Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 10660 przypisów.

śmiały — w oryg. niem. geschickt: zręczny, zwinny. [przypis edytorski]

śmiali się błędowi (starop. forma) — śmiali się z błędu, śmiali się z pomyłki. [przypis edytorski]

śmiećmi — dziś popr. forma N.lm: ze śmieciami. [przypis edytorski]

śmiech Annibala — Hannibal to sławny z podstępów, antyczny przywódca wojsk Kartaginy; jego śmiech to tyle co zwycięstwo po udanym fortelu. [przypis edytorski]

śmiech Katarzyny gziącej się z kochankiem — caryca Katarzyna II była znana z rozpustnego życia. [przypis edytorski]

Śmiech tedy niezgaszony szczęśliwych bogów ogarnął…Iliada I 599–600. [przypis edytorski]

śmiecie — dziś popr. forma B.lm: śmieci. [przypis edytorski]

śmiecisko — dziś popr. forma: śmietnisko a. śmietnik. [przypis edytorski]

Śmiej się pajacu — słowa z arii Vesti la giubba z opery Pajace (I Pagliacci) Ruggera Leoncavalla z 1892 r., pierwszej w całości nagranej (w 1907 r.; aria w wykonaniu Enrico Caruso), jak i w całości sfilmowanej (w roku 1931) opery; jest to aria zdradzonego, opętanego chęcią zemsty męża, Canio, zmuszonego jednak grać rolę Pajaca w sztuce teatralnej i przebierającego się w stosowny strój. [przypis edytorski]

śmiele ostrej gołych piersi broni (starop. forma) — śmiało nie broni przed ostrą bronią nagich (tj. nieosłoniętych zbroją) piersi. [przypis edytorski]

śmiele — śmiało. [przypis edytorski]

śmiele (starop. forma) — dziś: śmiało. [przypis edytorski]

śmiele (starop. forma) — śmiało. [przypis edytorski]

śmieli się — dziś popr.: śmiali się. [przypis edytorski]

śmielszy (starop.) — dziś M.lm: śmielsi. [przypis edytorski]

śmiemże — konstrukcja z partykułą pytającą -że (nadającą charakter pytania retorycznego); inaczej: czy śmiem. [przypis edytorski]

„Śmierć” d'Orcagna — ogromny fresk Triumf Śmierci, na ścianie krużganku Campo Santo w Pizie. Dawniej przypisywany florenckiemu malarzowi Andrei Orcagna (1308–1368), obecnie na ogół za autora uważa się Buonamica Buffalmacco (ok. 1290–1341) lub Francesca Traini (1321–1363). [przypis edytorski]

śmierć dwu dworzan wskutek listu Uriaszowego — nawiązanie do biblijnej postaci Uriasza Hetyty, męża Batszeby i dowódcy w armii króla Dawida. Dawid uwiódł Batszebę, a kiedy okazało się, że kobieta jest w ciąży, wysłał Uriasza na wojnę, potajemnie rozkazując żołnierzom opuścić dowódcę w czasie zażartej bitwy, by zginął. W tragedii Hamlet król Klaudiusz postanawia pozbyć się tytułowego księcia i wysyła go do Anglii z dwójką dworzan, dając im list, na podstawie którego Hamlet ma zostać uwięziony i zabity, jednak ten wykrada list i zmienia jego treść, wydając tym samym wyrok śmierci na obu dworzan. [przypis edytorski]

śmierć głodna — śmierć głodowa. [przypis edytorski]

Śmierć i dziewczyna — pieśń skomponowana przez Schuberta do niemieckiego tekstu Matthiasa Claudiusa. [przypis edytorski]

Śmierć jest, wszak każdego udziałem (…) — nie zmieniono oryginalnej interpunkcji nawet jeśli wydawała się błędna. [przypis edytorski]

Śmierć kończy nierozwiązalne rachunki — życia się lękam i jego tajemniczych mroków — parafraza zdania T. Micińskiego z tekstu Fundamenty Nowej Polski z tomu szkiców Do źródeł duszy polskiej (1906). [przypis edytorski]

Śmierć następcy tronu austriackiego — arcyksięcia Rudolfa Habsburga-Lotaryńskiego (1858–1889), syna cesarza Austrii Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety, który w wieku 30 lat oficjalnie zginął śmiercią samobójczą razem ze swoją 17-letnią kochanką; okoliczności śmierci kochanków budziły liczne wątpliwości. [przypis edytorski]

śmierć podjąć (starop.) — umrzeć. [przypis edytorski]

Śmierć słowika — wiersz Władysława Syrokomli z 1859 r. [przypis edytorski]

Śmierć — Tanatos, bóg śmierci, brat Hypnosa. [przypis edytorski]

