Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | niemiecki | pogardliwe | potocznie | przestarzałe | regionalne | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski
Według języka: wszystkie | français | lietuvių | polski
Znaleziono 826 przypisów.
lamus — niewielki budynek, zazwyczaj zabezpieczony od ognia, służący jako skarbiec, ale częściej będący składem rupieci lub spiżarnią. [przypis redakcyjny]
lana caprina (łac.) — o kozią wełnę, tj. o głupstwo. [przypis redakcyjny]
lana świeca (daw.) — [tu:] wielka świeca. [przypis redakcyjny]
Lancelot — bohater sławnego i popularnego romansu w średnich wiekach; rycerz głośny na dworze króla Artura i kochanek jego żony, królowej Ginewry. [przypis redakcyjny]
Lancette, Laitue, Rat (fr.) — Dosłownie: lancet, sałata, szczur. Rebus oparty na grze słów, gdyż można to przeczytać jako zdanie l'an sept le tuera: rok VII go (czyli Dyrektoriat) zabije. [przypis redakcyjny]
lancknechty — żołnierze piechoty niemieckiej uzbrojeni w piki, halabardy itp. [przypis redakcyjny]
Lanckoroński, Franciszek — podkomorzy krakowski, starosta stobnicki, wielicki, bocheński; ożeniony z Jadwigą Morsztynówną, starościanką kowalską, wielki przyjaciel Paska. [przypis redakcyjny]
Lanckoroński, Przecław herbu Zadora (zm. 1631) — magnat kresowy, Kawaler Grobu Chrystusowego, starosta chmielnicki, przewodził Kozakom zaporoskim w wyprawach przeciw Turkom i Tatarom, rzekomy pierwszy hetman kozacki. [przypis redakcyjny]
Landrygler — Treguier, dawniej Lantriguier, miasto portowe w departamencie Côtes du Nord we Francji. [przypis redakcyjny]
landszaft (niem.) — krajobraz, obraz z widokiem przyrody. [przypis redakcyjny]
lane świece (daw.) — [tu:] wielkie. [przypis redakcyjny]
lane świece (daw.) — [tu:] wielkie świece. [przypis redakcyjny]
lane świece — odlewane tj. wielkie. [przypis redakcyjny]
lane świece — [tu:] wielkie świece. [przypis redakcyjny]
lane [świece] — wielkie. [przypis redakcyjny]
Lanfuza — Saracenka, matka Ferata. [przypis redakcyjny]
Lano — głośny kostera i szuler włoski, w bitwie pod Pieve del Topo, lubo mógł ratować się ucieczką, sam szukał śmierci, jako jedynej ucieczki od nędzy, w jaką wtrąciło go namiętne marnotrawstwo. Daremnie on w piekle śmierci w pomoc przyzywa, ażeby umknąć od pogoni: dlatego wyszydza go Jakub, drugi współtowarzysz jego marnotrawstwa. [przypis redakcyjny]
lanszaft (niem. Landschaft) — krajobraz, pejzaż. [przypis redakcyjny]
Laodamia — żona Protezylaosa, króla Fylaki w Tesalii, co pierwszy z bohaterów greckich, zginął pod Troją. Laodamia wyprosiła sobie u bogów powrót małżonka z podziemia na trzy dni, a potem razem z nim umarła. [przypis redakcyjny]
lapis Lydius (łac.) — kamień lidyjski, tj. kamień probierczy. [przypis redakcyjny]
lapis Lydius (łac.) — kamień lidyjski, tj. probierczy. [przypis redakcyjny]
larendogra (fr. L'eau de la reine d'Hongrie: Woda Królowej Węgierskiej) — nalewka tymiankowo-rozmarynowa, ówczesny odpowiednik wody kolońskiej. [przypis redakcyjny]
Lares (lm) — domowe bogi. [przypis redakcyjny]
largicja — datek. [przypis redakcyjny]
largicja — hojność. [przypis redakcyjny]
largitionibus, officiis (łac.) — szczodrobliwością, przysługami. [przypis redakcyjny]
largiuntur privatim, ut avidius de publico consumant (łac.) — są hojni prywatnie, ażeby tym łakomiej z publicznego dobra trwonić. [przypis redakcyjny]
largo (wł.) — termin muzyczny oznaczający szeroką frazę, wolne tempo. [przypis redakcyjny]
larma (daw.) — trwoga, wezwanie do broni. [przypis redakcyjny]
