Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński

Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4036 przypisów.

jest głęboką — dziś: jest głęboka. [przypis edytorski]

Jest i było Polaków takich, przyznam, wiele… — aluzja do K. Arciszewskiego, ariana, admirała w Holandii, słynnego bojownika, co w Polsce poniekąd zawiódł oczekiwania. [przypis redakcyjny]

jest ich osiem milionów — Plunkett, Craig, Życie Currana. [przypis autorski]

J. E. Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004, s. 157. [przypis autorski]

J. E. Stiglitz, The price of inequality, London 2012, s. 40. [przypis autorski]

Jest jedna herezja, którą rozmaicie wykłada się w szkole w świecie — Tezą Prowincjałek jest, iż herezja Pelagiusza jest podstawą herezji moralnej kazuistów. [przypis tłumacza]

jest jeno określeniem czasowym — wyrazy: „jeno określeniem czasowym” dodałem według wskazówki E. Adickesa. [przypis tłumacza]

Jest jeszcze w Europie kraj zdolny do otrzymania praw: jest nim wyspa Korsyka… — Korsykanie podnieśli w 1729 r. powstanie przeciwko Genui, której podlegali. Walka trwała jeszcze w chwili pojawienia się Umowy społecznej, a znaczna część wyspy rządziła się już sama. W 1764 r. zwrócili się Korsykanie do Russa o wypracowanie projektu ich praw. Russo po dłuższych wahaniach przyjął zaproszenie i rozpoczął pracę, której owocem jest niedokończony Projekt konstytucji dla Korsyki. Wcielenie Korsyki do Francji (1769) przeszkodziło temu, by Russo mógł sprawdzić doświadczalnie słuszność swych teorii prawno-politycznych. [przypis tłumacza]

jest już wpół do czwartej — We Wstępie cytujemy analogiczną odpowiedź prezydenta Lamoignon, kiedy doń przybył Molier z prośbą o uchylenie zakazu grania Tartufa. Czy Molier wprowadził ten rys pod wpływem swej rozmowy, czy też przeczuł go niejako już pierwej, nie wiemy. [przypis tłumacza]

jestli — czy jest (konstrukcja z partykułą -li). [przypis edytorski]

jestli — czy jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — czy jest; czyż jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest, czyż jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]

jestli — daw. konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]

jestli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli jest. [przypis edytorski]

jestli — (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli jest. [przypis edytorski]

jest-li — dziś popr. pisownia: jesli, tj. czy jest. [przypis edytorski]

jestli — konstrukcja z partykułą -li o funkcji pytajnej; znaczenie: czy jest. [przypis edytorski]

jestli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czyż jest. [przypis edytorski]

jestli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli jest. [przypis edytorski]

jestli — konstrukcja z partykułą pytajną -li; inaczej: czy jest. [przypis edytorski]

jestli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy jest; czyż jest. [przypis edytorski]

jestli to (daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy jest to. [przypis edytorski]

jestliżeś (…) czedł (daw.) — jeśli czytałeś. [przypis edytorski]

jest marnotrawstwem rozrzucać kilkakroć sto tysięcy, jedynie dla czczego imienia Kawalerów Maltańskich — część posłów żądała powrócenia Rzeczypospolitej dóbr zakonu; za wstawieniem się nuncjusza papieskiego poprzestano na nałożeniu na nie podatku w wysokości 20 od sta dochodu (czerwiec 1789 r.). [przypis redakcyjny]

jest mu zupełnie jasno — popr.: jest dla niego zupełnie jasne a. rozumie zupełnie jasno itp. [przypis edytorski]

jest nabożny (…) także poszukiwacz Boga w wątpliwościach zabłąkany — Żyd nie jest owym nieoświeconym jeszcze, niewidzącym jeszcze Tomaszem wyrzeźbionym przez Verocchia (na kościele Orsanmichele w Florencji), który niczego innego tak usilnie nie pragnie, jak uwierzyć, i tylko jeszcze uwierzyć nie może; przeciwnie, odczuwa swą niewiarę jako swą wyższość, jako dowcip sobie tylko znany. [przypis autorski]

