Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dopełniacz | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8514 przypisów.

macierz — tu: matka. [przypis edytorski]

macierzyńskiém — dziś popr. forma N. lp. przym.: macierzyńskim. [przypis edytorski]

macierzyńskimi skrzydły — dziś popr. N.lm: (…) skrzydłami. [przypis edytorski]

macierzyńskim szladem (starop.) — śladem matki, drzewa macierzyńskiego, zwanego tu sadem (w. 1). [przypis redakcyjny]

macierzystym dziedziczeniu nazw, totemów — to znaczy zwierzęcia będącego wspólnym przodkiem całego klanu. Przy tym ściśle przestrzegana jest egzogamia, czyli prawo żenienia się i wychodzenia za mąż tylko poza obrębem klanu, jako środek instynktowy przeciw degeneracji; siostra jest największym „tabu”. [przypis autorski]

macież (daw.) — konstrukcja z partykułą w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy macie. [przypis edytorski]

macież (daw.) — no macie, macie przecież; macież go — oto on; proszę, jaki on jest. [przypis edytorski]

macież — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy macie. [przypis edytorski]

Macilente — jedna z postaci dramatu Bena Jonsona (1573–1637) pt. Every Man out of His Humour. [red. WL]. [przypis redakcyjny]

maciora (starop.) — macierz, matka. [przypis edytorski]

maciora (starop.) — matka, kobieta rodząca dzieci. [przypis redakcyjny]

maciuperny (gw.) — maleńki. [przypis edytorski]

maciuśka — tu: stalówka marki „Maciuś” (zapewne słowo wymyślone na bieżąco przez autora). [przypis edytorski]

Mackay, John Henry (1864–1933) — autor powieści o literacie-anarchiście Die Anarchisten z 1891; debiut prozatorski w 1885 to: Kinder des Bochlands, poetycki w 1886 to anarchistyczno-radykalne Dichtungen; w szkicach Fortgang i Sturm zawarł swoje rozważania o Maksie Stirnerze. [przypis edytorski]

macki (daw.) — czułki, ruchliwe wyrostki na głowie owada, służące jako narząd dotyku (czucia), często także węchu i smaku. [przypis edytorski]

Mackiewicz, Antoni (1826 lub 1828–1863) — ksiądz, jeden z inicjatorów i przywódców powstania styczniowego na Litwie. [przypis edytorski]

Mackiewicz, Stanisław, pseud. Cat (1896–1966) — polski publicysta, wydawca i pisarz, z wykształcenia prawnik, propagator idei konserwatywnych; redaktor wydawanego w Wilnie dziennika „Słowo” w l. 1922–1939; w czasie II wojny światowej przebywał we Francji oraz Wielkiej Brytanii, działał w strukturach uchodźczych władz Rzeczypospolitej Polskiej; zwolennik pryncypialnie antyradzieckiej postawy, był zajadłym przeciwnikiem polityki gen. Władysława Sikorskiego, a następnie Stanisława Mikołajczyka; w l. 1954–1955 premier rządu londyńskiego; w 1956 powrócił do Polski. [przypis edytorski]

Mac Leennan wystawiał rozmaite sole na wpływ promieni katodalnych (…) — [por.] „Philosophical Magazine”, luty 1902. [przypis autorski]

Mac Mahon, Marie Edme Patrice de (1808–1893) — marszałek Francji, prezydent Republiki (1873–1879); sympatyk monarchizmu. [przypis edytorski]

Mac-Mahon, Marie Edme Patrice de (1808–1893) — marszałek Francji, prezydent Republiki (1873–1879); sympatyk monarchizmu. [przypis edytorski]

MacMahon, Patrice (1808–1893) — marszałek Francji, dowodził wojskami wersalczyków przeciw Komunie Paryskiej, następnie jako prezydent republiki (1873–1879) usiłował przywrócić monarchię. [przypis redakcyjny]

MacMahon upadł, prezydentem rzeczypospolitej został… Grévy… — w wyborach do senatu francuskiego (5 stycznia 1879 r.) odnieśli zwycięstwo republikanie. Na skutek konfliktu z republikańską większością dotychczasowy prezydent MacMahon podał się do dymisji. 30 stycznia prezydentem został wybrany umiarkowany republikanin Jules Grévy. [przypis redakcyjny]

