Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3883 przypisów.

Liczby na zewnętrznym marginesie oznaczają stronice wydania heidelberskiego „Opera Posthuma” — w wydaniu cyfrowym zrezygnowano z wprowadzenia tej numeracji. [przypis edytorski]

Liczby w uwagach pod tekstem, np. 29, 31, oznaczają stronicę i wiersz niniejszego wydania — w wydaniu cyfrowym odsyłacze tego typu przełożono na wskazanie początkowych słów tego miejsca w tekście, którego dotyczy odsyłacz. [przypis edytorski]

liczby zespolone (mat.) — liczby będące elementami rozszerzenia ciała liczb rzeczywistych o jednostkę urojoną i. [przypis edytorski]

liczko (daw.) — twarzyczka, zdrobn. od: lico. [przypis edytorski]

liczman (daw.) — rzecz bezwartościowa, moneta z metalu nieszlachetnego. [przypis edytorski]

liczman — drobny przedmiot wykorzystywany jako pomoc przy liczeniu; od średniowiecza liczmany produkowano w postaci metalowych żetonów. [przypis edytorski]

liczman — fant zastępujący w grze pieniądze; żeton. [przypis edytorski]

liczman — krążek miedziany lub mosiężny zastępujący monetę, służący do rozliczania się w grze; przenośnie: rzecz fałszywa podawana za prawdziwą. [przypis edytorski]

liczman — krążek miedziany lub mosiężny zastępujący monetę, służący do rozliczania się w grze; żeton. [przypis edytorski]

liczman — metalowy żeton zastępujący monetę, rzecz bezwartościowa. [przypis edytorski]

liczman — pracownik liczący towar, zwł. podczas załadunku a. wyładunku statku. [przypis edytorski]

liczman — żeton, drobny przedmiot (krążek gliniany a. kamyk) używany jako pomoc przy liczeniu; tu: pieniądz fałszywy, imitacja przedmiotu wartościowego. [przypis edytorski]

liczman — żeton, przen.: coś bezwartościowego. [przypis edytorski]

liczman — żeton zastępujący monetę, przen. coś bezwartościowego. [przypis edytorski]

liczman — żeton zastępujący wartość pieniężną. [przypis edytorski]

licz na nim — dziś popr.: licz na niego. [przypis edytorski]

liczne czyhały nań wrogi (daw.) — czyhali na niego liczni wrogowie. [przypis edytorski]

liczne jeńce pobrał — dziś popr. forma: wziął licznych jeńców. [przypis edytorski]

licznem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: licznym. [przypis edytorski]

licznemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: licznymi. [przypis edytorski]

liczne woły w ofierze bijecie — tradycyjnie w ofierze bogom rzecznym składano bydło. [przypis edytorski]

liczniejszem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: liczniejszym. [przypis edytorski]

liczyć — tu prawdop.: rozliczać się. [przypis edytorski]

Lida — miasto, daw. w płd. części Litwy, dziś na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim. [przypis edytorski]

Lida — miasto, dziś w zachodniej części Białorusi. [przypis edytorski]

li (daw.) — czy. [przypis edytorski]

li (daw.) — czy też; czy może. [przypis edytorski]

li (daw.) — tu: tylko. [przypis edytorski]

li (daw.) — tylko, jedyne. [przypis edytorski]

li (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

Lidia, Frygia i Lykaonia — krainy hist. w Azji Mniejszej, zajmujące środkowy pas półwyspu, z zachodu na wschód. [przypis edytorski]

Lidia, Frygia Wielka i Kapadocja — krainy hist. w Azji Mniejszej, zajmujące środkowy pas półwyspu, z zachodu na wschód. [przypis edytorski]

Lidia i Jonia — staroż. krainy na zach. wybrzeżu Azji Mniejszej. [przypis edytorski]

Lidia — kraina hist. w zach. Azji Mniejszej, na wsch. od Jonii, na płn. od Karii. [przypis edytorski]

Lidia — w starożytności kraina na terenach dzisiejszej zach. Turcji. [przypis edytorski]

Lidii — zamiast: Libii. Błąd ten przejął Szekspir z Northa. [przypis edytorski]

Lidka, właśc. Gola Mire (1911–1943) — członkini żydowskiego ruchu oporu i PPR, działaczka lewicowa; zginęła 19 kwietnia 1943 r. [przypis edytorski]

Lido — długa piaszczysta wyspa oddzielająca Wenecję od morza. [przypis edytorski]

