Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3844 przypisów.

Roszela — La Rochelle (a. La Rocheile), średniowieczne miasto-twierdza położone w zach. Francji, w regionie Akwitanii, nad Zatoką Biskajską. [przypis edytorski]

Rosz ha-Szana — święto Nowego Roku, zwane też Świętem Trąbek. [przypis edytorski]

Rosz-haszana także: Rosz Haszana a. Rosz Haszone — Nowy Rok w judaizmie, obchodzony zazwyczaj we wrześniu. [przypis edytorski]

Rosz-haszana — żydowski Nowy Rok, inaczej: Święto Trąbek; święto upamiętniające pierwszy dzień stworzenia świata; w religii żydowskiej wierzy się, że w Rosz-haszana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci, pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do święta Jom Kipur, Dnia Pojednania). [przypis edytorski]

Rosz ha-Szana — Żydowski Nowy Rok, nazywany też Świętem Trąbek. Święto upamiętnia pierwszy dzień stworzenia świata. W Rosz ha-Szana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci. Pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do Jom Kippur czyli Dnia Pojednania). Żydzi dodatkowo odmawiają w ten dzień modlitwy Musal, oraz dmą w róg barani szofar. [przypis edytorski]

Rosz-haszana — żydowski Nowy Rok, nazywany też Świętem Trąbek; Święto upamiętnia pierwszy dzień stworzenia świata; Rosz-haszana Bóg ocenia ludzi i zapisuje ich losy w dwóch księgach: sprawiedliwych wpisuje do Księgi Życia, grzeszników do Księgi Śmierci; pozostali ludzie mają 10 dni na poprawę (czas do Jom Kipur, Dnia Pojednania). [przypis edytorski]

Rosz-haszana — (z hebr. Początek Roku; z jid. Roszeszone) święto Nowego Roku, w Polsce znane też jako Święto Trąbek. Rozpoczyna się pierwszego dnia miesiąca tiszri (wrzesień-październik). [przypis edytorski]

roszpunka a. roszponka — roślina warzywna, jej liście mają łagodny, lekko orzechowy smak. [przypis edytorski]

roszt (daw., gw.) — ruszt, konstrukcja z krzyżujących się prętów a. belek. [przypis edytorski]

rota — daw. jednostka piechoty polskiej, licząca do trzystu żołnierzy. [przypis edytorski]

rota (daw.) — tu: oddział żołnierzy. [przypis edytorski]

rotan (mal.) — rattan, ogólne określenie pnących palm z lasów tropikalnych Azji Płd.-Wsch., używanych do wyrobu plecionek. [przypis edytorski]

rota — pieśń hymniczna; oddział wojskowy. [przypis edytorski]

rota (starop.) — oddział wojska. [przypis edytorski]

rota — tekst przyrzeczenia. [przypis edytorski]

rotati poli (łac.) — gdy obracały się bieguny (Abl. abs.). [przypis edytorski]

rota — tu: formuła przysięgi. [przypis edytorski]

rota — tu: oddział wojsk. [przypis edytorski]

Rota — wiersz Marii Konopnickiej (1842–1910), a także pieśń hymniczna. [przypis edytorski]

Rote Fahne — (wł. Bandiera Rossa), powstała we Włoszech jedna z najsłynniejszych pieśni ruchu robotniczego, której tekst zmodyfikowano po dojściu Mussoliniego do władzy. [przypis edytorski]

Roterodan, sławny człowiek — Erazm z Rotterdamu (1467–1536), najwybitniejszy i najbardziej wpływowy humanista XVI w.; przytoczona przez Reja dykteryjka jest parafrazą opowieści z jego Colloquia familiaria. [przypis edytorski]

Rothondes — miejscowość we Francji, w pobliżu której w wagonie kolejowym został podpisany rozejm 11 listopada 1918 roku, kończący I wojnę światową. [przypis edytorski]

Rothschild, Edmond James de (1845–1934) — francuski kolekcjoner i mecenas sztuki pochodzenia żydowskiego, baron; filantrop hojnie wspierający działalność ruchu syjonistycznego oraz osadnictwo żydowskie w Palestynie. [przypis edytorski]

