Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3255 przypisów.

holik — (tym razem poeta napisał w rękopsie: helik), drab, pachołek. [przypis redakcyjny]

Holitscher, Arthur (1869–1941) — pisarz niemiecki pochodzący z Węgier, od 1933 r. na emigracji; zmarł w Genewie. [przypis edytorski]

Hollaender, Feliks (1867–1931) — pisarz niemiecki, dramaturg i krytyk teatralny. [przypis edytorski]

Hollender, Tadeusz — (1910–1943) poeta, tłumacz i satyryk. Redaktor pisma „Sygnały”, przed wojną współpracownik satyrycznych „Szpilek” i autor reportaży z podróży. [przypis edytorski]

Hollunken — Halunken. [przypis edytorski]

Holmes, Sherlock — detektyw, bohater powieści i opowiadań kryminalnych sir Arthura Conana Doyle'a. [przypis edytorski]

Holofernes — wg Księgi Judyty naczelny dowódca wojsk asyryjskich króla Nabuchodonozora (Jdt 2,4). Zachwycony pięknością Judyty zapragnął ją posiąść, jednak podczas wspólnej uczty upił się (Jdt 12,16–20), co Judyta wykorzystała i zabiła go (Jdt 13,6–8). [przypis edytorski]

Holtenau — dzielnica miasta Kilonia, które należy do kraju związkowego Niemiec Szlezwik-Holsztyn i położone jest nad Zatoką Kilońską. [przypis edytorski]

Hol' Teuf'l dich, alte Hexe (z niem.) — niech cię diabli wezmą, stara czarownico. [przypis edytorski]

holuturie — rodzaj morskich zwierząt bezkręgowych o miękkim, wydłużonym ciele. [przypis edytorski]

Holz, Arno (1863–1929) — niemiecki poeta i dramaturg naturalista; pochodził z Kętrzyna (Rastenburga w Prusach Wschodnich), w 1875 r. cała rodzina przeniosła się do Berlina, tam nawiązał kontakt z kręgiem niem. naturalistów Naturalistenverein Durch, w którym poznał Gerharda Hauptmanna; debiutował jako poeta wielkiego miasta i mas robotniczych (Buch der Zeit, 1884; nagroda Schillera w 1885); w 1892 wydaje Die Kunst, ihr Wesen und ihre Gesetze (Sztuka, jej istota i jej prawa), stanowiącą „biblię konsekwentnych naturalistów”; przez jakiś czas publikował wspólnie z Johannesem Schlafem (dramaty wyd. w tomie Neue Gleise, 1890; m.in. Die papierene Passion i Familie Selicke, a także drobne utwory prozą); w sztuce z 1896 r. Sozialaristokraten, pisanej już bez towarzysza, przeprowadza krytykę niem. bohemy artystycznej z Friedrichshagen (jednym z bohaterów sztuki jest Przybyszewski, sportretowany jako redaktor Styszinsky); nominowany do literackiej Nagrody Nobla w 1929 r., zmarł przed ogłoszeniem werdyktu, nagrodę przyznano wówczas Thomasowi Mannowi. [przypis edytorski]

homagium (daw., z łac.) — hołd. [przypis edytorski]

homa (mit.) — tu: haoma, sok z rośliny o tej samej nazwie, utożsamiany z wedyjską somą, mający własności oszałamiające, uważany za źródło siły i poznania. [przypis edytorski]

homar — morski skorupiak, podobny do raka. [przypis edytorski]

homary — jadalne raki morskie. [przypis redakcyjny]

hombre (hiszp.) — człowieku. [przypis edytorski]

hombres finos (hiszp.) — szlachetni panowie. [przypis edytorski]

Homburg — kurort w Niemczech, znany ze swoich wód mineralnych, odkrytych w 1834, ob. Bad Homburg vor der Höhe. [przypis edytorski]

home (ang.) — dom rodzinny; miejsce zamieszkania w znaczeniu ogniska domowego, a nie budynku. [przypis edytorski]

homeopata — lekarz stosujący homeopatię, czyli metodę leczenia opierającą się na założeniu, że ten sam czynnik, który szkodzi organizmowi, może być lekiem, jeśli używa się go w minimalnych dawkach. [przypis edytorski]

homeopatyczna pigułka — sporządzona według zasad homeopatii, czyli metody leczenia opartej na założeniu, że czynnik, który szkodzi organizmowi, może być lekiem w chorobach o podobnych symptomach, jeśli używa się go w minimalnej dawce, w bardzo dużym rozcieńczeniu. [przypis edytorski]

Homera, który powiada, że męska uroda najmilsza wtedy, kiedy się broda puszcza — Homer, Iliada XXIV 348. [przypis edytorski]

