Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 478 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4080 przypisów.

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 22. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 51. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum…, s. 96. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 142. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 145, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce, „Pamiętnik słuchaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Kraków 1887, s. 423, M. Juda, Przywileje drukarskie w Polsce…, s. 114, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 424, Słownik historii Polski, Warszawa 1973, wydanie VI, s. 558, A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 425, A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 31. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 163. [przypis autorski]

J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 26. [przypis autorski]

J. Ralph, cytat za: A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 116. [przypis autorski]

J. Rogoziński, Preteksty, „Poezja” 1972, nr 2, s. 42. [przypis autorski]

J. R. Stephens, The Profession of the Playwright…, s. 93. [przypis autorski]

J. Skodlarski, Historia gospodarcza, Warszawa 2012, s. 14. [przypis autorski]

J. Skodlarski, Historia gospodarcza, Warszawa 2012, s. 62. [przypis autorski]

J. Słowacki, Dzieła, Wrocław 1952, t. V, s. 238. [przypis autorski]

J. Stelmach, R. Sarkowicz, Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1999, s. 51. [przypis autorski]

J (…) ten rękopis daje nam tekst w poprawnej redakcji anonima, gdy tymczasem Z2 wykazujący znaczne różnice, jest owym brulionem (a raczej odpisem jego), którego Kochanowski, zaskoczony przedwczesną śmiercią, nie zdołał jeszcze poprawić — widocznie i podział na tomy: I–XXV i XVI–XLIV, jest dziełem anonima, gdy tymczasem Kochanowski dzielił nieco odmiennie: t. I = I–XXIII i t. II = XXIV–XLVI. [przypis redakcyjny]

J. Topolski, Polska Nowożytna (1501–1795), [w:] Dzieje Polski, J. Topolski (red.), Warszawa 1981, s. 311; J. Pietrusiewiczowa, J. Rytel, Renesans, [w:] Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu, red. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1974, s. 63. [przypis autorski]

J. Trznadel, Kamienowanie mądrości, „Literatura” 1972, nr 47, s. 7. [przypis autorski]

J. Trznadel, Poezja ulotnej baśni, „Nowa Kultura” 1958, nr 29. [przypis autorski]

J. Trznadel, Róże trzecie, op. cit., s. 117. [przypis autorski]

J. Trznadel, Róże trzecie, Warszawa 1966, s. 74. [przypis autorski]

J. Trznadel, Twórczość Leśmiana. Próba przekroju, Warszawa 1964, s. 160–161. [przypis autorski]

jūrią — jūrių. [przypis redakcyjny]

Juárez, Benito (1806–1872) — meksykański przywódca, reformator i demokrata, prezydent Meksyku (od 1857), uznawany za bohatera narodowego. Wobec fatalnej sytuacji gospodarczej kraju w 1861 wstrzymał spłatę długów zagranicznych, co stało się dla Francji pretekstem do interwencji zbrojnej w celu ustanowienia w Meksyku marionetkowej monarchii. [przypis edytorski]

Juana de Austria (1523–1530) — nieślubna córka cesarza Karola V Habsburga i Cataliny de Rebolledo. [przypis edytorski]

Juana — w dalszej części utworu żona Sancho Pansy nosi imię Teresa. [przypis edytorski]

Juan de Austria, don (1547–1578) — hiszpański wódz, nieślubny syn cesarza Karola V Habsburga i Barbary Blomberg; od 1568 dowódca floty hiszpańskiej na Morzu Śródziemnym; w 1569 krwawo stłumił bunt ludności muzułmańskiej w Grenadzie; w 1571 dowodził flotą Ligi Świętej w wielkiej bitwie pod Lepanto; jako dowódca floty w 1573 zdobył Tunis. [przypis edytorski]

Juan José de Austria (1629–1679) — hiszpański generał i polityk; w 1658 pokonany przez siły francusko-angielskie w bitwie pod Dunkierką, co doprowadziło do zawarcia rok później pokoju pirenejskiego, w którym Hiszpania po ćwierćwieczu pogranicznych walk z Francją uznała się za pokonaną i oddała znaczne części terytoriów na północy i południu. [przypis edytorski]

Juba II (52 p.n.e.–23 n.e.) — Ἰόβας, historyk i geograf, dzieła jego zaginęły [władca Numidii, w 25 p.n.e. od rzymskiego cesarza Augusta otrzymał królestwo Mauretanii, po śmierci poprzedniego władcy krótko rządzone przez Rzym; wspierał handel, sztukę i badania naukowe; napisał szereg niezachowanych książek na temat historii, geografii, przyrodoznawstwa, malarstwa, teatru; jego pierwszą żoną była Kleopatra Selene II, córka Marka Antoniusza i Kleopatry; red. WL]. [przypis tłumacza]

Juba II (52 p.n.e.–23 n.e.) — władca Numidii od 30 p.n.e., kiedy Oktawian August przywrócił temu krajowi niezależność; w 25 p.n.e. Juba otrzymał od Rzymian tron sąsiedniej Mauretanii, zaś Numidia została ponownie prowincją rzymską. [przypis edytorski]

