Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji współczesnych autorek i autorów wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur.
Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | anatomiczne | angielski, angielskie | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | rzeczownik | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie
By language: all | English | Deutsch | lietuvių | polski
10266 footnotes found
pajuk (daw.) — członek służby lub straży przybocznej; lokaj, często ubrany z turecka. [przypis edytorski]
pajuk (daw.) — członek służby lub straży przybocznej; lokaj. [przypis edytorski]
pakaiti — čia: pasišildyti saulėje. [przypis edytorski]
pakajingas — ramus, tylus. [przypis edytorski]
pakajus (lenk.) — kambarys, menė. [przypis edytorski]
pakajus — ramybė. [przypis edytorski]
pakakinimas — patenkinimas. [przypis edytorski]
pakakinti — pakakti. [przypis edytorski]
pakakinti — patenkinti. [przypis edytorski]
pakaktinai — pakankamai, užtektinai. [przypis edytorski]
pakaleiniai (lenk.) — karta, generacija. [przypis edytorski]
pakalkė — karūna, vainikas. [przypis edytorski]
pakara (lenk.) — nuolankumas. [przypis edytorski]
pakłak — gruba tania tkanina. [przypis edytorski]
pakliby (daw.) — jeśliby. [przypis edytorski]
pakluonis — vieta po kluono stogu iš oro pusės. [przypis edytorski]
pakość (daw.) — obmierzłość, ohyda. [przypis edytorski]
pakramta — sąžines graužimas. [przypis edytorski]
pakta karłowieckie — pokój zawarty 26 stycznia 1699 między Ligą Świętą, w której skład wchodizła m. in. Polska, a Imperium Osmańskim; Rzeczpospolita odzyskałą wówczas Podole wraz z Kamieńcem Podolskim. [przypis edytorski]
Paktol a. Paktolos — rzeka w starożytnej Lidii (dziś Turcja), której piasek obfitował w złoto i srebro. [przypis edytorski]
Paktol (gr. Paktolos, tur. Sart Çayı) — rzeka w zach. Turcji (w starożytnej Lidii); w starożytności z Paktolu wydobywano kruszec do bicia monet. [przypis edytorski]
Paktol — rzeka w Lidii (dziś Turcja), z której koryta w starożytności wydobywano surowiec służący do wybijania monet. [przypis edytorski]
Paktol — złotodajna rzeka w staroż. Lidii (dziś Turcja). Według mit. gr. w niej właśnie Dionizos (bóg wina) polecił obmyć się królowi Frygii, Midasowi, aby ten mógł pozbyć się kłopotliwej właściwości przemieniania w złoto każdej rzeczy, której dotknął. Dar ten król Midas otrzymał wcześniej na własne życzenie od Dionizosa, ale w efekcie nie tyle się wzbogacił, co omal nie umarł z głodu i pragnienia, ponieważ wszelkie pożywienie również zmieniało się w cenny kruszec. [przypis edytorski]
Paktol — złotonośna rzeka w Turcji. [przypis edytorski]
paktorius — kas verčiasi nuomojimu, tarpininkas. [przypis edytorski]
Pakt Rodzinny a. Pakt Familijny (1761) — sojusz zawarty podczas wojny siedmioletniej pomiędzy państwami rządzonymi przez Burbonów: Francją, Hiszpanią, Neapolem i Parmą, mający na celu powstrzymanie ekspansji brytyjskiej. [przypis edytorski]
Pakty Praw Człowieka — nazwa dla dwóch umów międzynarodowych uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1966 r.: Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, socjalnych i kulturalnych. [przypis edytorski]
pakūta (sl.) — atgaila. [przypis edytorski]
pakuły — krótkie, splątane włókna lnu, formujące kłęby, których używa się np. do wypychania tapicerki. [przypis edytorski]
