Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3613 przypisów.

interesowany (daw.) — zainteresowany, zaangażowany. [przypis edytorski]

interesowany — dziś: zainteresowany. [przypis edytorski]

interesowny — kierujący się korzyściami materialnymi. [przypis edytorski]

interessant (fr.) — interesant, klient. [przypis edytorski]

interes status (łac.) — interes państwa, racja stanu. [przypis redakcyjny]

interesting young lady (ang.) — interesująca młoda dama. [przypis edytorski]

interes (tu daw.) — zainteresowanie. [przypis edytorski]

interes — tu: przedmiot zainteresowania. [przypis edytorski]

Interesujące i prawdziwie trafne określenie istoty zamiaru artystycznego Czyżewskiego zawartego w słownictwie sprymitywizowanym, jednocześnie ludowym i wyrafinowanym, znajduję w później wydanej książce Stefana Szumana O kunszcie i istocie poezji lirycznej (Łódź 1948): „Żywcem prawie został tu naśladowany tekst ludowych, nieporadnych kolęd. Poza tym starodawna jakaś pisownia — staroświecka. Poza tym gwara ludowa, nieokrzesana, prawie śmieszna. Poza tym jeszcze dziwne zawołania, nawoływania, zaśpiewy z niezrozumiałych brzmień… A jednak małe arcydzieło — kolęda w nowym wymiarze, ciosana z chłopska po staroświecku, z przedziwną wrażliwością dla smaku, który ucho odczuwa w wyrazach w starej pisowni słyszanych, w duchu gwary wymawianych, a przeplatanych tymi dziwnymi nutkami zaśpiewów… Nowy wymiar, nowa chwila pozaświata rodzi się z artystycznego odcieleśnienia słowa, z przywrócenia słowu swojskich, a nie wyzyskanych w wymiarze poetyckim dźwięków, z doprowadzenia do tego, aby się słowo stało malutkie, proste a bogobojne, jako oni pasterzowie u żłóbka”. [przypis autorski]

inter et inter (łac.) — pomiędzy i pomiędzy, pośród i pośród. [przypis edytorski]

interferencja — tu: wzajemne oddziaływanie. [przypis edytorski]

inter gentes (łac.) — między [obu] narodami. [przypis redakcyjny]

interim consilia (łac.) — tymczasem obrady. [przypis redakcyjny]

interim (łac.) — tymczasem [przypis redakcyjny]

inter incudem et malleum (łac.) — między młotem i kowadłem. [przypis redakcyjny]

Inter (…) interest — Cicero, Academica, II, 28. [przypis tłumacza]

interlokutor (z łac.) — rozmówca. [przypis redakcyjny]

interludium — instrumentalna wstawka muzyczna rozdzielająca poszczególne partie utworu. [przypis edytorski]

intermedium — krótka sceniczna wstawka, zwykle komiczna, pomiędzy częściami średniowiecznego dramatu religijnego. [przypis edytorski]

intermedium (z łac.) — tu: przerwa (dosł.: utwór teatralny grany między aktami sztuki). [przypis edytorski]

intermezzo (wł.) — komiczna wstawka, wykonywana w antraktach opery włoskiej; tu: niespodziewany przerywnik. [przypis edytorski]

intermezzo (wł.), — krótka wstawka o pogodnym lub komicznym charakterze wykonywana między aktami opery (np. opery seria); z czasem zrodziła się opera buffa. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — fragment muzyczny o lżejszym i pogodnym charakterze włączony do opery. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]

intermezzo (wł., muz.) — muzyczne przejście lub wstawka muzyczno-dramatyczna pomiędzy częściami większego dzieła; w okresie romantyzmu: rodzaj miniatury fortepianowej. [przypis edytorski]

intermezzo (wł.) — przerwa (między częściami utworu a. przedstawienia). [przypis edytorski]

intermezzo (wł.) — wstawka o lżejszym i pogodnym charakterze pomiędzy częściami większego dzieła. [przypis edytorski]

Intermissa, Venus, diu [rursus bella moves?] Parce precor, precor (łac.) — Po tak długim czasie, Wenus, [znowu wszczynasz wojnę?] Oszczędź, błagam, błagam (Horacy, Pieśni IV, 1–2). [przypis edytorski]

intermitujący (z łac.) — przerywany. [przypis edytorski]

inter moenia (łac.) — w murach. [przypis redakcyjny]

inter multiformia vero deorum numina non diffitentur unum deum in celis ceteris imperitantem illum prepotentem celestia tantum curare hos vero de sanguine eius processisse (łac.) — między wielorakimi potęgami bogów nie rozróżniali, wierząc, że jeden bóg w niebie rządzi wszystkimi innymi i troszczy się o nich, gdyż z jego krwi prawdziwie pochodzą. [przypis edytorski]

internacjonalny — międzynarodowy. [przypis edytorski]

intern (daw. z fr. interne) — absolwent studiów medycznych odbywający staż w szpitalu, lekarz stażysta. [przypis edytorski]

internować — tu: osadzić gdzieś, uwięzić, odizolować. [przypis edytorski]

intern — tu: lekarz odbywający praktyki. [przypis edytorski]

inter octavas Corporis Christi (łac.) — w oktawę Bożego Ciała. [przypis redakcyjny]

inter patres patriae (łac.) — między ojcami ojczyzny. [przypis redakcyjny]

interpelacja — zapytanie. [przypis edytorski]

interpelować — składać oficjalne zapytanie w sprawach urzędowych; tu żart.: pytać. [przypis edytorski]

interpelować — składać zapytanie, zwł. oficjalne i w sprawach urzędowych. [przypis edytorski]

