Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3255 przypisów.

Hoesick — F. Hoesick, przedwojenne wydawnictwo. Ferdynand Hoesick (1867–1941), polski księgarz i wydawca, pisarz, historyk literatury oraz muzykograf. [przypis edytorski]

Hofer, Andreas (1767–1810) — bohater narodowy Tyrolu, dowódca powstania przeciw Francuzom (1809). [przypis redakcyjny]

Hofer, Andreas (1767–1810) — tyrolski karczmarz, który stanął na czele ludowego powstania przeciwko wojskom okupującym Tyrol podczas wojen napoleońskich. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776–1822) — muzyk, rysownik-karykaturzysta i poeta romantyzmu niemieckiego; słynna jest jego opera Undin, 1816, i fantastyczne nowele i groteski: Die elixiere des Teufels (Diabelskie eliksiry, 1816); latach 1800–1808 przebywał w Polsce i pracował jako urzędnik; ożenił się z Polką. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776–1822) — niemiecki pisarz, autor opowiadań fantastycznych. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776–1822) — niemiecki pisarz, rysownik i kompozytor, autor opowiadań fantastycznych. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776–1822) — niemiecki pisarz, rysownik i kompozytor, autor opowiadań fantastycznych; zwykle określany jako „E. T. A. Hoffmann”; „Herr Ritter Gluck” z legendy E. T. A. Hoffmanna: tytułowy bohater opowiadania Ritter Gluck (pol.: Kawaler Gluck), podstarzały, zdziwaczały kompozytor, niegdyś sławny, dziś przez nikogo nierozpoznawany. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (1776–1822) — niem. pisarz i kompozytor. Autor opowiadań fantastycznych, m.in. Dziadka do orzechów. Z zawodu prawnik. Był żonaty z Polką i wiele lat spędził na terenie dzisiejszej Polski, m.in. w Poznaniu, Płocku, Warszawie i Bambergu (Bydgoszczy). [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus a. Hoffman, E. T. A. (1776–1822) — właśc. Ernst Theodor Wilhelm Hoffmann, niemiecki poeta, pisarz, prawnik, kompozytor, krytyk muzyczny, rysownik i karykaturzysta. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (E.T.A.), właśc. Wilhelm Hoffmann (1776–1822) — niemiecki pisarz, rysownik i kompozytor epoki romantyzmu, jeden z prekursorów fantastyki grozy. [przypis edytorski]

Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus (E.T.A.), właśc. Wilhelm Hoffmann (1776–1822) — niemiecki pisarz, rysownik i kompozytor epoki romantyzmu, jeden z prekursorów fantastyki grozy. [przypis edytorski]

Hoffmannsthal, Hugo von (1874–1929) — pisarz austriacki zaliczany do grupy estetów wiedeńskich, skrajnych przeciwników naturalizmu; kult piękna i psychologizm stanowią główne kręgi tematyczne jego utworów, np.: Der Tod des Tizian (Śmierć Tycjana; hymn), Der Tor und der Tod (Głupiec i śmierć, dramat 1893), Jedermann (Każdy, 1911). [przypis edytorski]

Hoffmanowa, Antonina (1842–1897) — aktorka teatralna. [przypis edytorski]

Hoffmanowa, Klementyna (1798–1845) — polska pisarka, prozaiczka, dramatopisarka, tłumaczka, redaktorka, wydawczyni, pedagożka, wizytatorka szkół, działaczka społeczna; utrzymywała się sama z własnej pracy twórczej i pedagogicznej; wydawała czasopismo „Rozrywki dla Dzieci” (1824–1828); najsłynniejszy z jej utworów jest uznawany za pierwszą polską powieść psychologiczną Dziennik Franciszki Krasińskiej w ostatnich latach Augusta III pisany (1825); ur. jako Tańska, w 1829 r. poślubiła Karola Boromeusza Hoffmana, z którym po powstaniu listopadowym emigrowała do Francji; w Paryżu prowadzili dom skupiający polską emigrację, przyjaźnili się z Chopinem i Mickiewiczem, a Hoffmanowa działała w Towarzystwie Dobroczynności Dam Polskich i Towarzystwie Literackim. [przypis edytorski]

