Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3618 przypisów.
i to miejsce tak nie uszanował (starop. forma) — dziś: i tego miejsca tak nie uszanował. [przypis redakcyjny]
itongo — ducha (widma). [przypis autorski]
i to, sądzę, doda wam także odwagi, że wyruszam w pochód, nie zaniedbawszy bogów — bieg myśli w mowie Cyrusa jest następujący: Cyrus wzywa do osiągnięcia korzyści z perskiej tężyzny bojowej, gdyż zaniedbanie się w tym względnie, jakiego dopuścili się przodkowie, jest głupotą (tłumaczy więc, dlaczego chętnie podjął się dowództwa: oto by naprawić błędy przodków…); dodaje otuchy wojsku: 1) podkreślając wszelkie zalety bojowe i moralne Persów w przeciwstawieniu do niedołęstwa wroga; 2) powołując się na to, że sprawiedliwość po ich stronie (tak co do istoty rzeczy, jak i co do formy) i bogobojność jego, jako wodza, dają rękojmię, że bogowie będą życzliwi dla ich sprawy. [przypis tłumacza]
i to są Francuzi, ale nie ci sami — Aluzja do minionych wojen Ligi. [przypis tłumacza]
I. Towarzystwo historyczne — w wersji angielskiej rozdział piąty. W polskim tłumaczeniu w tym i następnym rozdziale rodzeństwu Bastablów towarzyszy jedynie Albert-z-Przeciwka. W oryginale poza nim występowali także Daisy i Denny (Denis, zwany też przez dzieci Dentystą), dzieci znanego z Poszukiwaczy skarbu pana Foulkes'a, tam nie wymienieni z imienia, a jedynie jako „białe myszki”, jak nazywał ich H. O. Tłumaczka dokonała tej zmiany najprawdopodobniej dlatego, że wraz z rodzeństwem Bastablów występowali w niewydanej wówczas w Polsce drugiej części cyklu, The Wouldbegoods, i byli stamtąd dobrze znani czytelnikowi angielskiemu, ale nie polskiemu, w przeciwieństwie do obecnego w pierwszej części cyklu Alberta-z-Przeciwka. To Denny, nie Dick, był towarzyszem nieustraszonego badacza Oswalda w następnym rozdziale. [przypis edytorski]
Itria — Miasteczko między Terraciną a Gaetą. [przypis redakcyjny]
It's toasted (ang.) — tu: opłaca się. [przypis edytorski]
I tu godzi się zanotować rzecz znamienną. Osoba gospodarza miasta była poniekąd projekcją duchowego Krakowa. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Nowy pomnik. [przypis edytorski]
I tu mnie ona śle — ona, tj. Klitajmestra, która sądzi, że darami przebłaga zagniewaną duszę Agamemnona. [przypis redakcyjny]
I tu nie obyło się bez zabawnego konfliktu. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: St. Rzecki. [przypis edytorski]
Ituriel — jeden z aniołów, występujący w Raju utraconym Miltona. [przypis edytorski]
itus et reditus (łac.) — Przypływ i odpływ. [przypis tłumacza]
I tu za figę mam daktyl w nagrodę — Ironia. Daktyl jako owoc z cudzej krainy uchodził za mający wartość większą od krajowej figi. [przypis redakcyjny]
It was soon after I had adopted this course that I received a letter from Dr. A. H. Gardiner, the well-known Egyptologist, urging me to do this very hing. From his point of view as archaeologist, he naturally saw the enormous possibilities for an Ethnographer of obtaining a similar body of written sources as have been preserved to us from ancient cultures, plus the possibility of illuminating them by personal knowledge of the full life of that culture. [przypis autorski]