pakule (gw.) — pakuły, splątane odpady włókna lnu lub konopi, wykorzystywane m.in. do wyrobu grubego płótna. [przypis edytorski]
pakutra — minkšta, plona gyvulio oda. [przypis edytorski]
pałączasty — (o nogach) wygięty w pałąk, krzywy (częsta przypadłość u osób dużo jeżdżących konno). [przypis edytorski]
pałąkowaty — (o nogach) wykrzywiony; częsta przypadłość ludzi spędzających dużo czasu na koniu. [przypis edytorski]
pałąkowaty — (o nogach) wykrzywiony (częsta przypadłość ludzi spędzających dużo czasu na koniu). [przypis edytorski]
pałać — być rozognionym, doznawać silnych uczuć. [przypis edytorski]
pałać — być rozpalonym a. rozświetlonym. [przypis edytorski]
pałać — być rozpalonym, rozgrzanym. [przypis edytorski]
pałać — być rozpalonym, świecić, promienieć, doznawać silnych uczuć. [przypis edytorski]
pałać (daw.) — płonąć a. jarzyć się. [przypis edytorski]
pałać (daw.) — płonąć. [przypis edytorski]
pałać (książk.) — płonąć, roztaczać blask i ciepło. [przypis edytorski]
pałać — płonąć, jarzyć się. [przypis edytorski]
pałać — płonąć. [przypis edytorski]
pałać — świecić, płonąć. [przypis edytorski]
pałac Buckingham — miejsce zamieszkania angielskiej rodziny królewskiej. [przypis edytorski]
Pałac Dożów — daw. siedziba władz Wenecji, jedna z głównych atrakcji miasta; zbudowany w stylu gotyckim w poł. XIV w., rozbudowany w XV i XVI w.; wewnątrz sale reprezentacyjne z freskami i obrazami wybitnych artystów. [przypis edytorski]
Pałac Elizejski — oficjalna siedziba prezydenta Francji, służąca również jako miejsce posiedzeń Rady Ministrów zbierającej się pod przewodnictwem prezydenta. [przypis edytorski]
Pałac Elizejski — siedziba prezydenta Francji mieszcząca się w Paryżu przy ulicy Faubourg Saint Honoré 55 przy Polach Elizejskich. [przypis edytorski]
pałac Flawiuszów — rozległy rzymski kompleks pałacowy na Palatynie, zbudowany przez cesarza Domicjana w 92 n.e., służący jako oficjalna rezydencja władców do końca cesarstwa; jego ruiny odsłonięto w wykopaliskach. [przypis edytorski]
Pałac Kryształowy — ogromny londyński budynek z żeliwnych i szklanych prefabrykatów, pierwotnie wzniesiony w Hyde Parku na Wielką Wystawę (1851), pierwszą międzynarodową wystawę światową; po jej zakończeniu przeniesiony na Sydenham Hill i powiększony; stanowił wielką atrakcję turystyczną Londynu do roku 1936, kiedy spłonął. [przypis edytorski]
Pałac „Pod Baranami” — w krakowskim Rynku Głównym, daw. pałac Potockich, na przełomie XIX i XX w. ośrodek życia politycznego krakowskich kół konserwatywnych, od 1956 siedziba kabaretu „Piwnica pod Baranami”; ściana pałacu przebita na cukiernię została zamurowana. [przypis edytorski]
Pałac Pod Blachą — znajdujący się u podnóża Zamku Królewskiego w Warszawie, rezydencja księcia Poniatowskiego w latach 1798-1813; stanowił pierwszy salon warszawski, miejsce hucznych zabaw arystokracji. [przypis edytorski]
pałac Rambouillet — tu: Hôtel de Rambouillet, paryska rezydencja Catherine de Vivonne, markizy de Rambouillet (1588–1665), gdzie prowadziła salon towarzyski i literacki, odwiedzany przez główne osobistości francuskiej arystokracji i literatury. [przypis edytorski]
pałacu — nie pałacu, lecz wilczego dołu… — Wolter, Henriada, IV, 456–7. [przypis edytorski]
Pałac Westminsterski — średniowieczny pałac w Londynie; zbudowany w XI w., służył jako rezydencja królewska, później również jako miejsce obrad parlamentu i siedziba różnych instytucji państwowych; w 1834 spłonął w pożarze, został odbudowany w stylu neogotyckim. [przypis edytorski]