Interpelowany o pochodzenie etymologiczne nazw Hawrań i Murań prof. Franciszek Sławski (Uniwersytet Jagielloński) odpowiedział listownie:

„Według mnie Hawrań pochodzi ostatecznie od słowackiego havran (gawron). Są to czeskie nazwy miejscowe Hawrań, tłumaczone jako nazwy dzierżawcze (zbudowane przy pomocy dawnego przyrostka — jak nasze Przemyśl, Bydgoszcz) od przezwiska havran (gawron). Podstawą nazwy Murań jest wyraz znany w pasterskiej kulturze karpackiej z szeregu języków z nią związanych, reprezentowany także i w polskim przez murga. Najbliżej nazwy szczytu stoi morawskie murgana (owca z czarnymi pręgami). W języku słowackim przyrostek -ań jest bardzo produktywny w rzeczownikach osobowych i odpowiada polskim nazwom na -oń. Jest on nierzadki także w nazwach szczytów.”

Pięknie dziękuję autorowi Słownika etymologicznego języka polskiego i przypominam jednocześnie ludową etymologię Murania (spotykaną również w przewodnikach tatrzańskich). Mianowicie od słowa mur, z uzasadnieniem, że szczyt ten posiada ostre i podcięte ściany, czyli mury. Etymologia oczywiście błędna, gdyby ją bowiem konsekwentnie w Tatrach stosować, co drugi w nich szczyt mógłby się nazywać Murań.

[przypis autorski]

Inter pocula aurea restauranti, qui vulgo dicitur Rupes Cancali (żart., łac.) — pośród złotych pucharów w [restauracji], zwanej potocznie Skałą Cancali; Cancale: miejscowość i gmina we Francji, w regionie Bretanii. [przypis edytorski]

interpone tuis interdum gaudia curis (łac.) — powinieneś niekiedy przeplatać pracę zabawą. [przypis tłumacza]

interponitur (łac.) — zachodzi. [przypis redakcyjny]

interponować się (z łac.) — wstawiać się za kimś. [przypis edytorski]

interpres (łac.) — tłumacz. [przypis redakcyjny]

interpretationi (łac. forma C.) — interpretacji. [przypis edytorski]

interpretatio romana (łac.) — interpretacja rzymska, tu: przypisywanie rodzimym bogom imion bóstw rzymskich. [przypis edytorski]

interpreter (ang.) — tłumacz. [przypis edytorski]

interpretes (łac.) — tłumacze. [przypis redakcyjny]

inter regna — w granicach królestwa. [przypis edytorski]

interregnorum (łac.) — bezkrólewii. [przypis edytorski]

interregnum (łac.) — bezkrólewie, czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją jednego króla a koronacją następnego. [przypis edytorski]

interregnum (łac.) — bezkrólewie; czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją władcy a wstąpieniem na tron następcy. [przypis edytorski]

interregnum (łac.) — bezkrólewie, czas pomiędzy śmiercią władcy a koronacją następcy. [przypis redakcyjny]

interregnum (łac.) — bezkrólewie, okres pomiędzy śmiercią króla a objęciem władzy przez następnego. [przypis redakcyjny]

interregnum (łac.) — bezkrólewie. [przypis redakcyjny]

interregnum (łac.; lm: interregna) — bezkrólewie, czas pomiędzy śmiercią lub abdykacją jednego króla a koronacją następnego. [przypis edytorski]

interregnum (z łac.) — bezkrólewie. [przypis edytorski]

interreks a. interrex (łac.) — osoba zastępująca króla w okresie bezkrólewia, regent; w Rzeczpospolitej Obojga Narodów funkcję tę pełnił prymas Polski. [przypis edytorski]

interrex (łac.) — regent, sprawujący władzę w okresie bezkrólewia, w XVI i XVII w. funkcję tę pełnił najczęściej prymas. [przypis redakcyjny]

inter rudera (łac.) — wśród ruin. [przypis redakcyjny]

interrumpit (łac.) — przerywa. [przypis redakcyjny]

inter spem et metum (łac.) — pomiędzy nadzieją i trwogą. [przypis redakcyjny]

inter sympatriotas (łac.) — między współrodaków. [przypis redakcyjny]

in tertio voto (łac.) — w trzecim przyrzeczeniu, ślubie. [przypis edytorski]

inter tot anfractus (łac.) — wśród tylu obrotów. [przypis redakcyjny]

inter tot moderni collegii sinistras opiniones (łac.) — wśród tylu obecnego zgromadzenia złych mniemań. [przypis redakcyjny]

Inter (…) tradunt (łac.) — „Żywoty sobie wzajem wręczają śmiertelni,/ Żagiew życia z rąk do rąk podając, jak gońcy!” (Lucretius, De rerum natura, II, 75 i 78; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

interventor — administrator rządowy. [przypis edytorski]

interview (ang.) — tu: rozmowa. [przypis edytorski]

interview (ang.) — wywiad z kimś przeprowadzany przez dziennikarza. [przypis edytorski]

interviewing day (ang.) — dzień rozmowy kwalifikacyjnej. [przypis edytorski]

inter viscera (łac.) — wewnątrz, w granicach. [przypis redakcyjny]

inter viscera (łac.) — we wnętrzu; tu: w granicach Polski. [przypis redakcyjny]

inter viscera motus (łac.) — wewnątrz kraju rozruchy. [przypis redakcyjny]

inter viscera Regni (łac.) — w granice królestwa. [przypis redakcyjny]

interwał — odległość, odstęp. [przypis edytorski]

interwiewować kogoś (neol.) — przeprowadzać z kimś wywiad. [przypis edytorski]

interwiew — wywiad prasowy. [przypis edytorski]