Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2738 przypisów.

Für Führer, Volk und Vaterland (niem.) — za Führera, naród i ojczyznę. Slogan był używany w czasie III Rzeszy w okresie rządów Adolfa Hitlera. Miał podkreślać jedność narodu wokół wodza (Führera), lojalność i oddanie narodowi niemieckiemu oraz ojczyźnie. [przypis edytorski]

für Polen (niem.) — dla Polski. [przypis edytorski]

für Reclam — Bibliotheke (z niem.) — Reclam: wydawnictwo niemieckie; Reclam-Bibliothek, właśc. „Reclams Universal-Bibliothek”: popularna wówczas wysokonakładowa seria wydawnicza obejmująca wybitne dzieła literatury światowej, w formacie broszurowym i niskiej cenie. [przypis edytorski]

Fürstenstein (niem.) — zamek Książ, obecnie wraz z przyległymi budowlami stanowiący oficjalnie część miasta Wałbrzycha. [przypis edytorski]

Fuehrer (niem.) — dosł.: wódz, przywódca; tytuł używany przez Adolfa Hitlera po przejęciu władzy w Niemczech. [przypis edytorski]

fueros (hiszp.; lm) — przywileje prawne. [przypis edytorski]

Fuertaventurę i Lanzarote — wyspami mauretańskimi — w rzeczywistości Pliniusz za ustaleniami Juby jako Wyspy Szczęśliwe wymienia nie trzy, ale pięć wysp, nazywając je kolejno: Ombrion, Junonia (wraz Junonią mniejszą), Capraria, Nivaria i Canaria, i o każdej podaje krótką informację; zaś zacytowany fragment o „wyspach mauretańskich”, zwanych też Wyspami Purpurowymi, występuje wcześniej, przy czym w następującym bezpośrednio po nim zdaniu Pliniusz stwierdza: „Niektórzy mniemają, że za tymi [wyspami] są Wyspy Szczęśliwe i kilka innych”. [przypis edytorski]

fufajka a. kufajka (z ros. фуфайка, куфайка) — gruba, watowana, obustronnie pikowana kurtka; zwykle jako ciepła kurtka robocza szyta z drelichu. [przypis edytorski]

fugam fecit (łac.) — uciekł. [przypis edytorski]

Fugas chrustas — makaronizm, tu: uciekać w krzaki. [przypis edytorski]

fugas chrustas — przekręcone z łac. i pol.; żart.: ucieczka w krzaki. [przypis edytorski]

fugas chrustas — ucieczka w krzaki; żart. naśladowanie łaciny. [przypis edytorski]

fugas chrustas (żart.) — ucieka w krzaki (żartobliwe wyrażenie niby-łacińskie, od łac. fuga: ucieczka, oraz przeróbki na wzór łaciński polskiego słowa chrust). [przypis edytorski]

fuga — utwór polifoniczny, w którym różne głosy (a. instrumenty) kolejno przejmują temat muzyczny. [przypis edytorski]

fuga (wł., łac.) — ucieczka. [przypis edytorski]

fuga (z wł. a. z łac.: ucieczka) — utwór polifoniczny, w którym różne głosy (a. instrumenty) kolejno przejmują temat muz. [przypis edytorski]

fugere notitians (łac.) — uciec uwadze. [przypis edytorski]

Fuggerowie — niemiecki ród bankierski i największy dom bankiersko-handlowy w XVI w.: kontrolowali znaczną część gospodarki europejskiej i zgromadzili ogromne bogactwa. [przypis edytorski]

fugi (łac.) — uciekłem. [przypis edytorski]

fugowy (muz.) — naśladujący kompozycję fugi, w której ten sam temat jest grany jednocześnie w pewnym przesunięciu czasowym. [przypis edytorski]

fuimus (łac.) — byliśmy. [przypis edytorski]

fuimus Troes, fuit Troia (łac.) — byliśmy Trojanami, była Troja; w sensie: to wszystko już minęło. [przypis edytorski]

fui, non sum (łac.) — byłem, nie jestem. [przypis edytorski]