MacMahon z Ducrotem układali w styczniu zamach stanu — August Aleksander Ducrot (1817–1882) generał francuski, monarchista. Jako dowódca korpusu w Bourges brał udział w przygotowaniach do monarchistycznego zamachu stanu, który nie powiódł się jednak, m.in. wskutek niezdecydowanego stanowiska MacMahona. Skompromitowany Ducrot otrzymał dymisję 18 stycznia 1878 r. [przypis redakcyjny]

macocha — określenie żony ojca przez jego dzieci. [przypis edytorski]

macocha — żona ojca dla dzieci z poprzedniego małżeństwa. [przypis edytorski]

Macpherson, James (1736–1796) — poeta szkocki, wydał w r. 1765 Pieśni Osjana, podając je jako swój przekład na angielski z języka gaelickiego (celtyckiego). W rzeczywistości były to jego własne utwory. [przypis redakcyjny]

Macrauchenia (biol.) — wymarły trójpalczasty ssak o długich kończynach i szyi, znany dzięki pozostałościom w Ameryce Płd. z okresu pomiędzy 7 mln a 10 tysięcy lat temu; nazwę Macrauchenia (dosł.: wielka lama) nadał mu Darwin, który odkrył jego szczątki podczas podróży statkiem Beagle. [przypis edytorski]

Macrobius — Ambrosius Theodosius Macrobius (żył na przełomie wieku IV i V), erudyta i gramatyk rzymski; w dialogach Saturualium convivorum libri septem znajdują się komentarze do Wergiliusza. [przypis redakcyjny]

macrocelides (biol.) — ryjkonosy, niewielkie ssaki o wydłużonym, elastycznym nosie w kształcie ryjka i cienkich kończynach, zamieszkujące Afrykę. [przypis edytorski]

macte (łac.) — brawo, bardzo dobrze. [przypis edytorski]

Macte! (łac.) — brawo! dobrze! [przypis edytorski]

Macte virtute estote, carissimi! Diabolus claudicans sum, vulgo (łac.) — Dzielnie spisaliście się, najdrożsi. Jestem diabeł kulawy, pospolicie [w domyśle: pospolicie mówiąc; red. WL]. [przypis redakcyjny]

macuco (łac. Tinamus solitarius) — kusacz samotny, rodzaj ptaka z rodziny kusaczy. [przypis edytorski]

maczan — skrócona farma od: maczany; umoczony. [przypis edytorski]

maczicza a. matchiche — zmysłowy, żywiołowy taniec, podobny do samby, popularny na pocz. XX w., dziś zwany tangiem brazylijskim; tu mowa najprawdopodobniej o skocznej fr. melodii tanecznej La Mattchiche, której autorem był Charles Borel-Clerc. [przypis edytorski]

maczuga — gruba pałka, używana jako broń. [przypis autorski]

maczuga (starop.) — [tu:] kij. [przypis redakcyjny]

madagaskarskie „drzewo podróżnika” (…) Urania speciosa — w obecnej klasyfikacji Ravenala madagascariensis, pielgrzan madagaskarski. [przypis edytorski]

Madagaskar — wyspiarskie państwo w Afryce. [przypis edytorski]

Madaliński, Antoni Józef (1739–1804) — polski generał, dowódca kawalerii; uczestnik konfederacji barskiej, poseł na Sejm Czteroletni; jeden z dowódców insurekcji kościuszkowskiej. [przypis edytorski]

Madama Butterfly — oryginalne brzmienie tytułu opery Giacomo Pucciniego. [przypis edytorski]

madam (ang., z fr. madame, od ma dame: moja damo) — pani. [przypis edytorski]

madam (daw., z fr.) — pani, tytuł grzecznościowy nauczycielki. [przypis edytorski]

madame Blavatsky — Helena Pietrowna Bławatska (1831–1891), słynna spirytystka i teozofka. [przypis edytorski]

