Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2211 przypisów.
„Idylle” Gessnera — ukazujące proste i szczęśliwe życie pasterzy i pasterek, wydane w 1756 i 1772 przez szwajcarskiego pisarza Salomona Gessnera (1730–1788); zyskały dużą popularność, były tłumaczone na wiele języków. [przypis edytorski]
idylliczny — pogodny, spokojny, upływający w atmosferze szczęścia. [przypis edytorski]
idyllik — autor idylli, sielanki. [przypis edytorski]
Idy marca — w staroż. kalendarzu Idy to dzień przypadający w środku miesiąca; Idy marcowe stanowiły święto na cześć boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]
idy (z ukr.) — idź. [przypis edytorski]
Idźcie przeklęci (…) i aniołom jego — fragment Ewangelii Mateusza, w tłum. z Biblii Tysiąclecia: „Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!” (Mt 25:41). [przypis edytorski]
idźcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
idźcież (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: idźcie już, idźcie koniecznie itp. [przypis edytorski]
Idź, idź dokąd poszli tamci, w grób usypany w powietrzu — jednoczesne nawiązanie do Przesłania pana Cogito Zbigniewa Herberta i Fugi śmierci Paula Celana. [przypis edytorski]
Idź w pokoju: wiara twoja zbawiła ciebie — Łk 7,49 (słowa Jezusa do grzesznicy, która oblewała łzami jego stopy i wycierała je własnymi włosami). [przypis edytorski]
idźże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: idź koniecznie. [przypis edytorski]
idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że w wymowie gwarowej). [przypis edytorski]
idze (gw.) — idźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, wymowa gw.: -ze). [przypis edytorski]
idzi (białorus.) — idź. [przypis edytorski]
idziecież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy idziecie. [przypis edytorski]
I dzieli się… jak ową siedmią ryb Chrystusa ucznie — nawiązanie do opisanego w Biblii cudu rozmnożenia pięciu bochenków chleba i dwóch ryb przez Jezusa tak, że najadły się wielkie tłumy i jeszcze zebrano dwanaście koszy ułomków (J 6,1–15; Mt 14,13-21); ucznie — dziś popr. forma M. lm: uczniowie. [przypis edytorski]
idziem — dziś: idziemy; daw. skrócona forma czasownika tu często stosowana dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
idzie na dźwięk twej trąby krzykliwy (starop.) — szyk przestawny; inaczej: idzie na krzykliwy dźwięk twej trąby. [przypis edytorski]
idzie na poważnego — raczej: idzie na poważnie. [przypis edytorski]
Idzie żołnierz borem, lasem — utwór znany też jako Pieśń o żołnierzu tułaczu. Istnieje kilka wersji tej pieśni, tekst jej opiera się na motywach różnych staro- i średniopolskich pieśni o losie żołnierza (por. np. Pieśń o kole rycerskim z 1584 r.) i był przetwarzany przez wielu anonimowych autorów. [przypis edytorski]
I dziki byk do jarzma przyucza się z czasem — cytat z Tragedii hiszpańskiej (akt II, scena 1) Thomasa Kyda (1558–1594), jednej z najpopularniejszych sztuk epoki elżbietańskiej. [przypis edytorski]
Idzi (łac. Aegidus, fr. Gilles) — żył w VI w.; chrześcijański święty, założyciel klasztoru w płd. Francji u ujścia Rodanu, gdzie powstała później miejscowość St. Gilles en Provance. W XII w. kult Idziego był szeroko rozpowszechniony, a znajdujące się w St. Gilles relikwie świętego stanowiły cel pielgrzymek. [przypis edytorski]
Ierusch-Halaim — zbliżony do ortografii niemieckiej zapis hebrajskiej formy nazwy miasta Jerozolimy: יְרוּשָׁלַיִם, czyt. [Jeruszalajm]. [przypis edytorski]
ieździeć — dziś popr.: jeździć. [przypis edytorski]
ieżeli (daw.) — tu: czy. [przypis edytorski]
ieżeli los pomyślny sprowadzi go nazad do oyczyzny, iakżem nieszczęśliwy! iż odłączony od niego, tracę na zawsze nadzieię powrotu — dziś popr. wykrzyknik rozdzielający zdania składowe powinien być zastąpiony przecinkiem; tu: zostawiono daw. zapis oddający stan emocjonalny. [przypis edytorski]
Ifigenia, Fedra, Andromacha, Atalia — tragedie Racine'a oparte na motywach klasycznych i biblijnych, mistrzowsko przedstawiające kobiecą psychikę. [przypis edytorski]
