. I, 1926, s. 149. [przypis autorski]

Artystą zostaje się wtedy dopiero, gdy zwątpi się o świętym i proroku w sobie — S. Brzozowski, Stefan Żeromski, „Głos”', 1904, s. 234. [przypis autorski]

Artysta przedstawia to, co w danym momencie jest osobiste, nonkonformistyczne i przedstawia to realistycznie — A. Gramsci, Pisma wybrane, Warszawa 1961, t. II, s. 191. [przypis autorski]

Arua-Ben-Hezam — ów Arua-Ben-Hezam należał do szczepu Azra, o którym właśnie wspomniałem. Sławny jest jako poeta, a bardziej jeszcze jako jeden z licznych męczenników miłości, jakich mają Arabowie. [przypis autorski]

Arystoteles — ur. 334 r. przed Chr. w Stagirze (lub Stagiros) w Tracji; był przez lat 20 (367–347) uczniem Platona; bawił następnie w Azji Mniejszej, a 343–340 r. pełnił obowiązki wychowawcy Aleksandra Wielkiego; ok. 335 r. otworzył w Atenach szkołę w Lykeion; oskarżony o bezbożność uszedł 323 r. z Aten na wyspę Eubeję, gdzie umarł 322 r. Arystoteles pozostawił dzieła logiczne, metafizyczne, fizyczne i etyczne. I. Pisma logiczne, objęte wspólną nazwą Όργανον, zawierają: Κατηγοριαι, Περὶ Ἑρμηνείας, Ἀναλυτικά προτέρα, Ἀναλυτικά ὑστέρα, Τοπικά, Περὶ σοφιστικῶν ἐλέγχων. II. Pisma metafizyczne doszły nas w postaci jednego dzieła, pt. Τῶν μετὰ τὰ φυσικά (14 ksiąg). III. Pisma fizyczne: Φυσικὴ Ἀκροάσις, Περὶ οὐρανοῦ, Περὶ γενέσεως καὶ φθορᾶς, Μετεωρολογικά, Περὶ τὰ ζῷα ἱστορίαι, Περὶ ζῴων γενέσεως, Περὶ ζῴων πορείας, Περὶ ψυχῆς, szereg rozpraw objętych mianem Parva Naturalia. IV. Pisma etyczne: Ἠθικά Νικομαχεια, Πολιτικά, Οἰκονομικά, Περὶ Ἀθηναιων πολιτείας, Περὶ ποιητικῆς, Ῥητορικά. Nadto napisał Arystoteles wiele innych dzieł, które jednak zaginęły. [przypis autorski]

Arystoteles w swych Physicae Auscultationes (księga II, rozdział VIII, § 2) mówi, że deszcz nie pada po to, by zboże mogło rosnąć w polu, ani też po to, by zniszczyć plon włościanina, młócony pod otwartym niebem. Ten sam argument stosuje on potem do organizacji i dodaje (Pan Clair Grece pierwszy zwrócił moją uwagę na ten ustęp): „Tak więc, cóż przeszkadza, by rozmaite części (ciała) w naturze posiadały li tylko przypadkowe stosunki? Zęby na przykład wyrosły tak, iż siekacze są ostre, przystosowane do krajania, trzonowe płaskie, przystosowane do żucia; a tymczasem nie były one zrobione w tym celu, ale są rezultatem przypadku. To samo dzieje się i z innymi częściami, które zdają się być przystosowane do pewnego celu. Wszędzie więc wszystkie rzeczy razem (tj. wszystkie części całości) ułożyły się tak, jakby były stworzone w pewnym celu; te, które ukonstytuowały się dowolnie w właściwy sposób, zostały zachowane, w przeciwnym razie zaginęły i giną dotychczas”. Widzimy w tym ustępie niewyraźny zarys zasad naturalnego doboru; ale uwagi nad tworzeniem się zębów wykazują, jak niedokładnie pojmował go Arystoteles. [przypis autorski]

asagaje — włócznie murzyńskie. [przypis autorski]

ascetyzm — ascetyczna zasada Jeremiasza Bentham [Bentham, Jeremiasz (1748–1832), filozof i prawnik ang., przedstawiciel utylitaryzmu, opierał swoją koncepcję społeczeństwa na przekonaniu, wykluczającym takie idee jak asceza, że najwyższym dobrem dla człowieka jest własna przyjemność; przyp. red.]. [przypis autorski]