Madame de La Fayette, właśc. Marie-Madeleine Pioche de la Vergne, hrabina de La Fayette (1634–1693) — pisarka francuska okresu baroku, autorka Księżnej de Clèves, pierwszej francuskiej powieści psychologicznej poświęconej romansowi kobiety zamężnej. [przypis edytorski]

Madame de Maintenon, właśc. Françoise d'Aubignéde, markiza Maintenon (1635–1719) — ostatnia kochanka, a później druga żona króla Francji Ludwika XIV, poślubiona w sekrecie. [przypis edytorski]

Madame de Staël — właśc. Anne-Louise Germaine Necker (1766–1817), francuska publicystka i powieściopisarka, propagatorka pojęcia Romantyzmu, przeciwniczka polityczna Napoleona wydalona przez niego z kraju. [przypis edytorski]

Madame de Staël, właśc. Anne-Louise Germaine Necker (1766–1817) — francuska publicystka i powieściopisarka. [przypis edytorski]

Madame de Staël, właśc. Anne-Louise Germaine Necker, baronowa de Staël (1766–1817) — francuska publicystka i powieściopisarka; autorka rozpraw krytycznoliterackich, które rozpropagowały romantyzm we Francji, m.in. De l'Allemagne (Niemcy, 1813), dzieł społeczno-politycznych oraz powieści feministycznych. [przypis edytorski]

Madame de Thèbes (1845–1916) — pseudonim Anne Victorine Savigny, fr. jasnowidzącej i chiromantki (tj. czytającej z linii papilarnych dłoni); przyjmowała klientów w swoim pokoju przy Avenue de Wagram 29 w Paryżu; na każde Boże Narodzenie publikowała swoje wróżby w specjalnym almanachu, cieszącym się dużym powodzeniem; miała przewidzieć m.in. wojnę burską, wojnę rosyjsko-japońską oraz I wojnę światową. [przypis edytorski]

Madame de Thèbes (pseud.), właśc. Anne Victorine Savigny (1845–1916) — francuska jasnowidząca i chiromantka (tj. czytająca z linii papilarnych dłoni); co roku publikowała swoje wróżby w specjalnym almanachu, cieszącym się dużym powodzeniem; miała przewidzieć m.in. wojnę burską, wojnę rosyjsko-japońską oraz I wojnę światową. [przypis edytorski]

Madame du Deffand, właśc. Marie de Vichy-Chamrond, markiza du Deffand (1697–1780) — francuska dama epoki oświecenia, prowadząca (od 1754 wraz z siostrzenicą, Julią de Lespinasse) literacki salon paryski, w którym przyjmowała grono wybitnych pisarzy i filozofów. [przypis edytorski]

Madame (fr.) — Pani. [przypis edytorski]

madame (fr.) — pani; tu: guwernantka, wychowawczyni domowa. [przypis edytorski]

Madame, je suis tout joyeux (fr.) — pani, jestem pełen radości. [przypis edytorski]

Madame Pac — z pewnością Krzysztofowa Pacowa, kanclerzyna litewska. [przypis autorski]

Madame Sans-Gêne (Pani bez żenady) — komedia Victoriena, której bohaterką jest Cathérine Lefèbvre, żona napoleońskiego marszałka, dawna oberżystka i praczka, znana na dworze cesarskim z bezceremonialnego zachowania i niewyszukanego języka. [przypis edytorski]

Madame se meurt (daw. fr.) — Pani umarła; wykrzyknienie z najbardziej znanej mowy żałobnej słynnego francuskiego mówcy Bossueta, wygłoszonej po śmierci Henrietty Anny Stuart (1644–1670), żony Filipa I Burbona, księcia Orleanu (brata króla Ludwika XIV). [przypis edytorski]

Madame — tu: tytuł bratowej króla Francji, drugiej żony Filipa I Orleańskiego, Elżbiety Wittelsbach (1652–1722), księżniczki Palatynatu Reńskiego, której ogromna korespondencja zawiera szczegółowe uwagi na temat dworu Ludwika XIV. [przypis edytorski]

Madame — tu: tytuł bratowej króla Francji. [przypis edytorski]

madapolam — miękka, gładka tkanina bawełniana produkowana z cienkiej przędzy. [przypis edytorski]

