Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4900 przypisów.

G. Petri, Transition from guild regulation to modern copyright law (Sweden), [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 109, Ch. May, S. K. Sell, Intellectual property rights. A critical history, London 2006, s. 71. [przypis autorski]

G. Petri, Transition from guild regulation to modern copyright law (Sweden), [w:] L. Bently, U. Suthersanem, P. Torremas, Global Copyright. Three hundred years since the Statute of Anne, from 1709 to cyberspace, s. 107. [przypis autorski]

G. Post, K. Giocarinis, R. Kaythe, Medieval Heritage of a Humanistic Ideal: Scientia Donum Dei Est, Unde vendi Non Potest, „Traditio”, Vol. 11 (1955), s. 196; C. Hesse, The Rise of Intellectual Property, 700B.C. – A.D. 2000: An Idea in the Balance, „Daedalus”, 131, no. 2 (March 22, 2002), s. 28. [przypis autorski]

G. Post, K. Giocarinis, R. Kaythe, Medieval Heritage of a Humanistic Ideal: Scientia Donum Dei Est, Unde vendi Non Potest, „Traditio”, Vol. 11 (1955), s. 196. [przypis autorski]

G. P. U. — GPU (ros. Государственное Политическое Управление, ГПУ: Państwowy Zarząd Polityczny) — sowiecka policja polityczna, funkcjonująca od 6 lutego 1922 do 2 grudnia 1923 roku. [przypis edytorski]

GPU jest świetną organizacją fachowców i urzędników w służbie idei im coraz bardziej obcej — Essad Bey, op. cit., s. 177. [przypis autorski]

GPU robi wszystko, co chce, bo władzę ma nieograniczoną… — Douillet, Moscou sans voiles, Paris, Spes 1937, s. 232. [przypis autorski]

grążel — roślina wodna z rodziny grzybieniowatych, o dużych, żółtych kwiatach i pływających na powierzchni wody liściach. [przypis edytorski]

grążyć — pogrążać, zatapiać. [przypis edytorski]

grążyć — zanurzać; por. pogrążyć. [przypis edytorski]

grąży — tu: pogrąża. [przypis edytorski]

grązi — daw. forma, dziś: pogrąża. [przypis edytorski]

Graaf, Anton (1736–1813) — portrecista, od 1766 malarz dworu drezdeńskiego i członek tamtejszej akademii sztuk pięknych. [przypis edytorski]

Graaf, Regnier, de (1641–1673) — holenderski lekarz i anatom. [przypis edytorski]

Graal a. Święty Graal — tajemniczy przedmiot (najczęściej kielich), występujący w legendach arturiańskich. Miasta związane z tą historią to m.in. Glastonbury i Walencja; to pierwsze zdecydowanie bardziej przypomina Narwik. [przypis edytorski]

Graal — legendarny kielich, z którego Jezus pił podczas Ostatniej Wieczerzy. Jeden z ważnych motywów w cyklu legend arturiańskich: poszukiwali go rycerze Okrągłego Stołu. [przypis edytorski]

Graal — legendarny kielich, z którego pił Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy; motyw rozpowszechniony w średniowiecznych pieśniach rycerskich. [przypis redakcyjny]

Graal — tajemniczy przedmiot (kamień, kielich lub misa) o cudownych mocach uzdrawiających lub zapewniających wieczną młodość, występujący w legendach arturiańskich; od czasu poematu Roberta de Boron Joseph d'Arimathie (koniec XII w.) często uważany za kielich, z którego Jezus pił podczas Ostatniej Wieczerzy, użyty później przez Józefa z Arymatei do zebrania krwi Jezusa po ukrzyżowaniu. [przypis edytorski]

Grabbe, Christian Dietrich (1801–1836) — wybitny dramaturg niemiecki, próbował w pełnych sprzeczności utworach odnowić tradycje okresu „burzy i naporu”; tworzył realistyczne dramaty, w których masy ludowe są twórcą historii. [przypis edytorski]

grabdirbis — dabar: grabadarys - kas dirba kapus. [przypis edytorski]

Graben — historyczny plac w centrum Wiednia. [przypis edytorski]

Graben — tu: plac w Wiedniu. [przypis edytorski]