Homer — autor fundamentalnych dla kultury europejskiej eposów greckich: Iliada i Odyseja; żył w VIII w. n. e. [przypis edytorski]

Homer — autor fundamentalnych dla kultury europejskiej eposów greckich: Iliady i Odysei; żył w VIII w. n. e. [przypis edytorski]

Homer — autor Iliady i Odysei, żyjący prawdopodobnie ok. VIII w. p.n.e. [przypis edytorski]

Homer chwalił Agamemnona, iż dobry to król, a zarazem wojownik z oszczepem obyty — por. Iliada III 178. [przypis tłumacza]

Homer czasem drzemie! — sens: nawet Homer czasem nie zauważy, że pisze coś głupiego. [przypis edytorski]

Homer gdzieś tam chwali konie Eneasza, co to szybko to tędy, to tędy, powiada, i gonić umieją, i zmykać — Homer, Iliada VIII 107–108 (Diomedes podczas bitwy, zapraszając Nestora do swego rydwanu, o koniach, które zabrał Eneaszowi) oraz V 222–223 (Eneasz do Pandara, przekonując do wspólnego ataku na Diomedesa). [przypis edytorski]

Homer — grecki pieśniarz wędrowny (aojda), epik, śpiewak i recytator, żyjący w VIII wiek p.n.e. [przypis edytorski]

Homer — grecki poeta z VII w. p.n.e., autor dwóch poematów epickich, Iliady i Odysei. [przypis edytorski]

Homer — grecki wędrowny pieśniarz (aojda) i recytator. Uważa się go za ojca poezji epickiej. Najstarszy znany z imienia europejski poeta. Do jego dzieł zalicza się eposy: Iliadę i Odyseję. [przypis edytorski]

Homer — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, autor Iliady i Odysei, uważany za ojca poezji epickiej. [przypis edytorski]

Homer — legendarny autor Iliady oraz Odysei, grecki wędrowny pieśniarz i recytator. [przypis edytorski]

Homer mówił o tym, co w ludziach mieszka, że to jest boskie i do bogów podobne — używał określenia „do bogów podobny”, zob. Iliada I 131, Odyseja III 416. [przypis edytorski]

Homer mówi o jednym mieście: „Obok na rynku (…)” — [por.] Iliada, XVTII, 497–508, według tłumaczenia P. Popiela, Kraków 1880. [przypis redakcyjny]

Homer — najstarszy grecki poeta, wędrowny śpiewak, twórca dwóch ważnych dzieł: Iliady i Odysei. Ponadto uważa się go za autora poematu heroikomiczego Batrachomyomachii, czyli „wojny żabio-mysiej”. [przypis edytorski]

Homer — na poły legendarny, genialny poeta grecki, twórca fundamentalnych dla kultury europejskiej eposów, Iliady i Odysei. Miał urodzić się w Smyrnie w Azji Mniejszej, w VIII lub IX w. p.n.e.; według tradycji na starość był ubogim ślepym, wędrownym śpiewakiem. [przypis edytorski]

Homer opiewa, jak Achilles nie za chłopaka miłowanego, tylko za druha… — por. Iliada XVIII 98 i 128. [przypis tłumacza]

Homer o Terezjaszu mówi pośród umarłych… — w Odysei X 495; wieszczkowi Terezjaszowi władczyni zmarłych Persefona jako jedynemu pozostawiła rozum, świadomość po śmierci. [przypis edytorski]

Homer (…) ową złotą linę — Homer, Iliada VIII 18–27 (Zeus na radzie bogów o swojej potędze, przekonując, że nawet wszyscy bogowie i boginie razem nie mogliby, ciągnąc za złoty łańcuch przywiązany na szczycie Olimpu, ściągnąć go na ziemię, podczas gdy on sam pociągnąłby ich wraz z morzami i ziemią, a następnie związałby łańcuch wokół szczytu i wszystko zawisłoby w przestrzeni). [przypis edytorski]

Homerowi (…) nie mogła być obcą perspektywa (…) szpiegi znajdowali się nieco dalej od innych figur — odnosi się to do dotyczących wierszy Homera, opisujących tarczę np. „Nieco opodal przysiadło z narodu dwoje na warcie” (szpiegi) albo „Nieco opodal Keryksy pod drzewem gotują wieczerzę (…)”. [przypis autorski]

Homer (…) powiada: przysmakiem przy trunku cebula — por. Iliada XI 631. [przypis tłumacza]