Ifigenia — Ifigenia w Aulidzie i Ifigenia w Taurydzie, tragedie Eurypidesa, na ich podstawie powstały także inne sztuki teatralne i opery. [przypis edytorski]
Ifigenia (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmnestry, z której złożono ofiarę za pomyślność wyprawy przeciwko Troi. [przypis edytorski]
Ifigenia (mit. gr.) — w mitologii greckiej córka Agamemnona i Klitajmestry, siostra Elektry, Chrysotemis i Orestesa. W Aulidzie ojciec złożył ją w ofierze Artemidzie, by przebłagać gniew bogini. [przypis edytorski]
Ifigenia w Aulidzie — opera Christopha Willibalda Glucka, o libretcie inspirowanym tragedią Eurypidesa w V w. p.n.e. [przypis edytorski]
Ifigenia w Aulis — Ifigenia w Aulidzie, klasyczna tragedia grecka autorstwa Eurypidesa (ok. 480–406 p.n.e.), jednego z najwybitniejszych dramaturgów starożytnych. [przypis edytorski]
Ifigenia w Taurydzie — dramat Johanna Wolfganga Goethego z 1787. [przypis edytorski]
Ifigenia w Taurydzie — opera Christopha Willibalda Glucka. [przypis edytorski]
Ifigienia (mit. gr.) — córka Agamemnona i Klitajmestry, ofiarowana przez ojca, by zapewnić powodzenie wyprawy przeciw Troi. [przypis edytorski]
Ifimedeja — żona Aloneusa, matka synów Posejdona (Aloadów) Otosa i Efialtesa, olbrzymów zbuntowanych przeciw bogom olimpijskim. [przypis edytorski]
Ifinger a. Punta Ivigna — szczyt w Sarntaler Alpen w północnych Włoszech, w regionie Trydent-Górna Adyga, w Południowym Tyrolu. [przypis edytorski]
Ifitos — podarował łuk Odyseuszowi, co opisuje pieśń XXI. [przypis edytorski]
Ifityjon — sprzymierzeniec Trojan, dowodził Majonami. [przypis edytorski]
Iflak — Eflak; turecka nazwa Wołoszczyzny, historycznej krainy w płd. Rumunii. [przypis edytorski]
if you please (ang.) — jeśli państwo sobie życzą; jeśli wolicie. [przypis edytorski]
I.G. a. IG Farben — Interessen-Gemeinschaft Farbenindustrie Aktiengesellschaft, koncern chemiczny, założony w 1904 r., w 1926 r. zatrudniający 150 tys. pracowników. [przypis edytorski]
I gdyby krzemień był spadł i uderzył /W dekę… co skrami pryskając odskoczy — opis działania XVIII-wiecznej broni palnej. [przypis edytorski]
Igelström, Osip Andriejewicz (1737–1817) — rosyjski generał i dyplomata pochodzenia szwedzkiego, naczelny wojsk rosyjskich w Polsce w czasie powstania kościuszkowskiego 1794. [przypis edytorski]
Igelström, Osip Andriejewicz (1737–1817) — rosyjski generał i dyplomata pochodzenia szwedzkiego; od 1792 wódz naczelny armii rosyjskiej stacjonującej w Polsce i Litwie, od 1793 poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny w Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]
Igitur a Riphat filio Gomeri… — więc Sarmaci pochodzą od Rifata, syna Gomera. Nazwa zaś Weneci po hebrajsku oznacza wędrowców, których Grecy nazywają Nomadami, to jest tych, którzy wciąż szukają nowych pastwisk i nowych miejsc, Sarmata jednak oznacza władcę wysokości, to jest władcę wysokich krain. [przypis edytorski]
Igłę, wrzeciono, niewieście zabawy gardząc — dziś z N.: igłą, wrzecionem, niewieścimi zabawami gardząc. [przypis edytorski]
Iglau (niem.) — niemiecka nazwa miasta Igława, na pograniczu Czech i Moraw. [przypis edytorski]
Ignac, właśc. Juda Szmerlowicz — członek żydowskiego ruchu oporu; zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]
Ignacy Berski (1871–1939) — właśc. Behr; aktor, śpiewak. [przypis edytorski]
Ignacy Daszyński, Ignacy Paderewski, Wincenty Witos, Władysław Sikorski — kolejni premierzy II Rzeczypospolitej w latach 1918–1926. [przypis edytorski]
Ignacy Krasicki herbu Rogala (1735–1801) — poeta i powieściopisarz, najwybitniejszy pisarz polskiego oświecenia (nazywany „księciem poetów polskich”); biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński. [przypis edytorski]
Ignavum fucos pecus (…) a praesepibus arcent — trzymają z dala od ula gnuśne trutnie. [przypis edytorski]
ignis (łac.) — ogień, pożar. [przypis edytorski]
ignorabimus (łac.) — 1 os. lm cz.przysz., nie będziemy wiedzieli, tu w znaczeniu: nie uda nam się dowiedzieć. [przypis edytorski]