Asesora z Rejentem (…) — Asesorowie składają policją ziemską powiatu. Wedle ukazów czasem bywają obierani przez obywateli, czasem naznaczeni od rządu; ci ostatni zowią się koronni. Sędziowie apelacyjni zowią się także asesorami, ale tu nie o nich mowa. Rejenci aktowi zarządzają kancelarią; dekretowi piszą wyroki, wszyscy zaś mianowani z ręki pisarzów sądowych. [przypis autorski]

Asinus (łac.) — Osioł. [przypis autorski]

Aspazja, kochanka Peryklesa, zasłynęła jako kobieta wyjątkowych zdolności — znany pisarz polski, Aleksander Świętochowski, napisał dramat pt. Aspazja. [przypis autorski]

Asper est immitis… — Swetoniusz [urywek ten pochodzi z tego samego miejsca Żywotu Tyberiusza, co poprzedni, i stanowią części jednej całości, więc faktycznie Tyberiusz Kraszewskiego nie przywołuje innego wiersza, lecz inny fragment tego samego; początek jednak tego wiersza brzmi: „Asper et immitis…”]. [przypis autorski]

A. Stelmachowski, Własność w systemie społeczno-gospodarczym…, s. 76. [przypis autorski]

A. Stelmachowski, Własność w systemie społeczno-gospodarczym, [w:] System prawa prywatnego, t. 3, red. E. Gniewek, Warszawa 2007, s. 245. Formuła ta została przejęta przez konstytucję RFN z 1949 r. oraz konstytucję NRD z 1949 r., podobne rozwiązania znajdują się w konstytucjach Włoch, Hiszpanii, Chorwacji, Grecji, Łotwy, Litwy, Estonii, Słowacji, Rumunii, Ukrainy, Węgier. Idea ta jest jednak obca amerykańskiemu prawu konstytucyjnemu. Por. szerzej K. Zaradkiewicz, Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja podstawowego prawa własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013, s. 362. [przypis autorski]

A. Stelmachowski, Własność w systemie społeczno-gospodarczym, [w:] System prawa prywatnego, t. 3, red. E. Gniewek, Warszawa 2007, s. 245. [przypis autorski]

A. Stelmachowski, Własność w systemie społeczno-gospodarczym, [w:] System prawa prywatnego, t. 3, red. E. Gniewek, Warszawa 2007, s. 76. [przypis autorski]

A. Steuard, cytat za: B. Varmer, Limitations on Peforming Rights…, s. 82. [przypis autorski]

A. Steuard, cytat za: B. Varmer, Limitations on Peforming Rights…, s. 82. [przypis autorski]

Astheure — tak, zamiast: A cette heure….. [przypis autorski]

Astier-Réhu — uczony akademik, bohater powieści Alfonsa Daudet L'Immortel (1888). [przypis autorski]

Astiterunt reges terrae — przystanęli królowie ziemscy. [przypis autorski]

asymilacja — przyswajanie; w biologii proces, dzięki któremu żyjące organizmy przyjmują pokarmy i przetwarzają je na część własnej substancji stałej lub płynnej. [przypis autorski]

Atagan jest to długi sztylet, który Turcy obok pistoletów na pasie zawieszają. Pochwy atagana są pospolicie z metalu, często ze srebra, a u bogatych wyzłacane lub szczerozłote. [przypis autorski]

Ataki na Wyspiańskiego, Żeromskiego, często nieudolne, często świadomie złośliwe (…) w poglądach na sztukę i w samej twórczości zajdą znowu jakieś zmiany Z pism I. Matuszewskiego. III. Słowacki i nowa sztuka, s. 329. [przypis autorski]

Atanazy — biskup aleksandryjski, żył 296–373. [przypis autorski]

At, at, jakszi at. Toor! — Koń, koń, dobry koń. Cicho! [przypis autorski]

Até logo, muito obrigado, senhor capitão — Do widzenia, bardzo dziękujemy, panie kapitanie. [przypis autorski]

Ateńczycy, kiedy nie znali użytku metali, posługiwali się wołami — Herodot, in Clio, powiada nam, iż Lidowie wynaleźli sztukę bicia monety, Grecy przejęli ją od nich. Monety ateńskie miały pieczęć ich dawnego wołu. Widziałem te monety w gabinecie lorda Pembrock. [przypis autorski]

Ateny za panowania Tureckiego były własnością Kizlar-Agi, niewolnika serajowego i dozorcy kobiet haremu. Eunuch rządził rządcą Aten. [przypis autorski]

atletyczny lub Milon z Krotony — ob. Cabanis, wpływ ustroju fizycznego etc. [Pierre Cabanis (1757–1808), lekarz nadworny Ludwika XVI; filozof empirysta i materialista; autor dzieła Rapports du physique et du moral de l'homme (1802) o relacjach między fizycznymi i moralnymi aspektami funkcjonowania człowieka; Red. WL]. [przypis autorski]