Lido — długa piaszczysta wyspa oddzielająca Wenecję od morza. [przypis edytorski]

Lido — niewielka wyspa w pobliżu Wenecji. [przypis edytorski]

Lidyjczycy, Frygijczycy — mieszkańcy Lidii i Frygii, krain hist. w zach. Azji Mniejszej. [przypis edytorski]

Lidyjczyk — mieszkaniec Lidii, staroż. krainy w zach. części Azji Mniejszej (ob. Turcji). [przypis edytorski]

lidyjska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych siedmiostopniowych skal muzycznych używanych w staroż. Grecji; jej nazwa pochodzi od Lidii, krainy w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku C. [przypis edytorski]

lidyjska skala (muz.) — jedna z trzech bazowych siedmiostopniowych skal muzycznych używanych w staroż. Grecji; jej nazwa pochodzi od Lidii, krainy w Azji Mniejszej; zbudowana w kierunku opadającym, zaczynająca się od dźwięku C. [przypis edytorski]

Liebermann, Max (1847–1935) — niemiecki malarz i grafik pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]

Liebermann, Max (1848–1911) — niemiecki grafik i malarz-impresjonista. [przypis edytorski]

lieber (niem.) — kochany. [przypis edytorski]

Liebert, Eduard von (1850–1934) — generał Armii Cesarstwa Niemieckiego, gubernator Niemieckiej Afryki Wschodniej. [przypis edytorski]

Liebert, Jerzy (1904–1931) — polskie poeta, często sięgający po tematykę religijną i filozoficzną. [przypis edytorski]

Liebknecht, Karl (1871–1919) — niemiecki polityk i teoretyk socjalizmu; czołowy działacz Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD); współzałożyciel rewolucyjnego Związku Spartakusa i Komunistycznej Partii Niemiec; zamordowany przez członków niemieckiej nacjonalistycznej formacji paramilitarnej. [przypis edytorski]

Liebknecht, Karl (1871–1919) — wybitny działacz socjaldemokracji niemieckiej; współtwórca Związku Spartakusa, zginął zamordowany wraz z Różą Luksemburg przez prawicowe bojówki. [przypis edytorski]

Liebknecht, Wilhelm (1826–1900) — uczestnik Wiosny Ludów we Francji (w Paryżu) oraz w Badenii; nawiązał kontakty z F. Engelsem i K. Marksem, członek organizacji komunistycznej na emigracji w Londynie oraz Powszechnego Niemieckiego Związku Robotniczego (ADAV) Ferdinanda Lassalle'a; współzałożyciel wraz z Augustem Beblem niem. socjaldemokratycznej partii robotniczej (SPD), od 1891 r. redagował centralny organ SPD „Vorwarts”. [przypis edytorski]

Lieb' Vaterland, magst ruhig sein (niem.) — ukochana ojczyzna może być spokojna. [przypis edytorski]

liečyna — baidyklė, kaukė. [przypis edytorski]

Liechtenstein, von Ulrich (1198–1275) — średniowieczny rycerz, autor dwóch poematów: Służba damom i Księga dam, pięćdziesięciu ośmiu pieśni, pan zamków Liechtenstein, Murau i Frauenburg, położonych w pobliżu Judenburgu. [przypis edytorski]

liederlichen Menschern — Huren. [przypis edytorski]

Liegenschaft (niem.) — nieruchomość; posiadłość. [przypis edytorski]

Liegenschaft (niem.) — posiadłość; nieruchomość. [przypis edytorski]

liege tüchtig im Salz — sei in großer Gefahr. [przypis edytorski]

Lie, Jonas (1833–1908) — pisarz norweski, autor realistycznych powieści środowiskowych: morskich (Gaa Paa!, tj. Naprzód, 1882), dotyczących ówczesnej sytuacji kobiet (np. Córki komandora, 1886: krytyka niszczącego oddziaływania konwenansów; Małżeństwo, 1887: studium niszczenia szczęścia małżeńskiego przez codzienność życia); u schyłku życia tworzył dzieła zabarwione irrealizmem i mistycyzmem (począwszy od powieści Złe mocez 1890 r. i zbioru baśni Trollle z 1891). [przypis edytorski]

lieminingas — čia: plonas. [przypis edytorski]

liepinė — duobtas iš liepos medžio indas. [przypis edytorski]

lieta — no, ma sicura (wł.) — zadowolona/radosna, nie ale pewna; tytuł V rozdziału: G. Leopardi, Dialogo di Federico Ruysch e delle sue mummie (1824). [przypis edytorski]

lietauros, częściej litaury (z gr. polytauréa) — bębny, kotły. [przypis edytorski]