Hoffmanowa, Klementyna, z domu Tańska (1798–1845) — pisarka, pedagożka, inspektorka szkół w Księstwie Warszawskim, tłumaczka, jedna z pierwszych polskich autorek piszących dla dzieci i młodzieży, pionierka patriotyczno-obywatelskiego wychowania dziewcząt, opartego na tradycyjnych, konserwatywnych wartościach (Pamiątka po dobrej matce, czyli ostatnie jej rady dla córki, 1819; Amelia matką, 1822–24); autorka pierwszej próby powieści psychologicznej w Polsce (Dziennik Franciszki Krasińskiej, 1825). [przypis edytorski]

Hoffmanowa, Klementyna, z domu Tańska (1798–1845) – pisarka, pedagożka, tłumaczka, jedna z pierwszych polskich autorek piszących dla dzieci i młodzieży, pionierka patriotyczno-obywatelskiego wychowania dziewcząt, opartego na tradycyjnych, konserwatywnych wartościach (Pamiątka po dobrej matce, czyli ostatnie jej rady dla córki, 1819; Amelia matką, 1822–24); autorka pierwszej próby powieści psychologicznej w Polsce (Dziennik Franciszki Krasińskiej, 1825). [przypis edytorski]

Hoffmanowa, Klementyna z Tańskich (1798–1845) — autorka utworów dla młodzieży; zajmowała się zagadnieniami wychowania; jej poglądy pedagogiczne trąciły pod koniec XIX w. staroświecczyzną. [przypis redakcyjny]

Hoffmanowa z Tańskich, Klementyna (1798–1845) — pisarka, pedagożka, tłumaczka. Pisała dla dzieci i młodzieży, założycielka i redaktorka pisma „Rozrywka dla dzieci”. [przypis edytorski]

Hoflieferant (daw., niem.) — nadworny dostawca. [przypis edytorski]

Hofmann, Józef (1876–1957) — polski pianista, kompozytor, pedagog, a także wynalazca; w 1914 z powodu wojny opuścił Europę i osiedlił się w USA; w 1934–1935 odbył tournée po Europie, koncertując również w Polsce; jeden z najsłynniejszych wirtuozów swojej epoki. [przypis edytorski]

Hofmannsthal von, Hugo (1874–1929) — austriacki poeta i dramatopisarz, odnowił tragedię klasyczną, autor licznych librett. [przypis edytorski]

Hofman, Wilfried — także: Hoffmann; właściciel tzw. szopu (przedsiębiorstwa) na terenie getta, na ul. Nowolipki, niemal naprzeciwko kościoła św. Augustyna; miał dobrą opinię, starał się nie dopuścić do likwidacji szopu, a dowiedziawszy się o zbliżającej się tzw. blokadzie, kazał swoim pracownikom schować dzieci i rozejść się; Niemcy, zastawszy niemal pusty szop Hoffmana, otoczyli sąsiedni szop Toebbensa i zabrali z niego pracujących przy maszynach krawców. [przypis edytorski]

hofmarszałek (z niem. Hofmarschall) — marszałek dworu. [przypis edytorski]

hofrat — radca dworu; tytuł urzędowy i honorowy w Niemczech i Austrii. [przypis edytorski]

hofrat — radca dworu; wysoki tytuł w Niemczech i Austrii od XVI do początku XX w. [przypis edytorski]

Hofrichter, Adolf (1880–1945) — cesarski i królewski porucznik 14. pułku piechoty, skazany na 20 lat więzienia za morderstwo. [przypis edytorski]

Hofschauspieler (niem.) — nadworny aktor. [przypis edytorski]

hof-usypiaczka (niem.-pol.) — usypiaczka dworska. [przypis edytorski]

Hogarth, William (1697–1764) — angielski malarz i grafik. [przypis edytorski]

Hogarth, William (1697–1764) — angielski malarz i rytownik, twórca cykli satyrycznych, ukazujących sceny obyczajowe, np. Kariera nierządnicy oraz Kariera rozpustnika. [przypis edytorski]

