Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3849 przypisów.
rubież — kraniec jakiegoś obszaru; granica. [przypis edytorski]
rubież — pogranicze, obszar położony tuż przy granicy. [przypis edytorski]
rubież — tu: granica; pas, odcinek pograniczny. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzym. nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przez zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — w starożytności rzeka (stanowiąca granicę między Italią a Galią Przedalpejską), którą Juliusz Cezar (ok. 100/102–44 p.n.e.) przekroczył w 49 roku p.n.e., rozpoczynając wojnę domową w Rzymie. [przypis edytorski]
Rubini, Giovanni Battista (1794–1854) — włoski śpiewak operowy (tenor); jeden z najsłynniejszych śpiewaków swoich czasów, obdarzony głosem na najwyższym rejestrze (tenorino), spopularyzował technikę drżenia głosu (wł. vibrato) do oddania silnych emocji. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie ciemnoczerwonej. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie czerwonej lub różowej. [przypis edytorski]
rubinowem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: rubinowym. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — ros. pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent; odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis edytorski]
Rubinstein, Leopold — muzyk, śpiewak i kompozytor, w getcie warszawskim współpracujący z teatrem „Eldorado”. [przypis edytorski]
Rubinstein, Nikołaj Grigoriewicz (1835–1881) — rosyjski pianista, dyrygent, kompozytor i pedagog; brat pianisty Antona Rubinsteina. [przypis edytorski]
rublów — dziś popr. forma D. lm: rubli. [przypis edytorski]
rublów (gw.) — rubli. [przypis edytorski]
rubrycela — rzymskokatolicki kalendarz liturgiczny. [przypis edytorski]
Rubus (biol.) — rodzaj roślin z rodziny różowatych obejmujący jeżyny i maliny, liczący kilkaset gatunków. [przypis edytorski]
ruchać (daw., gw.) — ruszać. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ruchać (daw.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać (gw.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać (przestarz.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać się (daw., gw.) — ruszać się, poruszać się. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ruchać się (daw., gw.) — ruszać się. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ruchający (gw.) — dziś poprawna forma: ruszając (się). [przypis edytorski]
ruchają — ruszają (forma starop.). [przypis edytorski]
ruchajmy (gw.) — ruszajmy. [przypis edytorski]
ruchajta się (gw.) — ruszajcie się. [przypis edytorski]
ruchał (reg.) — ruszał. [przypis edytorski]
ruchawka (daw.) — pospolite ruszenie, żołnierze pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]
ruchawka (daw. pot.) — rozruchy, niepokoje społeczne; tu: bezładny tłum. [przypis edytorski]
ruchawka (pot.) — zamieszki, niepokoje społeczne. [przypis edytorski]
ruchawy — dziś popr.: ruchliwy. [przypis edytorski]
Ruchlin, Antoni — kupiec; członek Deputacji Likwidacyjnej, utworzonej w celu ustalenia pretensji obywateli do majątków osób aresztowanych. [przypis edytorski]
ruch musowy — dziś raczej: ruch wymuszony. [przypis edytorski]
ruch oksfordzki (ang. Oxford Movement) — w XIX w. stowarzyszenie członków Kościoła anglikańskiego, skupione wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego, mające na celu reformę anglikanizmu. [przypis edytorski]