śmierć w kole — właśc.: na kole, chodzi o karę łamania kołem, metodę egzekucji publicznej stosowaną w Europie od czasów starożytnych aż do XVIII w.; ofiarę przywiązywano do osadzonego na palu dużego koła od wozu, a kat uderzał kołem (drągiem) lub nawet młotem kolejne członki ciała skazańca, podczas gdy jego pomocnik stopniowo obracał koło. [przypis edytorski]

Śmierć w Wenecji — nowela Tomasza Manna wyd. w 1912, opowiadająca o platonicznej miłości starzejącego się pisarza do młodego chłopca. [przypis edytorski]

śmiercią Cezara — tj. zasztyletowany w zamachu. [przypis edytorski]

śmierci dalej nie będzie, ani smutku, ani krzyku, ani boleści więcej nie będzie, iż pierwsze rzeczy przeminęły — Ap 21, 4. [przypis edytorski]

śmiercim się bała (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: śmierci się bałam. [przypis edytorski]

śmiertelna koszula — tu: kitel, długa, luźna, biała szata zakładana przez Żydów aszkenazyjskich w synagodze oraz podczas niektórych świąt, dawniej także podczas szabatów i in. uroczystości, niekiedy używana także jako okrycie zmarłego (całun). [przypis edytorski]

śmiertelni (reg.) — dziś popr.: śmiertelny. [przypis edytorski]

śmiertelny — niem. krampfverzerrtes: konwulsyjnie zniekształcony. [przypis edytorski]

śmiertelny to przedmiot — tj. grożący śmiercią temat rozmowy. [przypis edytorski]

Śmieszna tragedia, krótka ale nudna, Tyzby, kochanki młodego PiramaPiram i Tyzbe to historia o nieszczęśliwej miłości, znana z Metamorfoz Owidiusza. Kochankowie pochodzili z dwóch rywalizujących ze sobą rodów, a rozmawiali ze sobą poprzez szparę w murze. W drodze na umówione spotkanie wskutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności oboje zaczęli myśleć, że drugie zostało zabite przez lwa. Każde z rozpaczy popełniło samobójstwo. Shakespeare wykorzystał ten sam motyw w sztuce Romeo i Julia, pisanej równolegle ze Snem nocy letniej. [przypis edytorski]

Śmieszne. Ale co na tym tle nie było śmieszne? — tu w tekście umieszczono dwie ilustracje z podpisem: Z cyklu Wawele, K. Frycza. Projekt Rady Miejskiej (z wnętrza cukierni Michalika); z cyklu Wawele, K. Frycza. Projekt socjalistyczny (z wnęrza cukierni Michalika). [przypis edytorski]

śmietanka towarzyska — najwyższa warstwa społeczna; elita. [przypis edytorski]

śmiga (daw.) — śmigło, wirnik. [przypis edytorski]

śmiga — skrzydło wiatraka. [przypis edytorski]

śmigi (daw.) — części śmigła. [przypis edytorski]

Śmigły-Rydz, Edward (1886–1941) — wojskowy i polityk, marszałek Polski po Józefie Piłsudskim. [przypis edytorski]

śmigły — szybki, zwinny; smukły i wysoki. [przypis edytorski]

śmigły — (zazwyczaj o drzewie) wysoki, smukły. [przypis edytorski]

śmigownica — armatka mniejszego kalibru. [przypis edytorski]

śmigownica — działo o długiej lufie, używane w Europie głównie w XVI-XVII w. [przypis edytorski]

śmigownica — falkonet a. sokolik, działo polowe piechoty, ładowane od przodu, używane w XVI-XVIII w., rodzaj kolubryny o kalibrze 55-70 mm, stosowana także w bitwach morskich do abordażu. [przypis edytorski]

śmigownica — rodzaj działka ustawianego na burcie okrętu; sokolik, falkonet. [przypis edytorski]

śmirci (starop. forma) — śmierci. [przypis edytorski]

śniadać (daw.) — zjeść śniadanie. [przypis edytorski]

śniadać — dziś: jeść śniadanie. [przypis edytorski]

śniadamy — jemy śniadanie. [przypis edytorski]

Śniadecki, Jan (1756–1830) — matematyk, astronom, geograf, filozof; profesor i rektor Uniwersytetu Wileńskiego, zwolennik empiryzmu i zdecydowany krytyk romantyzmu, twórca polskiej terminologii matematycznej i astronomicznej. [przypis edytorski]

Śniadecki, Jędrzej (1768–1838) — chemik, lekarz, filozof; profesor Uniwersytetu Wileńskiego i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie; twórca i propagator polskiej terminologii chemicznej, autor pierwszego polskiego podręcznika do chemii. [przypis edytorski]