Homer (…) przypisuje niektórym bohaterom dar przewidywania przyszłości w chwili zgonu — wiara, że przed skonaniem ma się proroczego ducha, była w starożytności powszechna. U Homera umierający Patroklos przepowiada śmierć zabójcy swemu, Hektorowi (Iliada, XVI, w wyd. Biblioteki Narodowej w. 540 i n.), a Hektor wróży zgon Achillesowi (Iliada, XXII, w wyd. Biblioteki Narodowej w. 263 i n.). W Apologii Platona (XXX) czytamy też zdanie o przepowiadaniu przyszłości przez umierających, ale bez powołania się na Homera. [przypis tłumacza]

Homer przypisuje Odyseuszowi przymiot pewnego mówcy — zob. Odyseja VIII 171. [przypis tłumacza]

Homer — starogrecki pieśniarz wędrowny, śpiewak i recytator, uważany za ojca poezji epickiej. [przypis edytorski]

Homer tak tajemniczo serce i wosk podobnymi wyrazami nazywa — Homer, nazywając serce, zawsze zamiast formy κέαρ (kéar) używa słowa κῆρ (kēr), które przypomina słowo κηρός (kērós), oznaczające wosk. [przypis edytorski]

Homer (VIII wiek p.n.e.) — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, autor Iliady i Odysei, uważany za ojca poezji epickiej. [przypis edytorski]

Homer (VIII w. p.n.e) — epik grecki; jak głoszą podania, był ślepym śpiewakiem wędrownym, twórcą Iliady i Odysei. [przypis edytorski]

Homer (VIII w. p.n.e) — epik grecki; jak głoszą podania, był ślepym śpiewakiem wędrownym, twórcą Iliady i Odysei. [przypis edytorski]

Homer (VIII w. p.n.e.) — grecki wędrowny pieśniarz i recytator, twórca najstarszych greckich poematów epickich, Iliady i Odysei. [przypis edytorski]

Homer wyprowadza do boju Trojańczyków z dzikim okrzykiem (…) — [por.] Iliada, III 2 i 8: „Wyszli z krzyki głośnymi Trojanie (…) / Złością zaś pałający Achaje w milczeniu ruszali”. [przypis tłumacza]

homerycki śmiech — niepohamowany, głośny, szczery, serdeczny śmiech; Homer w Iliadzie wspomina o „nieugaszonym śmiechu” bogów. [przypis edytorski]

homeryczny śmiech — głośny i szczery. [przypis edytorski]

homeryczny śmiech — niepohamowany, głośny, szczery śmiech, jakim śmieją się bogowie w Iliadzie Homera. [przypis edytorski]

homeryczny śmiech — niepohamowany, głośny, szczery, serdeczny śmiech; Homer w Iliadzie wspomina o „nieugaszonym śmiechu” bogów. [przypis edytorski]

Homerydzi — ród śpiewaków z wyspy Chios, wywodzących się rzekomo od Homera i wygłaszających publicznie jego utwory; później nazwa wszystkich śpiewaków wykonujących poezje Homera i rozwijających ich wątki. [przypis edytorski]

Homery, Wirgile — metonimia: dzieła Homera i Wergiliusza, dzieła literatury starożytnej. [przypis edytorski]

homesickness (ang.) — tęsknota za ojczyzną. [przypis edytorski]

homestead — Po polsku można by to przełożyć: „bezpieczeństwo domowego ogniska”. Na mocy tego prawa majętność staje się współwłasnością żony i dzieci, zatem nie może być w razie bankructwa męża ani odjęta rodzinie, ani sprzedana za długi. [przypis autorski]

home, sweet home (ang.) — dom, słodki dom. [przypis edytorski]

homeward bound (ang. żegl.) — zmierzający do domu, płynący do portu macierzystego. [przypis edytorski]

hominem iniuriatum (łac.) — człowieka skrzywdzonego. [przypis redakcyjny]

homines religiosi (łac.) — ludzie religijni (bogobojni). [przypis edytorski]

hominum otiosorum (łac.) — dosł. ludzi próżnujących; próżniaków. [przypis edytorski]

Homo assimilatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis (łac.) — Ps 48, 13: „Człowiek przyrównany jest bezrozumnemu bydłu i stał się mu podobny”. [przypis tłumacza]

Homo divinus — boski człowiek. [przypis autorski]

homo duplex (łac.) — człowiek podwójny, człowiek dwoisty. [przypis edytorski]

homo eroticus (łac.) — człowiek erotyczny. [przypis edytorski]

homoerotyk (daw.) — homoseksualista, gej. [przypis edytorski]

Homo est (…) trutina (łac.) — Człowiek jest wzorem bezsilności, łupem czasu, igrzyskiem losu, obrazem niestateczności, szalą zawiści i niedoli. [przypis redakcyjny]

homo faber (łac.) — człowiek twórca, zręczny; określenie pochodzące od Bergsona i Schelera, początkowo odnoszone do człowieka pierwotnego, tworzącego narzędzia niezbędne do przeżycia. [przypis edytorski]

homo faber (łac.) — dosł.: człowiek zręczny, majster; przen. twórca, wytwórca, człowiek pracy: termin z zakresu antropologii, w której przeciwstawia się temu typowi człowieka homo ludens, tj. człowieka zabawy (oraz, z drugiej strony deus faber: boga twórcę). [przypis edytorski]

homo homini lupus (łac.) — człowiek człowiekowi wilkiem. [przypis edytorski]