rucho (starop.) — szaty, odzienie. [przypis edytorski]
„Ruch” — tajne czasopismo wydawane w czasie powstania styczniowego, które ukazywało się w okresie od 5 lipca 1862 r. jako organ urzędowy Komitetu Centralnego, a później Rządu Narodowego. [przypis edytorski]
ruchy — dziś popr. forma N.lm: ruchami. [przypis edytorski]
ruchy — dziś: ruchami. [przypis edytorski]
ruciany wianuszek — wianuszek z ruty, rośliny o drobnych żółtych kwiatach, będącej symbolem panieństwa; ruta — znana jest od starożytności jako zioło lecznicze, służące także w kuchni do nacierania mięs w celu zachowania ich świeżości; daw. wierzono również, że ruta chroni przed złym urokiem. [przypis edytorski]
ruciany — zrobiony z ruty, rośliny z drobnymi listkami i żółtymi kwiatkami, używanej jako ozdoba; wianek ruciany to symbol panieństwa. [przypis edytorski]
ruciany — zrobiony z ruty; wianek ruciany symbolizuje dziewictwo. [przypis edytorski]
ruczaj (daw., poet.) — potok, strumień. [przypis edytorski]
ruczaj (daw.) — strumień. [przypis edytorski]
ruczaj (daw.) — strumyk. [przypis edytorski]
ruczaj — mała rzeczka, strumień. [przypis edytorski]
ruczaj (poet.) — potok, strumień. [przypis edytorski]
ruczaj (poet.) — strumień. [przypis edytorski]
ruczaj — potok, strumień. [przypis edytorski]
ruczaj — strumyk. [przypis edytorski]
Ruda — miasto nad Wartą, w pobliżu Sieradza. [przypis edytorski]
ruda — tu: rodzaj gliny. [przypis edytorski]
rudawka — rdzawo zabarwiona woda na powierzchni łąkowych bagnisk. [przypis edytorski]
rudel — dawn. ster statku. [przypis edytorski]
rudel (daw.) — ster. [przypis edytorski]
rudel (daw.) — ster statku. [przypis edytorski]
rudel (daw.) — ster; tu: wiosło. [przypis edytorski]
rudel (daw.) — ster; wiodło sterowe. [przypis edytorski]
rudel (daw.) — ster, wiosło sterowe. [przypis edytorski]
rudel (daw.; z niem. Ruder) — ster w konstrukcji statku wodnego; także: wiosło. [przypis edytorski]
rudel — rękojeść steru. [przypis edytorski]
rudel — ster. [przypis edytorski]
rudel — ster, zwł. w formie wiosła. [przypis edytorski]
rudel — tu: ster. [przypis edytorski]
rudel — wiosło. [przypis edytorski]
rudemi włosy — dziś popr. forma: rudymi włosami. [przypis edytorski]
rudis indigestaque moles (łac.) — nieuformowana, bezkształtna masa (Owidiusz, Metamorfozy 1, 7; określenie chaosu, z którego miał powstać świat). [przypis edytorski]
Rudniański, Stefan właśc. Salomon Rubinroth (1887–1941) — filozof, tłumacz i pedagog pol. (członek Związku Nauczycielstwa Polskiego od 1925 r.), działacz komunistyczny związany z PPS-Lewicą, a następnie z KPP (1918–1938); studiował filozofię, psychologię i pedagogikę w Lipsku w l. 1911–1914; po powrocie do kraju (w 1916 r.) prowadził w Warszawie wykłady na Uniwersytecie Ludowym, w Klubie Robotniczym im. T. Rechniewskiego, w Wolnej Wszechnicy Polskiej (od 1928 r. jako docent filozofii nowożytnej), w Instytucie Pedagogicznym ZNP (1932–1935); uczestnik ogólnopolskich kongresów filoz. (1923, 1928, 1936). W 1939 r. zatrudniony jako profesor filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, po zajęciu miasta przez wojska sowieckie kontynuował działalność naukową oraz został członkiem rady miejskiej. Kiedy miasto przeszło pod okupację hitlerowską, został zamordowany w 1941 we Lwowie lub w okolicach Złoczowa. Był popularyzatorem teoretycznej myśli Lenina, jeszcze w l. 20. przełożył wydany po II wojnie światowej jego Materializm a empiriokrytycyzm. [przypis edytorski]
