Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | przymiotnik | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3042 przypisów.
ewangelia (z gr. dosł.: dobra nowina) — tu w znaczeniu: księgi biblijne, głoszące wiarę chrześcijańską. [przypis edytorski]
ewangelicki — tu: ewangeliczny. [przypis edytorski]
Ewangelii — zgodnie z melodią wiersza wyraz ten należy czytać jako pięciosylabowy: E-wan-ge-li-i. [przypis edytorski]
Ewangeliji — Ewangelii; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Ewangielia — dziś: Ewangelia. [przypis edytorski]
Ewangielija — dziś: Ewangelia. [przypis edytorski]
ewanieliczyć — ewangelizować. [przypis edytorski]
Ewa — pierwowzorem postaci jest Henrietta Ewa Ankwiczówna, poznana przez Mickiewicza w Rzymie w 1829 r.; poświęcił jej wiele wierszy (Do H***, Do mego Cziczerona). Scena dzieje się w okolicach Lwowa, tj. w Galicji, w zaborze austriackim, skąd pochodziła rodzina Ankwiczów (ściśle z Machowej koło Tarnowa). [przypis edytorski]
ewaporowanie (daw.) — wyparowanie, ulotnienie się. [przypis edytorski]
E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wieku, Wilno 1926, s. 5 - 8. [przypis autorski]
E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wiekuWilno 1926, s. 5 - 8. [przypis autorski]
E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wiekuWilno 1926, s. 5–8. [przypis autorski]
Ewa — tu: Ewelina Hańska. [przypis edytorski]
Ewa — według Biblii pierwsza kobieta, żona Adama, matka wszystkich ludzi. [przypis edytorski]
Ewa — według Biblii pierwsza kobieta, żona Adama. [przypis edytorski]
Ewa, właśc. Ewa Liebeskind-Spiner — żona Dolka, członkini żydowskiego ruchu oporu; wysłana do Auschwitz Birkenau 19 stycznia 1943 r. [przypis edytorski]
ewazja (z łac.) — odparcie zarzutu, usprawiedliwienie. [przypis edytorski]
E. Wedel — firma cukiernicza funkcjonująca od roku 1851, producent wyrobów czekoladowych; nazwa pochodzi od imienia drugiego właściciela, Emila Wedla, któremu przedsiębiorstwo zostało podarowane w prezencie ślubnym. [przypis edytorski]
Ewelak — w oryginale ang.: Evelake. [przypis edytorski]
ewentus (z łac.) — wynik. [przypis edytorski]
ewentus (z łac.) — zdarzenie. [przypis edytorski]
ewent — wynik, skutek. [przypis redakcyjny]
Ewer a. Heber — prawnuk Sema. [przypis edytorski]
Ewers, Hanns Heinz (1871–1943) — niemiecki pisarz-mistyk, satanista, okultysta, autor operujący estetyką niesamowitości, grozy i horroru; był krótko członkiem NSDAP w początkowej fazie istnienia partii, jego twórczość była objęta patronatem Goebbelsa, szybko jednak doszło do zerwania powiązań, konfliktu i prześladowania pisarza, który nie podzielał antysemickiej polityki nazistów, a przy tym był tępiony za homoseksualizm (w 1934 r. większość jego dzieł została zakazana); do jego powieści Alraune (tłumaczonej na polski przez Jadwigę Przybyszewską) Stanisław Przybyszewski napisał wstęp-artykuł, wyd. osobno pt. Na marginesie tworu Ewersa (Lwów 1917); wyd. w 1921 r. Wampir. Powieść zdziczenia ze strzępów i barw została zakazana w Niemczech i USA i czekała 5 lat na publikację; do innych znanych utworów Ewersa należą opowiadania: Żydzi z Jêb, Dama tyfusowa, Moja matka, czarownica, Opętani. [przypis edytorski]
Ewers, Hanns Heinz (1871–1943) — niemiecki poeta oraz autor literatury grozy. [przypis edytorski]
Ewiana — tu: jak u Ewy, pierwszej kobiety. [przypis edytorski]
Ewias a. Euhias — bachantka, kobieta z orszaku boga wina Bachusa; określenie pochodzi od okrzyku związanego z kultem Bachusa okrzyku Euoe! [przypis edytorski]
ewicja (z łac.) — wyzucie z dóbr, pozbawienie posiadanego mienia. [przypis edytorski]
Ewigkeit (niem.) — wieczność. [przypis edytorski]
ewig Langweilige, das — wieczna nuda, wieczna nudność; prześmiewczy termin ukuty na wzór „das ewig Wiebliche” (wieczna kobiecość) Goethego. [przypis edytorski]