Homo homini lupus (łac.) — człowiek jest dla człowieka wilkiem. [przypis tłumacza]

homo liber (łac.) — człowiek wolny. [przypis edytorski]

homologiczny, z gr. homologos: zgodny (biol.) — o narządach organizmów z dwu różnych grup: mający wspólne pochodzenie ewolucyjne i z tego powodu podobną strukturę. [przypis edytorski]

Homo natus de muliere, brevi vivens tempore (łac.) — Człowiek urodzony z niewiasty żyje przez krótki czas; początek pierwszej strofy jest wolnym przekładem tego motta. [przypis edytorski]

homonimia (z gr.) — identyczność brzmienia wyrazów mających różne znaczenia. [przypis edytorski]

homo nobilis (łac.) — szlachcic. [przypis edytorski]

homo novus (łac.) — dorobkiewicz (dosł.: człowiek nowy). [przypis edytorski]

Homo oeconomicus (łac.) — człowiek ekonomiczny (w ekonomii: koncepcja człowieka jako istoty racjonalnie dążącej do maksymalizacji osiąganych zysków, dokonującej wyborów ze względu na wartość ekonomiczną ich rezultatów). [przypis edytorski]

homo (pot.) — skrócenie od: homoseksualista. [przypis edytorski]

Homo proponit, Deus disponit — człowiek zamyśla, Bóg rozporządza; por. pol. przysłowie: „Chłop strzela, Pan Bóg kule nosi”. [przypis redakcyjny]

homo rapax (łac.) — człowiek zachłanny, żarłoczny. [przypis edytorski]

Homo sapiens (biol., łac.) — dosł. człowiek rozumny; gatunek ssaka, współtworzący z szympansami, gorylami oraz orangutanami rodzinę człowiekowatych (Hominidae: wielkie małpy); jedyny występujący współcześnie przedstawiciel rodzaju Homo. [przypis edytorski]

homo sapiens (łac.) — człowiek rozumny (nazwa człowieka jako gatunku). [przypis edytorski]

homo sapiens (łac.) — dosł. człowiek rozumny; łac. nazwa dla zoologicznego gatunku: człowiek; do utworów literackich wprowadzona wówczas przez tytuł trylogii powieściowej Przybyszewskiego. [przypis redakcyjny]

homo sapiens, serenissimus rex naturae — człowiek myślący (a. jako gatunek biol.: homo sapiens), najjaśniejszy pan natury. [przypis edytorski]

Homo sapiens — trylogia powieściowa autorstwa Stanisława Przybyszewskiego, pierwodruk po niem.: Unterwegs (cz. II, Berlin 1895), Im Malström (cz. III, Berlin 1896), Über Bord (cz. I, Berlin 1898); tłumaczone na polski jako: 1) Na rozstaju, 2) Po drodze, 3) W Malstromie (wyd. Lwów 1899). [przypis edytorski]

homo simplex (łac.) — prosty człowiek. [przypis edytorski]

homo sum et nihil humani a me alienum puto (łac.) — człowiekem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce. [przypis edytorski]

Homo sum, nihil humani a me alienum puto (łac.) — Człowiekiem jestem, nic, co ludzkie, nie jest mi obce. [przypis edytorski]

Homo virtuti consimillimus, et per omnia genio diis, quam hominibus proprior: qui numquam recte fecit, ut facere videretur, sed quia aliter facere non poterat — Mąż cnocie najpodobniejszy i całym charakterem bliższy bogom niż ludziom: który nigdy nie postępował szlachetnie dla pozoru, lecz dlatego, że inaczej nie mógł. [przypis tłumacza]

homo vulgaris — pospolitak. [przypis autorski]

homunculus cerreus (łac.) — woskowy człowieczek. [przypis edytorski]

homunculus — dosł. człowieczek; jego wytworzenie, czyli sztuczne stworzenie „człowieka z probówki” było marzeniem i celem alchemików; w literaturze udaje się to m.in. Faustowi, tytułowej postaci dramatu Goethego. [przypis edytorski]

homunculus imbecilis (łac.) — człowieczek zidiociały; imbecylek; uzyskanie (zrodzenie) sztuczną drogą doświadczeń chemicznych homunkulusa: małego człowieczka, udaje się to m.in. Faustowi, tytułowej postaci dramatu Goethego. [przypis edytorski]