Rudnicki, Adolf (1909–1990) — pisarz i eseista pochodzenia żydowskiego, po wojnie członek redakcji tygodnika „Kuźnica”. [przypis edytorski]
Rudnicki, Adolf (1909–1990) — prozaik i eseista pochodzenia żydowskiego, autor sformułowania „epoka pieców”. [przypis edytorski]
Rudnicki, Adolf (1909–1990) — prozaik i eseista pochodzenia żydowskiego, autor sformułowania „epoka pieców”. [przypis edytorski]
Rudolf II Habsburg (1552–1612) — król Węgier (1572–1608) i Czech (1575–1611), cesarz rzymski narodu niemieckiego (od 1576). [przypis edytorski]
rudymentarny — podstawowy, elementarny. [przypis edytorski]
rudzik — gatunek ptaka. W oryginale Cock Robin (ang.), ptasi bohater ludowej piosenki angielskiej, pochodzącej z połowy XVIII wieku, który zginął zraniony strzałą. [przypis edytorski]
Rudzka-Cybisowa, Hanna (1897–1988) — malarka, przedstawicielka koloryzmu, żona malarza Jana Cybisa, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]
Rückert, Friedrich (1788–1866) — niemiecki poeta i tłumacz, profesor języków orientalnych. [przypis edytorski]
Rüdinger, Nikolaus (1832–1896) — anatom niemiecki, profesor uniwersytetu w Monachium. [przypis edytorski]
rühre mich nicht an (niem.) — nie dotykaj mnie. [przypis edytorski]
Rue de la Paix (fr. dosł.: ulica Pokoju) — modna ulica handlowa w centrum Paryża. [przypis edytorski]
rue de la Paix (fr.) — ulica Pokoju. [przypis edytorski]
rue de la Republique (fr.) — ulica Republiki; nazwa nadawana ulicom w wielu miejscowościach francuskich w okresie nasilenia się idei republikańskich pod koniec XIX w. [przypis edytorski]
rue (fr.) — ulica. [przypis edytorski]
rue (fr.) — ulica [przypis edytorski]
Ruehre mich nicht an, ruehre mich nicht an! (niem.) — Nie dotykaj mnie, nie dotykaj mnie! [przypis edytorski]
ruelle (fr.) — uliczka; obyczaj ruelle: zwyczaj przyjmowania gości w sypialni, w łóżku. [przypis edytorski]
Rue St. Honoré 398 — adres, pod którym mieszkał Maximilien Robespierre od 1791 r. do śmierci w 1794. [przypis edytorski]
rufian (daw.) — minister libidinis. [przypis edytorski]
rufian (daw.) — stręczyciel. [przypis edytorski]
rufian — łobuz, hultaj. [przypis edytorski]
rufówka — nadbudowa na rufie statku, sięgająca od burty do burty. [przypis edytorski]
rugać się (gw.) — przeklinać, używać wulgaryzmów. [przypis edytorski]
rugat'sia (z ros.) — przeklinać, wyzywać się ordynarnymi słowami. [przypis edytorski]
rugi (daw.; z niem. Rüge: nagana, staroniem. rouge: oskarżenie) — procedura służąca kontrolowaniu ważności mandatów poselskich w sejmie. [przypis edytorski]
rugnąć — skrzyczeć, zwymyślać. [przypis edytorski]
rugować (z niem.) — wygnać. [przypis edytorski]
rugować (z niem.) — wysiedlać. [przypis edytorski]
rugował to, co mu się zdawało przypadkowym, niepotrzebnym (por. s. 91 w. 30 i s. 166 w. 20) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajdują się następujące fragmenty rozdziału V i VIII: „A przecież wszystko to było okryte mgłą różową, było mozaiką stłoczoną w jedną apoteozę, z której wykluczone były momenty przykre, zagadkowe lub trudne” (s. 91; rozdz. V) oraz: „docierać wciąż do tych warstw życia, gdzie ono abstrakcji urąga, spod uogólnień się usuwa i objawia się jako trudne do rozwikłania, rozpaczliwe, wyjątkowe (…) właśnie z zatrzymaniem tych cech przypadkowych” (s. 166, rozdz. VIII). [przypis edytorski]