Atoli właśnie troskliwość, jaką Strumieński otaczał Pawełka (…) — [Komentarz autora z Uwag.] Podobnie [rozdział VIII: „nie zapatrywanie, ale charakter rozstrzyga” itd.]. [przypis autorski]

Auguste de Keralio, cytat za: C. Hesse, Publishing and cultural politics…, s. 111. [przypis autorski]

August i Tyberiusz troszczyli się głównie o to, aby karać wyuzdania swoich krewniaczek. Nie karali wybryków przeciw obyczajom, ale jakoby zbrodnię bezbożności lub obrazy majestatuCulpam inter viros et feminas vulgatam gravi nomine laesarum religionum, ac violatae maiestitis appelando, elementiam maiorum suasque ipse leges egrediebatur. Tac. Annal. Lib III. [przypis autorski]

August Lafontaine [1758–1831] — autor romansów z rodzinnego życia. [przypis autorski]

August (…) przebiegał wybrzeża Campanii i wyspy pobliższe… — Suetoniusz, Augustus [w Żywotach cezarów (De vita Caesarum)], 98. [przypis autorski]

August tak przemówił — skróciłem tę orację, która jest nieznośnie długa; przytoczona jesł u Diona, ks. LVI. [przypis autorski]

Augustyn (Aurelius Augustinus) — ur. 354 w mieście Thagaste w Numidii (w Afryce); ojciec był poganinem, matka (Monika) chrześcijanka; zrazu nauczyciel wymowy, zaczął się zajmować kwestiami teologicznymi i filozoficznymi, wyznawał przez czas jakiś manicheizm (naukę gnostyczną, zmieszaną z pierwiastkami perskiej religii Zoroastra), następnie skłonił się do sceptycyzmu, od którego pod wpływem Ambrożego, biskupa mediolańskiego, zwrócił się do katolicyzmu; przyjął chrzest w r. 387. Umarł 430 jako biskup miasta Hippo regius [dziś Annaba w Algierii, red. WL] w Afryce. Z bardzo licznych jego pism zasługują pod względem filozoficznym na uwagę: Confessionum libri XIII, autobiografia, opowiadająca rozwój duchowy autora aż do r. 387; Retractationum libri duo, w których streszcza i modyfikuje poglądy, wyrażone w dziełach z czasów przed swym nawróceniem; Contra academicos, przeciw sceptykom; Soliloquiorum libri duo; Liber de immortalitate animae; De quantitate animae; De libero arbitrio; De anima et ejus origine; De civitate dei; De trinitate. [przypis autorski]

aumakna — 3 duchy. [przypis autorski]

aumakna — dusze zmarłych władców uważane za bóstwa niższe. [przypis autorski]

auspicja — przepowiednie. [przypis autorski]

Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzeńka. [przypis autorski]

Autor mówi wszystko, tłumaczy wszystko, nie zostawia nic wyobraźni czytelnika; spisał to w dwanaście dni po śmierci bohaterki — rękopis włoski złożony jest w redakcji „Revue des Deux Mondes”. [przypis autorski]

autor wspaniałego wydania Boskiej komedyi, nadzwyczajny erudyt — Ojciec Bertier; wydanie to, do tej pory nie skończone, jest jednak mało krytyczne: „Allighieri nella Commedia ci offra un trattato di morale scolastica in forma di poesia.” [przypis autorski]

autoskopia — widzenie własnego organizmu i jego chorób. [przypis autorski]

Ave marysteli deo gratias ament… — Witaj, Gwiazdo morza… Bogu dzięki… amen (łac.). [przypis autorski]

Averroës — Ibn Rożd, ur. w Kordowie 1126, zm. 1198. Ważniejsze dzieła filozoficzne: Tehafot al Tehafot, tj. destructio destructionis philisophiae Algazelis, Quaesita in libros logicae Aristotelis, Epistola de connexione intelectus abstracti curu homine, De animae beatitudine, De substantia orbis, Commentaria et introductiones in omnes libros Aristotelis. [przypis autorski]