Hogarth William (1697–1764) — angielski malarz i rytownik, uprawiał malarstwo rodzajowe o śmiałej tematyce obyczajowej. [przypis redakcyjny]

Hogarth, William (1697–1764) — ang. malarz, twórca cykli satyrycznych, ukazujących sceny obyczajowe, np. Kariera rozpustnika czy Modne małżeństwo. [przypis edytorski]

Hogartowskie album — słowo album miało w polszczyźnie XIX w. rodzaj nijaki. [przypis edytorski]

Hogart, William (1697–1764) — angielski malarz, popularny portrecista i twórca scen figuralnych, miedziorytnik, twórca rysunkowych satyr i rycin. [przypis edytorski]

Hogg, Jefferson (1792–1862) — brytyjski adwokat, przyjaciel Shelleya. [przypis edytorski]

Hohenzollernowie — niemiecka dynastia, której przedstawiciele panowali w krajach niemieckich (m.in. w Brandenburgii i w Prusach), jako cesarze niemieccy (1871–1918) oraz w Rumunii (1869–1947). [przypis edytorski]

Hohenzollernowie — niemiecka dynastia, z której wywodził się ówcześnie panujący Wilhelm II Hohenzollern. [przypis edytorski]

Hohe Tor (niem.) — Wysoka Brama. [przypis edytorski]

hojdawka (gw.) — huśtawka. [przypis edytorski]

hokko (niem. Hocco a. Hokko) — ptak z rodziny czubaczy, tu najprawdopodobniej czubacz kędzierzawy Crax alector, czubacz czerwonodzioby Crax blumenbachii lub pauxi. [przypis edytorski]

Hołd i powagę jednasz niewolnikom — w późn. wyd. zweryfikowano tłumaczenie, znajdując inny sens w tym fragmencie: „Zaś w niewolniku wzmagasz cześć dla pana”. [przypis edytorski]

hołd jak winny od braci przyjmował — przyjmował hołd od braci tak, jakby mu się należał. [przypis edytorski]

hołd oddany cnocie — aluzja do znanego aforyzmu: „Hipokryzja jest to hołd oddany cnocie”. [przypis tłumacza]

Hołówki — wieś w pow. białostockim, w gm. Juchnowiec Kościelny; istnieją dwie wsie o tej nazwie: Hołówki Duże i Hołówki Małe. [przypis edytorski]

hołobla — dyszel poboczny. [przypis redakcyjny]

hołobla — jeden z dwóch dyszli, między które wprzęgano konia w zaprzęgu jednokonnym. [przypis edytorski]

hołoble — dwa dyszle połączone z chomątem. [przypis edytorski]

hołoble — dyszle poboczne, między które wprzęgano konia w zaprzęgu jednokonnym. [przypis edytorski]

hołoble — dyszle, w które zaprzęga się konie. [przypis edytorski]

Hołodomor — Hołodomor — potoczna nazwa ludobójstwa prowadzonego przez władze komunistyczne w latach 1932–1933 poprzez zagłodzenie mieszkańców Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej wchodzącej w skład ZSRR. Według szacunków wskutek niedożywienia zmarło od 6 do 10 milionów ludzi. [przypis edytorski]

hołota — gołota, biedak. [przypis edytorski]

hołota (ukr.) — gołota, biedota. [przypis edytorski]

Hołowczyce, Droboły i Czubajowka — dla tych to snadź wiosek w powiecie pińskim starał się o plebanię trocką w 1788 sławny historyk polski Adam Naruszewicz rodem Polesianin (obacz: Znakomici mężowie polscy, przez J. Bartoszewicza, s. 50). Nie wiedząc o tém polskiém uposażeniu trockiéj parafii, nie mogliśmy pojąć, o jakich tu Trokach mowa i rumieniliśmy się naszéj niewiadomości o probostwie trockiém czyniącém rocznie 30 000 dochodu i leżącém całkiem w powiecie pińskim; aż zajrzenie do kroniki kościelnéj trockiéj oświeciło nas. Nie dziwimy się, napotykając nieraz u literatów warszawskich małą znajomość rzeczy litewskich; ale kiedy taki historyk jak p. Julian Bartoszewicz Troki przenosi na Poleś, to już uważamy za niedarowaną niebaczność. [przypis autorski]