Grabhügel. — Dieselben, mogiły, Kurgane, sind von der Donau an durch die weiten Steppen bis nach China verbreitet. Sie bilden die Grabstätten der früheren nomadischen Bewohner des Landes und zeichnen sich durch die große Regelmäßigkeit ihrer Kegelform ans. Die Basis eines solchen Mongolenhügels, wie er auch genannt wird, bildet einen Kreis von 180 Schritt, die Höhe beträgt 18 Fuß. Czaykowski sagt, daß die feindlichen Tatarenhorden auch solche Hügel am Wege aufzuwerfen pflegten, um bei der Rückkehr durch die endlose Steppe sichere Merkzeichen zu haben. [przypis tłumacza]

grabia (daw.) — hrabia; w oryginale ang.: earl, odpowiednik tytułu hrabiego, najstarszy i pierwotnie najwyższy brytyjski tytuł feudalny, następnie arystokratyczny; w czasach anglosaskich, w formie początkowo ealdorman, przysługujący wąskiej grupie osób mających najwyższą rangę poniżej króla, któremu podlegali, odpowiadający bardziej tytułowi królewskiego namiestnika lub księcia. [przypis edytorski]

grabia — hrabia; Sienkiewicz nadaje Jurandowi ze Spychowa już trzeci nie odpowiadający sytuacji tytuł. [przypis edytorski]

grabia na Tęczynie — hrabia Jan Magnus Tęczyński herbu Topór (1579–1637), podczaszy (1618) królowej Konstancji Habsburżanki, drugiej żony Zygmunta III Wazy i matki Jana II Kazimierza Wazy; cześnik koronny (1618), wojewoda krakowski (1620), starosta płocki, starosta radoszycki (1622–1633), starosta żarnowiecki (1631); propagator nauk, mecenas sztuki, protektor Piotra Kochanowskiego, fundator klasztoru karmelitów w Czernej k. Krzeszowic oraz klasztoru kamedułów w Rytwianach, dokonał (wraz ze swą siostrą, Agnieszką z Tęczyńskich Firlejową) przebudowy i modernizacji zamku w Tenczynie. [przypis edytorski]

Grabianka, Tadeusz (1740–1807) — alchemik, iluminat, mistyk, jeden z prekursorów mesjanizmu polskiego, propagator myśli Emanuela Swedenborga, był jednym z założycieli Stowarzyszenia Iluminatów Awiniońskich (1786, początkowo: loża Nowego Izraela), któremu następnie przewodniczył jako najwyższy mistrz, tytułowany Królem Nowego Izraela; w 1799 r. opuścił Francję i osiadł w Petersburgu, gdzie w 1806 r. ponownie założył lożę; wkrótce został oskarżony o szpiegostwo i przygotowywanie zamachu stanu i uwięziony w twierdzy Pietropawłowskiej, gdzie zmarł wkrótce. [przypis edytorski]

grabia (starop.) — hrabia. [przypis edytorski]

grabia z AnglantuAnglant: gród Angers we Francji; grabia z Anglantu: Orland, syn Milona, grabi z Anglantu. [przypis redakcyjny]

grabia z Galafrony — grabiego z Galafrony nie zna Ariosto. [przypis redakcyjny]

grabienie — w oryginale było greifen, tj. porywać. [przypis edytorski]

grabina (gw., pot.) — grab; gatunek drzewa. [przypis edytorski]

grabini — hrabini, hrabina. [przypis edytorski]

Grabit' nagrablennoje (ros.) — grabić to, co zostało zagrabione (hasło anarchistów). [przypis redakcyjny]

Grabowski, Józef Ignacy (1791–1881) — polski oficer napoleoński, adiutant Napoleona Bonapartego, polityk konserwatywny, działacz publiczny w Wielkim Księstwie Poznańskim, pamiętnikarz i autor pism ekonomiczno-politycznych. [przypis edytorski]

Grabowski, Michał (1805–1863) — krytyk i powieściopisarz; brał udział w walce romantyków z klasykami. Zasłynął recenzjami publikowanymi w „Tygodniku petersburskim”; swoje prace krytyczne wydał w osobnych tomach: Literatura i krytyka (Wilno, 1836–1840), Korespondencja literacka (Wilno, 1847–1848) i Artykuły literackie, krytyczne i artystyczne (Wilno, 1849). [przypis edytorski]

Grabowski, Michał (1805–1863) — krytyk i powieściopisarz; brał udział w walce romantyków z klasykami. Zasłynął recenzjami publikowanymi w „Tygodniku petersburskim”; swoje prace krytyczne wydał w osobnych tomach: Literatura i krytyka (Wilno 1836–1840), Korespondencja literacka (Wilno 1847–1848) i Artykuły literackie, krytyczne i artystyczne (Wilno 1849). Słowacki nazywa go ironicznie prymasem, uznając jego szczególną pozycję wśród krytyków i literatów. [przypis edytorski]

Grabscy — prawdopodobnie chodzi tu o Władysława Grabskiego (1874–1938), wielokrotnego premiera i ministra skarbu w Polsce międzywojennej, autora reformy walutowej, choć w ówczesnym życiu politycznym brał udział również Stanisław Grabski (1871–1949), działacz socjalistyczny, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (wycofał się po przewrocie majowym). [przypis edytorski]

Grabski, Stanisław (1871–1949) — działacz socjalistyczny, później związany z endecją, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (wycofał się z polityki po przewrocie majowym). [przypis edytorski]

