Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5455 przypisów.
niemi — daw. forma zaimka w odniesieniu do rzeczowników rodzaju żeńskiego i nijakiego; dziś: nimi. [przypis edytorski]
niemi (daw. N lm) — dziś: nimi. [przypis edytorski]
niemi — dziś popr. forma Msc. lm: nimi. [przypis edytorski]
niemi — dziś popr. forma: nimi. [przypis edytorski]
niemi — dziś popr. forma N. lm: nimi. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
niemi — dziś popr.: nimi. [przypis edytorski]
nie mieć czoła (daw.) — nie mieć wstydu, honoru. [przypis edytorski]
niemieć — niedokonana forma czasownika: oniemieć; stawać się niemym. [przypis edytorski]
Niemiec — Czesi w XIX w. pozostawali pod silnym wpływem kultury niemieckiej; jest to także nawiązanie do etymologii polskiej nazwy Niemców: ludzi „niemych”, tj. nie mówiących zrozumiałym, słowiańskim językiem. [przypis edytorski]
niemiec — dziś popr.: niemowa. [przypis edytorski]
Niemiecka Partia Centrum — partia niemieckich katolików, istniejąca od 1870 roku; w 1933 roku uległa rozwiązaniu. [przypis edytorski]
niemieckich Zakon wojowników — Krzyżacy lub kawalerowie mieczowi (templariusze z Rygi). [przypis edytorski]
niemieckie bajeczki o „Mądrym lisie” — cykl powstałych w średniowieczu alegorycznych bajek o przygodach sprytnego lisa Renarta, popularnych we Francji, Holandii, Niemczech i Anglii. [przypis edytorski]
niemieckonarodowi — prawicowo-konserwatywna partia działająca w czasach Republiki Weimarskiej; w pierwszym roku rządów Hitlera uległa rozwiązaniu. [przypis edytorski]
Niemiec, Moskal nie osiędzie (…) — tekst Mazurka Dąbrowskiego, funkcjonując jako piosenka żołnierska, miał wiele odmian; jedna z nich, opublikowana w źródle, na którym oparta została niniejsza edycja (Franciszek Barański, Jeszcze Polska nie zginęła (…), Lwów [1912]) w początkowych strofach identyczna z pierwowzorem, w czwartej strofie wprowadza następujące zmiany: „Moskal Polski nie posiędzie,/ Dobywszy pałasza,/ Hasłem wszystkich wolność będzie/ I Ojczyzna nasza”; następnie po piątej, niezmienionej w stosunku do pierwowzoru następują nieznane w oryginale strofy oraz odmiany refrenu: „Już to ziomek pilnie słucha,/ Czy armata ryczy;/ Walecznego pełny ducha/ Każdy moment liczy./ Marsz, marsz Dąbrowski/ Z ziemi włoskiej do polskiej,/ Przyłączyć się rada,/ Jęcząca gromada./ Czy Polacy, czy Sarmaci/ Będziem imię nosić,/ Byle w gronie dawnych braci/ Miłą wolność głosić./ Marsz, marsz Dąbrowski/ Z ziemi włoskiej do polskiej,/ Naród na cię czeka/ Przyjdź z prawem człowieka./ Choć sąsiady nas zniszczyły/ I broń nam zabrały,/ Sparty murem piersi były/ I te nam zostały./ Marsz marsz Dąbrowski,/ Z ziemi włoskiej do polskiej,/ Każdy z nas chęć czuje,/ Wodza nie brakuje./ Dzielność wolnego oręża / Starzec opowiada,/ Aby szukać tego męża,/ Młody na koń wsiada./ Marsz, marsz Dąbrowski,/ Z ziemi włoskiej do polskiej,/ Wolność, dawne hasło,/ Jeszcze nie zagasło”. W wersji tej podkreślone są szczególnie wyraźnie przyświecające powstaniu legionów demokratyczne idee: wolności i praw człowieka. [przypis edytorski]
niemiec — tu: nauczyciel niemieckiego. [przypis edytorski]
nie miedzyś zwierzmi urosła (starop.) — nie urosłaś między zwierzami. [przypis edytorski]
niemierny (daw.) — nieumiarkowany, nie zachowujący miary. [przypis edytorski]
niemierny (daw.) — niezachowujący miary. [przypis edytorski]
nie mieściż ona w sobie — czy nie mieści w sobie; czy nie zawiera. [przypis edytorski]
nie mieszkać (starop.) — nie zwlekać. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — nie tracąc czasu; niezwłocznie. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — nie tracąc czasu, nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — nie tracąc czasu. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając, nie tracąc czasu. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie mieszkając (daw.) — tu: nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie mieszkając (starop.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
Nie mieszka [mądrość] na ziemi, gdzie rozkosznie żyją — Hi 28, 13 wg Wulgaty. [przypis edytorski]
Nie mieszka mądrość w ciele poddanym grzechom — Mdr 1, 4. [przypis edytorski]
niemieszkanie (daw.) — bezzwłocznie. [przypis edytorski]
niemieszkanie (daw.) — nie mieszkając; bez zwłoki. [przypis edytorski]
