Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4476 przypisów.

tajny spisek z naszym królem Karolem, aliści król Fryderyk (…) zamysły ich udaremnił — mowa o walce o władzę nad Sycylią, która wywiązała się między Fryderykiem II a Karolem II w latach 1295–1301; Karol pragnął zająć Sycylię, jednak mieszkańcy wyspy, sprzeciwiając się temu, koronowali swym królem Fryderyka, który zwyciężył i wypędził stronników Karola z wyspy. [przypis edytorski]

Tajo (hiszp.) — Tag, rzeka w Hiszpanii i Portugalii, najdłuższa na Płw. Iberyjskim; w jej zakolu leży miasto Toledo. [przypis edytorski]

Taj słuchajte, gdy z was panów budut' trupy, budut' hłazy (z ukr.) — więc posłuchajcie, gdy z was panów będą trupy, będą głazy. [przypis edytorski]

Taj szczob (…) czarny (z ukr.) — A żeby diabły przeklęły twój dom czarny. [przypis edytorski]

Tajtelbaum, Wacław — pisarz, poeta i satyryk, z zawodu adwokat, używający pseudonimu mecenas Wacuś. Przez pewien czas współtworzył ze Szlenglem program satyryczny „Żywi dziennik”. [przypis edytorski]

taj — toć; przecież. [przypis edytorski]

taką jest moja prośba — dziś popr. forma: taka jest moja prośba. [przypis edytorski]

taką — popr.: takiej (nauczyłem się (…) i takiej). [przypis edytorski]

taką rzeczą (daw.) — w ten sposób, w tej sytuacji. [przypis edytorski]

Taka biała kosulka — płótno bielone było droższe i przyjemniejsze w dotyku od zwykłego, szarego. [przypis edytorski]

takać — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

takam niespokojna — skrócone od: taka jestem niespokojna. [przypis edytorski]

takam —skrót od: taka jestem. [przypis edytorski]

Ta kazu, kiń (białorus.) — no mówię, rzuć. [przypis edytorski]

takbych (…) rad ukazał (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tak chętnie ukazałbym. [przypis edytorski]

Tak było i dotąd tak jest: bo matka nie wie, czy w boleści wyda na świat syna czy też córkę — badania ultrasonograficzne, pozwalające ustalić płeć dziecka przed jego urodzeniem, zaczęto stosować w II połowie XX w. [przypis edytorski]

tak by rada (…) zobaczyć — byłaby szczęśliwa, zadowolona, gdyby zobaczyła. [przypis edytorski]

Tak chmurne niebo nie wyjaśnia się bez burzy — Szekspir, Życie i śmierć króla Jana, akt IV, scena 2. [przypis edytorski]

tak chodźcie — tu „tak” w znaczeniu: więc, zatem, wtedy. [przypis edytorski]

tak chwalebnemu i tak rozumnemu — w wyd. z 1816 r. te słowa usunięto. [przypis edytorski]

tak ciągnie się wszechrzecz — w tym miejscu w źródle pojawią się trzy diagramy, których z przyczyn technicznych nie można umieścić w naszej publikacji. [przypis edytorski]

tak ci Abraham, ojciec ludu Bożego, dla wyzwolenia brata wojnę przeciwko nieprzyjaciołom podniósł — 1 Mojż 14, 14-15. [przypis edytorski]

Tak ci Dawida przytomność Boża a jego dobrodziejstw rozmyślanie ku skakaniu pobudziło — 2 Sam 6,14. [przypis edytorski]

Tak cienka jest ta nić, och, taka cienka! — Francesco Petrarca, Sonety do Laury, incipit sonetu 37. [przypis edytorski]

tak ci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

tak ci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

Tak co ja nie robiąc (dial.) — więc co ja robię; więc co ja mam robić. [przypis edytorski]

tak co — tu: tak że. [przypis edytorski]

tak dalej iść nie może — dziś raczej: tak dalej być nie może. [przypis edytorski]

tak dobrze — równie dobrze. [przypis edytorski]

Take a chance! (ang.) — Skorzystaj z szansy! [przypis edytorski]

