Przypisy

pax vobiscum, nihil amplius (łac.) — pokój z wami, nic więcej. [przypis edytorski]

pax vobis (łac.) — pokój wam. [przypis edytorski]

pecalium (łac.) — część majątku wydzielona niewolnikowi. [przypis edytorski]

peccator (łac.) — grzesznik. [przypis edytorski]

Peccatumque oculos est habuisse meum (łac.) — w moich oczach można zobaczyć wszystkie grzechy. [przypis edytorski]

peccavi (łac.) — zgrzeszyłem. [przypis edytorski]

peculatus (łac.) — przestępstwo finansowe, defraudacja, malwersacja. [przypis edytorski]

pedagogus (łac.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

pedel (z łac.) — woźny w zakładach naukowych. [przypis edytorski]

pedes (z łac.) — stopa; tu: staroż. miara rytmiczna wiersza. [przypis edytorski]

pede titubante (łac.) — na chwiejnych nogach. [przypis edytorski]

pedisequus (łac.) — niewolnik idący za lub przed lektyką. [przypis edytorski]

pekuniarna (z łac. pecunia: pieniądz) — pieniężna; finansowa. [przypis edytorski]

pendent (z łac.) — pas zakładany przez ramię służący do noszenia szabli. [przypis edytorski]

pendent (z łac.) — pas zakładany przez ramię, służący do noszenia szpady, szabli itp. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — praca, zadanie do wykonania w określonym czasie, zwykle jednego dnia. [przypis edytorski]

pensum (łac., przest.) — materiał do odrobienia, przyswojenia. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — tu: ćwiczenie szkolne zadane do domu. [przypis edytorski]

pensum (łac.) — tu: obowiązek, zadanie. [przypis edytorski]

pensum (z łac.) — określona (np. poprzez liczbę godzin roboczych) ilość dziennej pracy do wykonania. [przypis edytorski]

pensum (z łac.) — praca domowa; zadanie wyznaczone do wykonania. [przypis edytorski]

penuria (z łac. pēnūrĭă) — niedostatek; brak, nędza. [przypis edytorski]

peplum (łac.) — szata kobieca, długi prostokątny pas materiału spięty na barkach klamrami, na biodrach ściągnięty pasem. [przypis edytorski]

per absurdum (łac.) — przez absurd. [przypis edytorski]

peractum est! (łac.) — dokonało się! [przypis edytorski]

per amicitiam nostram (łac.) — ze względu na naszą przyjaźń. [przypis edytorski]

Per aspera ad astra (łac.) — przez ciernie do gwiazd. [przypis edytorski]

per Bacco (łac.) — na Bachusa. [przypis edytorski]

Percussit Saul mille, et David decem millia (łac.) — pobił Saul tysiąc, a Dawid dziesięć tysięcy. [przypis edytorski]

Perdidit antiquum littera prima sonum (łac.) — straciła pierwsza litera dawne brzmienie (Owidiusz, Fasti V 536); jest to kontynuacja zdania z poprzedniego wersu: „Tak zrodzonego Hyrieus nazwał Urionem”. [przypis edytorski]

perduellionem (łac.) — forma Acc.: obrazę majestatu. [przypis edytorski]

Pereant qui crastina curant! (łac.) — Niech przepadną ci, co się troszczą o jutro! (cytat z Wergiliusza). [przypis edytorski]

pereat (łac.) — niech zginie. [przypis edytorski]

pereat mundus, dum ego salvus sim (łac.) — niech świat przepadnie, bylem tylko ja ocalał. [przypis edytorski]

pereat mundus, fiat ars (łac.) — niech przepadnie świat, niech stanie się sztuka. [przypis edytorski]

pereat mundus, fiat iustitia (łac.) — niech zginie świat, byle było sprawiedliwie. [przypis edytorski]

peregrynacja (daw., z łac.) — wędrówka, podróż. [przypis edytorski]

peregrynacja (z łac.) — pielgrzymka, wędrówka. [przypis edytorski]

peregrynacja (z łac.) — podróż, pielgrzymka. [przypis edytorski]

peregrynacja (z łac.) — wędrówka. [przypis edytorski]

per excellentiam (łac.) — w pełnym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]

per fas et nefas (łac.) — godziwymi i niegodziwymi sposobami; nie przebierając w środkach. [przypis edytorski]

per fas et nefas (łac.) — nie przebierając w środkach; godziwymi i niegodziwymi sposobami. [przypis edytorski]

per fas et nefas (łac.) — prawem i bezprawiem, wszystkimi środkami niezależnie od ich uczciwości. [przypis edytorski]

perfectum (łac.) — czas przeszły dokonany [przypis edytorski]

perge (łac.) — mów dalej. [przypis edytorski]