It will be noted, that this is the third meaning in which the term pokala is used by the natives. (Cf. Chapter VI, Division VI.) [przypis autorski]
I ty, Brutusie?! — ostatnie słowa Juliusza Cezara, wypowiedziane, kiedy wśród zamachowców, którzy kolejno uderzali go sztyletami, rozpoznał Marka Juniusza Brutusa, któremu ufał i uważał za przyjaciela. [przypis edytorski]
I ty, Brutusie? — ostatnie słowa Juliusza Cezara, wypowiedziane, kiedy wśród zamachowców, którzy kolejno uderzali go sztyletami, rozpoznał Marka Juniusza Brutusa, któremu ufał i uważał za przyjaciela. [przypis edytorski]
I ty, Brutusie, przeciw mnie? — słowa przypisywane Juliuszowi Cezarowi, ugodzonemu sztyletem przez przyjaciela, Brutusa. [przypis edytorski]
i tych, co się bronili i tych, co się wdarli — por. Adam Mickiewicz, Reduta Ordona. [przypis edytorski]
ityfalliczne bóstwa — bogowie związani z płodnością za pośrednictwem symboli wyobrażających męskiego członka w stanie wzwodu; w staroż. Egipcie takim bóstwem był Min. [przypis edytorski]
I tymi to rodzajami posługuje się niemała, krótko mówiąc, liczba poetów… — Ponieważ zdanie to nie daje myśli jasnej, chce je Vahlen tak czytać w tekście: τούτοις μὲν οὖν οὐκ ὀλίγοι καθ’ ἕκαστο αὐτῶν ὡς εἰπεῖν κέχρηνται ὡς εἴδεαιν. καὶ γάρ ὄψεις ἔχειν πᾶν… itd. Tym sposobem otrzymalibyśmy myśl zrozumiałą, pozostającą nawet w ściślejszym związku z początkiem rozdziału XII, gdzie Arystoteles do tego ustępu odwoływać się zdaje: „Tymi więc częściami, każdą dla siebie, posługuje się niemała liczba poetów, jak gdyby postaciami tragedii, przekonani są bowiem, że wystawa sceniczna jest wszystkim, również charaktery”… itd. [przypis tłumacza]
i tym podobnie — itp.; właściwie powinno być: i tym podobnymi. [przypis edytorski]
Ityphallus — członek męski. [przypis tłumacza]
Ityphallus — członek męski w stanie pobudzenia, obnoszony triumfalnie w czasie świąt bachicznych. [przypis tłumacza]
Itys — bażant. [przypis tłumacza]
Itys (mit. gr.) — syn Prokne i Tereusa, zabity przez tę pierwszą, gdy się dowiedziała, że jej mąż zgwałcił jej siostrę. [przypis edytorski]
Iucundum (…) ageret (łac.) — „Gdy młodość ma zakwitła, kwitnęła mi wiosna!” (Catullus, Carmina, LXVIII, 16; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Iudex ergo, cum sedebit quidquid latet adparebit nil inultum remanebit. (łac.) — Gdy zaś zasiądzie sędzia, cokolwiek było skryte, stanie się jawnym, i nic nie zostanie bez pomsty. [przypis edytorski]
iudicia (łac.) — sądy. [przypis redakcyjny]
iudicium (łac.) — rozsądek. [przypis redakcyjny]
iudicium (łac.) — zdolność sądzenia, osąd, przenikliwość, bystrość. [przypis edytorski]
iudicum (łac.) — zdanie. [przypis redakcyjny]
iugi a arma (łac.) — ustawiczna (tj. ani na chwilę nieodkładana) broń. [przypis redakcyjny]
iugulatur virtus (łac.) — ginie cnota. [przypis redakcyjny]
iugulatur virtus — uciemiężona jest cnota. [przypis redakcyjny]
iugum servitutis (łac.) — jarzmo niewoli. [przypis redakcyjny]
i u jednego stołu ś. nauki i sakramentów zasiadać, i z jednej szpiżarniej i skarbnice potrzeb i żywności swojej patrzyć rozkazał — „rozkazał” zapewne w nawiązaniu do przypowieści w Łk 12, 37–45, zasadnicza treść por. Dz 2, 44–46. [przypis edytorski]
