Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4742 przypisów.
glewia — średniowieczna broń drzewcowa, szeroki nóż osadzony na długim drzewcu. [przypis redakcyjny]
gliceryna (chem.) — organiczna, bezbarwna ciecz, tłusta w dotyku, produkowana z tłuszczy roślinnych i zwierzęcych; ze względu na bardzo wysoką skłonność do łączenia się z wodą stosowana przy produkcji kremów i in. produktów kosmetycznych; wykorzystywana także do produkcji płynów hamulcowych i chłodniczych. [przypis edytorski]
Glikauf (z niem.: Glück auf) — życzenie szczęścia i powodzenia w pracy, odpowiednik polskiego: Szczęść Boże! [przypis redakcyjny]
glina fajkowa — dawna potoczna nazwa plastycznej gliny wypalającej się na biało, używanej do produkcji fajansu, statuetek, cegieł ogniotrwałych itp. [przypis edytorski]
gliniane kogutki — gwizdki zrobione z gliny. [przypis edytorski]
Gliniane nogi podnoszą wartość złotego posągu — odniesienie do biblijnego obrazu posągu z głową ze złota, coraz niższymi częściami ciała z pośledniejszych metali, stojącego na glinianych stopach (Dn 2, 31–35). [przypis edytorski]
glinianka — zbiornik wodny w miejscu dawnego wyrobiska gliny; staw. [przypis edytorski]
Glinka, Michaił Iwanowicz (1804–1857) — rosyjski kompozytor; jako pierwszy zyskał szerokie uznanie w swoim kraju, uważany za twórcę narodowej opery rosyjskiej, łączącej tradycyjny folklor Rusi z nowymi prądami muzycznymi zachodniej Europy; autor m.in. powstałej na podstawie pieśni ludowej popularnej uwertury symfonicznej Kamarynskaja (1848), która stała się wzorem dla kolejnych kompozytorów szkoły rosyjskiej. [przypis edytorski]
Glinkowę — dziś forma B.lp: Glinkową. [przypis edytorski]
Glinnik — wieś nad Pilicą, w powiecie rawskim. [przypis redakcyjny]
gliptoteka — zbiór kamiennych rzeźb. [przypis edytorski]
glisada — tu: ślizg; w lotnictwie: figura akrobacji, zejście lotem ślizgowym nisko nad ziemię. [przypis edytorski]
Glissander — nazwisko utworzone od fr. glisser: ślizgać się. [przypis edytorski]
glissez (fr.) — tu: ślizgaj się pan. [przypis edytorski]
glisty marnymi — dziś popr. forma N.lm: glistami (…). [przypis edytorski]
Gliwice — podobóz KL Auschwitz-Birkenau w Gliwicach na Górnym Śląsku. [przypis edytorski]
glótów — kulek ołowianych. [przypis redakcyjny]
glob (daw.) — kula, kulisty przedmiot. [przypis edytorski]
globetrotter (ang.) — słownik. [przypis edytorski]
globowy (daw.) — dotyczący globu ziemskiego, ogólnoświatowy. [przypis edytorski]
globowy — tu: ziemski. [przypis edytorski]
globtroter (z ang. globetrotter) — turysta, podróżnik. [przypis edytorski]
glob — tu: globus. [przypis edytorski]
globus (łac. globus hystericus) — objaw chorobowy polegający na odczuwaniu dławienia, zatykania gardła. [przypis edytorski]
globus (łac. pełna nazwa: globus histericus) — kula histeryczna; daw. nazwa znanego objawu zaburzeń nerwicowych polegającego na uczuciu utrudniającego przełykanie i oddychanie ucisku w przełyku. [przypis edytorski]
Globus — właśc. The Globe, teatr działający w Londynie w latach (1599–1642). Jednym z jego udziałowców był Shakespeare. [przypis edytorski]
