Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4486 przypisów.
trzymać o czym (starop.) — sądzić o czym; utrzymywać co o czym. [przypis edytorski]
trzymać się na baczeniu (daw.) — być ostrożnym. [przypis edytorski]
trzymać — tu: uważać. [przypis edytorski]
trzymać — utrzymywać, uważać, sądzić. [przypis edytorski]
trzymać wysoko o czymś (daw.) — mieć wysokie mniemanie o czymś. [przypis edytorski]
trzymający przodek — siedzący na przedzie, przed innymi. [przypis edytorski]
trzymajcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: trzymajcie koniecznie. [przypis edytorski]
trzymajwa (starop. forma) — trzymajmy; tj. tu: wstrzymujmy. [przypis edytorski]
Trzymaj… — w innym wydaniu uzupełnione: „Trzymaj, ośle!”. [przypis edytorski]
trzymał siła (starop.) — wiele wiedział a. wysoko cenił. [przypis edytorski]
trzymał w ręku korbę i kręcił nią — w dawnych samochodach silnik był uruchamiany za pomocą korby rozruchowej. [przypis edytorski]
trzymam — tu: utrzymuję; sądzę. [przypis edytorski]
trzy-m (…) cisnął — trzy cisnąłem; dziś popr. pisownia: trzym. [przypis edytorski]
trzy muszkiety Dziumasa — chodzi o powieść Trzech muszkieterów Alexandre'a Dumas (1802–1870). [przypis edytorski]
trzy na ósmą — dziś: za trzy ósma. [przypis edytorski]
trzynasta praca Herkulesa — w mit. gr. dwanaście prac Herkulesa: kara nałożona przez wyrocznię delficką na Heraklesa (a. Herkulesa) za wymordowanie swojej rodziny; prace miały przewyższać możliwości jednego człowieka; tu: autor wzmacnia wielkość wykonywanego wysiłku poprzez użycie kontekstu kulturowego. [przypis edytorski]
trzy nocy — dziś popr. forma: trzy noce. [przypis edytorski]
trzy prządki (…) żywota — nawiązanie do mit. gr., według której trzy Parki przędły nić ludzkiego życia. [przypis edytorski]
trzy przemiany ducha: jako duch wielbłądem był, lwem się stał, w dziecko się zmienił — cytat z pierwszej mowy Zaratustry z Tako rzecze Zaratustra Friedricha Nietzschego w tłum. Wacława Berenta. [przypis edytorski]
trzy razy dziennie powtarzać na cukrze, po jedzeniu — żartobliwe nawiązanie do recepty lekarskiej: dawniej dzieciom podawano lekarstwa na łyżeczce cukru, aby nie czuły gorzkiego smaku. [przypis edytorski]
trzy razy księżyc tarczę wypełnił swą srebrną — tj. minęły trzy miesiące księżycowe. [przypis edytorski]
trzy siostrzyce — Parki, w mitologii greckiej boginie śmierci. [przypis edytorski]
trzysta srebrnych szekli za kawałek gruntu — zgodnie z z Księgą Rodzaju 23,15 grunt, który kupił Abraham kosztował czterysta szekli. [przypis edytorski]
trzy stopy, jedenaście linii… — fr. miara długości toise (tu: sążeń) dzieliła się na 6 stóp, zaś stopa na 144 linie. [przypis edytorski]
Trzy stopy moździerz, łokci trzy drąg niechaj mierzy — moździerz i tłuczek do niego, do rozcierania ziaren zboża na mąkę. [przypis edytorski]
trzystustronicowy opis podróży po Włoszech — Rzym, Neapol i Florencja w 1817. [przypis edytorski]
trzytulny basza — basza turecki mający prawo do buńczuka z trzema ogonami końskimi. [przypis edytorski]
trzytulny — o trzech buńczukach; buńczuk to dawna tatarsko-turecka oznaka władzy w postaci drzewca zakończonego złotą kulą i zwisającymi spod niej pękami końskiego włosia, noszona przed sprawującym władzę. [przypis edytorski]
trzy wieki ludzkie — trzy pokolenia, czyli 3 * 30 lat. [przypis edytorski]
trzy wiersze Danta — tercyna, forma poetycka, w której było napisane Piekło w Boskiej Komedii Dantego. [przypis edytorski]
trzy z nich mają szybkość podobną, a cztery różnią się nią pomiędzy sobą i z trzema tamtymi… — trzy pierwsze to koła Słońca, Merkurego i Wenus, gdyż dla ziemskiego obserwatora Merkury podróżuje po niebie razem ze Słońcem, nigdy nie oddala się od niego bardziej niż o 29°; podobnie Wenus, która oddala się od Słońca o maksymalnie 48°. Pozostałe cztery to koła Księżyca, Marsa, Jowisza i Saturna, ciał niebieskich, które poruszają się po niebie zupełnie niezależnie od Słońca, mogą znaleźć się nawet po przeciwnej stronie nieba, poruszają się też niezależnie od siebie nawzajem, każde z zupełnie inną prędkością. [przypis edytorski]