Jest na korynckiej górze mała grota… — po gwałtownym wybuchu uczuć w Pieśni VIII i w Grobie Agamemnona, ostatnia zachowana część niedokończonego Poematu Podróży na Wschód uderza spokojem i sielankowością obrazów. Nawet stale towarzysząca poecie tęsknota za ziemią ojczystą odzywa się rzadko (w. 30 „lipy z wiejskimi kościoły” i w. 42 „I w takiej ziemi być i bez ojczyzny”). [przypis redakcyjny]

jest nam sroga męka — jest dla nas srogą męką. [przypis redakcyjny]

jest napisano (daw.) — dziś: jest napisane. [przypis edytorski]

jest napisano — dziś popr.: jest napisane. [przypis edytorski]

Jest napisano na odwiecznym głazie, że go i Perkun nawet nie zwycięży, aż on wprzód wszystkich na ziemi połamie, i imie swoje na świat cały wsławi. — napis na głazie przeznaczenia stanowi, że Perkun będzie mógł zwyciężyć syna Mildy dopiero wtedy, kiedy ten pokona wszystkich nieprzyjaciół na ziemi. [przypis edytorski]

jest nas sześć — westalek było jednocześnie zawsze sześć. Tytus Liwiusz 1, 20. [przypis autorski]

jest nim dobrze opatrzone — dziś popr.: jest w nie dobrze zaopatrzone. [przypis edytorski]

jest od nich rózno (daw.) — różni się od nich; rózno: różne. [przypis redakcyjny]

Jest ona cała ciałem Chrystusa w jego gwarze — Czyją gwarę (patois) miał Pascal w tym fragmencie na myśli, nie jest wyjaśnione. [przypis tłumacza]

Jest ona może czymś, co przepaja każdą samicę ludzką… — Kto zastanowi się, jak wszystkie prawie kobiety przy wielkiej swobodzie, jaką obecnie mają, poruszają się na ulicy, jak przez obcisłe noszenie swych sukien pozwalają uwidaczniać się wszystkim kształtom, jak wyzyskują do tego celu wszelką porę deszczową, temu nie wyda się to przesadą. [przypis autorski]

Jest ona systematem wszystkich zasad (…) — ustęp: „Jest ona (…) zasad czystego rozumu” to dodatek drugiego wydania. [przypis tłumacza]

jest ona tylko empiryczna i mechaniczna — „Ona” odnosi się do nauki o leczeniu. [przypis tłumacza]

jest on częścią Twego państwa, skoro słońce rozjaśnia go swymi zbawiennymi promieniami — Indianie nie znali naszej hemisfery i wierzyli, że słońce oświetla tylko ich ziemię. [przypis autorski]

jest on drugim czynnikiem (…), a tkwi — w oryginale: inhärirender Faktor. [przypis tłumacza]

jest ono [Słońce] odległe od nas o przeszło 600 średnic Ziemi — Według najnowszych obliczeń odległość ta wynosi około 12 000 średnic Ziemi. [przypis redakcyjny]

Jest on ostatnim kaznodzieją średniowiecznego chłopstwa szkockiego, które nie wie, gdzie szukać ocalenia. (…) unaocznieniem chłopsko-szkockiego pojmowania świata — J. Wojewódzki [L. Krzywicki], Sfinks wieku XIX, „Prawda” 1892, nr 2, s. 16–17. Artykuł został spowodowany ukazaniem się polskich przekładów dzieł Carlyle'a: Sartor Resartus (1882) oraz Bohaterowie (1892). [przypis autorski]

Jest on ożeniony z Puttkamerówną — Bismarck był żonaty z Joanną z domu Puttkamer, córką junkra pruskiego, Henryka von Puttkamer. [przypis redakcyjny]

jest on [zarzut] podmiotowym sądem Królewskiej Duńskiej Akademii — „Mówią oni: to nas ni ziębi, ni pali!/ I sądzą, że tak już się z tym uporali”. Goethe. (Dodane w II wydaniu). [przypis redakcyjny]

jest pamięć (…) czuciem wrażeń mózgu w połączeniu z myślą o wyznaczonym trwaniu czucia — Jeżeli natomiast trwanie jest niewyznaczone, to pamięć o danej rzeczy jest niedoskonała, co też każdemu, zdaje się, wiadomo z natury. Często bowiem, aby lepiej uwierzyć w to, co ktoś nam opowiada, dopytujemy się, kiedy i gdzie to się zdarzyło. Wprawdzie idee same posiadają czas swego trwania w umyśle, ale że przywykliśmy wyznaczać trwanie z pomocą jakiejś miary ruchu, co także przez wyobraźnię bywa dokonywane, więc nie dało się dotychczas spostrzec pamięci należącej do czystego umysłu. [przypis autorski]

jest pańskim kolegą — tj. kolegą po fachu; dr Watson nie zna osobiście dr. Mortimera. [przypis edytorski]

jest (…) pani bezpieczną — dziś: jest pani bezpieczna. [przypis edytorski]

