Przypisy

gromy (starop. forma) — gromami (strąceni). [przypis edytorski]

Groń — wzniesienie położone między Cioskami a Łopuszną. [przypis edytorski]

gronik — szczyt, wzgórze. [przypis edytorski]

Gronków — wieś w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim. [przypis edytorski]

gronorosty a. sargasy, Sargassum (biol.) — rodzaj glonów z gromady brunatnic posiadających pęcherze pławne umożliwiające im unoszenie się w wodzie; porastają głównie podwodne skały u wybrzeży ciepłych mórz, szczególnie na półkuli południowej. [przypis edytorski]

gronostaje — futro ze skórek gronostajowych, symbol władzy. [przypis edytorski]

gronostaj — mały ssak z rodziny łasicowatych a. cenne futro z niego. [przypis edytorski]

Gronowski, Tadeusz (1894–1990) — polski grafik i architekt wnętrz, jeden z pionierów nowoczesnego polskiego plakatu. [przypis edytorski]

gronta (gw.) — grunty. [przypis edytorski]

gront (gw.) — grunt. [przypis edytorski]

gront (gw.) — grunt, ziemia. [przypis edytorski]

gront (gw.) — grunt, ziemia, rola. [przypis edytorski]

grontów — gruntu, ziemi uprawnej. [przypis edytorski]

groom (ang.) — chłopiec pracujący w stajni, który opiekuje się końmi. [przypis edytorski]

groom (ang.) — chłopiec stajenny; posłaniec. [przypis edytorski]

groom (ang.) — stajenny, parobek. [przypis edytorski]

groom (ang.) — stajenny. [przypis edytorski]

groom (ang.) — stajenny; tu: służący, posłaniec. [przypis edytorski]

groom (ang.) — tu: chłopiec stajenny. [przypis edytorski]

groom — chłopiec stajenny opiekujący się końmi. [przypis edytorski]

groom — tu: chłopiec hotelowy (z ang. groom: stajenny). [przypis edytorski]

grosista (daw., z fr. gros) — hurtownik; kupiec prowadzący transakcje handlowe na wielką skalę. [przypis edytorski]

grosiwo — pewna suma pieniędzy. [przypis edytorski]

Groß-Enzersdorf — miasto w Austrii, położone bezpośrednio na wschód od Wiednia. [przypis edytorski]

grossartig (niem.) — wspaniały. [przypis edytorski]

Grosse Herrschaften haben sie aber auch? (niem.) — Czy macie też duże majątki? [przypis edytorski]

Grossek-Korycka, Maria (1864–1926) — poetka i publicystka, przedstawicielka ekspresjonizmu, filozoficzne wątki myśli bergsonizmu poddane reinterpretacji w duchu chrześcijaństwa przeciwstawiała myśli Nietzschego; studiowała medycynę, matematykę i filologię na uniwersytetach w Petersburgu i Krakowie, debiutowała w 1904 r.; autorka m.in. tomów Medytacje prozą (1913, wyd. II z 1930 r. pod zmienionym tytułem O supremacji zła), Orzeł oślepły (1913), Niedziela palm (1919; poemat Hafciarka z tego tomu został pośmiertnie opublikowany osobno w 1928 r. w nowej wersji pt. Wieszczka); pośmiertnie zebrano i wydano jej prace poetyckie (Pamiętnik liryczny, Warszawa 1928) oraz felietony społeczno-obyczajowe (Świat kobiecy, Warszawa 1929). [przypis edytorski]

Grosses Schauspielhaus — berliński teatr założony w 1919 roku. [przypis edytorski]

Grossmann, Kurt (1897–1972) — działacz lewicowy i dziennikarz, sekretarz generalny Niemieckiej Ligi Praw Człowieka. W 1933 roku zbiegł z Niemiec; zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Gross-Rosen — (niem.) Konzentrationslager Groß-Rosen, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, istniejący w latach 1940–1945 na Śląsku. [przypis edytorski]

Grosvenor — galeria sztuki w Londynie, założona w 1877; odgrywała ważną rolę dla artystów nowego pokolenia, których prace nie odpowiadały oczekiwaniom konserwatywnej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. [przypis edytorski]

gros — większość, większa część. [przypis edytorski]

