Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3260 przypisów.
Hospodi pomiłuj (ros.) — Boże, zmiłuj się. [przypis edytorski]
Hospodni rab (ros.) — sługa Pański (tj. Boga). [przypis edytorski]
hospodyn (ukr.) — pan, władca. [przypis edytorski]
Hospody pomiłuj, hospody pomiłuj raba Aleksieja (rus.) — Panie, zmiłuj się, panie zmiłuj się nad sługą Aleksiejem. [przypis edytorski]
Hospody pomyłuj (ukr.) — Boże, bądź miłościw. [przypis redakcyjny]
Hospody pomyłuj (ukr.) — Boże, zlituj się. [przypis redakcyjny]
Hospody, pomyłuj (ukr.) — Boże, zmiłuj się. [przypis redakcyjny]
Hospody (ukr.) — Panie Boże. [przypis redakcyjny]
hossa — długotrwały wzrost kursów papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie. [przypis edytorski]
hossa — okres wzrostu cen papierów wartościowych. [przypis edytorski]
hostel (ang.) — dawna pisownia słowa hotel. [przypis tłumacza]
hostią — dziś popr. forma B. lp: hostię. [przypis edytorski]
hostia (łac.: ofiara) — okrągły opłatek z mąki pszennej; niekwaszony (przaśny) chleb używany podczas mszy świętej w kościele katolickim; hostia według dogmatów katolickich w czasie obrzędu mszy staje się prawdziwym ciałem Chrystusa. [przypis edytorski]
Hostia (…) latus — Ovidius, Ex ponto, I, 3, 57. [przypis tłumacza]
Hostibus agitatus (łac.) — pędzony przez wrogów. [przypis redakcyjny]
hostii, co dławi — według wierzeń ludowych, na zasadzie absolutnej sprzeczności między tym, co święte a tym, co przeklęte, diabeł nie mógł połknąć hostii, będącej symbolicznym ciałem Chrystusa, dławił się nią. Podobnie wierzono, że diabła parzy woda święcona. [przypis edytorski]
hostiliter (łac.) — po nieprzyjacielsku. [przypis redakcyjny]
hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy, tu C. lm hostibus: wrogom. [przypis redakcyjny]
hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy; tu M. lm hostes: wrogowie. [przypis edytorski]
hostis patriae et reus criminis laesae maiestatis (łac.) — nieprzyjacielem ojczyzny i winnym zbrodni obrazy majestatu. [przypis redakcyjny]
hosudar (z rus.) — pan; hosudarowie: chorągwie bojarów dumnych. [przypis redakcyjny]
hosudar (z rus.) — pan; tu: cesarz; tytułem carów Rosji było gosudar impierator: cesarz imperator. [przypis edytorski]
Hos (…) viriles — Statius, Silvae. [przypis edytorski]
Hoszana Raba (Hojszane Rabe) — siódmy dzień Sukot, podczas którego odbywa się procesja wokół bóżnicy. [przypis tłumacza]
Hoszana Rabba a. Hoszana Raba — siódmy, ostatni dzień święta Sukkot, podczas którego odbywa się procesja wokół synagogi. [przypis edytorski]
Hotel Bristol — najstarszy i najdroższy hotel w Warszawie. [przypis edytorski]
Hotel des Invalides — Pałac Inwalidów, z czasów Ludwika XIV, na lewym brzegu Sekwany. Znajduje się w nim wojskowe muzeum historyczne i grobowiec Napoleona I oraz innych wodzów francuskich. [przypis redakcyjny]
Hotel Dieu — Hôtel Dieu, Armen- und Obdachlosenasyl neben Notre Dame. [przypis edytorski]
hotel Drezdeński — Kamienica Mennica a. Kamienica Margrabska, zabytkowa krakowska kamienica, znajdująca się na Starym Mieście, w której w XIX w. mieścił się w hotel „Drezdeński”. [przypis edytorski]
Hotel Europejski — hotel w Warszawie, budowany w latach 1855–1877 według projektu Henryka i Leandra Marconich. Uznawany za najbardziej luksusowy w mieście. [przypis edytorski]
hotel Europejski — hotel w Warszawie, uznawany za najbardziej elegancki i luksusowy w mieście. [przypis edytorski]