I ukazałbych zbótwiałą i zgnojoną suknią, którą trząsnąwszy, gdyby się w perzyny rozleciała, mówiłbych… — zob. Jr 13, 1–11. [przypis edytorski]
Iulii (łac.) — lipca. Tak w rpsie; będzie to jednak pomyłka zam. 7 Augusti. W r. 1685 „odłożywszy” 8 września, stanął Pasek w Gdańsku „aż 23 września, bo mu wiatry często przeszkadzały”, tj. na przebycie drogi Wisłą do Gdańska przy niepomyślnych okolicznościach potrzebował dni 15; niepodobna tedy przypuścić, żeby w tym wypadku był w drodze aż dni 40! Jeżeli zaś 7 Iulii poprawimy na 7 Augusti, wypadnie dni 9, w których przy dobrej wodzie i sprzyjających wiatrach mógł Pasek tak samo jak w r. 1680 z Korczyna przypłynąć do Gdańska. [przypis redakcyjny]
Iunctaque (…) avo — Ovidius, Fasti, I, 294. [przypis tłumacza]
iunctis viribus (łac.) — połączonymi siłami. [przypis redakcyjny]
iunii (łac.) — czerwca. [przypis edytorski]
Iunii (łac.) — czerwca. [przypis redakcyjny]
I upadł, jako ciało martwe pada — Dante, Boska Komedia (Piekło, V, 142), tł. Edward Porębowicz; ze zmienionym podmiotem. [przypis edytorski]
Iupiter (…) genitrixque — Valerius Soranus, u Augustyna: Augustinus Aurelius, De civitate Dei, VII, 9, 11. [przypis tłumacza]
Iuppiter auctiferas lustravit lumine terras — Umysły ludzkie są odbiciem światła, którym ojciec Jupiter oświeca urodzajne ziemie; Homer Odyseja, 18, 136; w przekładzie na łacinę autorstwa Cicerona; fragment zachowany jedynie jako cytat przytoczony w De civitatis Dei św. Augustyna. [przypis tłumacza]
iurare in verba magistri (łac.) — przysięgać na słowa nauczyciela. [przypis edytorski]
iurationes difficillime admittant nam iurare apud Sclavos quasi periurare est ob vindicem deorum iram (łac.) — przysięgi dopuszczali z największym trudem, ponieważ przysięga u Słowian czy też krzywoprzysięstwo była pod mściwym gniewem bogów. [przypis edytorski]
iure caduco (łac.) — bez podstawy prawnej, prawem kaduka. [przypis edytorski]
iure ecclesiastico gaudere, instabunt (łac.) — korzystać z prawa kościelnego, podejmą staranie. [przypis redakcyjny]
iure fortioris (łac.) — prawem silniejszego. [przypis edytorski]
iure hospitum (łac.) — na podstawie prawa o obcych. [przypis redakcyjny]
iure (łac.) — kroki sądowe. [przypis redakcyjny]
Iure (…) verticem — Horatius, Odae, III, 16, 18. [przypis tłumacza]
iuro (łac.) — przysięgam. [przypis edytorski]
iuro (łac.) — przysięgam. [przypis redakcyjny]
ius conubii (łac.) — prawo dotyczące małżeństwa. [przypis edytorski]
ius gladii (łac.) — prawo miecza; przen. prawo karania śmiercią. [przypis edytorski]
Ius (…) habebat — Lucanus, Pharsalia, VIII, 636. [przypis tłumacza]
Iusiurandum, patri datum (…) (łac.) — Przysięgi danej ojcu aż do dziś tak dochowałem. (słowa Hanibala). [przypis edytorski]
ius primae noctis (łac.) — prawo pierwszej nocy. [przypis edytorski]
ius romanum (łac.) — prawo rzymskie. [przypis edytorski]
iussit delatores fustibus et flagellis caesos deportari per castra et plateas (łac.) — kazał donosicieli kijami i biczami ćwiczyć i po obozach i ulicach włóczyć (Swetoniusza, Życie Tytusa, VIII; cytat niedokładny). [przypis redakcyjny]
Iusta (…) illa — Tibullus IV, 41. [przypis tłumacza]