Rothschild, Edmond James de (1845–1934) — francuski kolekcjoner i mecenas sztuki pochodzenia żydowskiego, członek słynącej z bogactwa międzynarodowej rodziny Rothschildów. [przypis edytorski]

rotmistrz — dowódca oddziału kawalerii w daw. Polsce, później stopień oficerski w kawalerii. [przypis edytorski]

rotmistrz — dowódca szwadronu. [przypis edytorski]

rotmistrze — dziś popr. forma M.lp: rotmistrzowie; rotmistrz: dowódca chorągwi. [przypis edytorski]

rotmistrz (hist. wojsk.) — w XVII w. dowódca chorągwi, podstawowego oddziału jazdy, liczącego wówczas 50–200 żołnierzy. [przypis edytorski]

rotmistrz — stopień wojskowy w kawalerii, odpowiednik kapitana. [przypis edytorski]

rotowy ogień — wystrzał z broni palnej przez wszystkich żołnierzy roty (oddziału) jednocześnie. [przypis edytorski]

rotowy ogień — wystrzał z broni palnej przez wszystkich żołnierzy roty (oddziału) jednocześnie; tu przen. [przypis edytorski]

Rotrou, Jean (1609–1650) — francuski dramaturg i poeta; od 1632 pisał sztuki dla aktorów występujących w Hôtel de Bourgogne. [przypis edytorski]

Rotschildowie — rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]

Rotszyld — nazwisko sławnych bankierów, których działalność obejmowała wiele krajów europejskich. [przypis edytorski]

Rotszyldowie a. Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. Rodzinną firmę zapoczątkował kantor Mayera Amschela Rothschilda założony w latach 60. XVIII w. [przypis edytorski]

Rotszyldowie, Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, od XIX w. nazwisko to jest kojarzone z bogactwem; rodzinną firmę zapoczątkował kantor Mayera Amschela Rothschilda założony w latach 60. XVIII w. [przypis edytorski]

Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami; w XIX w. najbogatsza rodzina na świecie. [przypis edytorski]

Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie — rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]

Rotszyld — tu: przen.: bogacz; Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie, to bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami, jedna z najbogatszych rodzin na świecie. [przypis edytorski]

rotten bulkheads (ang) — przegniłe przegrody (a. grodzie okrętowe); może być to lekka aluzja do Lorda Josepha Conrada. [przypis edytorski]

Rottenführer (niem.) — stopień przyznawany członkom SS i SA, zasłużonym dla organizacji, ale nieposiadającym odpowiedniego przeszkolenia politycznego lub wojskowego, aby zostać podoficerem; stopień Rottenführera był odpowiednikiem kaprala w armii. [przypis edytorski]

Rotten Row — modna droga dla jeźdźców biegnąca wzdłuż płd. strony londyńskiego Hyde Parku. [przypis edytorski]

Rotter-Jarnińska, Amelia (1879–1942) — aktorka. [przypis edytorski]

rotunda — kobiece okrycie wierzchnie, modne w XIX w., szyte z kolistego fragmentu materiału, z rozcięciami zamiast rękawów. [przypis edytorski]

rotunda (łac. r.ż. od rotundus: okrągły) — okrągły budynek. [przypis edytorski]

rotunda — obszerny płaszcz damski, skrojony w kształt koła. [przypis edytorski]

rotunda — płaszcz damski o wykroju w kształcie koła, popularny w XIX w. [przypis edytorski]

rotunda (z łac.: okrągła) — tu daw.: koliste, długie okrycie damskie, bez rękawów. [przypis edytorski]

roturier (fr.) — plebejusz; tu: „to, co plebejskie”, plebejskość. [przypis edytorski]

Rouelle, Guillaume François (1703–1770) — francuski chemik i aptekarz; w 1738 rozpoczął nauczanie publiczne w swoim laboratorium, jego uczniami byli m.in. Diderot i Lavoisier. [przypis edytorski]

Rouen — miejscowość i gmina we Francji, w górnej Normandii; tu forma przym.: roueńska (szalupa). [przypis edytorski]

rouge et noir (fr.) — czerwone i czarne (kolory obstawiane w grach hazardowych). [przypis edytorski]

rouge-et-noir (fr.) — czerwone i czarne. [przypis edytorski]

rouge gagne, couleur perd (fr.) — czerwony wygrywa, kolor przegrywa. [przypis edytorski]

rouge perd, couleur gagne — czerwony przegrywa, kolor wygrywa. [przypis edytorski]

rouge perd et couleur (fr.) — czerwony przegrywa i kolor. [przypis edytorski]

rouleau compresseur (fr.) — walec drogowy. [przypis edytorski]

Rousseau, Henri Julien Félix (1844–1910) — nazywany Celnikiem, francuski malarz-prymitywista, darzony szacunkiem przez ówczesną awangardę. [przypis edytorski]

