Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3260 przypisów.
Horatius — Horacy — Quintus Horatius Flaccus (65–8 p.n.e.), wybitny rzym. poeta liryczny, autor liryk, satyr i listów, a także teoretyk literatury. [przypis edytorski]
(…) — Horatius, Odae, III, 6, 5. [przypis tłumacza]
Horch — niemiecka marka samochodów, produkowanych w latach 1901–1945. [przypis edytorski]
horda Nogajca — oddział konnych wojowników tatarskich; od: Orda Nogajska, powst. na Stepie Pontyjskim, w wyniku uniezależnienia od Złotej Ordy ok. 1390 r. konfederacja tureckich plemion koczowniczych, nazwana od imienia wybitnego wodza tatarskiego, Nogaja (zm. 1299), utworzona przez emira Edygeja (1352–1419) i panująca nad terytorium między Wołgą, Irtyszem, Morzem Kaspijskim i Morzem Aralskim. [przypis edytorski]
horda — tu: wojsko ludów koczowniczych tureckich i mongolskich. [przypis edytorski]
Hordliczka, Eugen (1857–1912) — austriacki oficer sztabu generalnego, szef biura ewidencyjnego w latach 1903-1909. [przypis edytorski]
hordyńcy — ordyńcy; członkowie ordy, tj. tatarskich sił zbrojnych, armii (także: obozu). [przypis edytorski]
hordy Nogaju — Orda Nogajska, która w latach 90. XIV wieku uniezależniła się od Złotej Ordy i składała się początkowo z potomków i zwolenników Nogaja (zm. 1299), wodza Mongołów, emira Złotej Ordy, prawnuka Czyngis Chana; Nogaj dokonał m.in. najazdów na ziemie polskie w 1259 (splądrowanie Krakowa) i 1287 roku. Orda Nogajska została utworzona na Kaukazie, w XV i XVI w. chanat nogajski obejmował terytoria pomiędzy Wołgą, Irtyszem, Morzem Kaspijskim i Morzem Aralskim; w XVIII w. lud Nogajów został przesiedlony na nadazowskie równiny pomiędzy Donem a Kubaniem, a potem na stepy nadkaspijskie i besarabskie. [przypis edytorski]
hordy Nogaju — Tatarzy. [przypis edytorski]
Horeb (bibl.) — góra, na której Bóg przekazał Mojżeszowi 10 przykazań. [przypis edytorski]
Horeb — biblijna góra, na której Bóg ukazał się Mojżeszowi pod postacią płonącego krzewu i powołał go na wyzwoliciela Izraelitów z niewoli egipskiej. [przypis edytorski]
Horeb — jedna z gór na półwyspie Synaj, na której według Biblii Bóg objawił się Mojżeszowi. [przypis edytorski]
horendum (łac. horrendum) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]
hore tobi (ukr.) — biada tobie. [przypis redakcyjny]
Horgebruda — bogini krwi, towarzysząca wojownikom w bitwie. [przypis edytorski]
Horka — planeta Saturn. [przypis autorski]
Horkos (mit. gr.) — bóg mściciel krzywoprzysięstwa. [przypis edytorski]
„Horlizm”: dlatego, bo życie jest tylko wtedy prawdziwe, gdy jest przedstawione jako wariackie — K. Irzykowski, Dzienniki (rękopis, wiosna 1897). Wobec tego Irzykowski zamierzał „Życiu” Przybyszewskiego przeciwstawić czasopismo literackie o następującej praktyce redakcyjnej i „programie” ideowym: „W czasie, kiedy w Krakowie powstało »Życie«, ja i kilku moich przyjaciół zamierzaliśmy we Lwowie założyć czasopismo literackie, oparte na całkiem innych, zupełnie oryginalnych podstawach. Miało się ono nazywać »Meteor«, a wychodzić tylko jeden rok, ale przez ten czas zupełnie usprawiedliwić swoją nazwę; miało zamieszczać oprócz utworów i artykułów literackich także rozmyślania z warsztatu poetyckiego, wzajemne krytyki i plany dzieł, sny, bezimienne spowiedzi i listy rzeczywiste (w pierwszym numerze np. miał dać swą spowiedź pewien niedoszły samobójca, który niedawno na dobre już odebrał sobie życie), w ogóle »Meteor« miał stać w ścisłym związku z tajemnicami praktycznego życia. Współpracownicy mieli pisać bezimiennie i nie brać żadnych honorariów; treść i wartość pisma miały rosnąć z każdym numerem, a w ostatnim spodziewaliśmy się znaleźć na jakichś zawrotnych, niespodziewanych wyżynach, wymagających kto wie, czy nie np. »samobójstwa całej redakcji«. Zamiast »Meteora« dostała Polska »Życie«”. (Czyn i słowo, s. 126–127). [przypis autorski]
Hormizdas (zm. 523) — papież (od 514), święty Kościoła katolickiego; z inicjatywy cesarza Anastazjusza, przymuszonego buntem o podłożu religijnym w prowincjach Tracji, Scytii Mniejszej i Myzji i marszem armii buntowników na stolicę, usiłował doprowadzić do jedności między Kościołami Rzymu i Konstantynopola zerwanej podczas tzw. schizmy akacjańskiej (484–519). [przypis edytorski]
horny a. horny (gw.) — piękny, silny, hardy. [przypis edytorski]
