Przypisy

nie naglej — nie naglij; nie przynaglaj; nie pospieszaj, nie poganiaj. [przypis edytorski]

nie na górce, a nieco z dala — dziś popr.: nie na górce, ale nieco z dala. [przypis edytorski]

nienagorzej (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie najgorzej. [przypis edytorski]

nienajadek — niemogący się najeść do syta; przeciwieństwo: niejadek. [przypis edytorski]

nie najźreć (daw.) — nienawidzić. [przypis edytorski]

nienajzręczniej — dziś tylko: najbardziej niezręcznie. [przypis edytorski]

nienależyty (daw.) — tu: mało istotny. [przypis edytorski]

nie na próżno noszą miecz, skoro są sługami Boga dla wypełniania jego pomsty na winnych — Rz 13, 4. [przypis edytorski]

Nie naśladuj pospólstwa, abyś co złego czynił, ani w sądzie do wiela person przystaj, prawdy odstępując — Wj 23, 2. [przypis edytorski]

Nie nastąpiło jednak tak prędko połączenie; musiał wprzód (…) obeznać się z obyczajem chrześcijańskim i zasadami religijnego obrządku, wyrzec przesądu pogaństwa, po tym zaś (…) na łono kościoła być przyjętym — Dąbrówka przybyła do Polski i wzięła ślub z Mieszkiem w 965, zaś chrzest księcia miał miejsce w 966 r. [przypis edytorski]

nie nastają tam na jego szyję? — sens: nie chcą go zabić? [przypis edytorski]

nie na sucho — tj. wymieniając dary. [przypis edytorski]

nie na toć to dana (starop.) — nie po to ci [została] dana (chorągiew). [przypis edytorski]

nie na to może, aby zasnął — nie po to może, aby zasnąć (składnia łac.). [przypis edytorski]

Nienawidzę świeckiego gminu — sens wyrażenia jest nie tylko klasowy, ale też religijny, przypomina ono bowiem formułę wygłaszaną podczas misteriów eleuzyjskich. [przypis edytorski]

nienawidziałam (starop. forma) — dziś: nienawidziłam. [przypis edytorski]

nienawidzieć (daw.) — dziś popr.: nienawidzić. [przypis edytorski]

nienawidził Ulichę — dziś konstrukcja z D.: nienawidził Ulichy. [przypis edytorski]

nienawiście (daw., gw.) — nienawiści (M., B. lm). [przypis edytorski]

nie nazbyt sprzeczny był — nie sprzeciwiał się zbytnio. [przypis edytorski]

nienazwalną — dziś raczej: nienazwaną. [przypis edytorski]

nie nazywaj — tu: nie nawołuj, nie wzywaj. [przypis edytorski]

nie niepodobna (starop. forma) — nie niemożliwa (rzecz); nie jest to niemożliwe. [przypis edytorski]

Nie noch fand ich das Weib (…) liebe Dich, oh Ewigkeit (niem.) — „Nigdym nie napotykał kobiety, z którą bym dzieci chciał, snadź ta jest kobietą, którą kocham, albowiem kocham cię, o wieczności!”; cytat z Tako rzecze Zaratustra Nietzschego, refren z rozdz. Siedem pieczęci (czyli: Pieśń na „tak” i „amen”), tłum. Wacław Berent. [przypis edytorski]

Nie noch sah ich die Nacht beglänzter — Diamantisch erstrahlen die Fernen (niem.) — dosł.: „Nigdy jeszcze nie widziałem bardziej olśniewającej nocy — diamentowo rozpromieniają się dale”. [przypis edytorski]

Niente! Niente! (wł.) — Nic! Nic! [przypis edytorski]

niente (wł.) — nic. [przypis edytorski]

nieobaczny — taki, który nie dostrzega (bądź wariantowa forma słowa „niebaczny”). [przypis edytorski]

Nie obaczycie, tylko próżniactwo — nie zobaczycie niczego innego, jak tylko próżniactwo; nie zobaczycie nic, oprócz próżniactwa (daw. konstrukcja składniowa). [przypis edytorski]

nieobeszły — nie do obejścia. [przypis edytorski]

nie oblewamyż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie oblewamy, czyż nie oblewamy. [przypis edytorski]

nieobrachowane — dziś: nieobliczone, tu: niezaplanowane. [przypis edytorski]

nieochajnie (reg., z ukr.) — niechlujnie, niedbale. [przypis edytorski]

nieochajny (daw.) — nieokrzesany. [przypis edytorski]

nieochajny (gw. z ukr.) — niechlujny, niedbały; tu: nieokrzesany. [przypis edytorski]

nieochajny (z ukr.) — nieokrzesany, brudny. [przypis edytorski]

nieochędóstwo (daw.) — nieporządek, nieład; brud. [przypis edytorski]

nieochędożon — nieochędożony (daw. krótka forma przym.); taki, który nie jest ochędożony (daw.: zadbany, schludny, czysty). [przypis edytorski]

nieochełznany — dziś popr.: nieokiełznany. [przypis edytorski]

nieochotnie — niechętnie. [przypis edytorski]

nieochybnie — dziś: niechybnie. [przypis edytorski]

nieochybnie — niewątpliwie. [przypis edytorski]

nieochybny — nieuchronny. [przypis edytorski]

nie ochynął się (starop.) — nie wywrócił, nie upadł. [przypis edytorski]

nieodbicie (daw.) — koniecznie. [przypis edytorski]

nieodbicie — koniecznie. [przypis edytorski]

nieodbicie — nieodzownie, nieodparcie. [przypis edytorski]

nieodbity (daw.) — niezbędny, konieczny. [przypis edytorski]

nieodbycie (daw.) — koniecznie. [przypis edytorski]

nieodbycie — tu: nieuchronnie. [przypis edytorski]

