Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5140 przypisów.

Drei Monate, und weist nicht (…) schon gesessen? (niem.) — Trzy miesiące i nie wie, że palenie zakazane! W areszcie już siedziałeś? [przypis edytorski]

drejdl — bąk w kształcie czworoboku, którego boki oznaczono literami N, G, H, Sz; dzieci bawią się nim w święto Chanuka. [przypis edytorski]

drelich — gruba tkanina bawełniana lub lniana, używana do szycia ubrań roboczych. [przypis edytorski]

dreliszek — osoba z niższej klasy społecznej (dosł.: ubrana w drelich, w ubranie robocze). [przypis edytorski]

Drepanum — miasto portowe na zach. wybrzeżu Sycylii; na płn. od Lilibeum. [przypis edytorski]

drepcić (gw.) — dreptać, chodzić. [przypis edytorski]

drepci (reg.) — drepcze. [przypis edytorski]

dreptający — dziś: drepczący. [przypis edytorski]

dreptaj — dziś popr. forma: drepcz. [przypis edytorski]

dresscoat (ang.) — frak. [przypis edytorski]

dressing-table (ang.) — toaletka. [przypis edytorski]

dressirowka (ros. дрессировка) — szkolenie. [przypis edytorski]

dresura (z fr. dresser) — ujeżdżanie, oswajanie, tresura. [przypis edytorski]

dreszcz mnie przeszła — dziś r.ż.: dreszcz mnie przeszedł. [przypis edytorski]

dreszcz przeszła (daw.) — dziś popr. forma r. m.: deszcz przeszedł. [przypis edytorski]

drewniane kubki z kwasem — z kwasem chlebowym, typowym dla ludów słowiańskich napojem przyrządzanym ze sfermentowanego chleba. [przypis edytorski]

drewno tekowe — gatunek drzewa podzwrotnikowego używanego m. in. do budowy okrętów, ze względu na fakt, iż słabo wchłania wodę. [przypis edytorski]

drewny — dziś popr. forma N.lm: drewnami. [przypis edytorski]

drewutnia — szopa na drewno przeznaczone na potrzeby gospodarstwa domowego. [przypis edytorski]

Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej w 1894 r., ułaskawiony w 1906 r.; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie (tzw. afera Dreyfusa), prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi (Dreyfusa bronili m.in. Emil Zola i Marcel Proust). [przypis edytorski]

Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej w 1894, ułaskawiony w 1906; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi (Dreyfusa bronili m. in. Emil Zola i Marcel Proust). [przypis edytorski]

Dreyfus, Alfred (1859–1935) — francuski oficer pochodzenia żydowskiego, w 1894 niesłusznie oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazany na dożywotni pobyt w kolonii karnej, zrehabilitowany w 1906; jego sprawa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi. [przypis edytorski]

Dreyfus, Alfred (1859–1935) — oficer francuski, niesłusznie skazany za zdradę państwa w roku 1894, zrehabilitowany w 1906. [przypis edytorski]

Dreyfus, Alfred (1859–1935) — oficer francuski, niesłusznie skazany za zdradę państwa w roku 1894, zrehabilitowany w 1906. [przypis edytorski]

dreyfusistka — obrończyni niewinności Alfreda Dreyfusa (1859–1935), francuskiego oficera pochodzenia żydowskiego, w 1894 niesłusznie oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec, skazanego na dożywotni pobyt w kolonii karnej, zrehabilitowanego w 1906; sprawa Dreyfusa podzieliła społeczeństwo francuskie, prowokując wielu intelektualistów do ostrych wypowiedzi. [przypis edytorski]

Drezno — miasto we wsch. Niemczech, położone nad Łabą; stolica kraju związkowego Saksonia. [przypis edytorski]

Drezno — miasto we wsch. Niemczech, stolica kraju związkowego Saksonia. [przypis edytorski]

drezyna — mały pojazd szynowy, używany przy robotach torowych. [przypis edytorski]

drgawy (neol.) — drgający a. skłonny do drgania. [przypis edytorski]

driada — boginka lasu mieszkająca w drzewie. [przypis edytorski]

driada (mit. gr.) — boginka lasów i drzew. [przypis edytorski]

driada (mit.gr.) — nimfa leśna żyjąca w drzewie. [przypis edytorski]

driada (starop. dryjada) — nimfa leśna, duch drzewa. [przypis edytorski]

driada — w mitologii greckiej nimfa leśna żyjąca w drzewie. [przypis edytorski]

driady (mit. gr.) — boginki leśne, duchy drzew. [przypis edytorski]

driady (mit. gr.) — boginki leśne, duchy drzew; tu zachowano dla rytmu wiersza daw. formę dryjad. [przypis edytorski]

