Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3208 przypisów.

hajduczek — służący w węgierskim stroju, lokaj. [przypis edytorski]

hajduczek — zdr. od hajduk: członek piechoty polsko-węgierskiej, formacji wojsk Rzeczypospolitej, zorganizowanej jeszcze w w XVI w. przez Stefana Batorego; hajducy stanowili gwardię przyboczną władców Polski i hetmanów Rzeczypospolitej, później potocznie nazywano tak piechurów również w nadwornych wojskach polskich magnatów. [przypis edytorski]

hajduk (daw.) — w dawnej Polsce służący na dworze magnackim w stroju węgierskim; w dawnym wojsku żołnierz piechoty zorganizowanej na wzór oddziałów węgierskich. [przypis edytorski]

hajduk — na dworach magnackich nazywano tak służących, lokai ubranych w strój węgierski. [przypis edytorski]

hajduk — służący a. szeregowy żołnierz. [przypis edytorski]

hajduk — służący ubrany na wzór piechoty węgierskiej. Ochocki, po opisaniu bardzo dokładnym ubioru hajduków, dodaje: „Na hajduka dobrze zrobić odzienie było wielkim kunsztem; dobierano zwykle na nich jak najlepiej zbudowanych ludzi. [W kościele] hajduk trzymał przy panu pałasz, kiedy nie było wielkiego festu, w uroczyste bowiem dni wszyscy szli do kościoła przy pałaszach”. (J. D. Ochocki, Pamiętnik, Wilno 1857, t. I, s. 96–97). [przypis redakcyjny]

hajduk (węg.) — w wojsku polskim XVI i XVII w. szeregowiec piechoty węgierskiej, z czasem służba nadworna ubrana z węgierska; tu: w znaczeniu przenośnym. [przypis redakcyjny]

hajduk — w wojsku polskim XVI i XVII w. szeregowiec piechoty węgierskiej, z czasem: służący ubrany na wzór piechoty węgierskiej. [przypis edytorski]

hajduk (z węg.) — chłopiec usługujący, pachołek ubrany w specjalny, obcisły strój kroju węgierskiego. [przypis redakcyjny]

hajduk (z węg.) — członek służby lub straży przybocznej, lokaj. [przypis edytorski]

hajduk (z węg. hajdú) — zbrojny służący, lokaj. Nazwa stosowana w Polsce w XVIII w. wobec lokajów, zazwyczaj noszących węgierskie stroje, służących na dworach magnackich. Źródłosłów węgierski odnosi się do węgierskiej grupy etnograficznej zamieszkującej Hajduság, region geograficzny wchodzący w skład Kraju Zacisańskiego. Drugie znaczenie odnosi się do węgierskiego żołnierza piechoty. [przypis edytorski]

hajduk (z węg.) — służący ubrany na wzór piechoty węgierskiej. [przypis edytorski]

hajduk (z węg.) — żołnierz tzw. piechoty węgierskiej, straż piesza. [przypis redakcyjny]

hajer (gw.) — górnik przodkowy. [przypis edytorski]

hajer (śląski) — górnik. [przypis edytorski]

Hajfa — największe miasto północnego Izraela i stolica administracyjna Dystryktu Hajfa. Jest to trzecie co do wielkości miasto w kraju pod względem powierzchni i ludności. [przypis edytorski]

haj (gw.) — tak. [przypis autorski]

hajnok (gw.) — tam gdzieś. [przypis edytorski]

hajno — żmudnie, z trudem. [przypis edytorski]

hajwo (daw.) — tu! (na psa). [przypis redakcyjny]

hajże (daw.) — dalej. [przypis edytorski]

hakafot — procesja wokół synagogi lub wewnątrz niej. [przypis edytorski]

hakafot — procesja wokół synagogi lub wewnątrz niej. [przypis tłumacza]

Hakata — Niemiecki Związek Marchii Wschodniej (Deutscher Ostmarkenverein), niem. nacjonalistyczna organizacja działająca w latach 1894–1934 na terenie ówczesnych wsch. prowincji Niemiec; popularna nazwa stanowi akronim H-K-T od nazwisk jej założycieli: von Hansemann, Kennemann and von Tiedemann. [przypis edytorski]