Jest propozycja, by w celu zmniejszenia nadużyć veta liczyć głosy nie według posłów, ale według województw — propozycję tę wysuwa Mably. [przypis redakcyjny]

jest przytomny — tu: jest świadkiem. [przypis edytorski]

Jest ryba trefna, rzeczona Nautilus — fragm. z: Sebastian Fabian Klonowic, Flis to jest spuszczanie statków Wisłą, strofa 230 i dalsze. [przypis edytorski]

Jest rzeczą pożądaną, by znalazł się duchowny dobrze obznajmiony z historią i oddzielił prawdziwych świętych… — flamandzki jezuita Jean Bolland (1596–1665) podjął się zebrania wszystkich dostępnych materiałów o świętych katolickich, krytycznego sprawdzenia ich wiarygodności i oddzielenia legend od faktów z zastosowaniem metod naukowych, w tym tzw. krytyki historycznej (krytyka źródeł); jego pracę kontynuuje grupa zwana bollandystami, która do dziś wydała 67 tomów zapoczątkowanego przez Bollanda zbioru żywotów świętych pt. Acta Sanctorum. [przypis edytorski]

jest świadomą wariacją na temat (…) — „Mam nadzieję, że w końcowej części Muzy publiczność ujrzy temat Adolfa ujęty od strony realnej”, pisze Balzac w korespondencji z Ewą Hańską (Lettres à l'étrangère, II, 126). [przypis tłumacza]

jest satrapą prawa — tzn. rajcą parlamentu. [przypis tłumacza]

jest słuszna — dziś: jest słuszne. [przypis edytorski]

jest słuszna (forma bezosob.) — dziś popr.: jest słuszne. [przypis redakcyjny]

jest (…) smutną (daw.) — dziś: jest smutna. [przypis edytorski]

jest starej wiary — wyznaje judaizm. [przypis edytorski]

jest szczery, czy też pragnie oszukać świat aż do końca — ponieważ dalszy ciąg niniejszej korespondencji nie rozwiązuje tej wątpliwości, uważano za stosowne pominąć list p. de Valmont. [przypis autorski]

Jest sztuka, która wedle potrzeby przemienia — Wyraźna aluzja do kazuistyki jezuitów i jednej z jej zasad, iż można uczynić występek niewinnym, odwracając intencję (por. Prowincjałki Pascala, list VII, których lekturę gorąco zalecam dla dobrego zrozumienia Tartufa). [przypis tłumacza]

Jest tajemnica, li tobie wiadoma — ma tu na myśli Hermes przedwieczną przepowiednię, że syn, mający się zrodzić z Zeusa i Tetydy, będzie mocniejszy od ojca swego i strąci go z tronu. [przypis tłumacza]

Jest taki (…) sodomickiej. — chodzi o ludzi, którzy nie chcą sprawić przyjemności innym. [przypis tłumacza]

Jest tak również na gruncie współczesnego polskiego prawa autorskiego, które — przynajmniej teoretycznie — który nie chroni każdego stworzonego (wypracowanego) utworu, a jedynie takie, które spełniają pewne dodatkowe warunki — oryginalności i indywidualności. [przypis autorski]

Jest tam nieznane miejsce dla nas obu — Tu wskazuje górę czyśćcową. [przypis redakcyjny]

Jest to chyba prawo natury… — Gabriela Reuter, Pani Bürgelin i jej synowie. [przypis redakcyjny]

Jest to drugi list do Loty (Por. list z 26 lipca w części I). [przypis redakcyjny]

Jest to dyskretna aluzja, delikatna sugestia (…) w jakim znajdował się poeta w chwili tworzenia — I. Matuszewski, Słowacki i nowa sztuka (modernizm). Wyd. III przejrzane i dopełnione, t. I, Warszawa 1911, s. 98. Matuszewski zdawał sobie zresztą sprawę z „metafizycznego” podłoża i funkcji symbolicznego typu ekspresji poetyckiej (por. t. II, s. 77–78). [przypis autorski]