Lietuvos tilto atsiminimai — Iš 8, 9 Nr. „Varpo” 1896 m. [przypis edytorski]

Lietuwninkaj mes esam gime (litew.) — dziś popr.: Lietuvninkai mes esam gimę (Urodziliśmy się Litwinami), pieśń do tekstu patriotycznego wiersza Georga Sauerweina (1831–1904) z 1879; z napisaną w 1908 muzyką Stasysa Šimkusa wiersz ten zyskał wielką popularność i stał się nieoficjalnym hymnem Małej Litwy, regionu Litwy leżącego na terenie daw. Prus. [przypis edytorski]

Lietz, Hermann (1868–1919) — niemiecki pedagog, założyciel Landerziehungsheime für Jungen. [przypis edytorski]

lieue (fr.) — dawna francuska jednostka długości, około 4 km. [przypis edytorski]

lieux de plaisirs (fr.) — domy publiczne. [przypis edytorski]

lifnik a. lifarz (starop.) — lichwiarz. [przypis edytorski]

lifnik (daw.) — lichwiarz, osoba pożyczająca pieniądze na zawyżony procent. [przypis edytorski]

lift (ang.) — winda; wymawiane tak samo jak zapisywane. [przypis edytorski]

lift-boy (ang.) — windziarz; chłopiec obsługujący windę dla gości hotelowych. [przypis edytorski]

lift (z ang.) — winda; siadając do liftu dziś: wsiadając do (…). [przypis edytorski]

ligać (gw., daw.) — wierzgać, kopać. [przypis edytorski]

ligać (gw.) — wierzgać, kopać. [przypis edytorski]

ligać — leżeć. [przypis edytorski]

ligaj (gw.) — forma 2.os.lp trybu rozkazującego: leż. [przypis edytorski]

ligaj (gw.) — kładź się. [przypis edytorski]

Liga Morska i Kolonialna — polska organizacja społeczna, do 1930 nosząca nazwę Liga Morska i Rzeczna, stawiająca sobie za cel propagowanie zagadnień morskich wśród społeczeństwa, a także pozyskanie dla Polski kolonii zamorskich; wydawała miesięcznik „Morze” i kwartalnik „Sprawy Morskie i Kolonialne”. [przypis edytorski]

Liga Narodów — międzynarodowa organizacja istniejąca w latach 1919–1946, powołana na mocy traktatu wersalskiego w celu zapewnienia pokoju, rozwiązana po powstaniu ONZ. [przypis edytorski]

Liga Narodów — międzynarodowa organizacja istniejąca w latach 1919–1946, powołana na mocy traktatu wersalskiego w celu zapewnienia pokoju, rozwiązana po powstaniu ONZ; jej siedzibą była Genewa. [przypis edytorski]

Liga Narodów — międzynarodowa organizacja powołana po I wojnie światowej w celu utrzymania pokoju na świecie. Została formalnie rozwiązana w 1946 r., a jej miejsce zajęła Organizacja Narodów Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Liga Narodów — międzynarodowa organizacja powołana po I wojnie światowej w celu współpracy międzynarodowej i utrzymania pokoju na świecie; rozwiązana po powstaniu ONZ. [przypis edytorski]

Liga Narodów — organizacja międzynarodowa powołana w ramach traktatu wersalskiego po zakończeniu I wojny światowej, dążąca do współpracy międzynarodowej i zachowania pokoju; przestała funkcjonować w okresie II wojny światowej. [przypis edytorski]

Liga Narodów — organizacja państw, powstała w Genewie w 1919 r. w celu rozwijania współpracy międzynarodowej i zapobiegania wojnom. Działała do lat II wojny światowej, oficjalnie została rozwiązana w 1946 r., po utworzeniu Organizacji Narodów Zjednoczonych. [przypis edytorski]

Liga Narodów — pierwsza ogólnoświatowa organizacja międzyrządową, zrzeszająca przedstawicieli kilkudziesięciu państw z sześciu kontynentów. Jej misją było utrzymanie pokoju na świecie poprzez spotkania i negocjacje. Została założona 10 stycznia 1920 r. w ramach konferencji pokojowej w Paryżu, kończącej I wojnę światową. Formalnie zakończyła działalność 20 kwietnia 1946 r. w związku z powstaniem Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), ale faktycznie przestała działać już w trakcie II wojny światowej. [przypis edytorski]