Juba II (52 p.n.e–23 n.e.) — władca Numidii, w 25 p.n.e. od rzymskiego cesarza Augusta otrzymał królestwo Mauretanii, po śmierci poprzedniego władcy, Bocchusa II, krótko rządzone przez Rzym; wspierał handel, sztukę i badania naukowe; napisał szereg niezachowanych książek na temat historii, geografii, przyrodoznawstwa, malarstwa, teatru. [przypis edytorski]

Jubal — według Biblii syn Lamecha i Ady, brat Jabala, potomek Kaina. [przypis edytorski]

jubel — hałaśliwa, huczna zabawa. [przypis edytorski]

jubel (pot.) — wielka radość; huczna, hałaśliwa zabawa. [przypis edytorski]

jubilat — starszy, zasłużony zakonnik, obchodzący wieloletni jubileusz swego zawodu. [przypis edytorski]

jubilerowie — dziś popr.: jubilerzy. [przypis edytorski]

jubileusz — Rok Jubileuszowy, Rok Święty, w tradycji judeochrześcijańskiej rok szczególnej łaski, przypominający pochodzenie człowieka od Boga; jednym z takich lat był rok 1575, ogłoszony przez Grzegorza XIII dwukrotnie: 20 maja i 19 grudnia 1574 r. [przypis edytorski]

jubileusz (z hebr.) — miłościwy rok; wielki jubileusz odprawuje się w kościele rzymskim zwykle co dwadzieścia pięć lat i łączy się z odpustem zupełnym. [przypis redakcyjny]

jubka a. jupka (daw.) — kobiecy kaftan z rękawami noszony w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

jubka a. jupka — ubiór charakterystyczny zwł. dla XVII–XVIII w.; kobiece okrycie wierzchnie; kaftanik na ciepłej podszewce, często podszyty futrem, rozkloszowany na plecach, z rękawami do łokcia. [przypis edytorski]

jubka — damski kaftan z rękawami do łokcia, noszony w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

jubka (daw.) — ubiór wierzchni kobiecy, rodzaj kaftanika z półdługimi rękawami, na plecach u góry marszczonego, a na dole rozkloszowanego. [przypis edytorski]

jubka — kaftan z rękawami do łokcia. [przypis edytorski]

jubka — ubiór wierzchni kobiecy, rodzaj kaftanika z półdługimi rękawami, na plecach u góry marszczonego, a na dole rozkloszowanego. [przypis edytorski]

jucha (daw., gw.) — krew, tu jako obelga. [przypis edytorski]

jucha — krew, tu: obelga użyta w pieszczotliwy sposób. [przypis edytorski]

jucha — krew; tu: określenie osoby krewkiej, tj. energicznej i skłonnej do gniewu. [przypis edytorski]

jucha — krew zwierzęcia; tu użyte jako wyzwisko. [przypis edytorski]

jucha (posp.) — szelma, drań. [przypis edytorski]

jucha — rodzaj przekleństwa, wyzwisko. [przypis edytorski]

juchas (gw.) — pasterz. [przypis autorski]

jucha (starop.; tu forma D, lp, r.ż.: juchy) — polewka, sos. [przypis edytorski]

Juchnowiec — wieś w pow. białostockim; istnieją trzy położone blisko siebie wsie o tej nazwie: Juchnowiec Dolny, Górny i Kościelny. [przypis edytorski]

juchtową — ze skóry cielęcej albo baraniej. [przypis redakcyjny]

juchtowy (z niem.) — ze skóry używanej do wyrobu gorszego gatunku obuwia. [przypis edytorski]

jucht — rodzaj bydlęcej skóry. [przypis edytorski]

juczny — tu: obładowany. [przypis edytorski]

Judaei signa petunt, et Graeci sapientiam quaerunt, nos autem Jesum crucifixum (łac.) — 1 Kor 1, 22: „Gdyż i Żydowie cudów się domagają, a Grekowie mądrości szukają, my zasię Jezusa ukrzyżowanego”. [przypis tłumacza]

Juda i Tamar (bibl.) — postacie z Księgi Rodzaju: prawo lewiratu dla zapewnienia ciągłości rodu zobowiązywało mężczyznę do poślubienia wdowy po bracie, jeśli ze związku nie narodziło się potomstwo; jednak po tajemniczej śmierci dwóch kolejnych mężów Tamar, synów patriarchy Judy, obawiał się on o los trzeciego i mimo obietnicy nie wyrażał zgody na małżeństwo; Tamar przebrała się więc za nierządnicę i podstępem zaszła w ciążę z Judą. [przypis edytorski]

judaizanci — w początkowych wiekach istnienia Kościoła osoby domagające się od chrześcijan spełniania zasad religii żydowskiej; tu raczej w znaczeniu Żydów nawróconych na chrześcijaństwo, lecz zachowujących swoje zwyczaje i rytuały. [przypis edytorski]

Juda Machabeusz — dowódca żydowskiego powstania Machabeuszy przeciwko władzy Seleucydów (167–160 p.n.e.). [przypis edytorski]