Hakata — organizacja powołana w roku 1894 w celu germanizacji ziem polskich zaboru pruskiego. [przypis edytorski]

hakata — potoczna nazwa Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, nacjonalistycznej organizacji niemieckiej, utworzonej w 1892 r. w Poznaniu. [przypis edytorski]

Hakata — potoczna nazwa Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, nacjonalistycznej organizacji niemieckiej, utworzonej w 1892 w Poznaniu, pochodząca od pierwszych liter nazwisk założycieli: finansisty F. von Hansemanna oraz ziemian H. Kennemanna i H. von Tiedemanna. [przypis edytorski]

hakatyści — nacjonaliści niemieccy tępiący polskość i germanizujący ziemie polskie w zaborze pruskim. [przypis edytorski]

hakatystyczny — odniesienie do nacjonalistycznej organizacji niemieckiej (hakaty), która zajmowała się germanizacją ziem polskich. [przypis edytorski]

hakatyzm — idee i działania hakatystów, nacjonalistów niemieckich tępiących polskość i germanizujących ziemie polskie w zaborze pruskim. [przypis edytorski]

Hak — Hek-At, 13. nom Dolnego Egiptu, ze stolicą w Junu (w powieści: Anu, gr. Heliopolis), w pobliżu od wierzchołka Delty, 30 km na północ od Memfis. Centrum kultu Atuma-Re. [przypis edytorski]

haki i śmigownice, nośne kolubryny, kartaony — różnego rodzaju działa. [przypis edytorski]

hakim-baszi-czeszm — dosłownie: doktór główny oczu. [przypis autorski]

hakownica — ciężka strzelba lontowa, opatrzona hakiem wystającym przy wylocie lufy; hakiem tym opierano strzelbę na murze, aby zminimalizować siłę odrzutu. [przypis edytorski]

hakownica — działo ręczne, mocowane za pomocą haka. [przypis redakcyjny]

hakownica — gatunek dużej strzelby. [przypis redakcyjny]

hakownica — ręczna broń palna, powstała w końcu średniowiecza jako udoskonalona wersja rusznicy. [przypis edytorski]

hakownica — rodzaj daw. broni palnej. [przypis edytorski]

hakownica — strzelba długa, osadzona na klocu drewnianym. [przypis redakcyjny]

hałaśliwsze niż przedtem, bo zachodzi większe niebezpieczeństwo — Z tego powodu kobiety dają się z tak szczególną łatwością (wedle Janeta) z ataku histerycznego wprawić w stan somnambulizmu, już wtedy bowiem stoją po prostu pod nieodpartym wpływem władzy obcej. [przypis autorski]

hałasić (daw., gw.) — hałasować. [przypis edytorski]

hałasić (daw.) — napadać. [przypis redakcyjny]

hałastra (pogard.) — o ludziach, którzy się głośno zachowują; banda, motłoch. [przypis edytorski]

hałastra — pospólstwo, gawiedź, pierwotnie nazwa „allahujących” Tatarów. [przypis redakcyjny]

hałłachować — wydawać dzikie okrzyki bojowe, wzywać Allaha. [przypis redakcyjny]

hałłakować — wydawać dzikie okrzyki bojowe, wzywać Allaha. [przypis edytorski]

hałłakowanie — dzikie okrzyki bojowe, wzywanie Allaha. [przypis redakcyjny]

hały (reg.) — miejsca „gołe”, pozbawione zalesienia, zadrzewienia. [przypis edytorski]

halabarda — broń drzewcowa, dziś służy jedynie jako broń reprezentacyjna. [przypis edytorski]

halabarda — broń kłująca na długim drzewcu. [przypis edytorski]

halabarda — broń: na długim drzewcu osadzony grot z siekierą. [przypis redakcyjny]

halabarda — broń składająca się z siekiery, grotu i haka, umiejscowionych na długim drzewcu. [przypis edytorski]

halabarda — dwuręczna broń na długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]

halabarda — dwuręczna broń na długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]

halabarda — dwuręczna broń o długim drzewcu, zakończonym trzema rodzajami broni: siekierą, szpikulcem i hakiem. [przypis edytorski]

halabardnik — żołnierz uzbrojony w halabardę. [przypis edytorski]

halacha — prawo żydowskie złożone z 613 micw, tj. przykazań (nakazów, obowiązków), do których każdy dorosły Żyd ma się stosować. [przypis edytorski]

hala Pyszna — dawna hala pasterska w górnej części Doliny Kościeliskiej, w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]