Liga Narodowa — ajna pol. organizacja polityczna obejmująca wszystkie trzy zabory, powst. 1 kwietnia 1893 r. z członków Ligi Polskiej, rozwiązana ok. 1928 r.; wśród członków Ligi znaleźli się m.in. Zygmunt Balicki, Wojciech Korfanty, Jan Ludwik Popławski, Teofil Waligórski, Władysław Jabłonowski, Zygmunt Wasilewski, Stanisław Kozicki; realnie Liga kierowana była przez Romana Dmowskiego z zaboru austriackiego i stanowiła bazę działań ruchu narodowego: do jej największych akcji należało zorganizowanie manifestacji z okazji setnej rocznicy insurekcji kościuszkowskiej, w 1894 r., w całym kraju, m.in. w Warszawie, gdzie 17 kwietnia kilka tysięcy osób po nabożeństwie w archikatedrze przeszło pod dom Jana Kilińskiego, co wywołało interwencję władz policyjnych i aresztowania (uwięziony został m.in. niemal cały skład osobowy redakcji „Głosu” warszawskiego). Organem Ligi Narodowej był wydawany we Lwowie „Przegląd Wszechpolski”; w 1897 r. działacze Ligi utworzyli Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (początkowo tajne, potem przekształcone w partię polityczną). Pod względem politycznym Liga stawiała sobie za cel budowę silnego, nowoczesnego narodu polskiego, gotowego oprzeć się innym narodom i realizującego własną misję dziejową; negując wagę, a nawet istnienie walki klasowej, za główne zagrożenie uważała mniejszości narodowe w Polsce; występując przeciw opresji władz rosyjskich i krytykując lojalizm i ugodowość wobec Rosji, odzyskanie niepodległości Polski postrzegała jako cel odległy; do rozłamu w Lidze doszło w l. 1908–1911 z powodu przyjęcia przez Dmowskiego kursu prorosyjskiego. [przypis edytorski]

Liga Polska a. Polska Lyga — tajna pol. niepodległościowa, działająca w l. 1887–1894, powołana w Szwajcarii na zamku Hilfikon k. Zurychu przez grupę daw. uczestników powstania styczniowego przebywających w zaborach pruskim i austriackim oraz na emigracji: do założycieli należeli Zygmunt Miłkowski (pseud. Teodor Tomasz Jeż), major Ludwik Michalski, Maksymilian Hertel i Aleksander Hirschberg (kustosz Ossolineum); na czele Ligi Polskiej stała Centralizacja (w jej skład weszli Miłkowski, Michalski i Hertel). Organizacja, opierając się jeszcze na programie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego z l. 30. XIX w., stawiała sobie za cel zorganizowanie ogólnonarodowego powstania w trzech zaborach dla odzyskania niepodległości, projektując przyszłe państwo polskie jako liberalną republikę demokratyczną wolną od wszelkich konfliktów społecznych; miała kierować działalnością polityczną na daw. terenach Polski oraz za granicą, aby: bronić ludność polską przed wpływami obcymi i wynarodowieniem przez zaborców, popierać oświaty ludu i wspierać dobrobyt klas wydziedziczonych, a przede wszystkim dokonać rozpoznania polityki międzynarodowej, przygotować plany organizacji wojskowej i mobilizować wszystkie siły narodowe dla odzyskania niepodległości Polski w granicach przedrozbiorowych na podstawie federacyjnej i z uwzględnieniem różnic narodowościowych (później, w 1888 r. Liga zmodyfikowała tekst swej ustawy, zobowiązując się z gorącym współczuciem popierać rozwój samodzielny narodowości, które wchodziły w skład daw. Rzeczypospolitej Polskiej); z Ligą Polską współpracowały krajowe pisma: „Głos” (Warszawa) i „Przegląd Społeczny” (Lwów), a od 1888 r. działał przy niej Związek Młodzieży Polskiej „Zet” (powstały z inicjatywy Zygmunta Balickiego w Krakowie). Po pięciu latach działalności Ligi część młodszych członków (wśród nich Zygmunt Balicki, Roman Dmowski, Teofil Waligórski, Karol Raczkowski, Jan Ludwik Popławski) wyraziła swoje niezadowolenie z powodu mało konkretnej działalności organizacji i przejęła władzę w Lidze, zmieniając jej nazwę na Ligę Narodową; rok później Liga Polska została formalnie rozwiązana. [przypis edytorski]