Tschiffely, Aimé Felix (1895–1954) — szwajcarski pisarz i podróżnik, samotnie wędrujący konno m.in. z Argentyny do Nowego Jorku; wycieczkę tę opisał w książce Od Południowego Krzyża do gwiazdy polarnej, opowiadającej o trzyletniej podróży (1925–1928) na dwóch argentyńskich koniach. [przypis edytorski]
TSL, skrót od: Towarzystwo Szkoły Ludowej — organizacja oświatowa działająca w latach 1891–1940 na terenie Galicji, a następnie w płd. i wsch. części II Rzeczypospolitej, mająca na celu pomaganie gminom w zakładaniu szkól ludowych, czytelni i wypożyczalni wiejskich; powstała z inicjatywy Adama Asnyka, który był jej pierwszym prezesem. [przypis edytorski]
tūlą laiką — dažnai, ne kartą. [przypis edytorski]
tūlas — dažnas, ne vienas. [przypis edytorski]
tualeta a. toaleta — elegancka suknia. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — dziś popr.: toaleta. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — elegancki ubiór, kreacja; także: czynności pielęgnacyjne, mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta (daw.) — toaleta. [przypis edytorski]
tualeta — dziś popr.: toaleta. [przypis edytorski]
tualeta — dziś popr.: toaleta, tj. strój. [przypis edytorski]
tualeta — dziś popr.: toaleta; tu: toaletka, mebel, w którym trzyma się kosmetyki. [przypis edytorski]
tualeta — dziś popr.: toaleta; tu: toaletka, stolik z lustrem, z szufladami na przybory do higieny i pielęgnacji. [przypis edytorski]
tualeta — elegancki ubiór, kreacja. [przypis edytorski]
tualeta — elegancki ubiór, kreacja. [przypis edytorski]
tualeta — elegancki ubiór, kreacja; także: czynności higieniczne i pielęgnacyjne: mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta — elegancki ubiór, kreacja; też: mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta — tu: czynności higieniczne i pielęgnacyjne: mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta — tu: elegancki ubiór, kreacja. [przypis edytorski]
tualeta — tu: strój. [przypis edytorski]
tualeta — tu: ubiór. [przypis edytorski]
tualeta — tu: ubiór; zwyczajowe zabiegi towarzyszące ubieraniu się, szykowaniu. [przypis edytorski]
tualeta — tu: zwyczajowe czynności higieniczne, jak mycie, czesanie, golenie się oraz ubieranie. [przypis edytorski]
tualeta — ubiór; pielęgnacja. [przypis edytorski]
tualetka — tu: toaletka; stolik z lustrem, z szufladami na przybory do higieny i pielęgnacji. [przypis edytorski]
tualetowe (przestarz.) — toaletowe. [przypis edytorski]
tualetowy — dotyczący tualety, tj. stroju i sposobów dbania o swój wygląd. [przypis edytorski]
tualetowy — dziś: toaletowy; dotyczący higieny i pielęgnacji. [przypis edytorski]
tualetowy — dziś: toaletowy; odnoszący się do higieny i pielęgnacji. [przypis edytorski]
tualetowy — dziś: toaletowy, służący do czynności higienicznych i upiększających, takich jak mycie, czesanie, golenie się, ubieranie. [przypis edytorski]
tuan (mal.) — pan. [przypis edytorski]
tu as raison (fr.) — masz rację. [przypis edytorski]
tu autem (łac.) — ty natomiast. [przypis edytorski]
tuba akustyczna a. głosowa — urządzenie złożone z dwóch stożków połączonych rurą powietrzną, przez które mowę można przenosić pomiędzy pomieszczeniami; w XIX w. używane do komunikacji wewnętrznej na statkach i w biurach; wyparte przez telefon. [przypis edytorski]
tuba głosowa — urządzenie złożone z dwóch stożków połączonych rurą powietrzną, przez które mowę można przenosić pomiędzy pomieszczeniami; w XIX w. używane do komunikacji wewnętrznej na statkach i w biurach; wyparte przez telefon. [przypis edytorski]
tuba głosowa — urządzenie złożone z pary stożków połączonych rurą powietrzną, przez które mowę można przenosić pomiędzy pomieszczeniami, w XIX w. używane do komunikacji wewnętrznej na statkach, w biurach i niektórych domach; wyparte przez telefon. [przypis edytorski]