ius talionis (łac.) — prawo odwetu. [przypis edytorski]
ius talionis, właśc. lex talionis (łac.) — prawo kary równej występkowi, obrazowo wyrażane sentencją: „oko za oko, ząb za ząb”. [przypis edytorski]
iustam calculationem et relationem, in quantum (łac.) — słuszną liczbę i sprawę, o ile. [przypis redakcyjny]
iusticia regnorum fundamentum (łac.) — sprawiedliwość podwaliną państw. [przypis redakcyjny]
iustitia, fundamentum regnorum (łac.) — sprawiedliwość, fundament władzy. [przypis edytorski]
iustitias vestras iudicabo (łac.) — sprawiedliwość waszą sądzić będę. [przypis edytorski]
iustum animatum (łac.) — w swobodnym przekładzie tzw. „duch prawa” (w odróżnieniu od „litery prawa”). [przypis edytorski]
iustum dolorem (łac.) — słuszny żal. [przypis redakcyjny]
iutrzne pacierze — pierwsza część tzw. Liturgii godzin, wymagająca odmówienia określonych modlitw o wschodzie słońca. [przypis edytorski]
iuventus et inipetus (łac.) — młodość i zapał. [przypis edytorski]
iuytso — zapewne chodzi o ju-jitsu, tradycyjną japońską sztukę walki wręcz, bez użycia broni. [przypis edytorski]
Ivahi (Ivaí) — rzeka w brazylijskim stanie Parana. [przypis edytorski]
Ivan Blatny (1919-1990) — czeski poeta. [przypis edytorski]
Ivanhoe — popularna powieść historyczna Waltera Scotta, opublikowana w 1819 roku. [przypis edytorski]
ivoir (fr.) — kość słoniowa, tu: papier listowy o barwie kości słoniowej. [przypis edytorski]
Ivy — imię znaczące (ang.: bluszcz). [przypis edytorski]
iwa — gatunek wierzby. [przypis edytorski]
Iwan Drewicz (1739–1800) — własc. Johann von Drewitz, żołnierz armii pruskiej, zdezerterował podczas oblężenia Szczecina i zrobił karierę w armii rosyjskiej. Pułkownik, generał, dowódca wojsk ros. działających przeciwko konfederatom barskim w Wielkopolsce. Znany z okrucieństwa. Pastwił się między innymi nad ojcem Staszica w Pile. [przypis edytorski]
Iwan Gonta, ukr. Іван Ґонта (1705–1768) — dowódca nadwornych Kozaków F.S. Potockiego, przeszedł na stronę hajdamaków podczas koliszczyzny (1768), umożliwiając rzeź Humania. Pojmany podstępem przez Rosjan, wydany Polakom, był torturowany i został stracony. [przypis edytorski]
Iwangród — nazwa nadana Dęblinowi w okresie zaborów. [przypis redakcyjny]
Iwan Groźny a. Iwan IV Groźny (1530–1584) — car Rosji z dynastii Rurykowiczów, znany ze swego okrucieństwa. [przypis edytorski]
Iwan I Kalita (ok. 1288–1340) — władca ruski, książę moskiewski (od 1325), wielki książę włodzimierski (od 1328); uzyskał od tatarskiej Złotej Ordy prawo do zbierania podatków z całej Rusi, uczynił Moskwę rezydencją metropolitów Cerkwi prawosławnej (1326); uznawany za pierwszego jednoczyciela ziem ruskich i założyciela władztwa moskiewskiego. [przypis edytorski]
Iwan i Piotr Kirejewscy — bracia: Iwan Wasiljewicz Kiriejewski (1806–1856), literacki, publicysta, jeden z głównych ideologów słowianofilstwa, oraz Piotr Wasiljewicz Kiriejewski (1808–1856), folklorysta, słowianofil. [przypis edytorski]
Iwan IV Groźny (1530–1584) — wielki książę moskiewski, pierwszy władca Rosji, który koronował się na cara (1547); w latach 1565–1572 wprowadził opryczninę, politykę umacniania swojej autorytarnej władzy przez stosowanie terroru, zastraszanie ogółu ludności oraz pacyfikację wyższych warstw społecznych. [przypis edytorski]