Nie oddamo (białorus.) — nie oddamy. [przypis edytorski]

nie odezwał się ani słowa — dziś: nie odezwał się ani słowem. [przypis edytorski]

nieodgadle (neol.) — tajemniczo. [przypis edytorski]

nie od gazeciarzy, a właśnie — dziś popr.: nie od gazeciarzy, ale właśnie. [przypis edytorski]

nieodpornemu — nieodpartemu. [przypis edytorski]

nieodpornie — dziś: nieodparcie. [przypis edytorski]

Nie od razuśmy do tego doszli — dziś: nie od razu do tego doszliśmy. [przypis edytorski]

nie od tego — być chętnym. [przypis edytorski]

nieodwetowanie — na zawsze, nieodwołalnie. [przypis edytorski]

nie odwłaczaj — nie odwlekaj [przypis edytorski]

nieodwłocznie (daw.) — nie zwlekając, niezwłocznie; natychmiast. [przypis edytorski]

nieodwłoczny (daw. forma) — dziś: niezwłoczny; natychmiastowy. [przypis edytorski]

nieodwłoczny — dziś popr.: niezwłoczny. [przypis edytorski]

nieodziane pióry dzieciny (starop.) — nieodziane piórami dzieciny; nieupierzone dzieci (słowika). [przypis edytorski]

nieodzowny — konieczny. [przypis edytorski]

nieodzowny — niezastąpiony. [przypis edytorski]

Nie ogłoszono drukiem pośmiertnej korespondencji miłosnej dam rzymskich — powinno być raczej: „Nie ogłoszono pośmiertnie drukiem korespondencji miłosnej (…)”. [przypis edytorski]

nie oglądamci się ja (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

nieoględność (daw.) — niedelikatność, nieostrożność. [przypis edytorski]

nieoględność na coś (daw.) — nieoglądanie się na coś, niezważanie na coś. [przypis edytorski]

nieoględność — nierozważność, nieprzezorność. [przypis edytorski]

nieoględny — tu: nieroztropny, nieprzewidujący. [przypis edytorski]

nieoględny — tu: nieuważny, niedbały. [przypis edytorski]

nie ograniczył (…) samą tylko Polską — dziś popr.: nie ograniczył (…) do samej tylko Polski. [przypis edytorski]

nieohamowany — dziś popr.: niepohamowany. [przypis edytorski]

nie okrągły, a czworoboczny — dziś popr.: nie okrągły, ale czworoboczny. [przypis edytorski]

nieokrócony (starop.) — niepohamowany, niepowstrzymany. [przypis edytorski]

nieokrócony (starop.) — nieposkromiony; niepowstrzymany. [przypis edytorski]

nieokrocony a. nieokrócony (starop.) — niepokonany. [przypis edytorski]

nie omieszkać (czegoś) — nie zrezygnować z czegoś. [przypis edytorski]

nie omieszkać (daw.) — nie zaniedbać czegoś, zrobić coś. [przypis edytorski]

nie omieszkać (daw.) — nie zaniedbać. [przypis edytorski]

nie omieszkać (daw.) — nie zaniedbać sposobności zrobienia czegoś, nie przepuścić okazji. [przypis edytorski]

nie omieszkać (daw.) — nie zrezygnować z czegoś, nie przepuścić okazji. [przypis edytorski]

nie omieszkać — nie zaniedbać sposobności zrobienia czegoś. [przypis edytorski]

nieomieszkany (daw.) — pilny. [przypis edytorski]

nieopatrzny — nieostrożny. [przypis edytorski]

nieopatrzony — niezabezpieczony, nieprzygotowany. [przypis edytorski]

nieopłacalny — tu: nie do opłacenia; nie do przecenienia; bezcenny. [przypis edytorski]

nieopłacony (daw.) — nie do opłacenia; nieoceniony, niezrównany. [przypis edytorski]

nie opłata nam (…) robić — nie opłaca się nam pracować. [przypis edytorski]

nie opowiedzieć — nie sposób opowiedzieć. [przypis edytorski]

nieoprawna — dziś: nieoprawiona. [przypis edytorski]

nieoptyczne — tu: nieprezentujące się dobrze. [przypis edytorski]

nie „o Śnieżce” nazywa, a o Czarnobrewce — dziś popr.: nie o „Śnieżce” (…), ale o Czarnobrewce. [przypis edytorski]

nieosiedziały — tu: nieosiadły, niezakorzeniony. [przypis edytorski]

nieosłonione — nieosłonięte. [przypis edytorski]

nieosobliwie — nieszczególnie, nie bardzo. [przypis edytorski]

nieosobliwy (daw.) — nieszczególny, nie najlepszy. [przypis edytorski]

nieosobliwy — nieszczególny. [przypis edytorski]