Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | rosyjski

Według języka: wszystkie | English | polski


Znaleziono 331 przypisów.

bonanza — kopalnia srebra czy miedzi. [przypis autorski]

Bo Przybyszewski nigdy nie wyszedł z kręgu pojęć, o które donkiszocił się w swojej młodości; wszystkie przemiany, zdarzenia, spłynęły po nim bez śladu — Boy, Znaszli ten kraj, s. 128. [przypis autorski]

boska Sofia — Sofia, σοφεια mądrość po grecku, stąd φιλοσοφεια, miłość mądrości. [przypis autorski]

bo tak widno musi (gw.) — bo tak, widać, być musi. [przypis autorski]

Both statements of Professor Seligman in the Melanesians (p. 89) are in entire agreement with the information I obtained among the Mailu. See „Transactions of the Royal Society of S. Australia”, 1915, pp. 620-629, [przypis autorski]

Bo u Polaków Charitas z Amorem — Nie rad bym przechodzić granic, laikowi naznaczonych, wszakże, jeżeli to herezją, to zapytuję, co jest Akt pragnienia, stygmaty, etc. [etc. (łac. et caetera): itd. (skrót od: i tak dalej); Red. WL.]. [przypis autorski]

boy — chłopiec do posług i posyłek. [przypis autorski]

Boy-Żeleński wspomina, że w tym okresie (1893 r.) uwielbiał Sienkiewicza właśnie za Bez dogmatu — Boy-Żeleński Znaszli ten kraj?, Warszawa 1931, s. 79. [przypis autorski]

Boy-Żeleński (…) wyjaśniał, że (…) „Młoda Polska to byłby (…) zespół pisarzy (…), którzy zjawili się między rokiem 1890 a 1910”Młoda Polska. Wybór poezji, oprac. Tadeusz Żeleński (Boy), Wrocław 1947, s. 3. Przesmycki nie zgodził się na zamieszczenie swych wierszy w tej antologii, pisząc do wydawnictwa Ossolineum (24 II 1939): „Ta grupa literacka powstała gdzieś po mnie i nie znalazła w wydawanej przeze mnie »Chimerze« żadnego akcesu” (J. Detko, Boy, Miriam i Młoda Polska, „Współczesność” 1964, nr 24). [przypis autorski]

B. Podczaszyński, cytat za: E. Ferenc-Szydełko, Prawo autorskie na ziemiach polskich do 1926 roku, „ZNUJ” nr. 75/2000, s. 134. [przypis autorski]

Bracią moją oddalił odemnie, a znajomi moi jako obcy odeszli odemnie — Hi 19, 13. [przypis autorski]

Bracie! kochany bracie, kwita z przyjaźni naszéj, jeżeli mnie opuściszBruder, ich sage dir die Freundschaft auf, wenn du weggehst. Pam. von Loen'a. [przypis autorski]

Bractwem imienia Komisarowa — Komisarow ocalił życie Aleksandrowi II podczas zamachu Karakozowa, którego schwycił on za rękę. [przypis autorski]

brak opieki lekarskiej… — po wyjeździe moim lekarzem w S. Matheo został aptekarz Polak, p. Sztencel z Kalisza. [przypis autorski]

Brak (…) u Brzozowskiego podziału dzieła literackiego na treść i formę. Istnieje tylko nierozdzielna całość dzieła (…). Forma jest tylko kresem — S. Brzozowski, Kultura i życie, s. 46. [przypis autorski]

Brakuje mu prostoty wiary (…) dlatego wydaje się roztropniejszy od Aryjczyka i wykręca się elastycznie spod każdego ucisku — Nie należy tego jednak tłumaczyć przewagą woli i anormalnym zastojem intelektu, jak to uczynił Schopenhauer, a za nim H. S. Chamberlain, korzystając z jego niedostatecznych rozróżnień psychologicznych. W rzeczywistości Żyd nie ma wcale silnej woli, a jego wewnętrzna niepewność mogłaby nawet z łatwością pochopnie skłonić do błędnego mieszania jej z „masochizmem” duchowym, to jest z ociężałością i bezradnością w chwili postanawiania. [przypis autorski]

brak (…) w Paryżu, obawiam się, że samej energii — w Paryżu, aby być na miejscu, trzeba zwracać uwagę na tysiąc drobiazgów. Jednakże oto bardzo poważny zarzut. Liczba kobiet, które zabijają się z miłości, jest w Paryżu większa niż we wszystkich włoskich miastach razem. Fakt ten sprawia mi sporo kłopotu: nie umiem na niego odpowiedzieć w tej chwili, ale nie zmienia on mego zapatrywania. Może śmierć wydaje się w tej chwili Francuzom drobnostką, tak nudne stało się przecywilizowane życie; lub raczej strzelają sobie w łeb z obolałej próżności. [przypis autorski]