Iwan IV Groźny (1530–1584) — wielki książę moskiewski, pierwszy władca Rosji, który koronował się na cara (1547); w latach 1565–1572 wprowadził opryczninę, politykę umacniania swojej autorytarnej władzy przez stosowanie terroru, zastraszanie ogółu ludności oraz pacyfikację wyższych warstw społecznych. [przypis edytorski]
Iwan IV Groźny (1530–1584) — wielki książę moskiewski, pierwszy władca Rosji, który koronował się na cara (1547); w latach 1565–1572 wprowadził opryczninę, politykę umacniania swojej autorytarnej władzy przez stosowanie terroru, zastraszanie ogółu ludności oraz pacyfikację wyższych warstw społecznych. [przypis edytorski]
Iwan IV Wasylewicz, (ros. Иван IV Васильевич), częściej: Iwan IV Groźny (1530–1584) — wielki książę moskiewski, pierwszy władca Rosji, który koronował się na cara (1547); w latach 1565–1572 wprowadził opryczninę, politykę umacniania swojej autorytarnej władzy przez stosowanie terroru, zastraszanie ogółu ludności oraz pacyfikację wyższych warstw społecznych. [przypis edytorski]
Iwan — Iwan, urodzony w r. 1730, został zdetronizowany w tymże samym roku, uwięziony i wreszcie zasztyletowany w 1762. [przypis tłumacza]
Iwan Karamazow — tytułowy bohater powieści Bracia Karamazow Fiodora Dostojewskiego. [przypis edytorski]
Iwan Mazepa (Jan Kołodyński, ukr. Іван Мазепа, 1639–1709) — hetman Ukrainy Lewobrzeżnej w latach 1687–1709. Nawiązywał sojusze najpierw z carem Rosji Piotrem I, potem z królem Polski Stanisławem Leszczyńskim, w końcu jako sprzymierzeniec króla Szwecji Karola XII został pokonany przez wojska rosyjskie pod Połtawą; zmarł wkrótce po ucieczce do Turcji. [przypis edytorski]
Iwanow, Nikołaj Iudowicz (1851–1919) — rosyjski generał artylerii, generał adiutant. [przypis edytorski]
Iwan Trusz — jeden z najmłodszych malarzy Akademii krakowskiej, urodził się w Wysocku (koło Brodów) w r. 1869. Ukończywszy gimnazyum w Brodach, udał się na studya malarskie do Krakowa, gdzie przepędził pięć lat. Po krótkim pobycie w Monachium, zniechęcony suchą niemiecką metodą nauki i stosunkami, w których łatwo bardzo można zgnuśnieć i stać się wiecznie studyującym artystą (rodzaj bursza niemieckiego), powrócił znów do Krakowa i tam skończył studya pod okiem Stanisławskiego. Po krótkim pobycie w Kijowie osiadł Trusz na stale we Lwowie. [przypis autorski]
Iwan — tu: Rosjanin; Rosjanie. [przypis edytorski]
iwa — odmiana wierzby. [przypis edytorski]
I was not however (…) arguments then proposed to me — Ale nie było rzeczą łatwą nawrócić mnie do teorii konieczności. Tak samo, jak Dr Hartley sam, pożegnałem się z moją wolnością dopiero po długiej opornej walce: w licznych listach, które swojego czasu pisałem o tym przedmiocie, broniłem bardzo gorliwie teorii wolności i bynajmniej nie ustępowałem przed dowodami, jakie mi przeciwstawiano. [przypis autorski]
Iwaszkiewicz, Jarosław (1894–1980) — poeta, prozaik, dramaturg, eseista, współautor libretta do opery Karola Szymanowskiego Król Roger; przed wojną jeden z założycieli grupy poetyckiej Skamander, po wojnie wieloletni prezes Związku Literatów Polskich. [przypis edytorski]