Made [ang. stworzyłem; Red. WL.] 14 stron 2 lipca od piątej do siódmej. Nie mógłbym równie szybko pisać powieści, np. Czerwone i czarne. [przypis autorski]

Madej — bajkowy zbój, bohater międzynarodowego motywu „Madejowe łoże”, włączanego w niektórych krajach do regionalnych legend o zbójnikach (np. w Polsce). [przypis edytorski]

Madej — legendarny zbój z Gór Świętokrzyskich. [przypis edytorski]

madejowe łoże — narzędzie tortur w kształcie łoża a. ławy, z baśni o zbóju Madeju. [przypis edytorski]

Madej rozbójnik — bajkowy zbój, bohater międzynarodowego motywu „Madejowe łoże”. [przypis edytorski]

Madej — rozbójnik, bohater znanej baśni. [przypis edytorski]

Madeleine (fr.) — Magdalena. [przypis edytorski]

Mademoiselle de La Quintinie — powieść George Sand (1863), będąca odpowiedzią na Histoire de Sibille Oktawa Feuillet, przeciwstawiająca wolną i oświeconą kobietę czułostkowej religijności tego pisarza. [przypis redakcyjny]

Mademoiselle est charmante, très jolie (fr.) — panienka jest czarująca, bardzo urocza. [przypis edytorski]

mademoiselle (fr.) — panienka. [przypis edytorski]

mademoiselle (fr.) — panna, panienka. [przypis edytorski]

Mademoiselle (fr.) — panna. [przypis edytorski]

mademoiselle (fr.) — panna (tu jako grzecznościowy zwrot do nauczycielki domowej). [przypis edytorski]

mademoiselle (fr.) — panna, zwrot grzecznościowy używany w stosunku do niezamężnych kobiet. [przypis edytorski]

Mademoiselle la Comtesse (fr. ) — panna hrabianka. [przypis edytorski]

Mademoiselle Lucette, voici notre voisin, monsieur (fr.) — panno Lucette, oto nasz sąsiad, pan [Górski]. [przypis edytorski]

Madera — portugalski archipelag na Oceanie Atlantyckim, położony ok. 1000 km na płd.-zach. od Płw. Iberyjskiego; także: największa z wysp tego archipelagu. [przypis edytorski]

madera — portugalskie wino wzmacniane destylatem, zawierające 17–20% alkoholu, pochodzące z atlantyckiej wyspy Madera. [przypis edytorski]

Madera — portugalski region autonomiczny na wyspach Atlantyku. [przypis edytorski]

madera — rodzaj mocnego wina portugalskiego z atlantyckiej wyspy Madera. [przypis edytorski]

madera — rodzaj mocnego wina portugalskiego z atlantyckiej wyspy Madera; wino znane w Europie od XVIII w., wytrawne lub słodkie, dojrzewające w wysokich temperaturach, wzmacniane do uzyskania 17–22% alkoholu. [przypis edytorski]

madera — rodzaj mocnego wina z Portugalii. [przypis edytorski]

Madison Square Garden — hala sportowo-widowiskowa w Nowym Jorku, na Manhattanie. [przypis edytorski]

madlała się (starop. forma) — modliła się (wielokrotnie). [przypis redakcyjny]

madmuazelę (z fr.) — panienkę. [przypis redakcyjny]

Madonna di Monte-NegroMontenegro to Czarnogóra, państwo na Bałkanach. Chodzi raczej o Madonnę ze znanego sanktuarium w Montenero we Włoszech, położonego na wzgórzu niedaleko portu Livorno w Toskanii, skąd pochodził statek, na którym powracał Słowacki. [przypis edytorski]

Madonna Wandykowa — madonna z barokowego obrazu flamandzkiego artysty Antona van Dycka (1599–1641) Madonna z kuropatwami (znanego też jako Odpoczynek w drodze do Egiptu), znajdującego się w Ermitażu. [przypis edytorski]

madonna (wł.) — tu: pani, kobieta, moja pani. [przypis edytorski]

Madonno — tu: kobieto, moja pani (w oryginale: madonna, a nie Madonna). [przypis edytorski]