Driady (mit. gr.) — nimfy drzew. [przypis edytorski]

driakiew (daw.) — medykament z kilkudziesięciu składników, uważany za uniwersalny lek i odtrutkę, wytwarzany aż do XVIII w.; przen.: lekarstwo. [przypis edytorski]

driakiew (daw., z gr. thēriakē: odtrutka przeciw ukąszeniu) — lek na wszelkie choroby, zawierający wiele różnych składników. [przypis edytorski]

driakiew (daw., z gr. thēriakē: odtrutka przeciw ukąszeniu) — medykament z kilkudziesięciu składników, uważany za uniwersalny lek i odtrutkę, wytwarzany aż do XVIII w.; przen.: lekarstwo. [przypis edytorski]

driakiew (daw.) — zioło lecznicze, lek. [przypis edytorski]

driakiew — roślina lecznicza, tu przen. lekarstwo. [przypis edytorski]

driakiew — roślina lecznicza, tu przen lekarstwo. [przypis edytorski]

driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium. [przypis edytorski]

Driant, Émile Augustin Cyprien (1855–1916) — francuski pisarz, polityk i oficer; zięć nacjonalistycznego generała Boulangera, ministra wojny w latach 1886–1887. [przypis edytorski]

Drina — rzeka w Bośni i Hercegowinie oraz w Serbii, dopływ Sawy. [przypis edytorski]

Drinkwater, John (1882–1937) — angielski poeta i dramatopisarz; autor m.in. dramatu Abraham Lincoln (1918). [przypis edytorski]

dr. Judym — główny bohater Ludzi Bezdomnych Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]

dr. jur. utr. — doktora praw obojga (skrót od łac.: doctor juris utriusque), tj. prawa świeckiego i prawa kanonicznego. [przypis edytorski]

dr. med. — doktora medycyny. [przypis edytorski]

dróp — drop, ptak z rzędu żurawiowych, uważany za najcięższego na świecie ptaka latającego, dziś gatunek ginący, w Polsce objęty ścisłą ochroną. [przypis edytorski]

drobi, D lm drobiej (ros. дробь, дробей) — ułamek, ułamków. [przypis edytorski]

Drobne Przyjemności Króla (fr. Menus-Plaisirs du Roi) — przed Wielką Rewolucją Francuską (1789) oraz w czasach Restauracji (1814–1830) specjalny urząd zajmujący się organizacją ceremonii, uroczystości i widowisk dworskich, odpowiedzialny również za wystrój, kostiumy i rekwizyty. [przypis edytorski]

drodzy — bliscy. [przypis edytorski]

droga Appijska — Via Appia Antica, najstarsza droga rzymska, zaczynająca się w Rzymie przy Circo Massimo, na przedmieściach przebiegająca w pobliżu ruin willi staroż. rodów rzymskich oraz niedaleko katakumb, a następnie biegnąca na południe w okolice Kapui pod Neapolem, a stamtąd na wschód, prowadząc aż do wybrzeża Adriatyku, do Brindisi. [przypis edytorski]

droga aureliańska — Via Aurelia, starożytna rzymska droga, prowadząca od Rzymu na północ wzdłuż zach. wybrzeża Italii, na następnie wybrzeżem płd. Galii aż do Arelate (ob. Arles). [przypis edytorski]