Brała (…) przydomki, zwane imioniska — Imioniska są to właściwie sobrykiety. [przypis autorski]

Braliśmy pełną dłonią (…) aż do odurzenia głowy, duszy, serca — J. Wiśniowski, Dzisiejsi. Wrażenia ze współczesnej liryki polskiej, Jasło 1903, s. 26–27. [przypis autorski]

brambrotowy — brunatnoczerwony. [przypis autorski]

Bramin u kresu żywota — Kajus Kaligula, którego charakter szaleńczy jest tak dalece nierozwikłaną zagadką psychologiczną, że historia musiała mu przypisać obłąkanie umysłu — Kaligula miał konia nazwanego Incitatus, którego zaszczycał jedyną szczerą przychylnością, nadawał mu tytuły, otaczał honorowymi urzędniki, karmił pozłacanym owsem itd. Wierzenie zaś braminów w metampsychozę, czyli przechodzenie dusz po śmierci, jest rzeczą dobrze znajomą. Na połączeniu tych dwóch faktów, osnuliśmy obecną naszą fraszkę. [przypis autorski]

bramy edeńskie — bramy rajskie. [przypis autorski]

bramy, które miałam przekroczyć dopiero w królewskich szatach — Dziewice kultu Słońca wchodziły do Świątyni we wczesnym dzieciństwie i wychodziły z niej dopiero w dniu swego ślubu. [przypis autorski]

brandwachta — statek strażniczy. [przypis autorski]

brandziucha — gorzałka. [przypis autorski]

brata (…) noszącego tak piękne nazwisko — Sobieski. [przypis autorski]

bratszpil — machina do wyciągania kotwicy. [przypis autorski]

breakfast — śniadanie (ang.). [przypis autorski]

bretlingowa — Szprotowa. [przypis autorski]

Bretor i Hagit — duchy północnej i wschodniej okolicy świata. [przypis autorski]

Brisacier — Tajemniczy Brisacier był, zdaniem prof. Battaglii, niewątpliwie naturalnym synem Sobieskiego z jego młodzieńczej paryskiej miłostki z r. 1647, kiedy Sobieski mieszkał w Paryżu w hôtel de Brisach (stąd nazwisko); [Battaglia, Otto Forst de (1889–1965), pol. historyk i krytyk literacki pochodzenia austriacko-włoskiego; w marcu 1938 r. opublikował w „Przeglądzie Powszechnym” artykuł Brązowienie Marysieńki, będący odpowiedzią na publikację biografii żony Sobieskiego autorstwa Boy'a Żeleńskiego; Red. WL.] [przypis autorski]

Broń ją od niewolniczej pokory… — przekład dosłowny. [przypis autorski]

bronie — bramie. [przypis autorski]

Bronisław Chrzanowski pisał, że subiektywizm Dąbrowskiego „świadczy o narodzeniu się (…) młodej inteligencji (…) tworzącej zarazem zastęp schyłkowców okresu współczesnej cywilizacji, owiany prądami dekadentyzmu (…) minorowych lub kwilących, przesiąkłych egotyzmem — B. Chrzanowski, Ignacy Dąbrowski. „Śmierć”. Studium, „Prawda” 1893, nr 2. [przypis autorski]

broszurka Szmula Rokoszewskiego (…) iż od pewnego czasu w czasopismach warszawskich zaczęły się ukazywać poezje noszące wyraźne cechy dekadentyzmu — Sz. Rokoszewski, Dekadentyzm warszawski, Warszawa 1894; data cenzury: 26 X 1893. [przypis autorski]

bruccio — rodzaj sera z warzonej śmietanki, narodowa potrawa na Korsyce. [przypis autorski]

Brückner, Język polski i jego historja, cz. I, str. 80–81. [przypis autorski]

bruić — wylewać pod siebie. [przypis autorski]

bruśnieć — rumienić się. [przypis autorski]

brutalna replika generała Małachowskiego — „Kiedy raz w liczniejszym zebraniu poeta wywodził, że należało raczej zagrzebać się żywcem pod murami Warszawy, niż uchodzić z życiem zagranicę, odpowiedział generał Małachowski: »Chyba dlatego tak wypadało postąpić, abyś pan miał jedną ruinę więcej, na której z boleścią mógłbyś opiewać nasz upadek«” (Kallenbach, I, 452). [przypis autorski]

brutci tońc — Taniec panny młodej. [przypis autorski]

brysnąć — przeskoczyć. [przypis autorski]

