Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3693 przypisów.
Franciszek I wrócił do Francji — 6 marca 1526, po podpisaniu traktatu madryckiego i wysłaniu swoich dwóch synów do Hiszpanii jako zakładników. [przypis edytorski]
Franciszek Józef a. Franciszek Józef I, a. Franz Joseph (1830–1916) — władca z dynastii habsburskiej, w latach 1848–1916 cesarz Austrii i król Węgier. [przypis edytorski]
Franciszek Józef I (1830–1916) — cesarz cesarstwa austro-węgierskiego od 1848. [przypis edytorski]
Franciszek Karol (1802–1878) — arcyksiążę austriacki. [przypis edytorski]
Franciszek Karpiński herbu Korab (1741–1825) — polski poeta epoki oświecenia, twórca i główny przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. [przypis edytorski]
Franciszek Ksawery (1506–1552) — właśc. Francisco de Jaso y Azpilicueta ur. w zamku Xavier w Królestwie Nawarry (dziś: Hiszpania); święty rzymskokatolicki (wspominany 3 grudnia); jeden z ojców założycieli zakonu jezuitów, misjonarz m.in. w Indiach, Japonii i Chinach, osobiście ochrzcił tysiące ludzi, żył według przykładnie surowej reguły, całkowicie oddany dziełu krzewienia wiary. [przypis edytorski]
Franciszek Ksawery Dmochowski (1762–1808) — poeta, krytyk literacki i publicysta; działacz tzw. jakobinów polskich w powstaniu kościuszkowskim 1794 r.; sekretarz Towarzystwa Przyjaciół Nauk; autor Sztuki rymotwórczej (adaptacji poematu N. Boileau), pierwszy polski tłumacz Iliady, współautor O ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja. [przypis edytorski]
Franciszek Ksawery, właśc. Francisco de Jaso y Azpilicueta (1506–1552) — jeden z ojców założycieli zakonu jezuitów; ur. w zamku Xavier w Królestwie Nawarry (dziś: Hiszpania). [przypis edytorski]
Franciszek Liszt (1811–1896) — znakomity kompozytor i wirtuoz węgierski. [przypis redakcyjny]
Franciszek Moor — bohater dramatu Zbójcy Friedricha Schillera. [przypis edytorski]
Franciszek Ołtarzowski — późn. podstoli rawski. [przypis redakcyjny]
Franciszek Salezy Potocki (1700–1772) — najbogatszy magnat ówczesnej Polski, wojewoda kijowski, właściciel ogromnych dóbr na terenie dzisiejszej Ukrainy, m.in. miasta Humań, gdzie w 1768 r. dokonała się największa rzeź koliszczyzny. Pierwowzór teścia bohaterki poematu Maria Antoniego Malczewskiego. [przypis edytorski]
Franciszek Salezy, właśc. François de Sales (1567–1622) — biskup Genewy, założyciel zakonu wizytek, autor dzieła Filotea. Wprowadzenie do życia pobożnego, sabaudzki doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
Franciszek Wilon właśc. Villon, François (1431/1432–1463) — średniowieczny poeta fr., magister Sorbony, członek organizacji złodziejskiej i awanturnik; jego doświadczenia z paryskiego półświatka i więzień stały się kanwą poematu Wielki Testament (ok. 1461). [przypis edytorski]
Franciszek z Peskaryej — margrabia Peskary, mąż poetki Wiktorii Kolonna. [przypis redakcyjny]
franciszkana — dziś popr. forma D.lp: franciszkanina. [przypis edytorski]
Franciszkan — dziś popr.: franciszkanin. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
franciszkanki a. klaryski — zakonnice należące do żeńskiego zgromadzenia katolickiego, opartego na regule św. Franciszka. [przypis edytorski]
Francja antarktyczna — Brazylia, dokąd przybył w r. 1557 Villegagnon, człowiek odważny i awanturniczy; osiedlił się w Brazylii z gromadką protestantów, którzy szukali tam schronienia. [przypis tłumacza]
Francja i cesarz wypowiedzieli sobie wojnę… — wojna o sukcesję polską (1733–1735): w sprawie następstwa tronu polskiego Francja opowiedziała się po stronie wybranego przez większość szlachty Stanisława Leszczyńskiego i wypowiedziała wojną Austrii, wspierającej zbrojną interwencję sasko-rosyjską na rzecz Augusta III Wettina. Korzystając z sytuacji Karol Emanuel III, książę Sabaudii i król Sardynii, 26 września 1733 zawarł z Francją i Hiszpanią sojusz w celu wyparcia Austrii z Mediolanu i południa Italii. W wyniku wojny Francja zyskała Lotaryngię, którą przekazała w dożywotnie władanie Leszczyńskiemu, zięciowi Ludwika XV, Sabaudia przejęła zachodnią część księstwa Mediolanu, zaś Hiszpania Królestwo Neapolu i Sycylię. [przypis edytorski]