Horodło — wieś w Polsce położona w województwie lubelskim na lewym brzegu Bugu. 2 października 1413 r. w Horodle pomiędzy Polską a Litwą została zawarta unia horodelska potwierdzająca wspólną politykę obu państw. [przypis edytorski]
horodniczy — stróż grodu, urząd ziemski na Litwie (14. w co do statusu takich godności), dotyczący takich miast jak np. Wilno, Witebsk, Smoleńsk. [przypis redakcyjny]
horodniczy — w państwie rosyjskim od 1775 do 1862: naczelnik władzy administracyjnej i policyjnej miasta powiatowego. [przypis edytorski]
horodniczy (z rus.) — strażnik wyższy, zawiadujący grodami tj. zamkami warownemi. [przypis redakcyjny]
horodyszcze (daw.) — miejsce, gdzie znajdował gród (rus. horod). [przypis edytorski]
Horodyszcze — miasteczko na trakcie z Mikołajewszczyzny do Nowogródka. [przypis redakcyjny]
Horodyszcze — miasto w środkowej części Ukrainy, ok. 20 km na płd. wschód od Korsunia. [przypis redakcyjny]
horodyszcze — miejsce, na którym stał dawniej gród. [przypis edytorski]
horodyszcze — miejsce, w którym stał gród. [przypis edytorski]
horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne; horodyszczów — dziś popr. forma D. lm: horodyszcz. [przypis edytorski]
horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne. [przypis edytorski]
horodyszcze (z ukr.) — gród, warowna osada. [przypis edytorski]
horologium, lm: horologia (łac.) — zegar. [przypis edytorski]
horor (z łac. horror) — dreszcz, trwoga. [przypis edytorski]
horor (z łac. horror: dreszcz, trwoga) — tu: okropność. [przypis edytorski]
horoskopami i słońcami w dwunastym domu — w astrologii występuje 12 tzw. domów, czyli sektorów, na które podzielona jest sfera niebieska, wiązanych z różnymi dziedzinami zainteresowań i działalności. [przypis edytorski]
horoszo (ros.) — dobrze. [przypis edytorski]
horować (gwar.) — harować, ciężko pracować. [przypis redakcyjny]
horować (gw.) — pracować ciężko bez powodzenia, zmagać się z losem; harować. [przypis edytorski]
horować kim (starop.) — górować nad kim; przewodzić komu; nadzorować kogo, napędzać kogo do pracy, orać kim. [przypis edytorski]
Horpyna — bohaterka powieści Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza: wiedźma mieszkająca w Czarcim Jarze. [przypis edytorski]
horrendum — coś przerażającego; okropność. [przypis edytorski]
horrendum (łac.; lm: horrenda) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]
horrendum (łac.; lm: horrenda) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]
horrendum pudendum (łac.) — przerażający wstyd (srom, hańba). [przypis edytorski]
Horribile dictu et auditu (łac.) — okropnie mówić i słuchać. [przypis edytorski]
horribile dictu (łac.) — strach powiedzieć. [przypis edytorski]
horribile dictu (łac.) — strach się przyznać. [przypis redakcyjny]
horriblement fatiguée (fr.) — potwornie zmęczona. [przypis edytorski]
Horrida tempestas montem turbavit acutum (łac.) — Straszliwa burza wydęła stromą górę. [przypis tłumacza]
horrified (ang.) — przerażony. [przypis edytorski]
Horror (łac.) — zgroza. [przypis redakcyjny]
horror religiosus (łac.) — groza religijna, strach religijny, dreszcz religijny. [przypis edytorski]
horror vacui (łac.) — lęk przed próżnią (pustką). [przypis edytorski]
horror vacui (łac.) — lęk przed pustką. [przypis edytorski]
horror vacui (łac.) — strach (lęk) przed pustką. [przypis edytorski]
hors de lui (fr.) — poza nim, na zewnątrz niego; poirytowany albo wściekły. [przypis edytorski]
hors-d'oeuvres variés, caviar de Cladave, crème de volaille, dindonneau rôti, charlotte russe (fr.) — wybór przystawek, kawior, pasta z drobiu, pieczona indyczka, szarlotka rosyjska. [przypis edytorski]
Horsens — miasto nadmorskie w zach. Jutlandii, na płn. od Kolding. [przypis redakcyjny]
Hor-set — Planeta Jowisz. [przypis autorski]
Horsztyński — dramat Juliusza Słowackiego z 1835 r. [przypis edytorski]
Horts — Schatz. [przypis edytorski]
horuje (z ukr.) — haruje; ciężko pracuje. [przypis edytorski]
Horus Apollon — Horapolon, gramatyk, który żył w Aleksandrii za czasu Teodozjusza Wielkiego. [przypis tłumacza]
Horus — bóg nieba, czczony pod postacią sokoła, jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Egiptu. Syn Ozyrysa i Izydy, który po śmierci ojca jako następca tronu walczył z Setem o władzę nad światem żywych. Jako bóstwo królewskie był opiekunem faraonów i państwa egipskiego. Według innych wierzeń, syn boga słońca Re, czczony wspólnie z nim jako bóstwo solarne. [przypis edytorski]