Brzegi (i to jest skandal najgorszy!) otoczone są drutem kolczastym (ochrona lasu), na który łatwo nadziać się poślizgnąwszy się w ciemności, wybić sobie oczy lub w najlepszym razie poharatać mordę w sposób straszny — w ogóle druty kolczaste okalające ścieżki wiejskie śliskie, gliniaste przeważnie — powinny być zabronione. Mnożą się bezkarnie coraz bardziej, stanowiąc poważne niebezpieczeństwo przy wąskości dróg i w razie mokrości gruntu. [przypis autorski]

Brzegów czystym nieprzyjaznych dziewicomLittora quae fuerunt inimica puellis. Virgilius [w rzeczywistości jest to fragment elegii 11. z I ks. późniejszego nieco od Wergiliusza poety, Propercjusza: …litora quae fuerant castis inimica puellis…]. [przypis autorski]

brzeszczot — żelazo szabli, klinga [ostrze broni białej; red. WL]. [przypis autorski]

Brzozowski [pisząc o „Próchnie” Berenta] słusznie ukazał brak oderwania pisarza od rzekomo krytycznie traktowanego przedmiotu dzieła — por. S. Brzozowski, Dzieła wszystkie, VI, s. 67–68. [Aneks XI] [przypis autorski]

Brzozowski przedstawia sprawę tak, jak gdyby pozytywizm itp. kierunki umysłowe przeszły już w krew inteligencji polskiej i krew tę zaraziły beznadziejnym sceptycyzmem (…) czegośmy nigdy naprawdę nie mieli — K. Irzykowski, Czyn i słowo, s. 156. [przypis autorski]

Brzozowski przeto przyznaje Nietzschemu prawo do odpowiedzialności za całość kultury ludzkiej, uważa, że nie było w tym przesady — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 48. [przypis autorski]

Brzozowski zastrzega się (…) że atakuje samotnie, ale jego atak natychmiast (…) przechodzi w „my pokoleniowe” — S. Brzozowski, My młodzi, „Głos” 1902, nr 50. [przypis autorski]

brzydnica — choroba św. Walentego [epilepsja]. [przypis autorski]

brzydota jest pięknością — piękność jest jedynie obietnicą szczęścia. Szczęście Greka było różne od szczęścia Francuza z r. 1822. Przypatrzcie się oczom Wenus Medycejskiej i porównajcie ją z oczami Magdaleny Pordenona (u p. de Sommariva). [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku, Kraków 1993, s. 7. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 11. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 14. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 17. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 17. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 19; A. Benis, Ochrona praw autorskich w dawnej Polsce…, s. 430. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 25. [przypis autorski]

B. Szyndler, Dzieje cenzury w Polsce…, s. 7. [przypis autorski]

Buck v. Jewell La Salle Realty co., 283 U.S. 191 (1931), 283 U.S. 191, http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=US&vol=283&invol=191, (dostęp 10.04.2014). [przypis autorski]

Buck v. Jewell La Salle Realty co… [przypis autorski]

Budintoj (mit. litew.) — bóstwo czuwania, opieki, straży. [przypis autorski]

budzą się poszepty, poruszenia, pragnienie podziwu i równocześnie zwątpienia (…) Ze zdumieniem dostrzegają, że jest ich o wiele więcej, aniżeli się spodziewal — F. Kummer, Deutsche Literaturgeschichte des neunzehnten Jahrhunderts dargestellt nach Generationen, s. 7 (I. Aufl. [1909]). Między wydaniem, z którego zasadniczo cytuję Kummera (wyd. III, 1922), a wydaniem pierwszym zachodzą pewne różnice; niektóre opisy w wydaniu trzecim zostały pominięte, co sprawia, że niekiedy muszę sięgać do pierwszej edycji. [przypis autorski]

Buena noche, caballero! Hasta luego! (hiszp.) — Dobranoc panu! Do rychłego zobaczenia! [przypis autorski]

buganwilia — roślinka pnąca się. [przypis autorski]

bujniska — bujne trawy. [przypis autorski]

bułat — szeroka szabla turecka z doskonałej stali. [przypis autorski]

buława hetmańska złożona jako votum przez Michała Paca, hetmana wielkiego litewskiego — obacz: testament Paca w Wizer[unki] i rozstrz[ąsania naukowe], tomik 18. [przypis autorski]

bunt, wybuch burzycielski (…) — K. Tetmajer Poezje, S. I, s. 66 (Konaj, me serce), s. 87–88 (Z pucharem w dłoni). [przypis autorski]

burdasi — chmurzy się. [przypis autorski]

