Przypisy

zbyt (starop.) — bardzo, niezwykle. [przypis edytorski]

zbyt (starop.) — bardzo, ogromnie. [przypis edytorski]

zbyt (starop.) — ogromnie, bardzo. [przypis edytorski]

zbyt (starop.) — tu: niezwykle, bardzo. [przypis edytorski]

zbyt (starop.) — tu: ogromnie, bardzo. [przypis edytorski]

zbyt (starop.) — zbytnio, bardzo, ogromnie. [przypis edytorski]

zbywać czego (starop.) — tracić co; pozbywać się czego. [przypis edytorski]

zbywać snu (starop.) — pozbywać się snu; budzić się, wracać do przytomności. [przypis edytorski]

zbywszy mocy (starop.) — straciwszy siły. [przypis edytorski]

zbywszy (starop.) — tu: straciwszy. [przypis edytorski]

zchowany (starop.) — tu: wychowany. [przypis edytorski]

zdarzyli Bóg (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli Bóg zdarzy (tj. jeśli da, jeśli pozwoli). [przypis edytorski]

zdarzyli się iem (starop.) — zdarzyli się im; konstrukcja z partykułą -li, w znaczeniu: jeśli im się zdarzy. [przypis edytorski]

zdawić (starop.) — zdławić, zdusić. [przypis edytorski]

zdawić (starop.) — zdusić. [przypis edytorski]

zdradą (starop.) — dziś popr. B.lp r.ż: zdradę. [przypis edytorski]

zdrowie (starop.) — tu: życie. [przypis edytorski]

zdrowobym ją nazad beł wprowadził (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w trybie przypuszczającym daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zdrowo wyprowadziłbym ją nazad wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]

zdużać (starop.) — dać radę, potrafić. [przypis edytorski]

zdziano mu (starop.) — nadano mu imię. [przypis edytorski]

zdzierżeć (starop.) — dziś popr. forma: zdzierżyć; tj. wytrzymać. [przypis edytorski]

zdzierżeć (starop.) — zdzierżyć; wytrzymać. [przypis edytorski]

zecknić sobie (starop.) — doznać odrazy, obmierzić sobie co, obrzydzić sobie co. [przypis edytorski]

ze dżdża (starop.) — od deszczu. [przypis edytorski]

zelżywość (starop.) — tu: obraza, obelga. [przypis edytorski]

zelżywy (starop.) — hańbiący, haniebny, sromotny, obelżywy. [przypis edytorski]

zemścić się czego (starop.) — dziś: zemścić się za co. [przypis edytorski]

zepsowany (daw., starop.) — dziś popr. forma: zepsuty. [przypis edytorski]

zeście (starop.) — zejście wspólne, zebranie. [przypis edytorski]

zeszłe lata (starop.) — podeszłe lata; podeszły wiek. [przypis edytorski]

zeszły (starop.) — w podeszłym wieku; stary. [przypis edytorski]

zeznawszy (starop.) — tu: uznawszy. [przypis edytorski]

zgęstwiało (starop.) — zgęstniało (powietrze). [przypis edytorski]

zginienie (starop.) — tu: śmierć, zgładzenie. [przypis edytorski]

z gniewu się nie czuć (starop.) — nie panować nad sobą z gniewu. [przypis edytorski]

zgodzić komu (starop.) — dogodzić komu. [przypis edytorski]

z gością (starop.) — dziś popr. forma N.lp: z gościem. [przypis edytorski]

zgrzebi (starop.) — konopne włókno a. lniane pakuły. [przypis edytorski]

zgubią (starop.) — tu: utracą. [przypis edytorski]

zgwałcić (starop.) — dokonać czegoś przemocą, nagle, z naruszeniem przyjętych praw i zasad; być zgwałconym: być potraktowanym bezwzględnie, z naruszeniem przyjętych norm. [przypis edytorski]

zgwałcony (starop.) — przymusem, na siłę, wbrew swej naturze potraktowany; tu: stłamszony, pozbawiony śmiałości i samodzielności. [przypis edytorski]

ziać (starop.) — oddychać; ostatni raz zieje: wydaje ostatnie tchnienie. [przypis edytorski]

ziemia żywo niechby mię pożarła (starop.) — niechby mnie ziemia żywcem pochłonęła. [przypis edytorski]

zinaczyć się (starop.) — przemienić się. [przypis edytorski]