Droga Fitchburska — ang. Fitchburg Road; Fitchburg: miasto w Stanach Zjednoczonych (w stanie Massachusetts). [przypis edytorski]

droga odwrotu „Dziesięciu tysięcy” — w 401 p.n.e. perski książę Cyrus Młodszy zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. Żołnierze greccy rozpoczęli tzw. odwrót Dziesięciu Tysięcy, marsz do ojczyzny liczącą 1000 mil drogą z Mezopotamii wzdłuż rzeki Tygrys i przez wyżyny Armenii na północny zachód, do morza, przez wrogi kraj, bez zaopatrzenia, ścigani przez Persów i atakowani przez barbarzyńskie plemiona. Po pięciu miesiącach dotarli do Trapezuntu, greckiej kolonii nad brzegami Morza Czarnego. Wydarzenia te opisał jeden z dowódców odwrotu, Ksenofont, w swoich słynnych pamiętnikach wojennych noszących tytuł Anabaza. [przypis edytorski]

droga Salaryjskavia Salaria (łac. dosł.: droga solna), łączyła Rzym z Morzem Adriatyckim. [przypis edytorski]

Drogę przed nami — w późn. wyd. tłum. te słowa Rozaliny mówi Maria. [przypis edytorski]

drogę żelazną, do Nadbrzezia biec mającą — był to końcowy odcinek linii kolejowej w cesarstwie austriackim, ze stacją, która obecnie znajduje się na terenie prawobrzeżnej części Sandomierza. [przypis edytorski]

drogę z P do R — w tym miejscu tekst odnosi się do szkicu zamieszczonego w źródle. [przypis edytorski]

drogi (daw. forma N.lm) — dziś: drogami. [przypis edytorski]

drogi deptał złotogłów nogami (starop. konstrukcja) — szyk przestawny; inaczej: drogi złotogłów deptał nogami. [przypis edytorski]

drogi dziadziu — w oryginale niem. bez zdrobnienia: Großvater. [przypis edytorski]

drogi — dziś popr. forma N. lm: drogami. [przypis edytorski]

drogi — dziś popr. N. lm.: drogami. [przypis edytorski]

drogi — dziś popr. N. lm: drogami. [przypis edytorski]

drogiem (daw. forma) — drogim. [przypis edytorski]

drogimi szafiry (daw. forma) — dziś: (…) szafirami. [przypis edytorski]

Drogi nasz mistrzu, zasilaj koło nasze i mnie pożyw (…) Lotu nie mam dotąd — Adam Mickiewicz, List do Andrzeja Towiańskiego, 11 września 1842 [w:] Współudział Adama Mickiewicza w sprawie Andrzeja Towiańskiego. Listy i przemówienia, Paryż 1877, t. 1, s. 39. [przypis edytorski]

drogiś zabaczył (daw.) — zapomniałeś drogi. [przypis edytorski]

drogista (daw.) — właściciel lub sprzedawca w drogerii, sklepie z lekami dostępnymi bez recepty, kosmetykami itp. [przypis edytorski]

drogman (fr.) — dragoman, bliskowschodni tłumacz i przewodnik. [przypis edytorski]

drogman — właść. dragoman (z arab.), tłumacz, pośrednik między mieszkańcami Bliskiego Wschodu a cudzoziemcami. [przypis edytorski]

drogość — dziś popr.: wysoka cena. [przypis edytorski]

drogoskaz — dziś popr.: drogowskaz. [przypis edytorski]

Drohobycz — miasto w zach. części Ukrainy. [przypis edytorski]

droit de franc-fief (fr.) — nazwa podatku, płaconego królowi Francji lub jego dzierżawcom za zezwolenie na posiadanie majątku przez nie szlachtę; francuskie prawo, którego przedmiotem były lenna szlacheckie, należące do plebsu. [przypis edytorski]

Dromionie, oskrob ryby! a ty, Macherionie, Wyjm kość grzbietową z szczupaka morskiego… — Plaut, Skarb (łac. Aulularia). [przypis edytorski]

dromla — drumla, prosty instrument muzyczny, pochodzący z Azji, na którym gra się, szarpiąc blaszkę trzymaną w ustach, w strumieniu wydychanego powietrza. [przypis edytorski]

Dromos (gr.) — miejsce wyścigów konnych w Sparcie. [przypis edytorski]

dro, nie wydro (gw.) — drą, nie wydrą, co znaczy, że nie mogą wyciągnąć spod ziemi. [przypis edytorski]

Dronthajm — Drontheim, miasto w Norwegii, ważny port handlowy i rybacki; dziś: Trondheim. [przypis edytorski]

drop — duży ptak żyjący na otwartych trawiastych terenach, doskonale biegający, ale niechętnie latający. [przypis edytorski]