Avicenna — Abu Ali el-Hoséin Ibn Abd Allah Ibn Sinà, ur. 980 r. po Chr., w Kharmaiten, w prowincji Bokhara; studiował teologię, medycynę i filozofię; nauczał, medycyny i filozofii w Ispahan; był lekarzem przybocznym książąt perskich; um. 1036/37 w Hamadan. Ważniejsze dzieła: Schifa (Sufficientiae), Ratunek (Nadjât), Księga wskazówek i napomnień, Przewodnik mądrości, Uwagi o filozofii, Źródła mądrości, Logika, O podziałach nauk, Traktaty o duszy. Prócz tego pisał Avicenna dzieła z zakresu medycyny (Kanon), alchemii, muzyki, astronomii, oraz komentarze do niektórych dzieł Arystotelesa. [przypis autorski]

Avisa o senhor, que tenho chegado! (port.) — Daj panu znać, że przyszedłem! [przypis autorski]

awaria — uszkodzenie. [przypis autorski]

A widząc znowu te fale cofnięte od brzegu, te trzciny pochylone w jedną stronę i zmrok ponury — [Komentarz autora z Uwag.] Zapewne mało kto przypomni sobie, że to Strumieński wmówił w nią to wrażenie [rozdział VII „Obraz, który Strumieński teraz pokazał, był pierwej pominięty tak przez niego, jak i przez Olę. Przedstawiał skaliste wybrzeże nad jakąś wodą, ogromnie puste i smutne (…)”]. [przypis autorski]

awo (gw.) — a oto. [przypis autorski]

awo (gw.) — a to. [przypis autorski]

A żadnej kary nie mają, oprócz bolących ducha wnętrzności…List Apostolski. [przypis autorski]

Ażeby należycie uzasadnić potrzebę inkwizycji, umiano wynaleźć dla niej podstawy w Ewangelii, mianowicie w słowach Chrystusa o latorośli… — [Vacandard], op. cit., s. 212. [przypis autorski]

Ażeby pogodzić wolność człowieka z wszechmocą i wszechwiedzą Boga, nie ma innego sposobu… — „Gibt es einen andern Ausweg, als dem Menschen mit seiner Freiheit, da sie im Gegensatz der Allmacht undenkbar ist, zu sagen, dass der Mensch nicht ausser Gott, sondern in Gott sei und dass seine Tätigkeit mit zum Leben Gottes gehöre” (VII, 339). [przypis autorski]

Ażeby praca nasza, mówił Ozanam na jednym z zebrań, została ubłogosławiona przez Boga… — Mgr. Baunard, op. cit., s. 96. [przypis autorski]

Ażeby przejść przez życie, potrzebujemy nie kija… — por. [Ozanam], Oeuvres Complétes, t. X., s. 152. [przypis autorski]

A że nad przepych świata (…) zniżonej Pokory — Wyrażenie to, stosowne do ducha religii chrześcijańskiej, nie jest może niewłaściwym i co do sposobu, pod jakim się przedstawiają oku w znacznej wysokości utwory dumy lub dowcipu człeka, sama nawet piękność natury, którą mu dojrzeć pozwolono. W podróży mojej na szczyt góry Mont-Blanc, gdzie przez dwie godziny pobytu doznałem uczuć, jakich już zapewne w życiu moim nie doświadczę, w podróży tej straciłem żywy z oczów i z myśli dziedzinę, na której panuje człowiek, i tylko z jego siedziby przedmioty białej farby, a te właśnie, których swą władzą odmienić nie zdołał, rozróżnić się dawały: i tak, widoczne były jeziora: Genewskie, Neuchatel, Morat, Bienne itd., jakby rozciągnięte na mroku żagle, kiedy domy, miasta nad ich brzegami stojące, barwy, blaski, ciemną mgłę tworzyły; podobnie rozpoznać było można lodozwały (glaciers), kiedy łąki, lasy, góry nawet znacznej wyniosłości, lecz niższego rzędu, w szary koło nich mieszały się tuman. Nic jednak wspanialszego i dzikszego, jak widok z góry Mont-Blanc; ale gdy różny zupełnie od znajomych widoków, inaczej go sobie wyobrazić niepodobna, jak wystawując się uniesionym przez jakiego dobrego czy złego ducha w chwili, gdy Bóg Chaos utwarzał. Wszystko, co dziełem człeka, znika przez swoją małość; tysiące gór olbrzymich z granitowymi szczytami lub śnieżnymi tarczami, niebo prawie czarnego koloru, słońce przyćmione, blask rażący od śniegu, rzadkie powietrze, a stąd krótki oddech i szybkie bicie pulsu, nadludzkim jakimś czuciem i uczuciem przejmują śmiertelnika: i pewny jestem, iż oprócz innych przyczyn, nawet dla niezmiernej różnicy tego dziwnie górnego widoku a słabości naszych zmysłów, nikt by go długo znieść nie potrafił. Niech to wspomnienie nadzwyczajnego zajęcia, jakiego doświadczyłem na tej ogromnej i odosobnionej górze, nie będzie powodem żadnemu z naszych młodych wędrowników do przedsięwzięcia tej podróży; oprócz wielkiego bardzo trudu i niebezpieczeństw, koniecznie do tego zamiaru przywiązanych, jeszcze jego pomyślny skutek od wielu obcych nam okoliczności zależy. Trzy dni pogody bez najmniejszej chmury i niezbyt rozmiękłe śniegi prawie potrzebniejszą pomocą niż najcierpliwsza wytrwałość i najmocniejsze piersi; bez tych jednak warunków tylko na zgubę narazić się można i byłoby najszkodliwszym uporem nie słuchać ostrzeżeń przewodników, którzy wszędzie w Szwajcarii a szczególniej w Chamouni pełni są odwagi i rozsądku [prawie potrzebniejszą pomocą — domyślnie: potrzebniejszą są tu pomocą; J. U.]. [przypis autorski]