Glocester — hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]
glon chleba (gw.) — kromka chleba. [przypis edytorski]
glonek (gw.) — kawałek. [przypis edytorski]
glon (gw.) — pajda, kromka. [przypis edytorski]
glon, zdr. glonek (daw. a. gw.) — kromka. [przypis edytorski]
gloriabantur (łac.) — szczycili się. [przypis redakcyjny]
gloria Dei (łac.) — chwała Boga. [przypis edytorski]
Gloria Deo in excelsis (…) ci pastuszkowie, którym nucili śpiew ten aniołowie — Pasterze, którzy pierwsi objawili narodzenie Chrystusa Pana i pierwsi słyszeli z nieba śpiew aniołów w tych słowach: «Chwała Bogu na wysokościach» (Św. Łukasz, rozdz. 2). [przypis redakcyjny]
gloriae et libertatis Polonae (łac.) — sławy i wolności polskiej. [przypis redakcyjny]
gloriae partum (łac.) — dla sławy uczyniono. [przypis redakcyjny]
gloria et decus (łac.) — chwała i ozdoba; gloria: sława, chwała; decus: zaszczyt, ozdoba. [przypis redakcyjny]
Gloria, Gloria, Gloria in excelsis Deo (łac.) — Chwała, chwała, chwała na wysokościach Bogu. [przypis edytorski]
Gloria! Gloria in excelsis Deo! (łac.) — Chwała Panu na wysokościach! [przypis autorski]
Gloria (…) hominibus — Biblia, Łk 2:14. [przypis tłumacza]
Gloria in excelsis deo (łac.) — chwała na wysokościach Boga. [przypis edytorski]
Gloria in excelsis Deo (łac.) — Chwała na wysokościach Bogu. [przypis redakcyjny]
gloria in excelsis Domino (łac.) — chwała na wysokości Bogu. [przypis edytorski]
gloria — krąg rozproszonego światła otaczający postać świętego lub bóstwa na obrazie; tu: wielobarwna poświata wokół księżyca. [przypis edytorski]
gloria (łac.) — chwała; tu skrót od Gloria in excelsis Deo: chwała na wysokości Bogu. [przypis edytorski]
gloria mundi (łac.) — chwała świata. [przypis edytorski]
Gloria nostra (…) conscientiae nostrae — Biblia, 2 Kor 1:12. [przypis tłumacza]
Gloria Patri (łac.) — Chwała Ojcu; tu: w znaczeniu zapłaty modlitwą. [przypis redakcyjny]
Gloria (…) tantum est — por. Iuvenalis, Satirae, VII, 81. [przypis edytorski]
Gloria tibi Domine (łac.) — Chwała Tobie, Panie. [przypis edytorski]
gloriatur (łac.) — chełpi się. [przypis redakcyjny]
gloria — zjawisko optyczne: wielobarwne kręgi poświaty wokół postaci; chwała, sława otaczająca kogoś. [przypis edytorski]
glorieux — chlubny, dumny; tu: żądny sławy. [przypis edytorski]
gloriose (łac.) — chwalebnie. [przypis edytorski]
gloriose (łac.) — chwalebnie. [przypis redakcyjny]
gloriosissime (łac.) — najchwalebniej. [przypis redakcyjny]
gloriosius (łac.) — bardziej chwalebnie. [przypis edytorski]
gloriosius (łac.) — godniejszego chwały. [przypis redakcyjny]
gloriosius occumbere in opere (łac.) — chwalebniej polec w boju. [przypis redakcyjny]
gloriosum opus (łac.) — chwalebne dzieło. [przypis redakcyjny]
gloryja (z łac. gloria) — chwała. [przypis edytorski]
glosa — tu: niezrozumiałe słowo, zdanie. [przypis edytorski]
glosolalia (z gr. γλῶσσα, glossa: język i λαλῶ, lalo: mówię) — dar języków, wygłaszanie pod wpływem religijnej ekstazy słów w języku nieznanym mówiącemu lub w ogóle nieistniejącym. [przypis edytorski]