Hala Waksmundzka — dawna hala pasterska w Tatrach Wysokich, położona w Dolinie Waksmundzkiej oraz na północnych zboczach Małej Koszystej. [przypis edytorski]

Halbe, Maks (1865–1944) — niemiecki pisarz naturalistyczny i dramaturg; popularyzator Haeckla; autor dramatów Jugend („Młodość”, 1893), Der Strom („Strumień”, 1904) i realistycznych romansów obyczajowych z życia wsi, o akcentach antyklerykalnych; współtworzył eksperymentalne teatry w Monachium, przyjaźnił się z Frankiem Wedekindem. [przypis edytorski]

Halbe, Max (1865–1944) — dramaturg niemiecki, przedstawiciel naturalizmu. [przypis edytorski]

halb (niem.) — pół. [przypis edytorski]

Halbroth (…) Pantagruela, mego pana — Imiona tych olbrzymów czerpane są z rozmaitych źródeł: z Biblii, mitologii, historii starożytnej, tradycji ludowej; niektóre wreszcie są wymysłem samego autora. [przypis tłumacza]

Halévy, Ludovic (1834–1908) — francuski pisarz, członek Akademii Francuskiej, autor sztuk teatralnych i librett operetkowych, współpracował z Henrim Meilhakiem. [przypis edytorski]

halebardą — dziś popr.: halabardą. [przypis edytorski]

halebardnik — dziś popr.: halabardnik. [przypis edytorski]

Hale Centralne — ogromne pawilony, w których odbywała się sprzedaż produktów żywnościowych. [przypis redakcyjny]

Hale — dwie bliźniacze hale handlowe położone w śródmieściu Warszawy, na osiedlu Mirów, wybudowane w l. 1899–1901, nazwane później Halami Mirowskimi. [przypis edytorski]

Hale (fr. Les Halles) — nazwa dawnego najpopularniejszego targowiska miejskiego w Paryżu, istniejącego do lat 70. XX w., a równocześnie dzielnicy biedoty, gdzie się znajdowały. [przypis edytorski]

halegoria — alegoria, symboliczne przedstawienie treści. [przypis edytorski]

Halel (Hałeł) — grupa psalmów odmawiana w święta ważniejsze. [przypis tłumacza]

halerz — daw. drobna moneta czeska; przen. grosz. [przypis edytorski]

halerz — drobna jednostka monetarna Austro-Węgier, stanowiąca 1/100 korony; wprowadzona przez reformę walutową w 1892. [przypis edytorski]

halerz — jednostka monetarna obowiązująca na Austro-Węgrzech. [przypis edytorski]

halerz — w austriackiej części monarchii 1/100 korony. [przypis edytorski]

Hale — tu: Hale Mirowskie; zbudowane w l. 1899–1902 dwie bliźniaczo podobne, ustawione jedna za drugą hale handlowe w Warszawie, w dzielnicy Mirów (hala zachodnia na pl. Mirowskim 1 oraz hala wschodnia na pl. Żelaznej Bramy 1; były własnością miasta, które wynajmowało w nich stoiska kupcom i detalicznym przedsiębiorcom; do 1944 r. (kiedy zostały zniszczone w powstaniu warszawskim), stanowiły największy obiekt targowy w stolicy; po wojnie odbudowane. [przypis edytorski]

Hale — tu: hale targowe w Paryżu; od nich również pochodzi nazwa dzielnicy miasta. [przypis edytorski]

Hale — tu: hale targowe w Paryżu; stąd również nazwa dzielnicy miasta. [przypis edytorski]

Hali Abbas — perski lekarz w X w. [przypis tłumacza]

Hali — Arabski filozof i matematyk. [przypis tłumacza]