Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 5079 przypisów.

Apollonia — dawna kolonialna placówka handlowa w ob. płd.-zach. Ghanie, w 1768 rozbudowana przez Brytyjczyków w fort (Fort Apollonia), obecnie służący jako muzeum. [przypis edytorski]

Apollo Salvator (łac.) — Apollo Zbawca. [przypis edytorski]

Apollo — w mitologii gr. bóg patronujący muzyce i innym sztukom, często przedstawiany z lirą. [przypis edytorski]

Apollo — w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy. Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz; przydomek Delficki pochodzi stąd, że w Delfach był ośrodek kultu Apollina oraz wyrocznia. [przypis edytorski]

apolog — dziś popr.: apologia. [przypis edytorski]

apologeta — osoba walcząca o jakąś ideę. [przypis edytorski]

apologeta — osoba walcząca o pewną ideę. [przypis edytorski]

apolog (gr.) — krótki utwór dydaktyczny, często posługujący się przejaskrawieniem; bajka. [przypis edytorski]

ApologiaApologia pro vita sua, dzieło Newmana z 1864 roku. [przypis edytorski]

Apologia — dialog Platona, bardziej znany pod tytułem Obrona Sokratesa. [przypis edytorski]

apologia (gr.) — obrona, mowa obrończa; tu: utwór Platona znany częściej pod polskim tytułem Obrona Sokratesa. [przypis edytorski]

apologia — obrona będąca zarówno usprawiedliwieniem, jak i pochwałą. [przypis edytorski]

apologia — obrona jakiejś sprawy a. osoby, będąca w istocie jej pochwałą. [przypis edytorski]

apologia — obrona sprawy, zasady albo osoby; usprawiedliwienie; pochwała. [przypis edytorski]

apologia — tekst będący obroną (a zazwyczaj jednocześnie pochwałą) jakiejś osoby lub poglądu. [przypis edytorski]

apologia — tekst zawierający usprawiedliwienie, obronę przed zarzutami i pochwałę jakiejś osoby, stanowiska w pewnej sprawie (np. wyłożonego w jakimś dziele), idei czy systemu (np. chrześcijaństwa). [przypis edytorski]

apologista (daw.) — apologeta, obrońca jakiejś sprawy, idei lub osoby. [przypis edytorski]

apolog (lit.) — wierszowana lub prozatorska opowiastka z morałem. [przypis edytorski]

apolog (z gr.) — przypowieść. [przypis edytorski]

Apoloniusz z Tiany (15–100 n.e.) — grecki filozof, pitagorejczyk. [przypis edytorski]

Apoloniusz z Tiany (15–100) — pochodzący z Tiany w Kapadocji filozof neopitagorejski, autor biografii Pitagorasa i założyciel szkoły pitagorejskiej w Efezie, teozoficzny gnostyk; przez współczesnych popularny jako nauczyciel i uzdrowiciel, uważany za cudotwórcę, czarownika, proroka, syna bożego (sam siebie tak określał); podróżując po Europie i Azji (m.in. odwiedził Indie), zebrał rozległą wiedzę, starał się połączyć doktrynę braminów z pitagoreizmem, przypisywano mu odnalezienie i opublikowanie Tablicy szmaragdowej, jednego z najważniejszych tekstów alchemicznych i ezoterycznych; apologetycznie jego życie i czyny jako idealnego filozofa z tradycji greckiej przedstawił Flawiusz Filostrat w dziele Żywot Apolloniosa z Tyany, sporządzonym na polecenie cesarzowej Julii Domny w III stuleciu n.e. [przypis edytorski]

Apoloniusz z Tiany (I w.) — filozof neopitagorejski, znany głównie z romansu biograficznego Flawiusza Filostrata (ok. 170–ok. 248) Żywot Apolloniosa z Tiany, gdzie został przedstawiony jako wędrowny mędrzec, nauczyciel i cudotwórca. [przypis edytorski]

A ponieważ żaden swym kosztem żołniersko nie służy — 1. Kor 9, 7. [przypis edytorski]