glosować — umieszczać notatki lub dopiski na marginesie. [przypis edytorski]
glossa a. glosa — uwaga, komentarz. [przypis edytorski]
Glossa — Ułamek naśladowany z Glossy św. Teresy, drukowany w odcinku do Czasu, a następnie w osobnej odbitce, wyszedł w Krakowie w r. 1858 za staraniem hr. Katarzyny Potockiej. [przypis redakcyjny]
glossować — dopisywać glossy, czyli wyjaśniające notatki, umieszczane przeważnie na marginesie lub między linijkami tekstu. [przypis edytorski]
Gloucester — tłumacz życzył sobie, żeby nazwisko to wymawiać „Gloster”; w takim brzmieniu nie narusza rytmu wiersza. [przypis edytorski]
Glubb, John Bagot (1897–1986) — brytyjski wojskowy, generał broni; w latach 1939–1956 dowodził Legionem Arabskim w Królestwie Transjordanii. Znany również jako Glubb Pasza. [przypis edytorski]
Gluchow — Głuchów, miasto w dzis. gub. czernich., nad rzeką Jeśmianą. [przypis redakcyjny]
Gluck, Christoph Willibald (1714–1787) — niemiecki kompozytor okresu klasycyzmu, autor m.in. opery Orfeusz i Eurydyka (1762). [przypis edytorski]
Gluck, Christoph Willibald Ritter von (1714–1787) — niem. kompozytor okresu klasycyzmu; jeden z reformatorów opery klasycznej w myśl prawdy dramatycznej, idei równowagi między muzyką i słowem, podporządkowania muzyki akcji utworu i scalenia obu warstw, muzycznej i treściowej, w jednolite dzieło (począwszy od uwertury mającej zapowiadać akcję i tematy muzyczne, poprzez zbliżenie formalne arii i recytatywów, aby przechodziły płynnie jedne w drugie, nie rozrywając spoistości dzieła, ustanowienie ważnej roli chóru na wzór antyczny, aż po wprowadzenie na scenę operową wielkich tematów z literatury klasycznej czy mitologii w miejsce płaskich intryg miłosnych). Gluck był autorem ponad stu utworów scenicznych: oper (m.in. Orfeusz i Eurydyka 1762; Alcesta 1767, Ifigenia na Taurydzie 1779), baletów, pantomim, kantat dramatycznych i in. Nie znalazłszy wystarczającego zrozumienia dla swoich nowatorskich pomysłów w Wiedniu, przeniósł się do Paryża, gdzie jego wysoką protektorką stała się królowa Maria Antonina, niegdyś jego uczennica. Po paryskiej premierze Ifigenii w Aulidzie wybuchł spór dzielący publiczność i krytykę na „gluckistów” i „piccinistów”, tj. zwolenników reformy opery w duchu Glucka lub klasycznej opery włoskiej w stylu realizowanym wówczas przez Picciniego (sami kompozytorzy pozostali niezmiennie w przyjacielskich stosunkach, darząc się wzajemnie szacunkiem i uznaniem). Ponieważ do sporu włączyła się królowa, ostatecznie ogłoszono zwycięstwo Glucka. [przypis edytorski]
Gluck, Christoph Willibald Ritter von (1714–1787) — niem. kompozytor okresu klasycyzmu; opera Orfeusz i Eurydyka (Orfeo ed Euridice) powstała w 1762 r. [przypis edytorski]
Gluck, Händel, Hasse — niemieccy kompozytorzy XVIII w., twórcy oper: Christoph Willibald Ritter von Gluck (1714–1787), Georg Friedrich Händel (1685–1759), Johann Adolf Hasse (1699–1783). [przypis edytorski]
Gluck (niem.) — szczęście. [przypis edytorski]
gluc — wykrzyknik stosowany wówczas w dyskusjach uniwersyteckich dla wyrażenia, że jakiś argument nic nie dowodzi. [przypis tłumacza]
