Przypisy

JJ. OO. i JJ. WW. — skrót od lm: Jaśnie Oświeceni i Jaśnie Wielmożni (tu: w C.). [przypis edytorski]

JJ. PP. — liczba mnoga od JP.: Jaśnie Panami. [przypis edytorski]

JJ. WW. — jaśnie wielmożni (tytuł). [przypis edytorski]

JJWW. —skrót od: jaśnie wielmożni. [przypis edytorski]

J. K. M. — Jego Królewskiej Mości. [przypis edytorski]

JKM — Jego Królewskiej Mości. [przypis edytorski]

Jlex paraguayensis — popr.: Ilex paraguariensis, ostrokrzew paragwajski. [przypis edytorski]

Jmć (daw.) — skrót od „jegomość”. [przypis edytorski]

Jmość — Jejmość, od: Jej Miłość; pani. [przypis edytorski]

jnakszy (gw.), inakszy (daw.) — inny, odmienny. [przypis edytorski]

Józafackie pole — dolina Jozafata, miejsce Sądu Ostatecznego wg Biblii (por. dłuższy fragment Księgi Joela Jl 4, 1–3; 4, 11–17, wiązany niekiedy interpretacyjnie z obrazem z Księgi Ezechiela przedstawiającym ożywienie, dzięki mocy Boga, wyschłych kości zmarłych z „całego domu Izraela” spoczywających w nienazwanej dolinie, Ez 37, 1–14). [przypis edytorski]

Józef a. Józef Egipski — patriarcha biblijny, syn Jakuba i Racheli, którego sprzedano do Egiptu, gdzie stał się niewolnikiem; jego historia jest opisana w Księdze Rodzaju. [przypis edytorski]

Józef Andrzej Szczepański ps. „Ziutek” (1922–1944) — harcerz, poeta, w powstaniu warszawskim żołnierz batalionu AK „Parasol”, zmarł z ran 10 września. [przypis edytorski]

Józef Balsamo — powieść historyczna Aleksandra Dumasa (ojca), stanowiącą pierwszą z pięciu części cyklu Pamiętniki lekarza. [przypis edytorski]

Józef Flawiusz (37–94) — historyk żydowski piszący po grecku. [przypis edytorski]

Józef Flawiusz (37–po 94 n.e.) — historyk żydowski piszący po grecku. [przypis edytorski]

Józef Flawiusz (I w.) — historyk żydowski piszący po grecku. [przypis edytorski]

Józefie, synu Mateusza, (…) Flawiuszu, jakim sposobem ocalałeś jako świadek — z pytania, w jaki dokładnie sposób Józef Flawiusz ocalał, zrodził się znany problem matematyczny z zakresu kombinatoryki, zw. problemem Józefa Flawiusza (a. permutacją Józefa Flawiusza). Józefa Flawiusz, będąc dowódcą powstania antyrzymskiego w Galilei, w roku 67 wraz z grupą powstańców został otoczony w jaskini w trakcie oblężenia Jotopaty; powstańcy żydowscy woleli odebrać sobie życie niż trafić do niewoli rzymskiej, jednak prawo religijne surowo zabrania samobójstwa. Aby grzech nie spadł na wszystkich, oblężeni powstańcy postanowili losować: ustawieni w krąg żołnierze losowali, kto zabije poprzednio wylosowanego, w końcu miał pozostać jeden, który będzie musiał popełnić samobójstwo. Na koniec przy życiu pozostali Flawiusz i jeden z powstańców, wspólnie zdecydowali jednak poddać się (dzięki temu mogła powstać m.in. opowieść o wojnie żydowskiej). Problem matematyczny wychodzi od tej historycznej sytuacji i stawia pytanie o to, który obiekt pozostanie, jeśli w kręgu ustawimy n obiektów (powstańców było 40 lub 41 wraz z Flawiuszem), a następnie będziemy eliminować co któryś obiekt (początkowo przyjęto, że co trzeci), aż zostanie tylko jeden (w rzeczywistości pozostało dwóch ludzi). [przypis edytorski]

Józef II Habsburg (1741–1790) — cesarz rzymsko-niemiecki (od 1765), przedstawiciel absolutyzmu oświeconego; wprowadził silne scentralizowane rządy, wdrożył wiele reform. [przypis edytorski]

Józef — imię znaczące, odwołuje się najprawdopodobniej do Józefa Gołuchowskiego (1797–1858), filozofa polskiego, ucznia Friedricha Schellinga. Uważał on, że uczucia i intuicja mają prymat nad rozumem, zajmując stanowisko irracjonalistyczne sprzeciwiał się filozofii materialistycznej. Głosił koncepcję ducha narodowego jako odpowiedzialnego za kształt i charakter narodu. [przypis edytorski]