Burmistrz i rada miasta Krakowa oświadczyli, że stoją do śmierci przy królowej Annie i królu Stefanie — Bielski, Kronika. [przypis autorski]

bur — pochodzi ze skrzyżowania klaczy z osłem; po prostu – muł. [przypis autorski]

burza drzew (…) rozwoju — K. Tetmajer, Poezje, S. III, wyd. III, Warszawa–Kraków 1905, s. 5, 63. [przypis autorski]

butel — pachołek kata. [przypis autorski]

buza — wódka z kwaśnego mleka kobylego. [przypis autorski]

B. Varmer, Limitations on Peforming Rights, „Copyright Law Revision Studies” no. 16, October 1958, http://www.copyright.gov/history/studies/study16.pdf (dostęp 26.04.2014), s. 85. [przypis autorski]

B. Varmer, Limitations on Peforming Rights…, s. 82. [przypis autorski]

Być (…) ibsenistą należy tu obecnie wraz z nietzscheanizmem do niezbędnych rynsztunków każdego ducha „wolnego” (…) dziesiąte cudo świata — J. W. [L. Krzywicki], Nowy utwór Ibsena, „Prawda” 1893, nr 1, s. 5. Ten „nowy utwór” to Budowniczy Solness. Nie wywołał on w czasopismach polskich szerszego odgłosu; oprócz artykułu Krzywickiego można wskazać jedynie: W. Bugiel, „Budowniczy Solness”, „Myśl” 1893, nr 11–12. Cytowany wywód Krzywickiego wykazuje zastanawiające podobieństwo do analizy związków między stanowiskiem ideowym Ibsena a charakterem społecznym Norwegii, jaką w liście do P. Ernsta, datowanym 5 VI 1890, przeprowadził F. Engels (K. Marks i F. Engels, O literaturze i sztuce. Wybór tekstów, Warszawa 1958, s. 20–21): „Chłop norweski nie zaznał nigdy poddaństwa, i to, podobnie jak w Kastylii, kształtuje zupełnie inaczej tło ogólnego rozwoju. Norweski drobnomieszczanin jest synem wolnego chłopa i reprezentuje w tych warunkach męski typ w przeciwieństwie do zdegenerowanego niemieckiego mieszczucha. Tak samo norweska drobnomieszczanka stoi o całe niebo wyżej od żony niemieckiego drobnomieszczanina. I cokolwiek można by powiedzieć o błędach np. dramatów Ibsena, to przecież odzwierciedlają one świat wprawdzie drobnego i średniego mieszczaństwa, ale jakże odmienny od niemieckiego, świat, w którym ludzie mają jeszcze charakter i inicjatywę i działają samodzielnie, jakkolwiek postępowanie ich może się niekiedy obcemu obserwatorowi wydawać dosyć dziwne”. Wydaje się zupełnie niemożliwe, ażeby piszący w r. 1893 o Ibsenie Krzywicki mógł znać ten list, ale nie jest wykluczone, że w związku z prawdopodobną u niego lekturą polemiki literackiej ([por.] K. Marks i F. Engels, O literaturze i sztuce. Wybór tekstów, Warszawa 1958, s. 239–240), której jednym z ogniw był ów list Engelsa, jakieś echa cytowanej interpretacji doszły uszu młodego socjologa polskiego. Osoby Paula Ernsta Krzywicki w swoich Wspomnieniach nie wymienia. [przypis autorski]

Być skazanym na to (…) zawsze rozbolały nerw wszelkiej miłości — W. Berent, Pisma, III, s. 109 (Próchno). [przypis autorski]

być wciąż zwilżony rosą i szczypać trawę z ziemi…Daniel V [tj. biblijna Księga Daniela (Dn 5, 21; por. Dn 4, 28–30), o królu Nabuchodonozorze, który za karę za swoją pychę został zdetronizowany i wygnany spośród ludzi, przez siedem lat żył wśród zwierząt i żywił się trawą jak wół; red. WL]. [przypis autorski]

być zupełnie obcym wszelkiemu współczuciu lub móc wytracić cały rodzaj ludzki — okrucieństwo jest jeno obolałą sympatią. Władza dlatego jest, po miłości, największym szczęściem, że zdaje się nam, iż jesteśmy w stanie nakazać sympatię. [przypis autorski]