Horus — egipski bóg nieba, czczony pod postacią sokoła, jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Egiptu. Syn Ozyrysa i Izydy, który po śmierci ojca jako następca tronu walczył z Setem o władzę nad światem żywych. Jako bóstwo królewskie był opiekunem faraonów i państwa egipskiego. Według innych wierzeń, syn boga słońca Re, czczony wspólnie z nim jako bóstwo solarne. [przypis edytorski]
Horusowi, bogu światła, i Sebekowi, który jest duchem ciemności — głównymi bogami Kom Ombo byli: Horus, czczony jako Horus Starszy (gr. Haroeris), bóg światła i mąż Hathor, oraz Sobek, bóg krokodyl, władający wodą. [przypis edytorski]
Horwaty — w oryg.: Regge Carinthia. [przypis redakcyjny]
Horwicz, Adolf (1831–1894) — niemiecki filozof, autor pracy Psychologische Analysen auf physiologischer Grundlage (Analizy psychologiczne na podstawie fizjologicznej, 1872–1878). [przypis edytorski]
Hory — boginie strzegące wrót nieba i Olimpu, córki Temidy (bogini sprawiedliwości) i Zeusa. Przedstawia je już sztuka archaiczna. Późniejsze czasy przedstawiają stale trzy Hory w tańcu, trzymające się za ręce, w postaci pełnej powabu. Najpiękniejsze z zachowanych przedstawień odnosi się do oryginału, który jest dziełem IV w. przed Chr. [przypis tłumacza]
hory — góry. [przypis edytorski]
horyłka (z ukr.) — wódka. [przypis redakcyjny]
Hory (mit. gr.) — boginie pór roku. [przypis edytorski]
Hory (mit gr., mit. rzym.) — boginie pór roku. [przypis edytorski]
Hory (mit. gr., mit. rzym.) — trzy boginie, będące uosobieniem pór roku, strzegące zgodności między porządkiem świata ludzi i rytmem natury; nadano im imiona znaczące: Eunomia: praworządność, Dike: sprawiedliwość i Ejrene: pokój. [przypis edytorski]
Hory (mit. gr.) — personifikacja pór roku. [przypis edytorski]
Hory — tu: uosobienie godzin; w mit. gr. boginie czuwające nad ładem i rytmem natury, personifikacje pór roku. [przypis edytorski]
horyzonta — dziś popr. lm.: horyzonty. [przypis edytorski]
horyzontalnie — poziomo. [przypis redakcyjny]
Hosanna! (hebr.) — dosł. zbawże; potem okrzyk na cześć Boga i Chrystusa. [przypis edytorski]
hosanna (z hebr.) — chwała na wysokości. [przypis edytorski]
hosanna (z hebr.) — słowo oznaczające radość i uwielbienie dla Boga, występujące w Biblii, zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie oraz modlitwach i tekstach religijnych judaizmu i chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
Hos (…) dedit (łac.) — „Przyroda właśnie takie nadała wskazania” (Vergilius, Georgica, II, 20; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
hosen berejszit — osoba wywoływana na bimę [red. WL: podium w środku bożnicy] do odczytania pierwszego rozdziału Biblii, który zaczyna się od słowa: Berejszit… („Na początku…”). [przypis tłumacza]
hosen Tora — osoba wywoływana na bimę [red. WL: podium w środku bożnicy] do odczytania ostatniego rozdziału Biblii. [przypis tłumacza]
Hos natura modos primum dedit (łac.) — Virgilus Georg. II, 20; cyt. u Montaigne, Próby I, 30, „Tę miarę najpierw dała natura”. [przypis tłumacza]
hospicjum — tu: gospoda. [przypis edytorski]
Hospital militaire (fr.) — szpital wojskowy. [przypis edytorski]
hospitantka (daw.) — kobieta uczęszczająca na wykłady i in. zajęcia jako wolny słuchacz, gość. [przypis edytorski]
hospitant — osoba przeprowadzająca hospitację. [przypis edytorski]
hospodar — książę mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]
hospodarstwo — księstwo (zazwyczaj mołdawskie lub wołoskie). [przypis edytorski]
hospodar — tytuł władców wołoskich i mołdawskich. [przypis edytorski]
hospodar — tytuł władcy Wołoszczyzny, państwa położonego na terenie dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]
hospodar — tytuł władcy Wołoszczyzny, państwa położonego na terenie dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
hospodar — władca mołdawski a. wołoski. [przypis edytorski]
hospodar — władca mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]
hospodar wołoski — władca Wołoszczyzny, państwa na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
hospodarzanka — gospodyni. [przypis edytorski]
Hospodi pomiłuj (ros.) — Boże zmiłuj się. [przypis edytorski]
