Przypisy

Regner Lodbrogh — król duński żyjący na przełomie VIII i IX w.; Hella, syn Hamona, król Anglów. „Regner, ujęty [przez Hellę] i do więzienia wtrącony, zbrodnicze członki na pastwę wężom podał i z włókien swych wnętrzności smutnej strawy żmijom dostarczył. Gdy już po pożarciu wątroby wąż, spełniając katowskie rzemiosło, posunął się do serca, Regner przebieg wszystkich swoich dzieł zuchwałym głosem przypomniał, takie swojej powieści dając zakończenie: »Gdyby prosiaczki wiedziały o katuszy wieprza, nieochybnie, włamawszy się do chlewa, pośpieszyłyby uwolnić nieszczęśnika«. Z tych słów domyślając się Hella, że jeszcze żyje kilku synów Regnera, nakazał katom spocząć i węże usunąć. Ale Regner wykonanie tego rozkazu swą śmiercią uprzedził” (Saxo Grammaticus: Historiae Danicae, 1. IX). [przypis redakcyjny]

regnorum lues (łac.) — choroba królestw. [przypis redakcyjny]

regnum amplisssimum (łac.) — królestwo najwspanialsze. [przypis redakcyjny]

regnum — królestwo. [przypis redakcyjny]

regnum Moreae (łac.) — królestwo morejskie (Peloponez). [przypis redakcyjny]

regulament (z fr.) — zbiór przepisów, przepisy. [przypis redakcyjny]

regulam vitae (łac.) — na prawidło życia. [przypis redakcyjny]

regulantur qualitates (łac.) — stosują się przymioty. [przypis redakcyjny]

regulowany — skierowany. [przypis redakcyjny]

regulujący się — odnoszący się. [przypis redakcyjny]

reiment, dziś regiment — pułk wojska. [przypis redakcyjny]

Reina (z łac. regina) — królowa. [przypis redakcyjny]

Reipublicae emolumentum (łac.) — Rzeczypospolitej korzyść. [przypis redakcyjny]

reja — poprzeczny drąg masztowy utrzymujący żagle. [przypis redakcyjny]

reja — poziome drzewce omasztowania statku. [przypis redakcyjny]

rejestr a. regestr — spis, wykaz. [przypis redakcyjny]

rejestr arianismi — spis spraw o należenie do sekty arian, występujących przeciw wierzeniu w Trójcę św. [przypis redakcyjny]

rejestrzyk, lub: regestrzyk — zdrobniale: rachunek. [przypis redakcyjny]

rejmentarz — regimentarz, w dawnej Polsce wódz, zastępujący hetmana. [przypis redakcyjny]

Rej — zapewne Jędrzej Rej, wyprawiony w r. 1638 w poselstwie do Holandii celem odzyskania bezprawnie zabranych okrętów królewskich. [przypis redakcyjny]

rekognoscencja (z łac.) — rozpoznanie; zwiady. [przypis redakcyjny]

rekognoskować (z łac. recognosco) — rozpoznać, zbadać, przeglądać. [przypis redakcyjny]

rekognoskowali — rozpoznawali, badali. [przypis redakcyjny]

rekolekcja (z łac.) — rozwaga. [przypis redakcyjny]

rekolekcje — czas skupienia się i rozmyślania nad stanem swojej duszy. [przypis redakcyjny]

rekolekcyja — późniejsza rozwaga. [przypis redakcyjny]

rekoligować się — namyślić się. [przypis redakcyjny]

rekoligować się — rozważyć. [przypis redakcyjny]

rekoligować się (z łac.) — pomiarkować się. [przypis redakcyjny]

rekolligować się — opamiętać się. [przypis redakcyjny]

rekomendacja — polecenie. [przypis redakcyjny]

rekomendacje — listy polecające. [przypis redakcyjny]

rekomendować (z franc.) — polecać, zachwalać. [przypis redakcyjny]

rekomendowali — polecali się. [przypis redakcyjny]

rekompensa — rekompensata, odpłata. [przypis redakcyjny]

rekompensa — rekompensata, wynagrodzenie, odpłata. [przypis redakcyjny]

rekompensa — rekompensata, zapłata. [przypis redakcyjny]

rekompensa (z łac.) — nagroda, zadośćuczynienie. [przypis redakcyjny]

rekompensa (z łac.) — zadośćuczynienie, nagroda. [przypis redakcyjny]

rekompensę — w nagrodę. [przypis redakcyjny]

rekompensowani — wynagradzani. [przypis redakcyjny]

rekordacja — wspomnienie. [przypis redakcyjny]

rekreacja — tu: rozrywka. [przypis redakcyjny]

rekreacje — rozrywki, zabawy. [przypis redakcyjny]

rektor (z łac.) — mistrz, nauczyciel. [przypis redakcyjny]

rektyfikować — rozpoznać. [przypis redakcyjny]

rekuperować — odzyskać. [przypis redakcyjny]

rekuperowanie — odzyskanie. [przypis redakcyjny]

rekurs — ucieczka. [przypis redakcyjny]

rekurs (z łac.) — odwołanie, ucieczka; tu: sposób rozwiązania problemu. [przypis redakcyjny]

