Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | holenderski | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | liczba mnoga | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | staropolskie | ukraiński | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | lietuvių | polski


Znaleziono 3113 przypisów.

pro die 27 praesentis (łac.) — na dzień 27 niniejszego miesiąca. [przypis redakcyjny]

Prodikos z Keos — filozof starożytny, jeden z najwybitniejszych sofistów. [przypis redakcyjny]

proditionis (łac.) — zdrady. [przypis redakcyjny]

proditorem patriae (łac.) — za zdrajcę ojczyzny. [przypis redakcyjny]

Prodrom — dzieło Wrońskiego: Prodrome du Messianisme. [przypis redakcyjny]

produkować — zastawić i pokazać. [przypis redakcyjny]

pro exemplari speculo (non sine invidia) (łac.) — jako wzorowe zwierciadło (nie bez zazdrości). [przypis redakcyjny]

pro exemplo boni amici (łac.) — za wzór dobrego przyjaciela. [przypis redakcyjny]

profan — nie znający się na jakiejś nauce lub sztuce, niewtajemniczony; dziś poprawna forma lm: profani. [przypis redakcyjny]

prof. Askenazy („Napoleon a Polska” I, 28) — [Szymon Askenazy, Napoleon a Polska], Warszawa-Kraków 1918. [przypis redakcyjny]

Prof. Askenazy przesuwa ją na wrzesień 1772 r., opierając się na wzmiance w tekście, że naród szwedzki nie jest już wolny — Askenazy, Listy Rousseau'a, „Biblioteka Warszawska” 1898, marzec. [przypis redakcyjny]

profesja — zawód. [przypis redakcyjny]

professoria lingua regimen orbis expostulans (łac.) — głosem profesorskim żądając panowania nad światem. [przypis redakcyjny]

Professor Seligman has described the belief in similar beings on the North-East Coast of New Guinea. At Gelaria, inland of Bartle Bay, the flying witches can produce a double, or „sending”, which they call labuni. „Labuni exists within women, and can be commanded by any woman who has had children. … It was said that the labuni existed in, or was derived from, an organ called ipona, situated in the flank, and literally meaning egg or eggs”. op. cit., p. 640. The equivalence of beliefs here is evident. [przypis redakcyjny]

profes — zakonnik, który złożył ostatnie, uroczyste śluby. [przypis redakcyjny]

profes (z łac.) — nauczyciel. [przypis redakcyjny]

pro Fide, Grege et Lege (łac.) — za Wiarę, Lud (trzodę) i Prawo. [przypis redakcyjny]

pro Fide, Rege et Lege (łac.) — za Wiarę, Króla i Prawo. [przypis redakcyjny]

Prof. Konopczyński cofa datę do czerwca 1771, starając się hipotezę swą oprzeć na dowodach czerpanych z tekstu i ówczesnej sytuacji politycznejJan Jakub Rousseau doradcą Polaków. Odbitka z „Themis Polskiej”, Warszawa 1913, str. 2–5. [przypis redakcyjny]

prof. Kot, porównywając tekst „Uwag” z traktatem Mably'ego… — Stanisław Kot, Rzeczpospolita Polska…, str. 221–227. [przypis redakcyjny]

profligata in pace fides, rebus turbidis alacres, per incerta tutissimi (łac.) — w spokoju stracona wiara, w zamęcie weseli, wśród niepewności bezpieczni. [przypis redakcyjny]

proforma (z łac.) — najniższa klasa w dawnych szkołach (do drugiej połowy XVII wieku). [przypis redakcyjny]

profos (daw.) — dowódca pachołków. [przypis redakcyjny]

profos — żandarm. [przypis redakcyjny]

profos (z niem.) — pilnujący aresztów wojskowych; generał-profos oznacza głównego dozorcę aresztów. [przypis redakcyjny]

profunditates (łac.) — głębie. [przypis redakcyjny]

profuzja — nadmierna obfitość, rozrzutność. [przypis redakcyjny]