larma (starop.) — trwoga, wezwanie do broni. [przypis redakcyjny]
larmo — alarm. [przypis redakcyjny]
larmo — alarm, trwoga. [przypis redakcyjny]
larmo (daw.) — alarm. [przypis redakcyjny]
larmo (daw.) — alarm, trwoga. [przypis redakcyjny]
L'art?… c'est l'art — et puis, voilà tout — Sztuka?… To jest sztuka i… oto wszystko. [przypis redakcyjny]
larum — alarm. [przypis redakcyjny]
larum (łac.) — alarm. [przypis redakcyjny]
larwa (daw.) — maska. [przypis redakcyjny]
larwa — maska; postać o wyglądzie odrażającym. [przypis redakcyjny]
larwa — Nazwę tę dawano karykaturalnym maskom, które aktorzy nakładali na twarze. [przypis redakcyjny]
larwa (przestarz.) — maska. [przypis redakcyjny]
larwy — straszydła. [przypis redakcyjny]
Lary i penaty — bogi domowe. [przypis redakcyjny]
lary i piernaty — żartobliwie przekręcony zwrot: lary i penaty, co w wierzeniach starożytnych Rzymian oznaczało: opiekuńcze bóstwa domowe. [przypis redakcyjny]
Laryssa — miasto w Lidii (w Małej Azji). [przypis redakcyjny]
Lasciate ogni speranza — „Porzućcie wszelką nadzieję” [napis nad bramą Piekła w Boskiej komedii Dantego Alighieri]. [przypis redakcyjny]
Lasciate ogni speranza, voi ch'entrate — „Rzućcie nadzieję, wy, co tu wchodzicie!” Boska Komedia, (Piekło, III, 9). Przekład A. Asnyka. [przypis redakcyjny]
las ciemny — Symbol stanu umysłu obłąkanego niehamowanymi namiętnościami, które sprowadzając człowieka z drogi prostej życia, wtrącają go w błąd i grzech. [przypis redakcyjny]
laseczka kaducza — tu: kaduceusz. [przypis redakcyjny]
Lasek Buloński — obszerny park naturalny na zachodnim krańcu Paryża, ulubione miejsce spacerów. [przypis redakcyjny]
„lasek” — Lasek Buloński. [przypis redakcyjny]
Lasek Vincennes — lasek podmiejski, na wschodnim krańcu Paryża, zamieniony w park naturalny, miejsce spacerów i wypoczynku paryżan. [przypis redakcyjny]
Lasia — Baranowska (siostra lekarza), potem Kudelska. [przypis redakcyjny]
Lasia — Scholastyka Baranowska (później Kudelska), siostra Ignacego Baranowskiego, młodziutka uczennica i przyjaciółka Narcyzy. [przypis redakcyjny]
Lassalle Ferdynand (1825–1864) — działacz niemieckiego ruchu robotniczego, zapoczątkował kierunek oportunistyczny w socjaldemokracji niemieckiej. [przypis redakcyjny]
Lasserre, Pierre (1867–1930) — znany autor dzieła Le romantisme français. Mowa o nim kilkakrotnie w Legendzie Młodej Polski. [red. WL]. [przypis redakcyjny]
last not least (ang ) — rzecz ostatnia, lecz nie najmniej ważna. [przypis redakcyjny]
Lasy Westermainu, (ang.) The Woods of Westermain — dłuższy poemat Mereditha, cytowany przez Brzozowskiego w Głosach wśród nocy, w rozdziale O wychowawczym znaczeniu literatury angielskiej. (Poems by George Meredith, vol. 1. London. Constable Company Ltd. 1909. str. 73). [red. WL]. [przypis redakcyjny]
Laszek — z ukr. Lach: Polak; tu w pogardliwym zdrobnieniu. [przypis redakcyjny]
Laszka biłoruczka (z ukr., pogard.) — Polka z białymi rękami, arystokratka. [przypis redakcyjny]
lata całe (…) w niespokojnościach o brata (…) o drugiego, dalekiego — ukochany brat Janusz, młodo zmarły; ów drugi to Erazm, który po r. 1831 musiał emigrować z kraju i żył do końca w Rheims we Francji. [przypis redakcyjny]
latarnia — nazywano tak wieżyczki o licznych okienkach, przez które sączyło się światło do kościoła. [przypis redakcyjny]
„Latarnia” — odezwa ta była drukowana w „Tygodniku Illustrowanym” 15 kwietnia 1922 r. (Nr. 16) i w innych pismach z tego samego mniej więcej czasu. [przypis redakcyjny]
latawiec — ptak bez gniazda, według baśni: wieczny tułacz. [przypis redakcyjny]