rekurującym — odwołującym się, [przypis redakcyjny]

rekutyt (daw., z łac. recutitus) — obrzezaniec; Żyd. [przypis redakcyjny]

rekuza — odmowa ręki, odrzucenie oświadczyn. [przypis redakcyjny]

rekwirować (z łac.) — domagać się, żądać. [przypis redakcyjny]

rekwizycja — tu: wezwanie. [przypis redakcyjny]

rekwizyt — przyrząd. [przypis redakcyjny]

rekwizyty — narzędzia, czynniki. [przypis redakcyjny]

relacja — doniesienie, sprawozdanie. [przypis redakcyjny]

relację z tego marszu, przesłaną w swoim czasie do „Dziennika Poznańskiego” — rocznik XXVI, nr 2, z dnia 3 stycznia r. 1884. [przypis redakcyjny]

relacje — doniesienia, poświadczenia. [przypis redakcyjny]

relacji — doniesień. [przypis redakcyjny]

relata refero (łac.) — zwrot przysłowiowy; powtarzam to, co mi powiedziano. [przypis redakcyjny]

relegować — wydalić. [przypis redakcyjny]

Religia obciążona wielu praktykami przywiązuje bardziej niż ta, która ma ich mniej — To nie jest w sprzeczności z tym, co powiedziano w przedostatnim rozdziale poprzedniej księgi. Tutaj mówię o pobudkach przywiązania do jakiejś religii, a tam o sposobach rozpowszechnienia jej. [przypis redakcyjny]

religionis nullius (łac.) — żadnej religii. [przypis redakcyjny]

religiosi non debent sic incedere (łac.) — zakonnicy nie powinni tak występować. [przypis redakcyjny]

reliquias (łac.) — ostatki. [przypis redakcyjny]

Rembcovo — Rembków, wieś w dzis. powiecie garwolińskim, na połud. wschód od Warszawy. [przypis redakcyjny]

reminiscencja — wspomnienie. [przypis redakcyjny]

remisa — odesłanie (wyraz wzięty z gwary sądowej). [przypis redakcyjny]

remis a. remisja) — odłożenie sprawy sądowej na inną sesję. [przypis redakcyjny]

rem — stronę. [przypis redakcyjny]

Renata z Francyej — córka francuskiego króla Ludwika XII, żona Herkulesa II d'Este. [przypis redakcyjny]

Renat — Renato Trivulzio, mniej znany poeta włoski. [przypis redakcyjny]

Renat z Trywulcem — pomyłka tłumacza, zamiast: Renat Trywulcy; w oryg. Renato Trivulzio. [przypis redakcyjny]

rendez–vous — randka, spotkanie. [przypis redakcyjny]

Renier Pazzi, Renier z Korneto — obaj sławni rozbójnicy i mordercy. [przypis redakcyjny]

Reno i Sawena — rzeki, między którymi leży Bolonia. [przypis redakcyjny]

renovo propositum (łac.) — odnawiam postanowienie. [przypis redakcyjny]

renowacja (z łac.) — odnowienie. [przypis redakcyjny]

renta — tu: stały roczny dochód z kapitału złożonego w banku. [przypis redakcyjny]

renunciavit — zrzekł się. [przypis redakcyjny]

reparowanie — naprawa. [przypis redakcyjny]

repartycją — rozdział. [przypis redakcyjny]

reperkusyja — reperkusja (z łac.) dosł: odbicie; tu: odbicie promieni. [przypis redakcyjny]

repeto (łac.) — powtarzam. [przypis redakcyjny]

repetować — wprowadzić [ponownie sprawę na wokandę]. [przypis redakcyjny]

repetycja (z łąc.) — powtórzenie. [przypis redakcyjny]

replika — odpowiedź. [przypis redakcyjny]

replika (z łac.) — odpowiedź np. na zarzuty, zaczepkę. [przypis redakcyjny]

replikował — odpowiadał na zarzuty. [przypis redakcyjny]

reprezentacją — [forma B.lp r.ż.:] widowisko, przedstawienie. [przypis redakcyjny]

reprezentować Topolinę — tj. Polskę. [przypis redakcyjny]

reprezentujące — przedstawiające. [przypis redakcyjny]

reprezentujący — tu: piastujący władzę zleconą (podobnie jak Sejm w stosunku do ogółu wyborców). [przypis redakcyjny]

Republika Cisalpińska — państwo utworzone przez Bonapartego w 1797 r. we Włoszech, ze stolicą w Mediolanie. [przypis redakcyjny]

republika… — po klęsce cesarza Napoleona III, we Francji 3 września 1870 r. została proklamowana republika. Ustrój republikański został ostatecznie wprowadzony konstytucją 1875 roku. Skrajna prawica dążyła jednak do przywrócenia monarchii. Poszczególne odłamy monarchistów wysuwały na tron różnych kandydatów, m. in. syna Napoleona III, który przybrał imię Napoleona IV. [przypis redakcyjny]

reputacją — [forma B.lp r.ż.] mniemanie, dobry sąd, wziętość. [przypis redakcyjny]

reputacji — uznania. [przypis redakcyjny]

reputationi (łac.) — dobremu imieniu, sławie. [przypis redakcyjny]