Take care! Take care! (ang.) — Uważajcie na siebie! Uważajcie na siebie! [przypis edytorski]

takek (gw.) — tak żem. [przypis edytorski]

takem beł zhardział (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika w formie daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: tak zhardziałem wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]

takem go rozmiękczyła — inaczej: tak go rozmiękczyłam. [przypis edytorski]

takem leżał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tak leżałem. [przypis edytorski]

takem mą głowę położyć gotowy — dam sobie głowę uciąć; ręczę głową. [przypis edytorski]

takem (…) myślał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tak myślałem. [przypis edytorski]

takem myślił (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tak myślałem. [przypis edytorski]

takem niewiele miał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tak niewiele miałem. [przypis edytorski]

takem pomyślał (daw.) — tak pomyślałem. [przypis edytorski]

takem (…) przepoił —- konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tak przepoiłem. [przypis edytorski]

takem (…) przywykł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tak przywykłem. [przypis edytorski]

takem się (…) napatrzył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tak się napatrzyłem. [przypis edytorski]

takem się oddalił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tak się oddaliłem. [przypis edytorski]

takem się oto wystroił — inaczej: tak się oto wystroiłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

takem się po­cieszał —- konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tak się pocieszałem. [przypis edytorski]

takem (…) się przelękła (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcowką czasownika; inaczej: tak się przelękłam. [przypis edytorski]

takem się wyszastał — tak się wyszastałem. [przypis edytorski]

takem się zachował — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tak się zachowałem. [przypis edytorski]

Takem się zlękła — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tak się zlękłam. [przypis edytorski]

takem uczynił — tak uczyniłem. [przypis edytorski]

takem wystraszona — forma skrócona; inaczej: jestem tak wystraszona. [przypis edytorski]

Takens — Ta-Seti, 1. nom Górnego Egiptu, najdalej wysunięty na południe. [przypis edytorski]

takeście ukochali — dziś:tak ukochaliście. [przypis edytorski]

takeśmy przeprowadzali — inaczej: tak przeprowadzaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

takeśmy się pobrali — inaczej: tak się pobraliśmy (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

takeśmy się przemówili — dziś raczej: tak się przemówiliśmy, takie słowa wymieniliśmy. [przypis edytorski]

takeś (…) powtarzał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tak cwałowałeś. [przypis edytorski]

takeś walczyła — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: tak walczyłaś. [przypis edytorski]

Tak górnie się piało w owym Krakowie, a miasto wyglądało mniej więcej tak jak na rycinie. I kiedy patrzę na tę dorożkę — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Drynda krakowska: gondola miłości (Rysunek W. Wyrwińskiego z „Abdery”). [przypis edytorski]

takich samoistności jak Ukraina czy Gruzja, zamiast wynieść się do rzędu Litwy czy Łotwy — w okresie międzywojennym Ukraina i Gruzja wchodziły w skład ZSRR jako republiki związkowe, tj. utworzone na podstawie etnicznej jednostki podziału administracyjnego, podporządkowane władzom centralnym, natomiast Litwa i Łotwa były niepodległymi państwami. [przypis edytorski]

taki, co sprzedaje grzebienie i mydełka — po wsiach krążyli dawniej wędrowni sprzedawcy różnych drobnych przedmiotów. [przypis edytorski]

Tak i Dawid (…) żeby ona arka Boska uczciwsze miejsce i cześć więtszą niżli pierwej miała. I tam miedzy kapłany i w ubiorze ich Pana Boga chwaląc (…) skacząc przed arką, owoce religiej i nabożeństwa swego ku Bogu pokazował — zob. 2 Sm 6, 1–15. [przypis edytorski]

taki (daw.) — jednak. [przypis edytorski]

takie — błędy. [przypis edytorski]

takiego, jak Hezjod wymienia: sto części składowych u wozu — Hezjod, Prace i dnie, w. 456. [przypis edytorski]

takiego porządku, jaki w pospolitym prawie opisany — tj. legalnie ogłoszonego pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]

takie, jak ten, syny — dziś popr. forma B. lm: takich, jak ten, synów. [przypis edytorski]

takiej nieprawości mszczą się okropnie (daw.) — za taką nieprawość mszczą się okropnie. [przypis edytorski]