śniady — o ciemnej karnacji, opalony. [przypis edytorski]

śniady — o ciemnej skórze. [przypis edytorski]

śniady — opalony a. o naturalnie ciemnej karnacji. [przypis edytorski]

śniady — opalony, o ciemniejszej skórze. [przypis edytorski]

śniat (daw.) — pień drzewa; pniak, kłoda. [przypis edytorski]

śniat (daw.) — pień. [przypis edytorski]

śnić — choroba kłosów powodująca, że nie rośnie w nich ziarno i pozostają puste. [przypis edytorski]

śnicie (daw.) — dziś popr.: śnienie, przeżywanie snu. [przypis edytorski]

śnicie (daw., rzecz.) — śnienie; marzenie senne. [przypis edytorski]

śnicie — dziś popr.: śnienie. [przypis edytorski]

śnicie — dziś popr.: śnienie. [przypis edytorski]

śnięż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy śnię. [przypis edytorski]

śnieć — choroba roślin spowodowana przez grzyba. [przypis edytorski]

śniecić (daw.) — być pustym, zepsutym; por. śnieć zepsuty, pusty kłos zboża. [przypis edytorski]

śniedź — jasnozielony nalot na powierzchni przedmiotów z miedzi i jej stopów, powstający wraz z upływem czasu. [przypis edytorski]

śniedziejący — pokrywający się śniedzią (patyną, grynszpanem), jasnozielonym nalotem, będącym produktem korozji miedzi; tu ogólnie o metalu: pokrywający się nalotem będącym wynikiem jakiejś reakcji chemicznej. [przypis edytorski]

śnieg firnowy a. firn — rodzaj śniegu, forma przejściowa między śniegiem i lodem. [przypis edytorski]

śniegi są ale bielutkie (gw.) — śniegi są bardzo bielutkie. [przypis edytorski]

Śniegocka, Cecylia (1862–1934) — polska nauczycielka, organizatorka tajnej oświaty, działaczka feministyczna; z domu Więckowska, w 1882 w związku małżeńskim z inż. Kazimierzem Śniegockim, od 1883 r. zaangażowana w tajne nauczanie, począwszy od Kobiecego Koła Oświaty Ludowej zw. z PPS i zorganizowanego w Warszawie wraz z koleżankami Towarzystwa Tajnego Nauczania (1894–1906), którego szkoły przejęła następnie Macierz Szkolna. [przypis edytorski]

śniegułka — kwitnąca wczesną wiosną roślina o białych kwiatach i wąskich liściach; przebiśnieg, śnieżyczka. [przypis edytorski]

śnieg upadł — dziś popr.: śnieg spadł. [przypis edytorski]

Śnieg (…) wysszej łokcia leżał — warstwa śniegu była grubsza niż na łokieć, tj. ok. 60 cm. [przypis edytorski]

śnieżna Paros — wyspa Paros, „śnieżna” od białej barwy marmuru, który tam wydobywano. [przypis edytorski]

śnig, mliko (gw.) — śnieg, mleko. [przypis edytorski]

ś nim (gw.) — z nim. [przypis edytorski]

śnit (gw.) — miejsce przecięte przez piłę. [przypis edytorski]

śniwula (neol. od czas. śnić a. wyśniwać) — kwiat ze snu. [przypis edytorski]

śnor (gw.) — sznur. [przypis edytorski]

śpas a. szpas — zabawna sytuacja. [przypis edytorski]

śpiące — dziś popr. forma B. lm r.m-os.: śpiących. [przypis edytorski]

Śpiący Booz — fr. Booz endormi, poemat Wiktora Hugo z tomu La Légende des siècles (Legenda wieków), oparty na historii biblijnej z Księgi Rut. [przypis edytorski]

śpiący rycerz — nawiązanie do tatrzańskiej legendy o Śpiących Rycerzach, wedle której pod Giewontem śpią rycerze, którzy mają się obudzić, kiedy Polska znajdzie się w wielkim zagrożeniu. [przypis edytorski]

śpichlerz — dziś popr.: spichlerz. [przypis edytorski]

śpichrz (daw.) — spichlerz. [przypis edytorski]

śpichrz — spichlerz; budynek a. pomieszczenie przeznaczone do przechowywania ziarna zbóż. [przypis edytorski]

śpichrz — spichlerz, miejsce magazynowania zboża. [przypis edytorski]

śpiéwa — (daw.; wym.: śpiwa) — obecność é tzw. pochylonego zmienia brzmienie wyrazu, przez co rymuje się on z użytym wcześniej słowem: spoczywa. [przypis edytorski]

śpiéwa — dziś popr. forma D. lp: śpiewu. [przypis edytorski]