Hołowu Kisielowu (z ukr.) — głowę Kisiela. [przypis redakcyjny]

hołowu spasajete (ukr.) — (własną) głowę ratujecie. [przypis redakcyjny]

hołowuszka (ukr.) — główeczka, głowa. [przypis edytorski]

hołubczyka miłego (z ukr.) — miłego gołąbka. [przypis edytorski]

hołubczyk (ukr. голубчик) — gołąbek. [przypis edytorski]

hołubić — tulić, otaczać opieką, troskliwie wychowywać. [przypis edytorski]

hołubiec — figura w tańcu polegająca na uderzeniu obcasem o obcas podczas podskoku. [przypis edytorski]

hołubił (z ukr.) — pieścić, pielęgnować. [przypis redakcyjny]

hołubka (z ukr.) — gołąbka, ukochanego. [przypis redakcyjny]

Hołuj, Tadeusz (1916–1985) — przed wojną poeta, później przede wszystkim prozaik. [przypis edytorski]

hołupce — dziś popr.: hołubce; hołubiec: figura w tańcu polegająca na uderzeniu obcasem o obcas podczas podskoku. [przypis edytorski]

hołupiec, hołubiec — figura taneczna w tańcach ludowych. [przypis edytorski]

hołys (gw.) a. hołysz (daw.) — biedak. [przypis edytorski]

hołysz (daw., reg.) — biedak. [przypis edytorski]

hołysz — [golec, ktoś biedny,] bez pieniędzy. [przypis redakcyjny]

hołysz (rus.) — biedak. [przypis edytorski]

hołysz (z ukr.) — golec, nędzarz. [przypis edytorski]

hołysz (z ukr.) — golec, nędzarz. [przypis redakcyjny]

hołysz (z ukr., pogard.) — biedak. [przypis edytorski]

Holandczyk — dziś: Holender. [przypis edytorski]

Holandia i Szwajcaria po wypędzeniu tyranów — w wyniku wojny o niepodległość Niderlandów (1568–1648) Holandia wyzwoliła się spod panowania hiszpańskich Habsburgów, przyjęła ustrój republikański, a w XVII w. stała się jednym z najbogatszych państw Europy, potęgą morską i handlową. W tym samych samych traktatach pokoju westfalskiego (1648) rządzona przez Habsburgów Rzesza uznawała niepodległość i pełną suwerenność Związku Szwajcarskiego, a w XVII w. w wyniku przygarnięcia wykwalifikowanych hugenockich uciekinierów z Francji Szwajcaria rozwinęła się gospodarczo. [przypis edytorski]

holandski — dziś popr.: holenderski. [przypis edytorski]

Holbach (1723–1789) — Paul Henry Thiry baron d'Holbach, właśc. Paul Heinrich Dietrich, urodzony w Niemczech fr. filozof oświeceniowy, encyklopedysta. W ujęciu Holbacha świat stanowi organizm podlegający bezwzględnym prawom determinizmu i jest poznawalny wyłącznie poprzez doświadczenie (z pozycji empiryzmu Holbach występował przeciw wszelkiej religii); uznawał człowieka za istotę społeczną, kierującą się zasadami hedonizmu oraz utylitaryzmu (ograniczającego całkowitą dowolność postępowania); za istotną wartość uznawał wolność, krytykował despotyzm. [przypis edytorski]

Holbach, Paul Henry Thiry d’ (1723–1789) — oświeceniowy filozof francuski, encyklopedysta Wielkiej encyklopedii francuskiej. [przypis edytorski]

Holbein, Hans (1497–1543) — słynny niemiecki malarz okresu Renesansu; mieszkał i pracował głównie w Bazylei. [przypis edytorski]

holenderka — tu: krowa holenderska; gatunek krów, często umaszczonych biało-brązowo, wykorzystywanych zarówno jako krowy dojne, jak i na mięso. [przypis edytorski]

holendernia — obora dworska. [przypis edytorski]

holendrzy — osadnicy sprowadzeni z Holandii. [przypis redakcyjny]