Francja jest krajem, gdzie się zawiera najmniej małżeństw z miłości — Miss O'Neill, mistress Coutts i większość wielkich aktorek angielskich rzuca teatr, aby wyjść bogato za mąż. [przypis autorski]
Francja przed rewolucją — dzieło Hippolyte'a Taine'a (1828–1893), opublikowane po polsku w 1881 r. [przypis edytorski]
Francja, tylko patrzeć, jak weźmie się za łeb z Niemcami — po przegranej z Prusami wojnie 1870–1871 r. istniało we Francji dążenie do odwetu, odsuwanego jednak na dalszą przyszłość. [przypis redakcyjny]
Francji Cezar nowy — Napoleon Bonaparte, który podobnie jak Gajusz Juliusz Cezar w staroż. Rzymie zyskał wysoką pozycję jako dowódca wojskowy w republikańskim państwie, a następnie przejął pełnię władzy; po przejęciu władzy dyktatorskiej Napoleon w 1804 koronował się na cesarza Francuzów. [przypis edytorski]
Franck, James (1882–1964) — laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1925). W 1933 r. opuścił Niemcy i wyjechał do Stanów Zjednoczonych; brał udział w budowie pierwszej bomby atomowej. [przypis edytorski]
francmasoni (z fr. franc-maçons) — dziś: masoni, wolnomularze, tj. członkowie ruchu powstałego w XVIII w., mającego na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka, braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów. [przypis edytorski]
Franco, Francisco (1892–1975) — hiszpański generał i polityk, współorganizator buntu wojskowego i przywódca nacjonalistów w czasie hiszpańskiej wojny domowej (1936–1939), caudillo (wódz) Falangi Hiszpańskiej; po zwycięstwie dyktator wojskowy, premier rządu, naczelny dowódca sił zbrojnych. [przypis edytorski]
franctireur (fr. franc-tireur) — żołnierz lekkiej piechoty fr. (nazwa używana w niektórych jednostkach) a. wolny strzelec spoza regularnych oddziałów. [przypis edytorski]
francuska choroba (pot.) — kiła, choroba weneryczna. [przypis edytorski]
francuska czaszka — tu: łysina. [przypis edytorski]
Francuska Gazeta a. La Gazette — czasopismo utworzone w 1631 r. przy wsparciu Richelieugo; jedna z najstarszych gazet we Francji, wydawana do 1915 r. [przypis edytorski]
francuska rewolucja — tu: Wielka Rewolucja Francuska (1789–1799), podczas której doszło do głębokich zmian polityczno-społecznych, obalenia monarchii Burbonów i zaprowadzenia republiki; rewolucja spowodowała powstanie antyfrancuskiej koalicji mocarstw i wojen rewolucyjnej Francji z jej przeciwnikami, podczas których zdobył sobie pozycję Napoleon Bonaparte. [przypis edytorski]
francuskiego literata, dla którego często świat zamyka się w Paryżu — E. Goncourt, najczystszej krwi literat, powiada gdzieś, że tematem dla literatury może być paryżanin, reszta to historia natuturalna. [przypis tłumacza]
francuskiem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: francuskim. [przypis edytorski]
francuski kołowrotek — branle (bransle, brawl), francuski taniec grupowy składający się z figur wykonywanych przez pary połączone w zamknięty lub otwarty łańcuch; od końca XVI w. popularny na dworach Europy. [przypis edytorski]
Francuza jest coś przeciwnego naturze, aby się miał znaleźć w roli podziwiającego — podziw modny, jak dla Hume'a około r. 1775 lub dla Franklina w r. 1784, nie przeczy temu. [przypis autorski]
Francuza: rozumiem Frygijczyka i Trojana — Niektórzy historycy wywodzili Francuzów od Trojan. [przypis tłumacza]
francuzczyzna — dziś ubezdźwięcznione: francuszczyzna. [przypis edytorski]
Francuzi — tu: Gallowie. [przypis redakcyjny]
francuzki — dziś popr. pisownia: francuski. [przypis edytorski]
francuzki (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): francuski. [przypis edytorski]