A ponieważ z niewiasty i mężmi skłócony Sierdząc się na ród ludzki w waszem przybył strony — Więc zwijmy go Odysem: — gra słów: gr. odyssamenos oznaczało „zagniewany”. [przypis edytorski]

apopleksja — wylew krwi do mózgu; na apopleksją dziś: na apopleksję. [przypis edytorski]

apopleksja (z gr.: paraliż) — udar mózgu. [przypis edytorski]

apoplektycznie — w sposób właściwy dla apopleksji, nagłego wylewu krwi do mózgu. [przypis edytorski]

apoplektyczny — skłonny do apopleksji, tj. udaru mózgu. [przypis edytorski]

aporetyczny — nie dający się rozwikłać, rozstrzygnąć, bezwyjściowy; od: aporia (z gr. ἀπορία): dosł. bezdroże, wahanie, bezradność, przen. figura retoryczna mająca przykuć uwagę odbiorcy, zaangażować go poprzez zwrócenie uwagi na kwestię budzącą sprzeczne odczucia czy sądy, filoz.: punkt w przebiegu rozumowania stawiający opór, nie pozwalający na jednoznaczne rozstrzygnięcie rozważanego problemu. [przypis edytorski]

aport — wkład niepieniężny wnoszony do spółki, mający postać wartości niematerialnych (np. patentów) lub rzeczy, wyceniany jako określona wartość majątkowa. [przypis edytorski]

apostata — odszczepieniec, heretyk. [przypis edytorski]

apostata (z gr.) — odstępca; osoba, która porzuciła dotychczasową wiarę. [przypis edytorski]

apostata (z gr.) — odstępca. [przypis edytorski]

apostazja — odejście od wiary. [przypis edytorski]

apostazja — odrzucenie wiary religijnej przez osobę ochrzczoną. [przypis edytorski]

a posteriori (łac.) — dosł. z następstwa; w następstwie faktu, na podstawie doświadczenia. [przypis edytorski]

a posteriori (łac.) — z następstwa, na podstawie faktów; tu: od skutku do przyczyny. [przypis edytorski]

aposterioryczny (z łac.) — dokonywany po fakcie. [przypis edytorski]

apostoł Jezusa Chrystusa napisał — Hebr 11, 39. [przypis edytorski]

Apostoł upomina, aby nikt sam sobie mądrym się nie udawał — zob. Rz 12, 16. [przypis edytorski]

apostoł z Pragi — św. Wojciech. [przypis edytorski]

apostrofa — tu: bezpośrednie zwrócenie się, przemówienie do kogoś. [przypis edytorski]

apostrofa (z gr.) — zwrot do kogoś; przydająca patosu figura retoryczna polegająca na bezpośrednim zwracaniu się, przemawianiu do jakiejś osoby a. pojęcia. [przypis edytorski]

apostrofować — zwracać się do kogoś. [przypis edytorski]

apostrophe — apostrofa, zwrot do kogoś; oda. [przypis edytorski]

A poszoł won, świnia, k'czortu materi (białorus.) — A idź precz, świnio, do diabła. [przypis edytorski]

a potem — używane jest tu stale w znaczeniu: a poza tym, a ponadto. [przypis edytorski]

apoteoza (gr.) — ubóstwienie; w literaturze: pochwała. [przypis edytorski]

apoteoza — otoczenie uwielbieniem, czcią, wyidealizowane przedstawienie, ubóstwienie. [przypis edytorski]

apoteoza — ubóstwienie; w literaturze: przedstawienie idei, wydarzeń a. postaci jako godnych uwielbienia i czci, wyidealizowanie. [przypis edytorski]

apoteoza — ubóstwienie, wyidealizowane przedstawienie kogoś lub czegoś, pełne czci i uwielbienia. [przypis edytorski]

apoteoza — uwielbienie a. ubóstwienie. [przypis edytorski]

apoteozować — czasownik od rzecz. apoteoza (gr.): ubóstwienie, uznanie człowieka za bóstwo; przen.: przedstawienie idei, wydarzeń a. postaci jako godnych uwielbienia i czci, wyidealizowanie. [przypis edytorski]

Appalachy — góry we wsch. części Ameryki Płn. [przypis edytorski]