A zatem poezja romantyczna jest poezją czystą, skondensowaną… — [Ricarda Huch], Deutsche Romantik, Haessel, Leipzig 1920, s. 278–9. [przypis autorski]

Azja jest nie tylko kolebką religii; niewątpliwie też stamtąd, według Helbinga, pochodzi tortura — Helbing-Bauer, Die Tortur. Geschichte der Folter im Kriminalverfahren aller Zeiten u. Völker, Berlin 1926. [przypis autorski]

a znasz mój czyn — Wyrazy czyn, czynownik, często są tu użyte w znaczeniu rosyjskim, dla Litwinów tylko zrozumiałe. W Rosji, ażeby nie być chłopem albo kupcem, słowem, aby mieć przywilej uwalniający od kary knuta, trzeba wejść w służbę rządową i pozyskać tak nazwaną klasę albo czyn. Służba dzieli się na czternaście klas; potrzeba kilka lat służby dla przejścia z jednej klasy w drugą. Są przepisane czynownikom różne egzamina, podobne do formalności zachowujących się w hierarchii mandaryńskiej w Chinach, skąd, zdaje się, że ten wyraz Mogołowie do Rosji przenieśli, a Piotr Pierwszy znaczenie tego wyrazu odgadnął i całą instytucją w duchu prawdziwie chińskim rozwinął. Czynownik często nie jest urzędnikiem, czeka tylko urzędu i starać się oń ma prawo. Każda klasa albo czyn odpowiada pewnej randze wojskowej, i tak: doktor filozofii albo medycyny liczy się w klasie ósmej i ma stopień majora, czyli asesora kolleskiego; stopień kapitański ma frejlina, czyli panna dworu cesarskiego; biskup lub archirej jest jenerałem. Między czynownikami wyższymi i niższymi stosunki uległości i posłuszeństwa przestrzegają się z równą prawie ścisłością jak w wojsku. [przypis autorski]

azucarillo — cienka laseczka lodu z cukrem. [przypis autorski]

bądź poważana, to konieczne — Przypominacie sobie zasadę Beaumarchais'go: „Natura mówi do kobiety: bądź piękna, jeśli możesz, cnotliwa, jeśli chcesz, ale bądź poważana, to konieczne”. Bez poważania we Francji nie ma podziwu, zatem nie ma miłości. [przypis autorski]

Bądź pozdrowiony, o Nilu […] ty dajesz odpoczynek rękom milionów nieszczęśliwych i na wieki utrwalasz świątynie — autentyczne. [przypis autorski]

bąkają — gadają. [przypis autorski]

Bab — Wrota (do poznania Boga). [przypis autorski]

bachandria — zabawa taneczna. [przypis autorski]

bachorze (gw.) — brzuchy. [przypis autorski]

Bacon Franciszek (z Werulamu) — ur. 1561 w Londynie, kształcił się w Cambridge; od 1595 członek parlamentu, został w 1604 r. prawnym zastępcą Korony, 1617 wielkim kanclerzem, 1618 lordem kanclerzem i baronem Werulamu; wtrącony z powodu przekupstwa do więzienia w Tower i skazany na wysoką karę pieniężną 1621 r., postradał wszystkie swe godności; po rychłym wyjściu z więzienia żył w zaciszu; um. w Highgate 1626 r. Główne dzieła: De dignitate et augmentis scientiarum; Novum organum scientiarum (tworzą pierwszą i drugą część zakrojonego na wielkie rozmiary, ale w całości niewykonanego dzieła Instauratio magna); Essayes: Religious meditations. Places of perswasion and disswasion; De sapientia veterum. [przypis autorski]