Grosz, George (1893–1958) — grafik i karykaturzysta niemiecki; od 1933 r. na emigracji w Stanach Zjednoczonych; W Trzeciej Rzeszy jego prace zostały uznane za „sztukę zdegenerowaną”, znaczną ich część zniszczono. [przypis edytorski]

groszów — dziś popr. forma D. lm: groszy. [przypis edytorski]

grosz wdowi (fraz., bibl.) — niewielki dar osoby niezamożnej (tu w przenośni). [przypis edytorski]

grosz — w XIX w. groszem nazywano w Rosji monetę o wartości pół kopiejki. [przypis edytorski]

Grota Fingala — jaskinia na wybrzeżu wyspy Staffa należącej do Hebrydów Wewnętrznych w Szkocji, częściowo wypełniona wodą. [przypis edytorski]

grota — jaskinia, pieczara. [przypis edytorski]

„Grota” — młodopolska kawiarnia artystyczna przy ul. Floriańskiej 45 w Krakowie, otwarta w 1895 roku, obecnie zwana (od nazwiska założyciela Jana Apolinarego Michalika) Jamą Michalika. Miejsce założenia i występów kabaretów Zielony Balonik i Szopka. [przypis edytorski]

grot — główny, największy żagiel, zawieszany na głównym maszcie jednostki pływającej. [przypis edytorski]

grot — główny, podstawowy żagiel na żaglowcu. [przypis edytorski]

Grotius, Hugo, właśc. Huig de Groot (1583–1645) — holenderski prawnik, filozof i dyplomata, zajmujący się kwestiami teorii państwa i prawa; kierując się ideą społeczności międzynarodowej rządzonej nie siłą lub wojną, ale przyjętymi zasadami prawnymi, przedstawił pierwszy kompletny system prawa międzynarodowego. [przypis edytorski]

grot, marsel, foki i topsle — rodzaje żagli. [przypis edytorski]

grotmaszt — główny maszt żaglowca. [przypis edytorski]

Grotowski, Jerzy (1933–1999) — reżyser i teoretyk teatru, zainscenizował m. in. spektakle Książę Niezłomny (1965) i Apocalypsis cum figuris (1969), od początku lat 80. na emigracji. [przypis edytorski]

grotreja — reja (pozioma belka) na głównym maszcie (grotmaszcie). [przypis edytorski]

Grottger, Artur (1837–1867) — malarz okresu romantyzmu, znany z cyklu rysunków na temat powstania styczniowego. [przypis edytorski]

Grottger, Artur (1837–1867) — malarz okresu romantyzmu, znany z cyklu rysunków na temat powstania styczniowego. [przypis edytorski]

Grottger, Artur (1837–1867) — polski malarz, ilustrator i rysownik. [przypis edytorski]

grot tyfejski — piorun, którym Jowisz zabił niegdyś Tytana Tyfeusa. [przypis edytorski]

groty — dziś popr. forma N. lm.: grotami. [przypis edytorski]

groty — dziś popr. forma N.lm: grotami. [przypis edytorski]

groty Kanheri na wyspie Salcette — buddyjski zespół klasztorny składający się z ponad stu wyciętych w skale grot, zawierających wiele rzeźb, płaskorzeźb i inskrypcji z I w. p.n.e.–X w. n.e. [przypis edytorski]

Grouchy, Emmanuel de (1766–1847) — francuski generał, marszałek Francji (1815) i par Francji; ostatni z marszałków Napoleona Bonapartego; mimo iż słyszał odgłosy bitwy pod Waterloo, wykonał wydane mu uprzednio rozkazy i zaangażował się w walkę z korpusem nieprzyjaciela postawionym celowo przez głównego dowódcę wojsk pruskich z dala od głównego pola bitwy. [przypis edytorski]

groupe allegorique — grupa postaci, figur itp. posiadająca znaczenie alegoryczne. [przypis edytorski]

Grove, Harriet (1791–1867) — kuzynka Shelleya, omyłkowo uznana przez tłumacza za jego pierwszą żonę (zapewne przez zbieżność imion). Według innych źródeł pierwszą żoną poety i matką ich dwojga dzieci była Harriet Westbrook (1795–1816), a z kuzynką połączył go jedynie romans. [przypis edytorski]