Francuzki z ich milusim wdziękiem — poza tym, że autor miał nieszczęście nie urodzić się w Paryżu, bardzo niewiele przebywał w tym mieście. (Uwaga wydawcy) [przypis autorski]
Francuz Mainard — Mowa o Edmundzie Mainard, młodym przyjacielu Mickiewicza, który pod pseudonimem Pontile napisał po francusku entuzjastyczną broszurę (1862) o poecie. Ale panna Deybel wyszła za Mainarda dopiero po latach od wypadków, które tu Władysław Mickiewicz opisuje. [przypis autorski]
Francuzów pamięta… — tj. pamięta przemarsz wojsk fr. ciągnących pod wodzą cesarza Napoleona przez ziemie polskie na wyprawę na Rosję w czerwcu 1812 r. (24 czerwca Wielka Armia przekroczyła Niemen). [przypis edytorski]
Francuzowie poganie — Frankowie, lud germański, który w V w., pokonując inne plemiona, opanował Galię i utworzył własne państwo, w szczytowym okresie, za panowania dynastii Karolingów, będące europejskim imperium (jego rozpad w 843 dał początek Francji, Niemcom i Włochom). Na terenach ob. Francji stopniowo zasymilowali się z ludnością galorzymską i ulegli romanizacji. Pierwszym królem Franków, który przyjął chrześcijaństwo, był Chlodwig (pomiędzy rokiem 496 a 508). [przypis edytorski]
Francuz ten nie mógłby korzystać z dobrodziejstwa króla, o ile by nie oddał temu Włochowi pierwszego roku swego dochodu — mowa o opłacie zwanej annata (z łac. annus: rok), wnoszonej na rzecz skarbu papieskiego w wysokości rocznych dochodów z objętego beneficjum kościelnego; były źródłem ciągłych sporów między papiestwem a większością władców Europy; we Francji zniesiono je dopiero podczas rewolucji w 1789. [przypis edytorski]
Francyją — dziś forma D.lp: Francję. [przypis edytorski]
Franczesko Bolończyk — późniejszy malarz miniatur. [przypis redakcyjny]
frandzla (daw.) — frędzla, obszycie z frędzlami. [przypis edytorski]
Frangestan kraj Czerkassów. [przypis autorski]
frank — dawna francuska jednostka monetarna, w 2002 zastąpiona przez euro. [przypis edytorski]
Frank-Dobrucki, Jakub Józef von (1726–1791) — twórca żydowskiej sekty frankistów (nazwanej na jego cześć) w kręgu której był uznawany za proroka, kabalista, rabin sabataistyczny, cadyk, mistyk, filozof, działacz społeczno-polityczny, reformator religijny, astrolog i alchemik; miał prawa do tytułu barona. [przypis edytorski]
Frankenthal — miasto w Niemczech, w Nadrenii-Palatynacie, w roku 1600 przekształcone w fortecę. [przypis edytorski]
Frankfurt nad Menem — miasto w Niemczech, w Hesji. [przypis edytorski]
Frankfurt właśc. Frankfurt am Main — miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Hesja. [przypis edytorski]
Frank, Hans (1900–1946) — niemiecki zbrodniarz wojenny, odpowiedzialny za realizację planów eksterminacji narodu żydowskiego, w procesie norymberskim skazany na karę śmierci, w latach 1939–1945 generalny gubernator pozostających pod okupacją ziem polskich. [przypis edytorski]
Frank, Hans (1900–1946) — z zawodu adwokat, 1939 r. gubernator generalny w okupowanej Polsce. Skazany i stracony w Norymberdze. [przypis edytorski]
Franki — Francuzów, tj. Gallów. [przypis edytorski]
Frank, Leonhard (1882–1961) — pisarz niemiecki nurtu ekspresjonistycznego, pacyfista; w latach 1933–1950 na emigracji w Szwajcarii, następnie w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — amer. polityk, jeden z ojców-założycieli Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej; urodził się w Bostonie, mając 17 lat wyemigrował do Filadelfii, gdzie pracował początkowo jako drukarz, włączając się w życie społeczne kraju, by wreszcie rozpocząć karierę polityczną; jednocześnie oddawał się badaniom naukowym, m.in. przeprowadzał doświadczenia z latawcami, badając działanie ładunków elektrycznych; jest uważany za wynalazcę piorunochronu. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — amerykański polityk i publicysta, jeden z autorów Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych. Był też malarzem i naukowcem, wynalazcą m.in. piorunochronu. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — amerykański polityk, uczony, filozof i wolnomularz, jeden z autorów Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych i tzw. ojców założycieli. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — amerykański polityk, uczony, filozof i wolnomularz, jeden z autorów Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych; autor autobiografii Żywot własny. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — filozof i polityk amerykański. [przypis edytorski]