Jest to Helena trojańska… dla któréj upadła Troja — abyśmy nie byli posądzeni o zapożyczenie tego pomysłu, odsyłamy do historyi Symona Maga, z któréj Goëthe wziąć ją musiał do Fausta. [przypis autorski]

jest to jedna z zasad ich polityki — Platon w Ks. IV Praw powiada, iż urzędy czuwające nad muzyką i gimnastyką są najważniejsze w państwie. Zaś w swojej Republice ks. III: „Damon powie wam (pisze), jakie dźwięki zdolne są zrodzić nikczemność duszy, zuchwalstwo i przeciwne im cnoty”. [przypis autorski]

Jest to miasto — πόλις δ᾽ ἐστὶν (Niese), πρόσεστι (Dindorf). [przypis tłumacza]

Jest to moment ważny… — artykuł niniejszy wywołał liczne komentarze, polemiki i bardzo interesujące rewelacje; patrz Uzupełnienie. [przypis autorski]

jest to najbezmyślniejszy wyraz, jaki powstał w literaturze — J. Lorentowicz, Młoda Polska, t. I, Warszawa 1908, s. 8. [przypis autorski]

Jest to nieskończona kula, której środek jest wszędzie, powierzchnia nigdzie — Słynne to określenie znajduje się już w pismach średniowiecza, które przypisują je bądź Empedoklesowi, bądź Hermesowi Trismegistowi. [przypis tłumacza]

Jest to o tyle prawdziwe (…) osłabić może jedynie wychowanie — Zdania tego brak w berlińskim wyd. 1751 r., na którego karcie tytułowej figuruje Londyn jako miejsce wydania. Zachowanie pozorów wymagało oczywiście opuszczenia ustępu, który Anglikom mógł się wydawać obraźliwym. Że jednak autor sądził rzeczywiście w ten sposób o charakterze angielskim, widać chociażby z jego satyry, wydanej w Amsterdamie jeszcze w r. 1746 pt. Politique du Médecin (…) (por. Przedmowa). [przypis tłumacza]

Jest to piecząteczka mała z Homerem, którą ci w wanience posyłam. [przypis autorski]

Jest to pierwiastek wszechzłego, który ciągle przemienia się koniecznością samego stworzenia na dobre… — Zygmunt Krasiński, List do Konstantego Gaszyńskiego, Kissingen, 6 czerwca 1837. [przypis edytorski]

Jest to pierwszy list do Alberta. [przypis redakcyjny]

Jest to początek pieśni Berrathon Osjana. W tłumaczeniu Brodzińskiego ustęp ten brzmi: „Czemu mię wiatry budzicie? / Krótko posłuży mi życie. / Już mię niebo deszczem rosi, / Niedługo wiatry nad zdrojem / Polecicie z liściem mojem, / A wędrowiec gdy usiędzie, / Rzuci okiem po tej skale, / Lecz daremnie patrzeć wszędzie. / Kwiatka wcale już nie będzie. (Kazimierz Brodziński, Pisma, Warszawa 1821, t. 1, str. 93). [przypis redakcyjny]

Jest to przekład wiersza F. Schillera. [przypis edytorski]

jest to realizm dawny (…) malowanie stanów duszy jednostek wśród takiej lub innej masy społecznej na gruncie rzeczywistości — P. Chmielowski, Dramat polski doby najnowszej, s. 60. [przypis autorski]

jest to sprawa nader niepewna i bez końca — „sine fine”. Stern 17 uważa te słowa, nie wiadomo dlaczego, za tajemnicze i daje objaśnienie trafne, że doświadczenie nie otrzymuje nigdy zakończenia. Chodzi tu oczywiście o starodawny argument przeciwko empiryzmowi. Mylne są przekłady Kirchmanna 11: „ohne Ziel”, White'a 14: „not only is no definite object in view” i Boyle'a § 27: „that the thing is very uncertain and indefinite”. [przypis tłumacza]

jest to sprawa — „res”. Treść rzeczy słyszaną mają tu na myśli Stern 17, Gebhardt § 26 i White 13; tak być nie może wobec objaśnienia na danym przykładzie. Ewald 20, Auerbach 224 i Saisset 306 przekładają tak, jak gdyby chodziło o sposób poznania. Kirchmanem 11 rozumie tu niepewność przypadków tego rodzaju; jest to myśl niezawodnie dobra, ale mamy tu „res” w liczbie pojedynczej. Appuhn 234, Boyle § 26, Elwes 10 piszą: „wiedza tego rodzaju”; jest to pojmowanie słuszne, ale nie ma potrzeby interpretowania w jednym kierunku wyrażenia ogólnego, obejmującego wiele momentów. Całe wyrażenie powtarza się [niżej, we fragmencie: „Już nie mówiąc, że jest to sprawa nader niepewna i bez końca (…)”], skąd widać jego zamierzoną ogólność w sensie: „sprawa”. [przypis tłumacza]