Apparent Failure — wiersz Roberta Browninga. [przypis edytorski]

Appassionata — sonata fortepianowa Ludwiga van Beethovena (Sonata nr 23 f-moll op. 57), skomponowana w l. 1804–1805 (1806), dedykowana księciu Franzowi von Brunswickowi, jedna z najsłynniejszych sonat w historii muzyki. [przypis edytorski]

Appassionata — sonata fortepianowa nr 23 f-moll op. 57 Beethovena. [przypis edytorski]

Appel au Soldat — Druga część trylogii Maurice'a Barrès'a Le Roman de l'énergie nationale wydanej w 1900, obok Les Déracinés (1897) i Leurs figures (1902). [przypis edytorski]

Appel des dernières victimes de la Terreur (fr.) — Apel ostatnich ofiar terroru; tytuł namalowanego w 1850 r. obrazu Charlesa Louisa Müllera (zw. Müller de Paris, tj. Müllerem z Paryża; 1815–1892). [przypis edytorski]

appendicit — popr.: appendicitis acuta (łac.), zapalenie wyrostka robaczkowego. [przypis edytorski]

Appendix (łac.) — dodatek. [przypis edytorski]

Appenszlak, Jakub (1894–1950) — krytyk literacki i teatralny, tłumacz i prozaik, scenarzysta filmowy, współpracownik wielu czasopism polsko-żydowskich. [przypis edytorski]

appetit — dziś popr. pisownia: apetyt. [przypis edytorski]

appetition de la monade — apetyt monady. [przypis edytorski]

appetyt — dziś: apetyt; tu: podwojenie spółgłosek charakterystyczne dla stylu XVII w. [przypis edytorski]

Appiusz Klaudiusz (ok. IV w. p.n.e. – ok. III w. p.n.e.) — polityk i prozaik rzymski, pod koniec życia ślepy. [przypis edytorski]

A prawie nie wiem etc. — por. J 8, 34. [przypis edytorski]

aprês (fr.) — później. [przypis edytorski]

après moi le déluge (fr.) — po mnie choćby potop; przen.: po mojej śmierci niech się dzieje, co chce. [przypis edytorski]

aprés moi le déluge (fr.) — po mnie już tylko potop. [przypis edytorski]

aprehensja (daw.) — smutek, rozpacz. [przypis edytorski]

aprehensja (tu z ang., z łac.) — postrzeganie, pojmowanie; pojęcie, idea. [przypis edytorski]

apreikšt — čia: pranešti. [przypis edytorski]

aprendować a. aprehendować — zważać na coś lub kogoś, przejmować się. [przypis edytorski]

aprenuledelużyzm (neol.) — ponaschoćbypotopizm, z fr. apres nous le deluge: po nas choćby potop. [przypis edytorski]

aprenuledelużyzm (neol.) — rzeczownik ukuty od wyrażenia après nous le déluge (fr.): po nas choćby potop. Było ono popularne w okresie na przełomie wieków, w kręgach dekadenckich i odnosiło się do postawy używania życia bez oglądania się na to, co będzie później, co się zostawi w spadku przyszłym pokoleniom. [przypis edytorski]

Apresento vos o Sr. Adolf Dygasiński (…) para isto che facelitareis os passagems (port.) — Przedstawiam wam pana Adolfa Dygasińskiego, korespondenta rosyjsko-polskiego magazynu „Kurier Warszawski”, przybywającego ze Stolicy Federalnej z rekomendacją Głównego Inspektoratu w celu odwiedzenia głównych kolonii pod zarządem tej komisji; proszę o ułatwienie mu podróży. [przypis edytorski]

apres moi le déluge (fr.) — po mnie [choćby] potop. [przypis edytorski]

apretura — substancja, którą nasycane są tkaniny na ostatnim etapie obróbki. [przypis edytorski]

apretura — wykańczanie, uszlachetnianie tkanin. [przypis edytorski]

apretura (z fr. appreter: wykańczać) — wykańczalnia, gdzie się wykańcza i uszlachetnia materiały, m. in. zmiękczając je przez nasycanie substancjami zw. apretami. [przypis edytorski]