Tubal-Kain — biblijny pierwszy kowal z czasów przedpotopowych (Rdz 4, 22). [przypis edytorski]
Tubal-Kain — postać biblijna, pierwszy kowal, przedpotopowy potomek Kaina. [przypis edytorski]
tuba marina (łac.) — trąba morska. [przypis edytorski]
tuba maryna a. tubmaryna (z łac. tuba: trąba, marina: morska) — trąba anielska; historyczny instrument smyczkowy, popularny w średniowieczu i renesansie, używany do poł. XVIII w., zaliczany do chordofonów; złożony z długiego, wąskiego pudła rezonansowego, na którym zamocowano progi i wzdłuż którego biegła jedna struna; jego charakterystyczny dźwięk przypominał brzmienie trąbki. [przypis edytorski]
tub (ang.) — wanna. [przypis edytorski]
tuba — tu: daw. rodzaj słuchawki telefonu; w daw. zestawach telefonicznych zasadniczą częścią słuchawki, służącą jednocześnie za uchwyt, była lejkowata tuba rezonansowa. [przypis edytorski]
tuberkuły — gruźlica. [przypis edytorski]
tuberkuliczny (daw.) — gruźliczy. [przypis edytorski]
tuberkuloza — gruźlica. [przypis edytorski]
tuberoza — kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu. [przypis edytorski]
tuberoza — właśc. tuberoza bulwiasta, kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu, używanym przy produkcji perfum. [przypis edytorski]
tuberoza — wywodzący się z Meksyku kwiat o białych lub jasnoróżowych płatkach, o charakterystycznym mocnym, upojnym, słodkim zapachu. [przypis edytorski]
tubipora — gatunek miękkiego koralowca, występującego w Oceanie Indyjskim i Spokojnym. [przypis edytorski]
Tu bohater dwu półkul wzgardzi Nowym Światem, broniąc miasta, Europy Pierwszy Obywatel — mowa o Tadeuszu Kościuszce, dowodzącym skuteczną obroną oblężonej Warszawy między 13 lipca a 6 września 1794. [przypis edytorski]
Tu był obóz legionu, gdy Cezar przez morze z Galii przyleciał jak sokół — Gajusz Juliusz Cezar (100–44) w czasie wojny galijskiej przeprawiał się ze swymi wojskami przez kanał La Manche w 55 i 54 r., aby ukarać Celtów z Brytanii za wspieranie Gallów. Podczas drugiej wyprawy zdołał pokonać władców kilku plemion i zmusić ich do płacenia kontrybucji, nie zajął jednak żadnych terenów na stałe. Rzymianie podbili płd. część Anglii sto lat później, w 43 r. n.e., i panowali tam do V w., kiedy wyparli ich Saksoni i Anglowie. [przypis edytorski]
tubyście (…) zwycięstwa dostały (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tu dostałybyście zwycięstwo; tu odniosłybyście zwycięstwo. [przypis edytorski]
Tuchola — miasto w województwie kujawsko-pomorskim. [przypis edytorski]
Tucholsky, Kurt (1890–1935) — niemiecki pisarz, wybitny publicysta i satyryk o przekonaniach antyfaszystowskich. Od 1929 r. na emigracji; popełnił samobójstwo. [przypis edytorski]
Tucydydes — historyk ateński z V w. p.n.e, autor Wojny Peloponeskiej. [przypis edytorski]
Tucydydes, właśc. Tukidydes — historyk ateński z V w. p.n.e., autor Wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
tucza — chmura, obłok. [przypis edytorski]
tucza — chmura. [przypis edytorski]
tucza — chmura; szczególnie: ciemna, ciężka chmura burzowa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — chmura burzowa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — deszcz, ulewa. [przypis edytorski]
tucza (daw.) — pokarm. [przypis edytorski]
tu czuć siarkę — zapach siarki symbolizował piekło. [przypis edytorski]
tucz (z ros.) — chmura, tu: burza. [przypis edytorski]
Tudorowie — dynastia władców Anglii rządząca w latach 1485–1603. [przypis edytorski]
tudzież (daw.) — a także, oraz. [przypis edytorski]
tudzież (daw.) — oraz. [przypis edytorski]
tudzież — oraz, również, także. [przypis edytorski]
tückisches Weib (niem.) — złośliwa kobieta. [przypis edytorski]
Türck, Ludwig (1810–1868) — austriacki lekarz neurolog i laryngolog. [przypis edytorski]