Growth of English Constitution — The Growth of the English Constitution from the Earliest Times, książka Freemana z 1872 roku. [przypis edytorski]

growth of English mind (ang.) — rozkwit, rozwój angielskiego umysłu. [przypis edytorski]

groźby i schlebianiami — groźbami i pochlebstwami. [przypis edytorski]

grožei — dabar: grožiui. [przypis edytorski]

groźne powodzie (…) w latach 1803–1848 — Mowa o latach katastrofalnych powodzi na Maderze, które wystąpiły kolejno: w 1803, 1815, 1842, 1848; dlatego autor użył tu zakresu dat. [przypis edytorski]

groźnież (…) wyglądało (daw.) — konstrukcja z partykułą -ż w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy groźnie wyglądało. [przypis edytorski]

groźno (starop.) — srodze; tu: bardzo. [przypis edytorski]

groźnymi parowy (daw.) — dziś popr. forma N.lm: (…) parowami. [przypis edytorski]

grožybė — grožis. [przypis edytorski]

groza — tu: groźba. [przypis edytorski]

grūšia (brus.) — kriaušės medis. [przypis edytorski]

grūšia — kriaušė. [przypis edytorski]

Gruba Berta (niem. Dicke Bertha) — potoczna nazwa najcięższego moździerza oblężniczego I wojny światowej, kalibru 420 mm, produkowanego przez niemieckie zakłady Kruppa; przydomek tej broni został nadany przez żołnierzy niemieckich jako odniesienie do imienia żony fabrykanta, Berty Krupp. [przypis edytorski]

Gruba Berta (niem. M-Gerät, pot. Dicke Bertha) — najcięższy moździerz oblężniczy I wojny światowej wyprodukowany w liczbie 30 przez zakłady Kruppa w Essen (popularna nazwa Dicke Bertha miała „uhonorować” żonę fabrykanta broni Gustava Kruppa, Bertę Krupp); pociski moździerza (kaliber 420 mm) przebijały stropy o grubości 2,5 metra oraz osłony pancerne o grubości do 300 mm. [przypis edytorski]

gruba — piec z szerokim paleniskiem. [przypis edytorski]

gruba plika — dziś popr.: gruby plik. [przypis edytorski]

grubaski (gw.) — gruby. [przypis edytorski]

gruba (z niem. Grube: dołek, jama) — palenisko. [przypis edytorski]

grubem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: grubym. [przypis edytorski]

grubiański — prymitywny, niekulturalny. [przypis edytorski]

grubian — dziś popr.: grubianin, tj. cham, nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]

grubian — grubianin, człowiek nieuprzejmy. [przypis edytorski]

grubianin — człowiek nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]

grubianitatis (daw., neol. na wzór łac.) — grubiaństwo, nieokrzesanie, chamstwo. [przypis edytorski]

Grubianno — przezwisko utworzone od przymiotnika grubiański, tj. niegrzeczny, prostacki. [przypis edytorski]

Grubiński, Wacław (1883–1973) — dramaturg, krytyk teatralny, przedstawiciel realizmu w teatrze. [przypis edytorski]

grubogłowa kaczka Micropterus Eytona — wspomniana wcześniej torpedówka, opisana w monografii T. Eytona nt. kaczek (1838). [przypis edytorski]

grubość (daw.) — prostactwo. [przypis edytorski]

gruboskórne, Pachydermata (daw. biol.) — wyróżniany w XIX w. rząd ssaków kopytnych, do którego zaliczano słonie, hipopotamy, tapiry, nosorożce i in. zwierzęta o grubej, pozbawionej włosów skórze. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — nieokrzesany, prymitywny. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — prostacki, prymitywny. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — prosty, prymitywny. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — prymitywny, nieokrzesany. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — prymitywny. [przypis edytorski]

gruby (daw.) — tu: pozbawiony subtelności. [przypis edytorski]

grubym fiszem — dziś: grubą rybą. [przypis edytorski]

gruby — niewyrafinowany, mało kulturalny. [przypis edytorski]

gruby (starop.) — grubiański, prosty, prostacki. [przypis edytorski]

gruby (starop.) — tu: grubiański, nieokrzesany. [przypis edytorski]

gruby — tu: pospolity, prostacki. [przypis edytorski]

gruby — tu: prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]

gruby — tu: prymitywny. [przypis edytorski]

gruby — tu: przytłumiony. [przypis edytorski]