Grabski, Stanisław (1871–1949) — działacz socjalistyczny, później związany z endecją, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (wycofał się z polityki po przewrocie majowym). [przypis edytorski]

grać na balandrasie (reg. ros.) — bajać, paplać, mleć językiem. [przypis edytorski]

grać w żmurki — grać w ciuciubabkę. [przypis edytorski]

graca — narzędzie do pielenia lub spulchniania ziemi. [przypis edytorski]

graca — tu: narzędzie, służące do rozrabiania wapna z wodą. [przypis edytorski]

Grachowie — własc. Grakchowie, znany ród rzymski. [przypis edytorski]

Gracjan (359–383) — cesarz rzymski; pierwszy z cesarzy, który odmówił przyjęcia tytułu pontifex maximus (najwyższy kapłan) i związanych z tym urzędem funkcji; w 382 usunął ołtarz bogini zwycięstwa Wiktorii z sali posiedzeń senatu i odebrał dotacje państwowe świątyniom pogańskim. [przypis edytorski]

Gracjan, Flavius Gratianus Augustus (359–383) — władca cesarstwa zachodniego, którym rządził wspólnie z bratem, Walentynianem II, potem także cesarstwa wschodniego. [przypis edytorski]

Gracjan — mnich z klasztoru św. Feliksa, zakonu benedyktynów w Bolonii, autor książki pod tytułem: Zgoda kanonów niezgodnych, w której prawa kanoniczne ze świeckimi pogodził. [przypis redakcyjny]

Gracjan — właśc. Kacper Grazziani, hospodar mołdawski, zm. 1620; w istocie był pochodzenia chorwackiego. [przypis edytorski]

Gracjan (XII w.) — mnich, który zebrał przepisy prawa kanonicznego wydane przez sobory i papieży w jeden zbiór, opatrzony później tradycyjną nazwą Decretum Gratiani. [przypis edytorski]

Gracja — sławna rozpustnica. [przypis tłumacza]

gracja — wdzięk, piękno w sposobie poruszania się. [przypis edytorski]

gracja (z łac.) — tu: wynagrodzenie za długą, wierną służbę. [przypis edytorski]

Gracje (mit. rzym.) — boginie powabu, wdzięku i szczęścia. [przypis edytorski]

Gracje (mit. rzym.) — boginie radości, wdzięku i piękna; ich gr. odpowiednik to Charyty. [przypis edytorski]

Gracje (mit. rzym.) — boginie wdzięku, piękna i radości; ich gr. odpowiednik to Charyty. [przypis edytorski]

Gracje (mit. rzym.) — boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]

Gracje (mit. rzym.) — trzy boginie wdzięku, piękna i radości. [przypis edytorski]

gracje — z łac. gratias agimus („Dzięki składamy”), słowa modlitwy. [przypis edytorski]

gracki (daw.) — zręczny, dzielny. [przypis edytorski]

gracko (daw.) — zręcznie, dzielnie. [przypis edytorski]

gracko — dzielnie, zręcznie. [przypis edytorski]

gracowany — uporządkowany za pomocą gracy, tj. narzędzia o metalowych zębach przytwierdzonego do drewnianego trzonka; por. gracować: usuwać chwasty i płytko spulchniać ziemię gracą. [przypis edytorski]

Gracyoza — Gracjoza Pia, znana jedynie z listu, który pisała do Bemba. [przypis redakcyjny]

graczów — dziś popr. D. lm: graczy. [przypis edytorski]

graczów — dziś popr. forma D. lm: graczy. [przypis edytorski]

gradacja — posuwanie się po stopniach, postępowanie. [przypis redakcyjny]

Gradas — król Serykany, wielkiego państwa, gdzieś za Indiami leżącego (Bojardo, Księga I, Pieśń I, 4), saraceński bohater, przybył umyślnie na Zachód, ażeby zdobyć słynną szablę Duryndanę. [przypis redakcyjny]

Gradec — Grodziec Golęszycki (czes. Hradec nad Moravicí, niem. Grätz), miasto na Śląsku Opawskim, dziś w Czechach, w kraju morawsko-śląskim. [przypis edytorski]

gradem bić (…) na proso i kapustęGreler sur le persil [dosł. bić gradem na pietruszkę; red. WL], przysł. francuskie na oznaczenie srożenia się wobec słabych. [przypis tłumacza]

Grad heraus (niem.) — tu: bez ogródek, prosto z mostu. [przypis edytorski]

graduale (łac.) — pieśń poprzedzająca śpiew „Alleluja!”. [przypis edytorski]

gradus — stopień; tu: jako miara kąta w matematyce: koło ma 360°. [przypis edytorski]

gradusy — stopnie. [przypis redakcyjny]

gradyn (daw.) — ogród. [przypis edytorski]

GradywGradivus „kroczący”, przydomek Marsa, Mars sam. [przypis redakcyjny]