hotel Europejski — najelegantszy wówczas hotel Warszawy, usytuowany na Krakowskim Przedmieściu, z wielką salą restauracyjną, tzw. Pompejańską (znajdującą się na I piętrze w narożniku od Krakowskiego Przedmieścia), gdzie właśnie odbywa się przyjęcie wydane przez Wokulskiego. Hotel (według projektu Henryka Marconiego) otwarty został w r. 1856. Wypalony w r. 1944, obecnie został odbudowany. [przypis redakcyjny]
hotel Grand — historyczny, luksusowy hotel w Wiedniu, zlokalizowany przy Kärntner Ring 9. [przypis edytorski]
hotel Klomsera — wiedeński hotel, zlokalizowany w XIX wieku w Palais Batthyány, na rogu Herrengasse 19 i Bankgasse 2. [przypis edytorski]
Hotel Lambert — rezydencja w Paryżu, w XIX w. należąca do książąt Czartoryskich, będąca głównym ośrodkiem Wielkiej Emigracji oraz emigracyjnego obozu politycznego. [przypis edytorski]
hotel St. Nicolas na Broadwayu — luksusowy hotel w Nowym Jorku, mieszczący tysiąc pokoi, otwarty w 1853; od połowy lat 70. XIX w. tracił na popularności, został zamknięty w 1884. [przypis edytorski]
hotel St. Nicolas w Nowym Jorku — luksusowy hotel, mieszczący tysiąc pokoi, otwarty w 1853; od połowy lat 70. XIX w. tracił na popularności, został zamknięty w 1884. [przypis edytorski]
hotelu, przed którym ulica była wysłana słomą na stopę — dawny zwyczaj wyściełania bruków w miastach pod oknami ciężko chorych a dostojnych osób, aby zminimalizować hałas uliczny, szczególnie turkot powozów w XIX w. często jeszcze nie posiadających gumowych kół, lecz drewniane, okute żelazem. Tu szczegół ten niezbyt pasuje do okoliczności ze względu na stosowanie odmienne środki transportu. [przypis edytorski]
Hotentoci — grupa rdzennych mieszkańców Afryki Płd., spokrewnionych z Buszmenami, prowadzących koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]
Hotentoci — lud zamieszkujący płd.-zach. Afrykę, spokrewniony z Buszmenami. [przypis edytorski]
Hotentoci (nazwa własna Khoikhoi) — grupa rdzennych mieszkańców Afryki Płd., spokrewnionych z Buszmenami, prowadzących koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]
Hotentota, właśc. Khoikhoi a. KhoeKhoe — grupa etniczna rdzennych mieszkańców płd. Afryki, prowadzących koczowniczy tryb życia, żyjących na terytoriach kontynentu od ok. 30 tys. lat; nazwa stanowi transkrypcję własnego określenia grupy, oznaczającego: „ludzie-ludzie'', tj. „prawdziwi ludzi”. [przypis edytorski]
hot rachmunes jidisze menczen, hot rachmunes jidisze kinder (jid.) — zmiłujcie się, Żydzi, zlitujcie się, dzieci żydowskie. [przypis edytorski]
hot rachmunes (jid.) — miejcie litość, zlitujcie się. [przypis edytorski]
hounds — szumowiny. [przypis autorski]
House of Commons (ang.) — Izba Gmin, izba niższa dwuizbowego parlamentu brytyjskiego. [przypis edytorski]
Houtteville, Claude François (1686–1742) — francuski duchowny i pisarz religijny; autor obszernego dzieła Religion chrétienne prouvée par les faits (Prawda religii chrześcijańskiej dowiedziona faktami, 1722, 1740), silnie krytykowanego za potępianie tolerancji religijnej. [przypis edytorski]
Howard, Henryk, hr. Surrey (1517?–1547) — poeta liryczny, obok sir Tomasza Wyatta pierwszy pionier Odrodzenia w literaturze angielskiej. [przypis tłumacza]
How changed (…) character — „Jakże zmieniona, jak posmutniała, a przecież jak wyszlachetniała duchem!”. [przypis tłumacza]