pałacy — dziś popr. D.lm: pałaców. [przypis edytorski]
Pałacyk Michla — utwór ten, nany też jako Piosenka batalionu szturmowego „Parasol”, prezentujemy w serwisie Wolne Lektury w dwóch wersjach. Ich porównanie uświadamia, że piosenka mogła być śpiewana w wielu wariantach, zależnie od momentu, sytuacji i śpiewającej grupy. [przypis edytorski]
pałacyk Michla — właśc. pałacyk Michlera, jednopiętrowy secesyjny budynek, który znajdował się w Warszawie przy ul. Wolskiej; 5 sierpnia 1944 toczyły się o niego ciężkie walki. [przypis edytorski]
Pałac zbudowany we trzy skrzydła(…) do obory — w tym miejscu w wydaniu źródłowym znajduje się ilustracja pałacu z dopiskiem: „Ruiny pałacu Paców w Jeźnie”. [przypis edytorski]
pałamar (daw.) — paramonar (prysłużnik), niższy posługacz cerkiewny; do jego obowiązków należy bicie w dzwony oraz pomoc podczas nabożeństwa, np. podawanie kadzielnicy, świecy, księgi. [przypis edytorski]
pałasz — broń biała o długiej, prostej klindze. [przypis edytorski]
pałasz — broń biała, używana m.in. przez ciężką jazdę i dragonów, od XVII w. rozpowszechniona w Europie. [przypis edytorski]
pałasz — broń biała używana przez jazdę i piechotę. [przypis edytorski]
pałasz — broń do walki wręcz z prostą, długą i szeroką głownią (częścią broni służącą do zadawania ciosów). [przypis edytorski]
pałasz — broń sieczna o długiej, prostej i szerokiej klindze; używany w Europie do XIX w., przeważnie przez ciężką jazdę. [przypis edytorski]
pałasz — broń sieczna, pośrednia między mieczem a szablą. Używana była w dawnym wojsku do XVIII w. przeważnie przez ciężką jazdę i dragonów. [przypis edytorski]
pałasz — broń sieczna, pośrednia między mieczem a szablą, używana w daw. wojsku do XVIII w. przeważnie przez ciężką jazdę i dragonów. [przypis edytorski]
pałasz — broń sieczna stosowana przez kawalerzystów. [przypis edytorski]
pałasz — rodzaj białej broni, podobny do lekkiego miecza, o prostej, dość długiej i wąskiej głowni, w Polsce używany od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
pałasz — rodzaj broni używanej przez husarię w XVI-XVIII w. [przypis edytorski]
pałasz — rodzaj szabli. [przypis edytorski]
pałasz — staropol.: szabla lub dowolna długa broń sieczna; własc.: broń sieczna o długiej, prostej i szerokiej klindze, z rękojeścią w stylu szablowym, używana w XVI–XVIII w. przez ciężką jazdę. [przypis edytorski]
pałasz — tu: miecz. [przypis edytorski]
pałata (z ros.) — sala sądowa. [przypis edytorski]
pałatka (ros.) — namiot. [przypis edytorski]
pałka Madejowa — maczuga legendarnego zbója Madeja, którą zabił on wielu ludzi, a pod koniec życia, jako pokutnik, wbił w ziemię, gdzie ukorzeniła się i zakwitła jako cudowna jabłoń. [przypis edytorski]
pałka nasiekiwana — pałka drewniana ponacinana tak, aby z jej głowicy sterczały ostre drzazgi. [przypis edytorski]
Pałki dałoj (ros.) — pałki w dół. [przypis edytorski]
pałuba (daw.) — niekształtna lalka. [przypis edytorski]
pałuba — daw. niezgrabna kukiełka, także brzydka kobieta przypominająca kukłę. [przypis edytorski]
pałuba (daw.) — niezgrabna kukiełka, także brzydka kobieta przypominająca kukłę. [przypis edytorski]
pałuba — daw. niezgrabna kukła lub osoba taką przypominająca. [przypis edytorski]
pałuba (daw.) — tu: kryty wóz towarowy. [przypis edytorski]