zjąć (starop.) — zdjąć; zjęły: zdjęły. [przypis edytorski]

zjęci (starop.) — ujęci, złączeni. [przypis edytorski]

zjęty (starop.) — przejęty. [przypis edytorski]

zjęty (starop.) — tu: przejęty. [przypis edytorski]

zjęty (starop.) — zdjęty; przejęty. [przypis edytorski]

zjednać zwycięstwo (starop.) — zapewnić zwycięstwo. [przypis edytorski]

zjednamyć łaskę (starop.) — skrót od: zjednamy ci łaskę. [przypis edytorski]

z kilką (starop.) — z kilkoma. [przypis edytorski]

z którąć się odkrywam (starop.) — skrót od: z którą ci się odkrywam; którą ci odkrywam (wyjawiam itp.). [przypis edytorski]

z łaską (starop.) — tu: łaskawie. [przypis edytorski]

złożyć z czego (starop.) — tu: zrezygnować, ustąpić; złagodzić. [przypis edytorski]

zlec (starop.) — w domyśle: w połogu (rodząc dziecko). [przypis edytorski]

zmierzły (starop.) — obmierzły, obrzydły. [przypis edytorski]

zmierzły (starop.) — obmierzły; obrzydliwy. [przypis edytorski]

zmierzły (starop.) — obrzydły. [przypis edytorski]

zmieszkać (starop.) — zwlekać; opóźnić się. [przypis edytorski]

zmóc (starop.) — potrafić; co kto zmoże i jako kto może: co kto potrafi i jak może. [przypis edytorski]

zmówne (starop.) — w porozumieniu, za obopólną zgodą. [przypis edytorski]

zmyślając (starop.) — tu: udając. [przypis edytorski]

zmysły (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: smysły. [przypis edytorski]

z nadzieje ostatniej zrażeni (starop.) — pozbawieni ostatniej nadziei (właśc. dosł. zbici z ostatniej nadziei). [przypis edytorski]

znamię (starop.) — znak, oznaka. [przypis edytorski]

znam się (starop.) — wiem o sobie; znam się, żem słaby: wiem, że jestem słaby. [przypis edytorski]

znam się (starop.) — wiem. [przypis edytorski]

z nienagła a. znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

z nienagła (starop.) — powoli, stopniowo; por. z nagła: nagle. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — powoli, stopniowo. [przypis edytorski]

znienagła (starop.) — z wolna, powoli, stopniowo, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — niepostrzeżenie, przez nieuwagę. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — niespodziewanie; przez nieuważność. [przypis edytorski]

z nieobaczka (starop.) — znienacka, niespodziewanie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

znieść się (starop.) — spotkać się, połączyć się. [przypis edytorski]

zniewierzać się (starop.) — zawieść zaufanie; sprzeniewierzyć się. [przypis edytorski]

znosić [siły] (starop.) — jednoczyć. [przypis edytorski]

znowum się zawzięła (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: znowu się zawzięłam. [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — dziś: znowu; od nowa. [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — od nowa, na nowo. [przypis edytorski]

z nowu (starop.) — ponownie, na nowo, od nowa. [przypis edytorski]

zobopólnych (starop.) — wspólnych. [przypis edytorski]

z obu rącz (starop.) — obiema rękami; oburącz. [przypis edytorski]

zoczyć (starop.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]

zoczyć (starop.) — zobaczyć. [przypis edytorski]

z onem (starop.) — z tym, z owym. [przypis edytorski]

został cały Boską opatrznością (starop.) — dzięki boskiej opatrzności pozostał niewzruszony. [przypis edytorski]

z pierwszey spuścił co ochoty (starop.) — ochłonął nieco z początkowego zapału. [przypis edytorski]

z pod (starop.) — spod. [przypis edytorski]

z pośrzodku (starop.) — ze środka. [przypis edytorski]

z pożartku (starop.) — żartem, żartobliwie. [przypis edytorski]

z przodku (starop.) — z początku. [przypis edytorski]

zradźce (starop.) — zdrajcy. [przypis edytorski]

zrazu (starop.) — na początku, początkowo. [przypis edytorski]

zstać się (starop.) — stać się (czas. dokonany). [przypis edytorski]

zstać się (starop.) — stać się; przydarzyć się (czas. dokonany). [przypis edytorski]

zstać (starop.) — stać. [przypis edytorski]

zstało (starop.) — stało. [przypis edytorski]