howdah — palankin; zadaszone siedzisko mocowane na grzbiecie słonia, niekiedy mające postać małego pokoju. [przypis edytorski]
How do you do… (ang.) — Jak się pan czuje, kolego? [przypis edytorski]
How do you do (ang.) — zwrot używany wyłącznie przy zapoznawaniu się z nową osobą. [przypis edytorski]
How do you do, darling (ang.) — jak się masz, kochanie. [przypis edytorski]
Howe, Duncan, Jervis, Nelson — brytyjscy dowódcy floty. [przypis edytorski]
howenia — rodzaj leśnych roślin występujących od Indii po Japonię, z których najbardziej znana jest Hovenia dulcis, nazywana japońskim drzewem rodzynkowym, często sadzona w ogrodach poza Azją. [przypis edytorski]
Howgh! — indiańskie słowo z języka lakota, używanego przez Dakotów (Siuksów), służące jako pozdrowienie; w popularnych powieściach Karola Maya używane przez mówiącego dla wskazania, że zakończył wypowiedź. [przypis edytorski]
Hoyle, Edmund (1672–1769) — autor podręczników do licznych gier, m.in. do wista. [przypis edytorski]
hoża (daw.) — piękna i zdrowa. [przypis edytorski]
hoży (daw.) — dobrze i zdrowo wyglądający. [przypis edytorski]
hoży (daw.) — piękny, tryskający zdrowiem. [przypis edytorski]
hoży (daw.) — urodziwy, zdrowy. [przypis edytorski]
hoży — krzepki, urodziwy. [przypis edytorski]
hoży — piękny i zdrowy. [przypis edytorski]
hoży — piękny, tryskający zdrowiem. [przypis edytorski]
hoży — tryskający zdrowiem, urodziwy. [przypis edytorski]
hoży — tu w nietypowym znaczeniu: godziwy, stateczny. [przypis redakcyjny]
hoży — urodziwy i zdrowy. [przypis edytorski]
hoży — zdrowo wyglądający, urodziwy. [przypis edytorski]
hoży — zdrowy, dziarski, urodziwy. [przypis edytorski]
hoży — zdrowy i piękny. [przypis edytorski]
hoży — zdrowy i urodziwy. [przypis edytorski]
hoży — zdrowy, urodziwy. [przypis edytorski]
hoży (z ros.) — czerstwy, krzepki, żwawy. [przypis redakcyjny]
Hozer — właściwie: Hoser; założona przez Piotra Hosera ok. 1848 r. znana firma ogrodnicza Braci Hoser zajmowała się hodowlą i sprzedażą drzew owocowych, ozdobnych oraz kwiatów. [przypis redakcyjny]
Hozjusz, Stanisław (1504–1579) — humanista polski, poeta, duchowny i dyplomata; od 1538 r. sekretarz królewski Zygmunta I Starego, od 1543 r. sekretarz wielki koronny, biskup chełmiński i warmiński, następnie kardynał; początkowo był żarliwym zwolennikiem Erazma z Rotterdamu, z czasem stał się jednym z czołowych przywódców polskiej i europejskiej kontrreformacji, przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1569 r. [przypis edytorski]
Hozjusz, Stanisław (1504–1579) — polski humanista, poeta, sekretarz królewski Zygmunta I Starego od 1538 roku, sekretarz wielki koronny od 1543 roku, dyplomata. [przypis edytorski]
HP — skrót od ang. horse power, oznaczający konia parowego, dawną jednostkę mocy, używaną w celu porównywania mocy maszyn parowych z mocą konia pociągowego. [przypis edytorski]
hrabia Arrigo bel Missere — umarł około r. 1000; powiadają, że przy jego śmierci dał się słyszeć w powietrzu głos, który śpiewał te prorocze słowa: E morto il conte Arrigo bel Missere/ E Corsica sarà di male in peggio. [Nie żyje hrabia Henryk, piękny pan, Korsyka ze złej stanie się gorsza; „bel Missere” to przydomek, jaki nosił Arrigo Colonna, szósty hrabia Korsyki; red. WL]. [przypis autorski]
Hrabia August — recenzja ta ukazała się w „Głosie” 13 września 1890 r. (Nr. 37) w rubryce Sprawozdania naukowe i literackie. [przypis redakcyjny]