progenitura — potomstwo, tu: pochodzenie. [przypis redakcyjny]

pro gloria gentis (łac.) — w obronie sławy narodu. [przypis redakcyjny]

prognostyk (daw.) — przepowiednia. [przypis redakcyjny]

prognostykować (daw.) — przepowiadać. [przypis redakcyjny]

progredi (łac.) — postępować naprzód. [przypis redakcyjny]

progredi (łac.) — posunąć się. [przypis redakcyjny]

progredi (łac.) — posuwać się. [przypis redakcyjny]

proice lapidem (łac.) — niech rzuci kamieniem. [przypis redakcyjny]

pro innocentia (łac.) — za niewinnością. [przypis redakcyjny]

Projekt Dysydentów — w latach 1764–1768. [przypis redakcyjny]

projekt — tu: odpis. [przypis redakcyjny]

proklamacji (z łac.) — zapowiedzi, ogłaszania, obwołania. [przypis redakcyjny]

proklinaw kak didko (z ukr.) — klął jak diabeł. [przypis redakcyjny]

prokrastynować (z łac.) — odkładać do jutra. [przypis redakcyjny]

prokurator (starop.) — [tu:] prawnik. [przypis redakcyjny]

prokurator — [tu:] zastępca prawny. [przypis redakcyjny]

Prolegomena zur Historiosophie — programowa rozprawa A. Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]

pro memento (łac.) — dla przestrogi. [przypis redakcyjny]

pro me militat (łac.) — za mnie walczy. [przypis redakcyjny]

pro memoria (łac.) — dla zapamiętania, na pamiątkę. [przypis redakcyjny]

pro memoria (łac.) — ku pamięci. [przypis redakcyjny]

promenada — jedna z figur tańca. [przypis redakcyjny]

Prometej właśc. Prometeusz (mit. gr.) — wykradł ogień z nieba i przyniósł go ludziom. Za karę przykuty przez Zeusa do skały i skazany na to, aby sęp szarpał mu ustawicznie wątrobę. Również ulubiona przenośnia poetycka. [przypis redakcyjny]

Prometeus — Prometeusz, olbrzym z rodu tytanów, wykradł na użytek ludzi ogień z nieba, za co Jowisz kazał przykuć go do skały Kaukazu, gdzie orzeł szarpał mu odrastającą wciąż wątrobę. Wybawcą jego był Herkules. [przypis redakcyjny]

Prometeusz, kształt bogów ulepiwszy z gliny / Kradzionym ogniem onej rozruszał sprężyny (…) A zaś od brata jego bieg natury znany (…) nieme wywiódł koczkodanyPrometeusz, syn Japeta, ulepiwszy z gliny postać na wzór kształtu bogów, ożywił ją ogniem z nieba ukradzionym. Epimeteusz, brat jego, podobnym sposobem małpy („niższe stopniem koczkodany”) utworzył. Zresztą bajkę tę rozmaicie opowiadają poeci i mitologowie. Ob. Hezjod, Roboty i dni, w. 60; Owidiusz, Metam[orfozy] I, 82; Horat[ius], Od[ae] I, 16. [przypis redakcyjny]

Prometeusz — według mitologii greckiej tytan, który ukradł ogień z nieba i przyniósł go ludziom. Za karę został przykuty do skały na Kaukazie, a sęp szarpał jego wątrobę. [przypis redakcyjny]

Prometeusz — według mitologii greckiej wykradł ogień z nieba i przyniósł go ludziom. Za karę przykutemu na rozkaz Zeusa do skały, sęp szarpał wciąż odrastającą wątrobę. [przypis redakcyjny]