Fuir! Là-bas fuir! je sens que des oiseaux sont ivres D'être parmi l'écume inconnue et les cieux! (fr.) — Uciec! Tam uciec! Czuję, że ptaki są pijane. Być między nieznaną pianą a niebiosami! [przypis edytorski]

fuit alter Demosthenes (łac.) — był drugim Demostenesem. [przypis edytorski]

fuit magnus practicus (łac.) — był wielkim (doświadczonym) praktykiem. [przypis edytorski]

Fuit Troia! (łac.) — była Troja; w sensie: to wszystko już bezpowrotnie minęło; odwołanie do przysłowiowego powiedzenia: nec locus ubi Troia fuit (nie ma śladu, gdzie była Troja). [przypis edytorski]

fujawica a. dujawica (gw.) — zadymka, zawierucha śnieżna. [przypis edytorski]

fuksja — roślina o zwisających kwiatach, najczęściej czerwonych lub fioletowych, pochodząca z Ameryki Śr. i Płd. [przypis edytorski]

fuksja — roślina o zwisających kwiatach, najczęściej czerwonych lub fioletowych, rosnąca w Ameryce Środkowej i Południowej. [przypis edytorski]

fukus (łac. fucus) — morszczyn. [przypis edytorski]

fular — chusta z miękkiego, delikatnego jedwabiu, wiązana wokół szyi; element daw. stroju męskiego. [przypis edytorski]

fular — chustka lub szal z jedwabnej tkaniny. [przypis edytorski]

fular — chustka zawiązywana pod szyją. [przypis edytorski]

fular — cienka tkanina jedwabna. [przypis edytorski]

fular — cienka tkanina. [przypis edytorski]

fular — jedwabna chusta noszona zamiast krawata. [przypis edytorski]

fular — jedwabna chusta zastępująca krawat. [przypis edytorski]

fular — męska chusta wiązana pod szyją, zrobiona z materiału o tej samej nazwie. [przypis edytorski]

fular — tkanina jedwabna bądź wykonana z niej chustka zastępująca krawat. [przypis edytorski]

fular — tkanina jedwabna; szal, chustka na szyję a. krawat. [przypis edytorski]

fulguryt (z łac. fulguritus: ugodzony piorunem) a. strzałka piorunowa — nieregularna rurka lub przypominający korzeń pręt ze szkliwa krzemionkowego powstały wskutek stopienia piasku kwarcowego po uderzeniu pioruna. [przypis edytorski]

Fuller, Loie (1862–1928) — tancerka amerykańska. [przypis edytorski]

full of snugness (ang.) — z lekka wykwintny. [przypis edytorski]

fulmar, Fulmarus glacialis (biol.) — duży ptak morski z rodziny burzykowatych zamieszkujący płn. Atlantyk i Pacyfik; pierwotnie klasyfikowany jako Procellaria glacialis. [przypis edytorski]

fulminować (daw.; z łac. fulminare: piorunować) — oburzać się, okazywać niezadowolenie; rzucać gromy. [przypis edytorski]

Fulton — popularne nazwisko anglosaskie. Na uwagę zasługuje fakt, że w 1882 w Lancaster w Pensylwanii powstał Fulton Bank (działający nadal w XXI w.). Nie ma jednak pewności, czy autor znał ten fakt i czy inspirował się nim, nadając nazwisko swojemu bohaterowi. [przypis edytorski]

Fulwia (zm. 40 p.n.e.) — bogata rzymska arystokratka, wyróżniająca się ambicjami i aktywnością polityczną; żona Marka Antoniusza; wszczęła w Italii bunt przeciwko Oktawianowi w celu utrzymania wpływów Antoniusza na Zachodzie (tzw. wojna peruzyńska). Po kapitulacji Peruzji uciekła do Grecji, gdzie zmarła. [przypis edytorski]