Juda Machabeusz — jeden z przywódców żydowskiego powstania Machabeuszy przeciwko Seleucydom w latach 167–160 p.n.e. [przypis edytorski]

Juda — p. Dz 5, 37 (Μετὰ τοῦτον ἀνέστη Ἰούδας ὁ Γαλιλαῖος etc.). [przypis tłumacza]

Juda (…) pod wsią Akedasa (…) legł na polu bitwy — o zgonie Judy por. 1 Mch 9, 5–18, oraz Starożytności XII, XI, 1–2, w których Flawiusz twierdzi, że Juda poległ pod wsią Betzeto. [przypis tłumacza]

Judas — Juda, postać biblijna, syn Jakuba, przodek jednego z 12 plemion Izraela. Z powodu 1 Sm 1, 1–2 Skarga błędnie uważa, że następcą Jozuego został człowiek o imieniu Juda (Judas), podczas gdy całość 1 Sm opisuje walki pokoleń (plemion) izraelskich o terytoria po wejściu do Kanaanu, a imiona Juda, Symeon, Menasses, Efraim itd. uosabiają w tekście poszczególne plemiona. [przypis edytorski]

Judas-Kopf (z niem.) — żydowska głowa. [przypis edytorski]

Juda — starożytne państwo bliskowschodnie, powstałe w wyniku podziału królestwa Izraela, potem stało się rzymską prowincją pod nazwą Judea. [przypis edytorski]

Juda, syn Seforajosa, drugi Mateusz, syn MargalosaJuda, syn Seforajosa: według Starożytności XVII, VI, 2, nie Σεπφεραίου, lecz Σαριφαίου; syn Margalosa: wedle tego samego miejsca, nie Μαργάλος, lecz Μεργαλώθης. [przypis tłumacza]

Judasz Iskariota (rel.) — jeden z apostołów; wydał Jezusa Chrystusa w ręce Sanhedrynu. [przypis edytorski]

Judasz — jeden z apostołów; wydał Jezusa Chrystusa w ręce żydów. [przypis edytorski]

judaszów — archaizm; dziś: judaszowy. [przypis edytorski]

judaszowe drzewo — judaszowiec (Cercis siliquastrum), drzewo liściaste z południowej Europy i Azji Zachodniej, słynące z obficie kwitnących wiosną purpurowo-różowych kwiatów; wg legendy jego kwiaty pierwotnie były białe, a gdy na takim drzewie powiesił się biblijny Judasz, zarumieniły się ze wstydu. [przypis edytorski]

Judasz — postać biblijna, jeden z dwunastu apostołów, zdradził Jezusa Sanhedrynowi (najważniejsza, religijna i sądownicza, rada żydowska) za trzydzieści srebrników. [przypis edytorski]

Judasz — postać ewangeliczna; jako jeden z uczniów Jezusa z Nazaretu miał go zdradzić i wydać, przekupiony sumą 30 srebrników; następnie, dręczony wyrzutami sumienia, powiesił się na drzewie. [przypis edytorski]

Judasz — tu: człowiek fałszywy, zdrajca. [przypis edytorski]

Judasz — zdrajca; postać biblijna, zdrajca Jezusa. [przypis redakcyjny]

Judasz z Kariothu — tragedia Karola Huberta Rostworowskiego z 1913 r. [przypis edytorski]

Juda verrecke (niem., właśc. Jude) — Zdechnij, Żydzie; slogan hitlerowski. [przypis edytorski]

judeae manu nefandissima (łac.) — z ręki niegodziwego Żyda. [przypis edytorski]

Judea — górzysta kraina na południu starożytnego Państwa Izrael, granicząca z Morzem Martwym. Judea to grecka nazwa Judy upowszechniona po zajęciu jej przez Aleksandra Macedońskiego w 332 roku p.n.e. Królestwo Judy istniało między X a VI w. p.n.e. ze stolicą w Jerozolimie. Powstało po śmierci króla Salomona i rozpadzie Izraela na królestwo północne Izrael ze stolicą w Samarii i południowe – Judę ze stolicą w Jerozolimie ok. 930 p.n.e. Juda została podbita przez władcę babilońskiego Nabuchodonozora II (2Krl 24,1) w 586 p.n.e., a znaczna część jej ludności została uprowadzona do Babilonu (2Krl 24,16). Po podbiciu państwa babilońskiego przez króla perskiego Cyrusa w 539 p.n.e., Juda została przekształcona w perską prowincję Jehud o dużym stopniu autonomii. [przypis edytorski]

Judea — górzysta południowa część historycznej Ziemi Izraela. [przypis edytorski]

Judea — Ἰουδαία, od pokolenia Juda (Jehûdah, יְהוּדָה (Rdz 29, 35), odpowiada polskiemu Chwalibóg), w klinach: Ia-u-di. [przypis tłumacza]

Judeę — Ἰουδαίαν (Niese), Ἰουδαίος (Dindorf). [przypis tłumacza]

Judeka — przylądek w Tripolitanii. [przypis redakcyjny]