ignorabimus (łac.) — nie będziemy wiedzieli. [przypis edytorski]
Ignorance is the source of Passion… (ang.) — Niewiedza jest źródłem Męki, która obraca koło tego śmiertelnego istnienia. [przypis edytorski]
ignorancja — niewiedza. [przypis edytorski]
ignorantia — (łac.) — niewiedza. [przypis edytorski]
ignorantia legis (łac.) — nieznajomość prawa. [przypis edytorski]
ignoratio elenchi (łac.) — zgubienie wątku rozumowania, rozmijanie się z meritum sprawy. [przypis edytorski]
igra, bawisko — zabawa. [przypis edytorski]
igrać — bawić się. [przypis edytorski]
igrać (daw.) — bawić się. [przypis edytorski]
igrać — grać, bawić się. [przypis edytorski]
igra (daw.) — igraszka, zabawa. [przypis edytorski]
igrając z nazwiskiem Saint-Loup — we francuskim „Saint Loup” oznacza: święty Lupus (biskup Troyes z IV–V w.), jest także nazwą wielu miejscowości nazwanych na jego cześć we Francji; jako rzecz. pospolity słowo loup (łac. lupus) oznacza wilka. [przypis edytorski]
igranie (daw.) — gra, zabawa. [przypis edytorski]
igranie (starop.) — zabawa. [przypis edytorski]
igraszka — tu: zabawa. [przypis edytorski]
igraszki — dziś popr. forma N. lm: igraszkami. [przypis edytorski]
Igraszki trafu i miłości — komedia Pierre'a Marivaux z 1730 r. [przypis edytorski]
igriwost' uma (ros.) — zręczność umysłu. [przypis edytorski]
i groch o ścianę rzucać, i bez mydła golić (daw.) — przysłowia oznaczające bezsensowną a. nieskuteczną pracę. [przypis edytorski]
I gromadka, jak wypada, Wzniosła grób zielony. Widzisz groby ponad drogą, Kędy rośnie żyto — według zasad kościelnych samobójstwo uważano za grzech ciężki, dlatego ciała samobójców chowano poza chrześcijańskim cmentarzem, na otwartym terenie poza miastem. [przypis edytorski]
I groźne coraz zbliżają obłoki — w zdaniu brakuje „się”. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gra, zabawa. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gry. [przypis edytorski]
igry (daw.) — gry, zabawy. [przypis edytorski]
igry (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igry (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igry — zabawy. [przypis edytorski]
igry — zabawy, psoty. [przypis edytorski]
igrzyska istmijskie — staroż. greckie zawody sportowe organizowane ku czci boga mórz Posejdona na Istmie, tj. na Przesmyku Korynckim. [przypis edytorski]
igrzyska pytyjskie — igrzyska greckie organizowane w Delfach, ośrodku kultowym Apollina Pytyjskiego, drugie co do ważności po igrzyskach olimpijskich wydarzenie o charakterze religijno-sportowym w starożytnej Grecji. [przypis edytorski]
igrzyska w Olimpii — wielka impreza sportowo-religijna organizowana w co cztery lata w mieście Olimpii, ośrodku kultowym Zeusa. [przypis edytorski]
igrzyska — zawody sportowe w staroż. Grecji odbywające się w Olimpii, począwszy od 776 r. p.n.e. co cztery lata; ten okres przerwy między igrzyskami nazywano olimpiadami; podczas igrzysk przez 2 miesiące zawieszano wszelkie wojny; igrzyska były zarazem uroczystością poświęconą Zeusowi. [przypis edytorski]
igrzysko (daw.) — gra, zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko (daw.) — zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko (starop.) — zabawa; igraszka. [przypis edytorski]
igrzysko — tu: obiekt zabawy. [przypis edytorski]
igrzysko — tu: zabawa. [przypis edytorski]
igrzysko — zabawa. [przypis edytorski]
Iguapé — miasto w Brazylii, w stanie São Paulo. [przypis edytorski]
I guess (ang.) — tu: jak sądzę. [przypis edytorski]
i (gw.) — tj. je (3 os. lp cz. ter. czasownika jeść). [przypis edytorski]
I have spoken (ang.) — przemówiłem. [przypis edytorski]
ihumen a. igumen (z gr. ἡγούμενος: idący na przedzie, wiodący) — przełożony monasteru a. domu zakonnego, odpowiednik katolickiego przeora w prawosławiu oraz w katolickich kościołach wschodnich. [przypis edytorski]
III Symfonia — symfonia nr 3 Es-dur op. 55 Eroica Ludwiga van Beethovena, stworzona w latach 1802–04. [przypis edytorski]
Iim — rzadko nadawane imię anglosaskie pochodzące z jęz. hebrajskiego. [przypis edytorski]