niemieszkanie (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie minęło dwóch tygodni — popr.: nie minęło dwa tygodnie. [przypis edytorski]
niemi — nimi. [przypis edytorski]
Niemirów — miasto na Podolu (obecnie na Ukrainie), w którym Brzozowski uczył się i zdał maturę. [przypis edytorski]
Niemirowicz-Danczenko, Wasilij Iwanowicz (1845–1936) — rosyjski pisarz, dziennikarz, pamiętnikarz; najbardziej płodny pisarz rosyjski swoich czasów; korespondent wojenny podczas wojny rosyjsko-tureckiej (1877–1878) i rosyjsko-japońskiej (1904–1905). [przypis edytorski]
niemka — tu pot.: nauczycielka niemieckiego. [przypis edytorski]
Niemkini — Niemka; tu aluzja do żony Trentowskiego. [przypis edytorski]
nie mniejszą tamtecznej — dziś: nie mniejszą od tamtejszej. [przypis edytorski]
niemniej — w znaczeniu: oraz. [przypis edytorski]
Nie mnie, Polsko, nie mnie, ale imieniu Twojemu — parafraza początku Psalmu 115. [przypis edytorski]
niemnogi (daw.) — nieliczny. [przypis edytorski]
niemnożko (z ros.) — niewiele, trochę. [przypis edytorski]
nie móc przenieść czego na sobie (przestarz.) — nie móc czego znieść. [przypis edytorski]
nie móc przenieść czegoś — nie móc znieść czegoś; nie móc się z czymś pogodzić. [przypis edytorski]
nie móc przenieść po sobie (daw.) — nie móc znieść, ścierpieć, wytrzymać. [przypis edytorski]
nie mógłbyś wymówić słowa „stereotomia”, nie pomyślawszy przy tym o atomach — słowo „stereotomia”, określające sztukę wycinania geometrycznych kształtek, z których układa się elementy budowlane, jest złożeniem greckich słów stereos (solidny, dobrze skonstruowany) oraz tome (ciąć), zaś słowo „atom” pochodzi od tego samego greckiego czasownika i oznacza: niepodzielny, niedający się pociąć. [przypis edytorski]
nie mógł wiedzieć o niey (starop. forma) — nie mógł wiedzieć, co się z nią dzieje. [przypis edytorski]
nie mógłżem (daw.) — konstrukcja z partykułą -że-; znaczenie: czyż nie mogłem. [przypis edytorski]
nie mórz — nie doprowadzaj do śmierci; por.: zamorzyć. [przypis edytorski]
Nie mówię, żeby kto za jaką sprawiedliwą przyczyną nie miał być w niewolą skazan, jako Noe Chama, syna, dla jego występku w niewolą skazał — 1 Mojż 9, 25. [przypis edytorski]
nie mówił ja — ros. szyk zdania. [przypis edytorski]
niemoc — choroba. [przypis edytorski]
niemoc (daw.) — choroba. [przypis edytorski]
niemocen (daw.) — słaby, chory, pozbawiony sił. [przypis edytorski]
niemocen (daw.) — słaby, chory, pozbawiony sił. [przypis edytorski]
niemocne starce — dziś popr. forma B. lm: niemocnych starców. [przypis edytorski]
niemocny — osłabiony, nie całkiem zdrowy. [przypis edytorski]
niemocny — pozbawiony sił, osłabiony; chory, niedomagający. [przypis edytorski]
niemocy — dziś popr. forma D.lm: niemoce (tj. choroby, dolegliwości). [przypis edytorski]
nie mogą być, tylko obroną niewoli i despotyzmu — nie mogą być niczym innym, jak tylko obroną niewoli i despotyzmu. [przypis edytorski]
niemogących opisać — nie do opisania. [przypis edytorski]
nie mogą zwiększać się, tylko dopokąd dobru powszechnemu nie szkodzą — mogą się zwiększać tylko tyle, na ile nie szkodzą powszechnemu dobru. [przypis edytorski]
nie mogę czytać — w sensie: nie umiem czytać (i nie wiem, co znaczy ten napis). [przypis edytorski]
Nie mogę tylko słowa ich powtórzyć — w późn. wyd. tłumaczenie poprawiono: „Ja mogę tylko słowa ich powtórzyć”. [przypis edytorski]
nie mogęż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy nie mogę, czyż nie mogę. [przypis edytorski]
nie mogęż (…) powiedzieć — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy nie mogę powiedzieć. [przypis edytorski]
nie mogłażby — czy nie mogłaby. [przypis edytorski]
nie mogłem obronić się (…) refleksji — nie mogłem obronić się przed refleksją. [przypis edytorski]
nie mogłem stworzyć, jeno rzecz dorywczą — zdanie eliptyczne, konstrukcja daw. często stosowana; znaczenie: „nie mogłem stworzyć nic więcej jak tylko rzecz dorywczą”. [przypis edytorski]
nie mogli jak pół (…) otrzymać — nie mogli otrzymać więcej niż pół. [przypis edytorski]