hrabia Chambord (1820–1883) — potomek rodu Bourbonów, wnuk Karola X, pretendent do tronu francuskiego, znany pod imieniem Henryka V. [przypis redakcyjny]
hrabia d'Artois — brat królewski. [przypis tłumacza]
Hrabia de Bushy — postać rycerska z jednego z królewskich dramatów Szekspira, z walk między Anglikami a Francuzami. [przypis autorski]
Hrabia de Guerchy — jeden z najdzielniejszych oficerów Ludwika XV, zmarł w r. 1768. [przypis tłumacza]
Hrabia de Saint Florenlin — minister departamentu spraw duchownych w latach 1748–1787. [przypis tłumacza]
hrabia de Saint-Germain (zm. 1784) — europejski poszukiwacz przygód, alchemik, artysta; osiągnął rozgłos w wyższych sferach połowy XVIII w.; jego pochodzenie i prawdziwa tożsamość są nieznane. [przypis edytorski]
hrabia de Saint-Germain (zm. 1784) — europejski poszukiwacz przygód, alchemik, artysta; osiągnął rozgłos w wyższych sferach połowy XVIII w.; jego pochodzenie i prawdziwa tożsamość są nieznane. [przypis edytorski]
hrabia des Esseintes — główny bohater powieści Joris-Karla Huysmansa A rebours (Na wspak, 1884): ekscentryk i esteta, wzorcowy dekadent. Powieść zyskała szerszy rozgłos, kiedy w 1895 podczas procesu przeciwko Oscarowi Wilde'owi, oskarżyciel odwołał się do niej jako przykładu literatury „sodomicznej”. [przypis edytorski]
hrabia de Tressan, [Louis-Élisabeth de la Vergne, comte de Tressan] (1705–1783) — wielki marszałek miniaturowego dworu króla Stanisława Leszczyńskiego w Luneville, sam po trochu pisarz, organizator akademii w Nancy. [przypis tłumacza]
Hrabia Essex — dramat niem. pisarza Heinricha Laubego (1806–1884). [przypis edytorski]
Hrabia Feliks de Vandenesse ma większe wpływy niż brat jego, ambasador (…) — por. Balzac, Kobieta Trzydziestoletnia. [przypis tłumacza]
hrabia Fiufiu — jedna z postaci komedioopery L. Dmuszewskiego z muzyką J. Elsnera Siedm razy jeden, wyd. w 1805 i 1807: po pobycie w Paryżu hrabia Fiufiu wychwala modne życie, ustawicznie wplatając francuskie słowa i zwroty w swoje wypowiedzi. [przypis edytorski]
Hrabia Jabłonowski — rodzina Jabłonowskich, o której tu mowa, nosiła tytuł nie hrabiowski, ale książęcy, który otrzymała w XVIII w. od cesarza Karola VII. [przypis redakcyjny]
Hrabia Luny, właśc. Fadrique de Aragón (ok. 1401–1438) — hrabia miasta Luna w Hiszpanii, pretendent do korony Aragonii. [przypis edytorski]
Hrabia Luxemburg a. Der Graf von Luxemburg — operetka Ferenca Lehára (1870–1948) w trzech aktach z 1909 roku. [przypis edytorski]
hrabia Massiniamo Stampa chce, aby Pietro patrzał na niego, jako na swego syna i sługę — Lettere scritte al sign. Aretino 1, 27. [przypis tłumacza]
hrabianka Dembińska — starsza to córka Urszuli z Morsztynów Dembińskiej, starościny wolbromsklej, która w 1792 toną Tadeusza Czackiego została. Jan Świdziński ożenił się parę lat później z hrabianką Jabłonowską. [przypis autorski]
Hrabia Olavidèz jeszcze nie był sprowadził osadników do gór Sierra Morena (…) — w wydaniu Rękopisu znalezionego w Saragossie Jana Potockiego z 1814 r. tekst główny poprzedzony jest, przypuszczalnie (jak twierdzą fr. badacze Rosset i Triaire) wyszłą spod pióra autora, przedmową następującej treści:
„Jako oficer wojsk francuskich uczestniczyłem w oblężeniu Saragossy. W kilka dni po zdobyciu miasta, zapuściwszy się w dość odległą dzielnicę, zwróciłem uwagę na niewielki, ładnie zbudowany domek, którego, jak mi się zdawało, Francuzi nie zdążyli jeszcze splądrować.