Fulwia (zm. 40 p.n.e.) — bogata rzymska arystokratka, wyróżniająca się ambicjami i aktywnością polityczną; żona obiecujących polityków, których wspierała finansowo: Publiusza Klodiusza (zginął w 52 p.n.e.), Gajusza Kuriusza (zginął w 49 p.n.e.), a następnie Marka Antoniusza. Dla umocnienia II triumwiratu zaoferowała swoją córkę, Klodię Pulchrę, jako żonę dla Oktawiana. Kiedy po wyjeździe Marka Antoniusza na Wschód Oktawian rozwiódł się z Klodią i rozpoczął we własnym imieniu przydzielanie weteranom ziemi, Fulwia wraz ze swoim szwagrem wszczęła przeciwko niemu bunt w celu utrzymania wpływów Antoniusza na Zachodzie (tzw. wojna peruzyńska). Po kapitulacji Peruzji uciekła do Grecji, gdzie zmarła. [przypis edytorski]

fumki — zdr. od fumy: kaprysy, fochy, nadętość, zarozumiałość. [przypis edytorski]

fumy — kaprysy, fochy, zarozumiałość. [przypis edytorski]

Funchal — główne miasto wyspy Madera, ważny port handlowy i rybacki. [przypis edytorski]

Funchal — portugalskie miasto na płd. wybrzeżu Madery. [przypis edytorski]

fundacion (hiszp.) — gospodarstwo. [przypis edytorski]

fundacja — tu: ufundowanie czegoś przydatnego społecznie. [przypis edytorski]

fundacja — tu: ufundowanie, założenie (klasztoru). [przypis edytorski]

funda — coś zafundowanego, kupionego jako prezent lub poczęstunek. [przypis edytorski]

funda (daw.) — fundowanie, opłacenie komuś czegoś, najczęściej słodyczy czy innych drobnych przyjemności. [przypis edytorski]

Funda, funda, funda! Tota risibunda (łac.) — wydawajcie z siebie same radosne [dźwięki]. [przypis edytorski]

Funda, funda, funda, tota risibunda (łac.) — wydawajcie z siebie same radosne [dźwięki]. [przypis edytorski]

funda — fundowanie. [przypis edytorski]

fundamenta (daw. forma) — dziś B.lm: fundamenty; podstawy. [przypis edytorski]

fundamenta — dziś popr.: fundamenty. [przypis edytorski]

funda (pot.) — to, co się komuś funduje, kupuje komuś w prezencie. [przypis edytorski]

funda (z łac.) — podziemna część wieży dla najcięższych przestępców, w tym morderców; por. fundament. [przypis edytorski]

fundować — tu: zakładać, budować. [przypis edytorski]

fundusz — tu: majątek, kapitał. [przypis edytorski]

fundy (daw.) — fundowanie, opłacenie komuś czegoś (tu zapewne słodyczy czy innych drobnych przyjemności). [przypis edytorski]

funeralia (z łac.) — teksty związane z uroczystością pogrzebową. [przypis edytorski]

….. Fungar vice cotis, acutum Reddere quoe; ferrum valet, exors ipsa secandi. (łac.) — Spełniam rolę osełki, która czyni żelazo ostrym, mimo że sama nie może ciąć (Horacy, Ars poetica). [przypis edytorski]

fungi trifolati (wł.) — grzyby smażone w oliwie z dodatkiem czosnku i pietruszki. [przypis edytorski]

fungować (daw.) — sprawować urząd. [przypis edytorski]

funkcja autoteliczna — skupienie się języka poetyckiego (czy szerzej: języka sztuki) na samym sobie. [przypis edytorski]

funkcjonariuszów — dziś popr. forma: funkcjonariuszy. [przypis edytorski]

funkcjonować w bieli — należeć do tzw. bielanek, tj. dziewczęcej służby liturgicznej działającej przy parafii; nazwa pochodzi od białych strojów, jakie noszą dziewczynki, uczestnicząc w nabożeństwach, mszach, procesjach i różnych uroczystościach kościelnych. [przypis edytorski]

funkcyj — dziś: funkcji. [przypis edytorski]

funt — anglosaska jednostka masy (0,454 kg). [przypis edytorski]

funt — anglosaska jednostka wagi równa ok. 0,5 kg. [przypis edytorski]

funt (ang. pound, pound-mass) — tu: jednostka masy, dziś ok. 0,45 kg, w XIX w. mniej, m.in. 0,37 kg. [przypis edytorski]