Nie mogu mołczat' (ros.) — Nie mogę milczeć. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej (1864–1921) — młodopolski poeta, pisarz i publicysta, religioznawca oraz społecznik; wydawca wolnomyślicielskiego, antyklerykalnego, religioznawczego tygodnika „Myśl Niepodległa”, z czasem ewoluującego w kierunku antysemityzmu. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej (1864–1921) — poeta, pisarz i publicysta okresu Młodej Polski, społecznik, religioznawca, znawca astrologii, tłumacz (m.in. Żywota Jezusa Ernesta Renana, 1904 oraz Dziejów wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Józefa Flawiusza, 1906), oraz wydawca wolnomyślicielskiego, antyklerykalnego, religioznawczego tygodnika „Myśl Niepodległa” (z czasem ewoluującego w kierunku antysemityzmu); autor poezji, dramatów, opowiadań i artykułów publicystycznych, m.in. cyklu poetyckiego Polonia irredenta (t. I–VII, Lwów–Kraków–Warszawa 1895–1898), powieściListy człowieka szalonego z humorem portretującej środowisko cyganerii krakowskiej (1899), Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych Warszawa 1909; publikował pod pseudonimami: Lambro, Lubieniec A., Rokita. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej (1864–1921) — poeta, pisarz i publicysta okresu Młodej Polski, społecznik, religioznawca, znawca astrologii, tłumacz (m.in. Żywota Jezusa Ernesta Renana, 1904 oraz Dziejów wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Józefa Flawiusza, 1906);wydawca wolnomyślicielskiego, antyklerykalnego, religioznawczego tygodnika „Myśl Niepodległa” (z czasem ewoluującego w kierunku antysemityzmu); autor m.in. cyklu poetyckiego Polonia irredenta (t. I–VII, wyd. 1895–1898), powieści Listy człowieka szalonego (humorystyczne sportretowanie środowiska cyganerii krakowskiej; wyd. 1899), opracowania Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych (Warszawa 1909); publikował pod pseudonimami: Lambro, Lubieniec A., Rokita. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej (1864–1921) — poeta, pisarz i publicysta okresu Młodej Polski, społecznik, religioznawca, znawca astrologii, tłumacz (m.in. Żywota Jezusa Ernesta Renana, 1904 oraz Dziejów wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Józefa Flawiusza, 1906), oraz wydawca wolnomyślicielskiego, antyklerykalnego, religioznawczego tygodnika „Myśl Niepodległa” (z czasem ewoluującego w kierunku antysemityzmu); autor poezji, dramatów, opowiadań i artykułów publicystycznych, m.in. cyklu poetyckiego Polonia irredenta (t. I–VII, Lwów-Kraków-Warszawa 1895–1898), powieści Listy człowieka szalonego z humorem portretującej środowisko cyganerii krakowskiej (1899), Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych Warszawa 1909; publikował pod pseudonimami: Lambro, Lubieniec A., Rokita. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej (1864–1921) — poeta, pisarz, religioznawca. [przypis edytorski]
Niemojewski, Andrzej Jan (1864–1921) — młodopolski poeta, pisarz i publicysta, religioznawca oraz społecznik. [przypis edytorski]
niemoralność — Więcej na temat problemu niemoralności pisarzy zob.: Boy-Żeleński Tadeusz, Jak zostałem literatem, [w tegoż:] Reflektorem w mrok, PIW, Warszawa 1985, s. 40–41. [przypis edytorski]
niemowa (daw.) — niemożność mówienia, niemota. [przypis edytorski]
niemożebne (daw.) — niemożliwe. [przypis edytorski]
niemożebność (daw.) — niemożliwość. [przypis edytorski]
niemożebność (daw.) — niemożliwość. [przypis edytorski]
niemożebny (daw.) — niemożliwy. [przypis edytorski]
niemożebny — niemożliwy. [przypis edytorski]
nie może być bezimienny, a musi być podpisany — dziś popr.: nie może być bezimienny, ale musi być podpisany. [przypis edytorski]
nie może być szczęśliwą — dziś raczej: nie może być szczęśliwa. [przypis edytorski]
nie może być zabieżano — nie da się zapobiec. [przypis edytorski]
nie możeli być (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli nie może [tak] być. [przypis edytorski]
nie możesz być silnym — dziś raczej: (…) być silny. [przypis edytorski]
niemożny — tu: niemożliwy. [przypis edytorski]
niemoze (gw.) — choruje, od ”niemoc” - choroba. [przypis edytorski]
nie muszą mieć czasu — muszą nie mieć czasu. [przypis edytorski]
Nie mył się długo — tu: mył, kąpał się krótko [przypis edytorski]
niemylny — dziś: nieomylny. [przypis edytorski]
niemylny — nieomylny. [przypis edytorski]
Nie myślę od was wymagać przysięgi — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie, wstawiając przed tym wersem następujący: „A teraz, flądry, nadstawcie zapaski”. [przypis edytorski]
Nie myślę, żeby Hektor tak był pięknie zbudowany — w późn. wyd. tłum. tę kwestię wypowiada Król. [przypis edytorski]
niemyślny — nierozważny. [przypis edytorski]