ewig (niem.) — wiecznie. [przypis edytorski]
ewig Weibliche, das (niem.) — wieczna kobiecość (termin związany z refleksją i twórczością Goethego). [przypis edytorski]
Ewig Weiblichen (niem.) — wieczna kobiecość; termin z pism Goethego. [przypis edytorski]
ewikcja — ubezpieczenie, poręczenie. [przypis edytorski]
ewikcja — zabezpieczenie nabywcy w trakcie sprzedaży. [przypis edytorski]
ewikcja — zapis na dobrach dla zabezpieczenia wierzytelności. [przypis redakcyjny]
ewikcjonalnie — na podstawie ewikcji, sądowego lub administracyjnego pozbawienia własności. [przypis edytorski]
ewikcjonować (z łac.) — gwarantować. [przypis edytorski]
ewinkować — tu: przywłaszczyć. [przypis edytorski]
Ewiza — Ibiza, jedna z Wysp Balearskich. [przypis redakcyjny]
e (wł.) — i. [przypis edytorski]
ewokacja (daw.) — odwołanie się do innej instancji. [przypis edytorski]
ewokacja — wywołanie wspomnień, skojarzeń lub wizji czegoś. [przypis edytorski]
ewokacyjny (książk.) — przedstawiający lub wywołujący wspomnienia. [przypis edytorski]
Ewolucja literacka ujmowana całościami, według pokoleń i przemian zbiorowych, spóźnia się wobec rzutowanych przez nas w przeszłość i ze stanowiska późniejszych interpretacji budowanych aktualności — dla wyjaśnienia tej sprawy należy zwrócić uwagę na cenny artykuł K. Błeszyńskiego, W poszukiwaniu „X” współczesności („Skamander” 1936, wrzesień). Według Błeszyńskiego w każdej epoce tkwi nieuchwytny najczęściej dla współczesnych „stożek wzrostu”, to coś, według czego, jak według stożka wzrostu w roślinie, rozwijać się będzie owa współczesność, co dla późniejszych ludzi stanie się aktualne, twórcze, w naszym pojęciu w danym czasie najdonioślejsze. „Pełne troski i biedy londyńskie mieszkanko Marksa lub bezdomne noclegi jak zwierz tropionego przyszłego marszałka były, jak dzisiaj wiemy, o wiele współcześniejsze od komnat najbardziej postępowych wielkich kupców czy przemysłowców” (s. 361). Sądzę, że rozumowanie podobne polega na złudnym rzutowaniu przez nas w przeszłość spraw i rozwojów, które dla nas są ważne, ponieważ wygrały, i przypisywaniu tym sprawom w dobie powstawania ich tej samej wagi, jaką dziś dla nas posiadają, mierzeniem ówczesnej doniosłości według doniosłości dzisiejszej, co jest oczywistą hipostazą. Takie hipostazy w historii literatury popełnia się bardzo często i w pełnej, ze stanowiska danej epoki, a nie późniejszych aktualności pisanej, historii prądów są one bardzo niebezpieczne. [przypis autorski]
ewolucjonizm — (z łac. evolutio: rozwinięcie) kierunek w filozofii i naukach społecznych zainicjowany przez biologiczną teorię ewolucji Karola Darwina i system filozoficzny Herberta Spencera, ukształtowany w 2. połowie XIX w. Jako główne założenie przyjął koncepcję zmienności i postępowego rozwoju całej rzeczywistości. Przedstawicielami ewolucjonizmu byli: L.H. Morgan, L. Hobhouse, Th. Huxley, E. Haeckel. [przypis edytorski]
ex abrupto (łac.) — bez przygotowania, od razu, nagle. [przypis edytorski]
ex abundantia corolis (łac.) — z nadmiaru serca. [przypis autorski]
ex abundantia malitiae (łac.) — z nadmiaru złości. [przypis redakcyjny]
exactly (ang.) — właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]
exaktor — poborca. [przypis redakcyjny]
ex albo — z księgi. [przypis redakcyjny]
exaltacya (z łac.) — wywyższenie, wyniesienie; pochwała, wzniosłość; por. dzisiejsze: egzaltacja, egzaltowany. [przypis edytorski]
exaltados (hiszp.) — radykałowie, fanatycy. [przypis edytorski]
exaltowany (z łac.) — wywyższony, wyniesiony, wzniesiony; por. dzisiejsze: egzaltowany. [przypis edytorski]
examen (fr.) — badanie; kontrola; egzamin. [przypis edytorski]