Józef Kimbar (ok. 1750 – po 1800) — stolnik upicki, poseł na sejm w 1793 r. W mowie sejmowej wyraził przekonanie, że król i wszyscy posłowie powinni wybrać dobrowolnie syberyjskie wygnanie, zamiast godzić się na upokarzające układy z Rosją, prowadzące do rozbiorów Polski. [przypis edytorski]

Józef Korzeniowski (1797–1863) — pisarz. Kształtował samodzielny nurt w literaturze romantycznej, autor dramatu ludowego Karpaccy górale, prekursorskiej powieści Krewni, realizującej już idee pozytywistyczne, pisanej zgodnie z estetyką realizmu. [przypis edytorski]

Józef — najmłodszy i najbardziej umiłowany syn Jakuba i Racheli, patriarcha biblijny. Bracia chcieli go zabić, jednak za namową najstarszego z nich, Rubena, do tego nie doszło. W zamian Józef został sprzedany do Egiptu, gdzie, jako niewolnik, służył u urzędnika faraona Potifara. Fałszywie oskarżony przez jego żonę o próbę gwałtu, został wtrącony do więzienia. W więzieniu wsławił się tłumaczeniem snów, dlatego zlecono mu wyjaśnienie snu faraona. Dobre tłumaczenie i rady spowodowały, że faraon mianował go zarządcą całego Egiptu (cała historia życia Józefa: Rdz 37–50). [przypis edytorski]

Józef — najmłodszy i najbardziej umiłowany syn Jakuba i Racheli, patriarcha biblijny. Bracia chcieli go zabić, jednak za namową najstarszego z nich, Rubena, do tego nie doszło. W zamian Józef został sprzedany do Egiptu, gdzie, jako niewolnik, służył u urzędnika faraona, Potifara. Fałszywie oskarżony przez jego żonę o próbę gwałtu, został wtrącony do więzienia. W więzieniu wsławił się tłumaczeniem snów, dlatego zlecono mu wyjaśnienie snu faraona. Dobre tłumaczenie i rady spowodowały, że faraon mianował go zarządcą całego Egiptu (cała historia życia Józefa: Rdz 37 – 50). [przypis edytorski]

Józef Orwid (1891–1944) — właśc. Józef Kostych, aktor. [przypis edytorski]

Józef — patriarcha biblijny, syn Jakuba i Racheli, którego historia opisana jest w Księdze Rodzaju; przez zazdrosnych braci sprzedany w niewolę, trafił do Egiptu, gdzie zyskał uznanie jako objaśniacz snów; dobre rady spowodowały, że władca ustanowił go zarządcą całego Egiptu, w którym Józef zapobiegł klęsce głodu. [przypis edytorski]

Józef Piłsudski(1867–1935) — dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w czasie I wojny światowej organizator Legionów, naczelnik państwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918, wycofał się z polityki w roku 1922, by w 1926 przejąć władzę w wyniku tzw. przewrotu majowego. [przypis edytorski]

Józef Poniatowski (1763–1813) — książę, generał, Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; zginął w czasie wojen napoleońskich pod Lipskiem. [przypis edytorski]

Józef Rokicki ps. „Karol” (1894–1976) — oficer służby stałej WP, w 1939 r. w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu Nr 2 w Lublinie, w konspiracji początkowo w NOW, od 1942 r. w AK, w powstaniu w stopniu podpułkownika, od 20 sierpnia dowódca oddziałów polskich na Mokotowie. 26 września podjął na własną rękę decyzję o ewakuacji Mokotowa, co wywołało kontrowersje wśród innych wyższych oficerów AK. Po wojnie w latach 1945–1957 na emigracji, następnie powrócił do Polski, zmarł w Warszawie. [przypis edytorski]

Józef stary — według tradycji Józef był znacznie starszy od Maryi. [przypis edytorski]

Józef stary — według tradycji św. Józef, który pojął za żonę ciężarną Maryję, był od niej znacznie starszy. [przypis edytorski]

Józef Tokarzewski — chodzi jednak o Szymona Tokarzewskiego (1823–1890), który za udział w spisku księdza Ściegiennego i powstaniu roku 1846 został aresztowany, skazany na 10 lat katorgi; w 1857 dzięki amnestii z okazji objęcia tronu przez Aleksandra II powrócił do kraju; w 1862 został powtórnie aresztowany za udział w ruchu patriotycznym i zesłany na katorgę, skąd powrócił w 1883 na mocy amnestii związanej z wstąpieniem na tron Aleksandra III; łącznie spędził w więzieniach, na katordze i na wygnaniu 37 lat życia; jego wspomnienia zostały wydane drukiem już po jego śmierci. [przypis edytorski]

Józef Trzywdar — właśc. Józef Nosowski; aktor i reżyser. [przypis edytorski]