Zdjęty ciekawością, zbliżyłem się i zastukałem w drzwi. Okazało się, że nie są zamknięte, pchnąłem je więc lekko i wszedłem do środka. Wołałem, szukałem — nie znalazłem nikogo. Odniosłem wrażenie, że wnętrze ogołocone jest z cenniejszych przedmiotów; na stołach i w szafach pozostały jedynie błahe drobiazgi. Tylko na podłodze, w kącie, zauważyłem kilka zapisanych zeszytów. Przejrzałem ich zawartość. Był to rękopis hiszpański; jakkolwiek bardzo słabo znałem ten język, to przecież zdołałem pojąć, żem znalazł rzeczy zajmującą: rękopis zawierał historie o kabalistach, zbójcach i upiorach. Lektura niezwykłych opowieści zdała mi się nader stosowną dla oderwania umysłu od trudów wojennej wyprawy. Osądziwszy, że rękopis utracił na zawsze prawowitego właściciela, bez wahania wziąłem go ze sobą.
Po pewnym czasie zmuszeni byliśmy opuścić Saragossę. Nieszczęściem znalazłem się z dala od głównego korpusu armii i wraz z moim oddziałem wpadłem w ręce nieprzyjaciela. Mniemałem, że wybiła moja ostatnia godzina. Gdy dotarliśmy tam, dokąd nas prowadzono, Hiszpanie zaczęli odbierać nam nasze rzeczy. Prosiłem o pozwolenie zatrzymania jednego tylko przedmiotu, który zresztą nie mógł przedstawiać dla nich żadnej wartości, a mianowicie znalezionego przeze mnie rękopisu. Początkowo robili mi niejakie trudności, na koniec zwrócili się o radę do kapitana. Ten, rzuciwszy okiem na zeszyty, osobiście mi podziękował za ocalenie dzieła, do którego przywiązywał wielką wagę, rękopis bowiem zawierał historię jednego z jego przodków. Wyjaśniłem, w jaki sposób szedłem w posiadanie cennych zeszytów. Hiszpan wziął mnie do swej kwatery, dobrze się ze mną obchodził i zatrzymał na dłuższy pobyt. Uproszony przeze mnie, tłumaczył rękopis na francuski, ja zaś wiernie zapisywałem jego słowa”.
Wprowadzenie to sytuuje w czasie „odnalezienie” rękopisu podczas kampanii hiszpańskiej Napoleona, którego wojska pod dowództwem Jeana Lannesa oblegały Saragossę dwukrotnie między 15 czerwca 1808 r. a 21 lutego 1809 r. Tymczasem, jak podkreślają współcześni badacze francuscy pism Jana Potockiego, tytuł powieści w znanej obecnie formie: Rękopis znaleziony w Saragossie nosi już porzucona wersja tekstu z 1804 r.
[przypis edytorski]
hrabia Orso (…) zniósł kaźń nie z winy swojej, lecz z potwarzy — Kto był ten hrabia Orso, komentatorowie Dantego milczą o nim. Piotr Brosse: sekretarz i ulubieniec króla Francji Filipa Pięknego. Fałszywie oskarżony przez królową, że godził na jej cześć małżeńską, wyrokiem królewskim skazany był na szubienicę. [przypis redakcyjny]
hrabia Palocsay — chodzi o hrabiego Andrzeja Horvatha Palocsaya, który odnowił zamek w Niedzicy. [przypis edytorski]
Hrabia Tuluzy — nieprawy syn Ludwika XIV i pani de Montespan. [przypis tłumacza]