takielaż — takielunek, osprzęt statku żaglowego: omasztowanie, olinowanie i ożaglowanie. [przypis edytorski]

takielunek — omasztowanie i olinowanie statku. [przypis edytorski]

takielunek — osprzęt statku żaglowego: omasztowanie, olinowanie i ożaglowanie; w węższym znaczeniu: takielunek ruchomy, czyli wszystkie ruchome liny regulujące żagle, bloczki itp. osprzęt dający się łatwo demontować. [przypis edytorski]

takiem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: takim. [przypis edytorski]

takiem — daw. forma N. lp r.n.; dziś popr.: takim. [przypis edytorski]

takiem kształtem (starop.) — w taki sposób. [przypis edytorski]

takiem (…) wiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: tak wiedziałem. [przypis edytorski]

takie pole — bitwa na Psim Polu, według tradycji propagowanej przez sto lat późniejszą kronikę mistrza Wincentego, miała odbyć się w 1109 roku w pobliżu Wrocławia między oddziałami Bolesława Krzywoustego a cesarza niemieckiego Henryka V. Wcześniejszy kronikarz, Gall Anonim, o tej bitwie nie wspomina. [przypis edytorski]

takie rodzime typy spośród nich, co to wyrosły z ziemi i ze smoczych zębów — nawiązanie do mitu o Kadmosie, herosie tebańskim, który po zabiciu smoka za radą Ateny zasiał w ziemi jego zęby; ze smoczych zębów wyrosło plemię uzbrojonych wojowników; Kadmos rzucił między nich kamień, wskutek czego zaczęli ze sobą walczyć; pięciu pozostałych przy życiu pomogło mu wybudować twierdzę Kadmeę, u podnóża której powstało miasto Teby. Narodzić się z ziemi i ze smoczych zębów oznacza być istotą całkowicie ziemską, ograniczoną do cielesności, przyziemną. [przypis edytorski]

Takie same miał, psisyn, oczy jak ty i taką samą miłą jak ty mordę — dozorca, przywykły w więzieniu do brutalności, używa brzydkich słów nawet wtedy, kiedy wyraża swoją tęsknotę po zmarłym synku. [przypis edytorski]

Takie samo prześliźnięcie się koło rzetelnego niebezpieczeństwa (…) po śmierci Angeliki (por. s. 87) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdziału V: „a tymczasem z kąta jego dzikiego bólu wyszła ku niemu dziwna obawa: by kiedyś raz we śnie nie zaszedł do studni i sam tam nie wskoczył. (…) Wkrótce potem wydał rozkaz, aby zasypano studnię, lecz wnet cofnął go, kazał ją tylko zakryć, lecz i to cofnął. (…) Jednak aby nie bawić już więcej w tych miejscach, które jego myślenie terroryzowały, przeniósł swoje mieszkanie do lasu, do leśniczówki (…)”. [przypis edytorski]

takież (starop.) — tak samo. [przypis edytorski]

takież (starop.) — także. [przypis edytorski]

tak i ich [jezuitów] wypędzą — w 1764 król Ludwik XV podpisał edykt o wygnaniu jezuitów z kraju. Wcześniej, w 1759, wygnała jezuitów ze swego kraju i wszystkich kolonii Portugalia, w 1767 Hiszpania, w 1768 Parma, w 1773 papież Klemens XIV rozwiązał zakon. [przypis edytorski]

Taki i tego kiedyściś matka na rękach swoich nosiła i kołysała (reg.) — przecież i tego kiedyś matka na rękach swoich nosiła i kołysała. [przypis edytorski]

takimi pogwarki — dziś popr. forma N.lm: (…) pogwarkami. [przypis edytorski]

takimi słowy — dziś: takimi słowami. [przypis edytorski]

takimi więzy — daw. forma N.lm rzeczownika; dziś popr.: takimi więzami. [przypis edytorski]

takim jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: taki jestem. [przypis edytorski]

takim kształtem (starop.) — w taki sposób. [przypis edytorski]

takimże mirem — w ramach tej samej umowy pokojowej. [przypis edytorski]

„takinować” (neol.) — z fr. taquiner: drażnić, dokuczać. [przypis edytorski]

taki (reg.) — przecież, jednak. [przypis edytorski]