Lateran — plac w Rzymie nazwany od imienia pewnej starożytnej rodziny rzymskiej. Później od placu tego przyjął nazwę kościół zbudowany przez Konstantyna Wielkiego. Tu wzięta jest część za całość, kościół za samo miasto Rzym. [przypis redakcyjny]
lat (…) / Mamkać nie ukradnie — zwrot różnie tłumaczony: „nie ujmie ci lat to, że młodą osobę przedstawisz jako swoją mamkę” (L. Ślękowa); „niełatwo mamce mówić, że masz mniej lat” (T. Sinko). [przypis redakcyjny]
lato (daw.) — rok. [przypis redakcyjny]
Latoides — „syn Latony”, Apollo. [przypis redakcyjny]
Latonówna — córka bogini Latony, Artemis (Diana). [przypis redakcyjny]
Latonówna — córka Latony, Diana (Artemis). [przypis redakcyjny]
lato (starop.) — tu: wiek. [przypis redakcyjny]
lato (starop.) — [tu:] wiek. [przypis redakcyjny]
lato (starop.) — wiek, rok życia; w którymkolwiek lecie: w którymkolwiek roku życia, w jakimkolwiek wieku. [przypis redakcyjny]
latr a. łatr (z niem.) — sążeń; antropometryczna jednostka długości (tzw. siąg: zasięg rozpostartych ramion), w okresie starop. wynosząca ok. 1,7 m. [przypis redakcyjny]
latrunculus — rozbójnik, zbój, rabuś. [przypis redakcyjny]
laty — dziś popr. forma N. lm: latami. [przypis redakcyjny]
latyfundia — wielkie posiadłości ziemskie. [przypis redakcyjny]
Latyn — dowódca Greków. [przypis redakcyjny]
Latyn — imię własne; w przeważnej części wydań włoskich Latino, w niektórych Tatino. [przypis redakcyjny]
Latyn — król Aboryginów w Lacjum, przyjął w dom Eneasza, który złamał wiarę Dydonie. [przypis redakcyjny]
Latyn — Latino Giovennale, legat Pawła III w Wenecji, poeta łaciński i włoski. [przypis redakcyjny]
Laudabatur (…) ore (łac.) — chwalony był przez tego, który był w wojsku najuczeńszym i wymownym. [przypis redakcyjny]
lauda — uchwały sejmików ziemskich. [przypis redakcyjny]
Laudeutur Jesus Christus (łac.) — Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. [przypis redakcyjny]
laudum (daw., z łac.) — uchwała. [przypis redakcyjny]
laudum — uchwałę sejmiku. [przypis redakcyjny]
laudum — uchwały sejmików nosiły nazwę laudów, już od końca XVI wieku spisywano je w formie osobnych aktów i wciągano do ksiąg grodzkich. [przypis redakcyjny]
laufer (z niem.) — goniec, biegnący przed orszakiem wielkopańskim. [przypis redakcyjny]
laufer (z niem.: Läufer) — biegacz. [przypis redakcyjny]
laufer (z niem.) — tutaj: giermek, chłopiec. [przypis redakcyjny]
Laura — imię to, któremu poetycki walor nadał słynny zbiór wierszy Petrarki (1304–1374) Canzoniere, było bardzo rozpowszechnione w sentymentalnej i romantycznej poezji miłosnej. [przypis redakcyjny]
Laura — zapewne Laura Dianti, kochanka księcia Alfonsa I d'Este. [przypis redakcyjny]
Laurenty — ojciec Laurenty, jedna z postaci wyżej podanej tragedii. [przypis redakcyjny]
laurka — papier ozdobiony obrazkiem. [przypis redakcyjny]
l'autel et le trône (fr.) — ołtarz i tron. [przypis redakcyjny]
lavabo (łac.) — umywalnia. [przypis redakcyjny]
Lavater — Johann Kaspar Lavater uważał całe Pismo Św. za słowo Boże w dosłownym znaczeniu. Stanowisko to uwydatnił zwłaszcza w dziele Aussichten in die Ewigkeit. [przypis redakcyjny]
lawaterz (łac.) — miednica ozdobna do mycia rąk przed mszą. [przypis redakcyjny]
Lawinia — córka Amaty, która się powiesiła z gniewu i rozpaczy, mniemając, że Eneasz zabił Turnusa, narzeczonego jej córki, i sam jej córkę chciał porwać (Eneida, księga XII). [przypis redakcyjny]
lawirować — płynąć zakosami, raz w jedną, raz w drugą stronę. [przypis redakcyjny]