per genus proximum et differentiam specificam (łac.) — przez rodzaj najbliższy i różnicę gatunkową (klasyczna metoda definiowania od ogółu do szczegółu, polegająca na wskazaniu bezpośrednio nadrzędnego, ogólniejszego zakresu, do którego należy definiowane pojęcie, oraz zawężającego ten szerszy zakres zespołu cech, odróżniających to pojęcie od innych pojęć należących wraz z nim do tego samego rodzaju). [przypis edytorski]

periculosa (łac.) — niebezpieczne. [przypis edytorski]

periculosus (łac.) — niebezpieczny. [przypis edytorski]

periculum in mora (łac.) — dosł.: niebezpieczeństwo w zwłoce (hasło alarmujące). [przypis edytorski]

periculum in mora! (łac. ) — niebezpieczeństwo w zwłoce! (hasło wyrażające potrzebę szybkiego działania). [przypis edytorski]

periculum in mora (łac.) — niebezpiecznie zwlekać, nie ma chwili do stracenia. [przypis edytorski]

periculum (łac.) — niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]

periculum (łac.) — niebezpieczeństwo; tu B. lm pericula: niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

periculum (łac.) — niebezpieczeństwo; tu: B. lm pericula: niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]

per inductionem (łac.) — przez wnioskowanie. [przypis edytorski]

period (daw., z łac.) — okres. [przypis edytorski]

period (daw., z łac.) — okres; tu: menstruacja, miesiączka. [przypis edytorski]

period (z łac.) — okres. [przypis edytorski]

period (z łac.) — okres; tu: okres geochronologiczny. [przypis edytorski]

period (z łac.) — okres; tu: pojęcie z zakresu retoryki, okres retoryczny, czyli zdanie o konstrukcji zgodnej z zaleceniami retoryki. [przypis edytorski]

period (z łac.) — tu: okres retoryczny. [przypis edytorski]

per (łac.) — przez, poprzez. [przypis edytorski]

per longum et latum (łac.) — długo i szeroko. [przypis edytorski]

permisja (daw., z łac. permissio) — pozwolenie. [przypis edytorski]

permisja (daw., z łac.) — pozwolenie. [przypis edytorski]

permisja (z łac.) — pozwolenie. [przypis edytorski]

permisja (z łac.) — zgoda. [przypis edytorski]

per modum Gedanensem (łac.) — na sposób gdański. [przypis edytorski]

per modum (łac.) — na kształt. [przypis edytorski]

per modum (łac.) — na wzór. [przypis edytorski]

per nefas (łac.) — niegodziwie. [przypis edytorski]

per nefas (łac.) — niegodziwie, w sposób niedozwolony. [przypis edytorski]

per negationem consequentiae (łac.) — przez negowanie tego, co wynika. [przypis edytorski]

per non sunt (łac.) — jako niebyłe. [przypis edytorski]

Per omnia saecula saeculo…rum (łac.) — Przez wszystkie wieki wie…ków. [przypis edytorski]

per omnia tempora (łac.) — na wszystkie czasy. [przypis edytorski]

perorować (z łac. perorare) — rozwodzić się nad czymś, wykładać. [przypis edytorski]

per pedes apostolorum (łac., żart.) — pieszo na wzór apostołów. [przypis edytorski]

per pedes (łac., żart.) — pieszo. [przypis edytorski]

perpendykuł (z łac. perpendicularis: pionowy) — wahadło zegara, zegar z wahadłem; pion. [przypis edytorski]

perpetua (łac.) — wieczna, nieskończona. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — dosł. wiecznie się poruszające; hipotetyczne urządzenie, które raz wprawione w ruch funkcjonowałoby nieustannie bez pobierania energii z zewnątrz; w przeszłości wielokrotnie podejmowano próby skonstruowania tego rodzaju mechanizmu, jednak jego zbudowanie jest niemożliwe. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — dosł. wiecznie się poruszające; hipotetyczne urządzenie, które raz wprawione w ruch funkcjonowałoby nieustannie. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — mechanizm, który raz uruchomiony, działałby zawsze. [przypis edytorski]

perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]

perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]

perplexitas (łac.) — niejasność. [przypis edytorski]

per potioritatem (łac.) — tu: przez prawo pierwszeństwa wierzytelności. [przypis edytorski]

per procuram (łac.) — przez pełnomocnika; za pośrednictwem. [przypis edytorski]

persekutywny (z łac., z ang.) — służący szykanowaniu, nękaniu. [przypis edytorski]

persekwować (daw., z łac.) — nękać, prześladować. [przypis edytorski]

persewerować (z łac.) — trwać uporczywie w czymś. [przypis edytorski]

persona grata (łac.) — osoba mile widziana w danym towarzystwie. [przypis edytorski]

persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]

personaliter (łac.) — osobiście. [przypis edytorski]

persona non grata (łac.) — osoba niepożądana. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac. persona: osoba) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]