Examina, o mortal, tu corazon, ahi veras los motivos de tus acciones! (hiszp.) — Zbadaj, o śmiertelniku, swoje serce, tam zobaczysz powody swoich działań. [przypis edytorski]
examiniert — unter Folter verhört. [przypis edytorski]
exarsit — uniósł się. [przypis redakcyjny]
ex asse (łac.) — gotówką. [przypis redakcyjny]
Exaudiat te Dominus in die tribulationis (łac.) — Niech Pan cię wysłucha w dniu utrapienia; Psalm 20. [przypis edytorski]
ex avibus (łac.) — z ptaków. [przypis edytorski]
ex bene placito (łac.) — samowolnie. [przypis redakcyjny]
Excaeca (łac.) — Iz 6, 10: „Zatwardź”. [przypis tłumacza]
ex carceribus (łac.) — z więzienia. [przypis redakcyjny]
ex cathedra (łac.) — dosł. z katedry (tu mowa o stanowisku uniwersyteckim). [przypis edytorski]
ex cathedra (łac.) — dosł. z katedry (uniwersyteckiej); po profesorsku, apodyktycznie. [przypis edytorski]
ex cathedra (łac.: z katedry) — z pozycji autorytetu, poważnie. [przypis edytorski]
excellentissimo señor (hiszp.) — dosł.: najświetniejszy pan; Jego Ekscelencja; tytuł używany w jęz. hiszp. wobec głów państwa i innych wysokich rangą osobistości. [przypis edytorski]
excellit (łac.) — przewyższa, góruje. [przypis edytorski]
excelsi animi (łac.) — wzniosłego umysłu. [przypis redakcyjny]
excelsior (łac.) — dosł. wyższy; przen. (nakaz dążenia): w górę, wyżej. [przypis edytorski]
excelsior (łac.) — wyższy. Tu: krój czcionki, ale również hasło postępu. [przypis edytorski]
excelsior (łac.) — wzwyż, wciąż wyżej. [przypis edytorski]
excelsior (łac.) — zawsze ku górze. [przypis edytorski]
excelsum vitium (łac.) — górującą wadę. [przypis redakcyjny]
excentricity (ang.) — ekscentryczność, tj. przesadna oryginalność, celowe udziwnianie, odbieganie od konwenansów. [przypis edytorski]
excepto casu urgentis necessitatis (łac.) — wyjąwszy w nagłej potrzebie. [przypis redakcyjny]
excerptem (łac. forma B.lp) — wyjątek. [przypis edytorski]
excessivos (łac.) — wykraczających. [przypis redakcyjny]
excipio filios a moniali susceptos ex monacho (łac.) — wyłączam synów mniszek spłodzonych z mnichami. [przypis tłumacza]
Excita Domine potentiam tuam, et veni ut salvos facias nos (łac.) — Wzbudź, Panie, potęgę swoją i przybądź, ażeby nas zbawić. [przypis edytorski]
excitare (łac.) — podżegać, podniecać. [przypis edytorski]
excitare (łac.) — wzbudzić. [przypis redakcyjny]
excito, excitare — podburzać, napuszczać; tu 3 os. lm cz.ter. excitant: podburzają. [przypis edytorski]
exclamavit: O devotionem supra devotiones! alter orat, alter furatur (łac.) — zawołał: O, co za dziwne nabożeństwo: jeden się modli, drugi kradnie. [przypis redakcyjny]
Excludat (…) acervi — Horatius, Epistulae II, 1, 38, 45. [przypis tłumacza]
excluded classes (ang.) — klasy (tu: kategorie, grupy) wykluczone. [przypis edytorski]
excludit (łac.) — rozłącza. [przypis redakcyjny]
exclusis nonnullis (łac.) — z niektórymi wyjątkami. [przypis redakcyjny]
exclusi tertii [principium] (łac.) — zasada wyłączonego środka; prawo logiczne, zgodnie z którym każde zdanie logiczne albo jest prawdziwe, albo prawdziwe jest jego zaprzeczenie. [przypis edytorski]
exclusive (łac.) — wyłączając; z wyłączeniem. [przypis edytorski]
exclusive (łac.) — z wyłączeniem; wyłącznie. [przypis edytorski]
ex commiseratione (łac.) — z użalenia się. [przypis redakcyjny]
ex concessis (łac.) — z przyzwolenia, ze zgody; argument ex concessis: argument oparty na mocy tego, na co zgadza się oponent, choćby było obiektywnie fałszywe. [przypis edytorski]
ex concessis (łac.) — z przyzwolenia, ze zgody. [przypis edytorski]
ex consilio generali (łac.) — na wspólnej (generalnej) naradzie. [przypis redakcyjny]
ex contentione (łac.) — w bójce. [przypis edytorski]
Excursusqne breves tentat — Vergilius, Georgica, IV, 194. [przypis tłumacza]
excusat (łac.) — uniewinnia. [przypis redakcyjny]