jest to termin mistyczny, określający duszę wyzwoloną (…) pojęła istotę absolutnego bytu i sama stała się absolutem — K. Czachowski, Syn ziemi kujawskiej i poeta pozaziemskiej tęsknoty, Stanisław Przybyszewski. Księga pamiątkowa, Poznań 1932, s. 25. [przypis autorski]

jest to to, co St. Mendelson nazywa słusznie makiawelizmem Sorela — o makiawelizmie Sorela Brzozowski napomyka również w Ideach (Bergson i Sorel): „Sorel nie makiawelizuje, choć ma on do tego skłonność i jest to jeden z braków tego pięknego umysłu, wytworzonych w nim przez zapoznanie się i walkę z retorami, gdy rozstrząsa on z głęboką bezstronnością teorie i hasła, najdalej od siebie stojące itd”. [red. WL]. [przypis redakcyjny]

Jest to złe — „Nie umiem grać na lutni”. [przypis tłumacza]

Jest tu aluzja do wierszy wykutych w grocie:

Strać tutaj pamięć nieszczęść, a przyjm szczęścia wieszcze,
A jeśliś jest szczęśliwym, bądź szczęśliwszym jeszcze.

Wiersze te miał ułożyć sam Szczęsny Potocki, który według poety „szczęśliwych chce i może czynić”.

[przypis redakcyjny]

jest tu — W Piśmie św. [przypis tłumacza]

jest tylko sumą poszczególnych woli; lecz jeżeli się odtrąci od tych samych woli te plus i minus, które się wzajemnie znoszą — markiz d'Argenson powiada: „Każdy interes ma odmienne podstawy. Pogodzenie dwóch poszczególnych interesów następuje na skutek przeciwstawienia się interesom trzeciego”. Mógł był dodać, że pogodzenie wszystkich interesów tworzy się przez przeciwstawienie do każdego z jednostkowych interesów. Gdyby nie było różnych interesów, zaledwie czułoby się interes powszechny, który nigdy by nie natrafiał na przeszkodę; wszystko szłoby samo przez się, i polityka przestałaby być sztuką. [przypis autorski]

jest tym straszliwa — dziś: jest przez to straszliwa. [przypis edytorski]

jest u nas zaledwie… — Palestrio dopiero niedawno, porwany przez piratów (zob. wyżej w. 119), dostał się w domu żołnierza, ale już umiał (głównie dzięki Filokomazjum) wyrobić sobie wpływowe stanowisko. [przypis tłumacza]

Jest więc w nas czynna władza syntezy owych rozmaitych szczegółów, zwana przez nas wyobraźnią; jej działania dokonywane bezpośrednio na spostrzeżeniach, nazywam ujęciem — że wyobraźnia jest koniecznym składnikiem samego spostrzegania, nie wspomniał jeszcze o tym żaden psycholog. Pochodzi to stąd, że władzę tę już to ograniczano jedynie do odtwarzania, już to, że sądzono, jakoby zmysły nie tylko nam dostarczały wrażeń, ale nawet składały je z sobą, i wytwarzały obrazy przedmiotów, do czego przecie niewątpliwie prócz uzdolnienia do przyjmowania wrażeń, potrzeba czegoś więcej jeszcze, mianowicie czynności zsyntezowania tychże. [przypis autorski]

Jest wieść, że na brzegach Świtezi pokazują się Ondiny, czyli Nimfy wodne, które gmin nazywa Świteziankami [przyp. poety]. [przypis autorski]

Jest Wład., jest Orpisz., jest Kajs. — Władysław Zamoyski, Ludwik Orpiszewski, ks. Hieronim Kajsiewicz. [przypis redakcyjny]

Jest w Lucernie sławny pomnik, wystawiony pamięci Szwajcarów, którzy zginęli 10-go augusta — tj. gwardii szwajcarskiej (z 6 oficerów i 760 żołnierzy), która 10 września 1792 padła w Paryżu podczas obrony Tuilerii przed tłumem rewolucjonistów. [przypis redakcyjny]