pałuba — kadłub. [przypis edytorski]
pałuba — niezgrabna lalka, kukła. [przypis edytorski]
Pałuba, (właśc. Pałuba. Sny Marii Dunin) — książka Karola Irzykowskiego z 1903; w jej skład wchodziły: eksperymentalna powieść Pałuba (Studium biograficzne), opowiadanie Sny Marii Dunin, a także metaliterackie komentarze: Uwagi do „Pałuby”, Wyjaśnienie „Snów Marii Dunin” i ich związek z Pałubą oraz Szaniec Pałuby. [przypis edytorski]
pałubka (daw., gw.) — zdr. od pałuba: nakrycie, w szczególności: nakrycie wozu (buda), drewniane lub słomiane nakrycie ula, wiecheć do zatykania komina. [przypis edytorski]
palące szkło — najprawdopodobniej: soczewka, czyli krążek szkła o odpowiednim kształcie, który ogniskuje promienie słoneczne tak, że stają się bardzo gorące i mogą rozżarzyć łatwopalny materiał. [przypis edytorski]
palabras (hiszp.) — słowa; tu użyte zamiast popr. wyrażenia en pocas palabras: krótko mówiąc. [przypis edytorski]
palace (ang.) — pałac. [przypis edytorski]
paladyn — znamienity rycerz towarzyszący królowi, pierwotnie: Karolowi Wielkiemu lub królowi Arturowi. [przypis edytorski]
palaikai — čia: liekanos. [przypis edytorski]
Palais-Royal (fr.: Pałac Królewski) — pałac położony w centrum Paryża, 150 m od Luwru, w latach 1643–1661 siedziba Ludwika XIV, następnie własność książąt orleańskich, którzy w latach 1780–1784 wokół udostępnionych publicznie ogrodów pałacowych zbudowali galerie mieszczące sklepy i kawiarnie, tworząc najważniejsze miejsce handlowe w mieście. [przypis edytorski]
Palais-Royal (fr.: Pałac Królewski) — pałac położony w centrum Paryża, 150 m od Luwru, zbudowany przez kardynała Richelieu, w latach 1643–1661 siedziba Ludwika XIV, następnie własność książąt orleańskich, którzy w latach 1780–1784 wokół udostępnionych publicznie ogrodów pałacowych zbudowali galerie mieszczące sklepy i kawiarnie, tworząc najważniejsze miejsce handlowe w mieście. [przypis edytorski]
Palamedes (mit. gr.) — heros, syn Naupliosa, króla Eubei; odkrył podstęp Odyseusza broniącego się przed udziałem w wyprawie na Troję i udającego obłąkanego; w zemście za to Odyseusz podrzucił w jego namiocie sfałszowany list Priama, a następnie oskarżył o zdradę; Palamedesa uznano za winnego, zginął ukamienowany przez Odyseusza i Diomedesa; wg innej wersji zabili go podczas połowu ryb; miał być wynalazcą liter, miar i wag, umiejętności obliczania, astronomii, praw pisanych itd.; choć nie występuje w eposach Homera, był tytułowym bohaterem zaginionych tragedii Sofoklesa, Eurypidesa i Ajschylosa. [przypis edytorski]
Palamedes (mit. gr.) — syn Naupliosa i Klimeny, znany z przenikliwości: zdemaskował podstęp Odyseusza, udającego obłąkanie, by nie wyruszyć na wyprawę trojańską. [przypis edytorski]
Palamedes z Elei — żartobliwe odniesienie do osoby Zenona z Elei (ok. 490–ok. 430p.n.e.), filozofa znanego z serii paradoksów ukazujących trudności w rozumieniu czasu, przestrzeni i materii jako wielkości ciągłych, które można dzielić w nieskończoność. [przypis edytorski]
Palamed — Palamedes z Eubei, potomek egipskiego króla Belusa, zmusił Ulissesa do udziału w wyprawie pod Troję, za co Ulisses zemścił się: oskarżył Palamedesa o porozumiewanie się z nieprzyjaciółmi i zdradę i doprowadził do jego ukamienowania. [przypis edytorski]
pala — medžiagos gabalas. [przypis edytorski]
palanka — gatunek wódki. [przypis edytorski]
Loading