Franklin, Benjamin (1706–1790) — jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Franklin, John (1786–1847) — brytyjski admirał, badacz Arktyki, zginął w trakcie nieudanej ekspedycji badawczej. [przypis edytorski]
Frankolin — Francolino, miejscowość nad Padem niedaleko ujścia. [przypis redakcyjny]
franko-romansista — literat, piszący powieści w stylu francuskim. [przypis edytorski]
Frankowie — lud germański, który w V w. opanował większość Galii i utworzył własne państwo, w szczytowym okresie, za panowania dynastii Karolingów, będące europejskim imperium (jego rozpad w 843 dał początek Francji, Niemcom i Włochom). Na terenach ob. Francji stopniowo zasymilowali się z ludnością galorzymską i ulegli romanizacji. [przypis edytorski]
Frankowie — tu: Francuzi. [przypis edytorski]
franko, właśc. porto-franko (z wł.) — bez opłacania kosztów pocztowych przesyłki przez odbiorcę. [przypis edytorski]
frank — pieniądz szwajcarski. [przypis edytorski]
frank — tu: dawna nieoficjalna nazwa liwra (fr. livre: funt), dawnej przedrewolucyjnej francuskiej monety i jednostki obrachunkowej, równej 1/3 écu (talara), dzielącej się na 20 sou. [przypis edytorski]
Frank Wedekind — niemiecki pisarz i autor, ur. 24 lipca 1864 r. w Hanowerze, zm. 9 marca 1918 r. w Monachium. [przypis edytorski]
franta — chytrego szalbierza. [przypis redakcyjny]
frant — chytrek, filut. [przypis redakcyjny]
frant — człowiek przebiegły, chytry, spryciarz, szalbierz. [przypis redakcyjny]
frant — (daw.) człowiek miły, zabawny, ale do tego cechujący sie przebiegłością. [przypis edytorski]
frant (daw.) — człowiek z pozoru sympatyczny, ale przebiegły, chytry. [przypis edytorski]
frant (daw.) — człowiek z pozoru sympatyczny, ale przesadnie sprytny, podstępny (także: komediant, błazen). [przypis edytorski]
frant (daw.) — przebiegły człowiek. [przypis edytorski]
frant (daw.) — spryciarz, cwaniak. [przypis edytorski]
frant (daw.) — spryciarz. [przypis edytorski]
frant (daw.) — spryciarz. [przypis edytorski]
frant (daw.) — spryciarz, zwykle obdarzony też poczuciem humoru. [przypis edytorski]
frant (daw.) — spryciarz, zwykle obdarzony też poczuciem humoru. [przypis edytorski]
frant — dowcipniś; człowiek przebiegły, cwany. [przypis edytorski]
frantik (ros.) — elegant. [przypis edytorski]
frant — ktoś wesoły i sympatyczny, ale jednocześnie bystry i przebiegły. [przypis edytorski]
frant — osoba rozmiłowana w eleganckich strojach i hulaszczym życiu; birbant, hulaka. [przypis edytorski]
frant — osoba rozmiłowana w eleganckich strojach i hulaszczym życiu; birbant, hulaka; także: człowiek niepoważny, komediant. [przypis edytorski]
frantostwo — przebiegłość. [przypis redakcyjny]
frantostwo — spryt, podstęp. [przypis edytorski]
frantowską — przebiegłą, zmyśloną. [przypis redakcyjny]
frantowskie — (przysłówek) po frantowsku. [przypis redakcyjny]
frant — spryciarz. [przypis redakcyjny]
frant — spryciarz; żartowniś. [przypis edytorski]
frant (z czes.) — żartowniś. [przypis edytorski]
Franz-Josefs-Kai — historyczne nabrzeże Dunaju w centrum Wiednia. [przypis edytorski]
Franz Moor — bohater dramatu Zbójcy Friedricha Schillera: młodszy syn hrabiego, zakompleksiony, wyrachowany i skłonny do okrucieństwa, fałszywymi oskarżeniami doprowadził do wydziedziczenia brata, a następnie uwięził ojca i przejął władzę. [przypis edytorski]