Rousseau, Henri (ps. Celnik) (1844–1910) — francuski malarz, czołowy przedstawiciel prymitywizmu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jan Jakub — właśc. Jean-Jacques Rousseau (1712–1778), genewski pisarz i filozof tworzący w jęz. fr., wybitny przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; autor m.in. traktatu Umowa społeczna zawierającego demokratyczną wizję państwa; poematu dydaktycznego o wychowywaniu w zgodzie z naturą zatytułowanego Emil oraz autobiograficznych Wyznań stanowiących jeden z fundamentalnych utworów literatury intymnej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — filozof, pedagog, teoretyk muzyki. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — filozof, pisarz, muzyk i pedagog szwajcarski. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — francuski myśliciel, autor m.in. Emila, dzieła poświęconego wychowaniu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — francuski pisarz i filozof; autor m.in. autobiograficznych Wyznań, stanowiących jeden z fundamentalnych utworów literatury intymnej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuski pisarz oraz filozof; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuski pisarz oraz filozof; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuski pisarz oraz filozof; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuski pisarz oraz filozof, wybitny przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. W Umowie społecznej zawarł poglądy na demokratyczną wizję państwa, będącą fundamentem współczesnej myśli politycznej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii; przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii; przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; autor m.in. traktatu Umowa społeczna zawierającego demokratyczną wizję państwa, będącą fundamentem współczesnej myśli politycznej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii; przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji; autor m.in. autobiograficznych Wyznań stanowiących jeden z fundamentalnych utworów literatury intymnej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — fr. pisarz oraz filozof, wybitny przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; postulował powrót do natury, odrzucał zdobycze cywilizacji, w tym pojęcie własności prywatnej; swój model człowieka idealnego, dobrego, wychowywanego w naturze przedstawił w dziele z 1762: Emil, czyli o wychowaniu. W Umowie społecznej zawarł poglądy na demokratyczną wizję państwa, będącą fundamentem współczesnej myśli politycznej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — genewski pisarz, filozof, pedagog i teoretyk muzyki. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — genewski pisarz i filozof tworzący w jęz. fr., przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; autor m.in. traktatu Umowa społeczna zawierającego demokratyczną wizję państwa; poematu dydaktycznego o wychowywaniu w zgodzie z naturą zatytułowanego Emil oraz autobiograficznych Wyznań stanowiących jeden z fundamentalnych utworów literatury intymnej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — genewski pisarz i filozof tworzący w jęz. fr., przedstawiciel oświecenia, encyklopedysta; autor m.in. traktatu Umowa społeczna zawierającego demokratyczną wizję państwa; poematu dydaktycznego o wychowywaniu w zgodzie z naturą zatytułowanego Emil oraz autobiograficznych Wyznań stanowiących jeden z fundamentalnych utworów literatury intymnej. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques (1712–1778) — genewski pisarz tworzący w jęz. francuskim, filozof; autor m.in. traktatu Umowa społeczna (stąd „obrońca praw”); na zachowanie Grimma zwrócił uwagę w autobiograficznych Wyznaniach (ks. IX). [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — pisarz francuski, zaliczany do nurtu sentymentalnego, zwolennik życia blisko natury, krytyk cywilizacji, prekursor romantyzmu; jako młody człowiek, który porzucił miasto rodzinne, został utrzymankiem, a następnie również kochankiem starszej o 13 lat baronowej de Warens. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — pisarz francuski, zaliczany do nurtu sentymentalnego, zwolennik życia blisko natury, krytyk cywilizacji, prekursor romantyzmu. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean Jacques (1712–1778) — pochodzący z Genewy francuskojęzyczny pisarz i myśliciel epoki schyłkowego oświecenia, autor dzieła Umowa społeczna (Le contrat social, 1762), przedstawiającego koncepcję powstania państwa przez dobrowolną umowę między suwerennym społeczeństwem a władcą. [przypis edytorski]

Rousseau, Jean-Jacques — fr. pisarz, pedagog i filozof. Autor książki Emil, czyli o wychowaniu, w której głosił hasło powrotu do natury. [przypis edytorski]

Rousseau pierwszy — był to Jean-Baptiste Rousseau (1670–1741), francuski dramaturg i poeta; przypisywano mu oszczercze wiersze, z powodu których został w 1712 dożywotnio wygnany z Francji. [przypis edytorski]

Rousseau, Théodore (1812–1867) — francuski malarz, autor malarstwa pejzażowego, zrywającego z akademicką tradycją pejzażu idealizowanego, inicjator i przywódca grupy tzw. barbizończyków. [przypis edytorski]

Routh, Bernard (1695–1768) — francuski jezuita pochodzenia irlandzkiego; umierającego Monteskiusza usiłował nakłonić, żeby wydał mu swoje rękopisy. [przypis edytorski]

rowny — dziś popr: równy. [przypis edytorski]