Promień go blaskiem podwójnym zalewał — To znaczy, że światłość, jaką otoczony jest duch Justyniana, podwójnie rozpromieniła się nową wesołością z powodu zaspokojenia tak słusznych żądań poety. [przypis redakcyjny]

promienie pierwsze słońce miota na Jeruzalem — Tu poeta jak w niejednym miejscu przypomina czytelnikowi, że góra czyśćcowa a Jeruzalem leżą na dwóch przeciwległych półsferach. I tak, w tej chwili wieczór jest na górze czyśćcowej, wschód słońca w Jeruzalem, noc nad Ebro w Hiszpanii, a południe nad Gangesem w Indii. [przypis redakcyjny]

promocja — poparcie. [przypis redakcyjny]

promocja — wywyższenie. [przypis redakcyjny]

promocji — posunięcia na wyższy stopień awansu. [przypis redakcyjny]

promotiones (łac.) — protekcje, poparcie. [przypis redakcyjny]

promotionibus (łac.) — poparciem. [przypis redakcyjny]

promotores abdicationis (łac.) — sprawcy abdykacji. [przypis redakcyjny]

promovebant (łac.) — popierali. [przypis redakcyjny]

promovebunt (łac.) — popierać będą. [przypis redakcyjny]

promować — popierać. [przypis redakcyjny]

promowować — jak najmocniej popierać. [przypis redakcyjny]

promowowało — posuwało się na wyższy stopień. [przypis redakcyjny]

promulgacja (łac.) — ogłoszenie, obwieszczenie, ujawnienie. [przypis redakcyjny]

promulgować — ogłaszać. [przypis redakcyjny]

promulgować (z łac. promulgo, promulgare: wyjawiam, obwieszczam) — ogłosić. [przypis redakcyjny]

promulgowano (z łac. promulgo: wyjawiam, obwieszczam) — ogłoszono. [przypis redakcyjny]

promulgowany (z łac.) — obwieszczony, ogłoszony. [przypis redakcyjny]

pronuba — matrona, która towarzyszyła oblubienicy i pouczała ją o obowiązkach żony. [przypis redakcyjny]

pro panis ratione sententia gravaminosa et parti adhaerenti (łac.) — wyrok ze względu na chleb zasłużonych uciążliwy i stronie sprzyjający. [przypis redakcyjny]

pro parte mea militantes (łac.) — moją stronę popierających. Znamy taki artykuł w instrukcji dla posłów sejmowych z województwa krakowskiego, uchwalonej 16 grudnia 1687 w Proszowicach: „Differentiam iniuriatis w dobrach margrabskich IMć P. Jana z Gosławic Paska, komornika ziemskiego krak., aby powagą pańską JKMci i Rzpltej uspokojona była, instabunt Ich MM. panowie posłowie”. [przypis redakcyjny]

pro patria (łac.) — dla ojczyzny. [przypis redakcyjny]

propensja — życzliwość. [przypis redakcyjny]

propinacja — prawo wyłączne sprzedaży napojów wyskokowych w obrębie danej miejscowości; przedmiot nieustannych zatargów między starostami i miastami; uchwała Sejmu 1776 r., nakazująca oddawać propinację miast król. w dzierżawę więcej dającemu, ułatwiła starostom zagarnianie tego źródła dochodów; mieli dość środków przemocy, by odstraszyć współzawodników; por. Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, str. 94.; propinacją — dziś wyraz ten w B. lp miałby formę: propinację. [przypis redakcyjny]

propinat (łac.) — dosł. daje do picia, częstuje; miota. [przypis redakcyjny]

proponendo (łac.) — przedkładając. [przypis redakcyjny]

proponendo (łac.) — wmawiając. [przypis redakcyjny]

proponendo novam electionem stante vita (łac.) — proponując nową elekcję za życia (panującego). [przypis redakcyjny]

Proponowano zmianę korony na dziedziczną — Mably proponuje zaprowadzenie w Polsce tronu dziedzicznego: zapewni on większy spokój Rzeczypospolitej, usuwając agitację i zamieszki przedelekcyjne, wstrząsy wywoływane elekcją, przekupstwo i mieszanie się państw obcych; zapewni dalej większą spójność rządu, da siłę prawom, oduczy Polaków swawoli. [przypis redakcyjny]