Glück auf (niem.) — powodzenia, niech się darzy (zwrot zwyczajowy, niekiedy jako polski odpowiednik podaje się „szczęść Boże!”). [przypis edytorski]
Glück auf! (niem.) — Powodzenia! [przypis edytorski]
Glück auf (niem.) — szczęść Boże. [przypis edytorski]
Glück (niem.) — szczęście. [przypis edytorski]
glukizm — styl naśladujący Christopha Willibalda Glucka (1714–1787), klasycystycznego kompozytora niemieckiego. [przypis edytorski]
Glus i Pigres — Pigres: wspomniany już w rozdz. 2 tłumacz; Glus: wspomniany w rozdz. 4, dworzanin Cyrusa, syn admirała jego, Tamosa. [przypis tłumacza]
Glutinator — ten co zapisane karty (księgę) przykleja do wałka. [przypis redakcyjny]
gluza (daw.) — nagana. [przypis redakcyjny]
Gluzować lub glozować — zacierać, wymazywać, niszczyć, usuwać (wg Słownika języka polskiego pod red. Jana Karłowicza, Warszawa 1900–1927). [przypis edytorski]
Glycera — imię żeńskie. [przypis edytorski]
gmach (daw.) — [tu:] pokój. [przypis redakcyjny]
gmach jej zawarty nie bierze wolności (starop.) — szyk przestawny, inaczej: nie odbiera jej wolności zamknięty gmach (tj. może swobodnie z niego wyjść). [przypis edytorski]
gmach — pokój, komnata. [przypis redakcyjny]
gmach prostokątny — kościół Św. Magdaleny, zbudowany w latach 1764–1842. [przypis redakcyjny]
Gmach ten z miąższego muru (…) Z płynącego namiotem okryto żywiołu — Grotę zwaną „Tetydion” woda („płynący żywioł”), ze wszystkich stron spadająca, okrywa „namiotem”. [przypis redakcyjny]
gmach — tu: komnata. [przypis edytorski]
gmach — tu: konstrukcja, budowla (tj. olbrzymi drewniany koń). [przypis edytorski]
gmach — [tu:] pokój. [przypis redakcyjny]
Gmach zbudowałem, co przestoi wieki — nawiązanie do słów rzym. poety Horacego (Pieśń III, 30): „Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiżu…” (tł. L. Rydel), oraz do faktu, że Piotr I nakazał zbudować miasto Sankt Petersburg, swoją nową stolicę; Na kościach zbudowany…: Petersburg zaplanowano na podmokłym gruncie, jego wybudowanie kosztowało życie tysięcy ściągniętych do przymusowej pracy robotników. [przypis edytorski]
G. Mayeda, Commentary on Fichte's „The Illegality of the Unauthorised Reprinting of Books”: An Essay on Intellectual Property During the Age of the Enlightenment, „University of Ottawa Law & Technology Journal”, Vol. 5, Nos. 1–2, 2008, http://ssrn.com/abstract=2034530 (dostęp 10.11.2013), s. 169; M. Biagoli, Genius against copyright: Revisiting Fichte's proof of the illegality of reprinting, 86 „Notre Dame L. Rev.” 1847 (2011), http://scholarship.law.nd.edu/ndlr/vol86/iss5/3 (dostęp 10.11.2013), s. 1855. [przypis autorski]
G. Mayeda, Commentary on Fichte's „The Illegality of the Unauthorised Reprinting of Books”: An Essay on Intellectual Property During the Age of the Enlightenment, „University of Ottawa Law & Technology Journal”, Vol. 5, Nos. 1–2, 2008, http://ssrn.com/abstract=2034530 (dostęp 10.11.2013), s. 150; M. Biagoli, Genius against copyright: Revisiting Fichte's proof of the illegality of reprinting, 86 „Notre Dame L. Rev.” 1847 (2011), http://scholarship.law.nd.edu/ndlr/vol86/iss5/3 (dostęp 10.11.2013), s. 1857. [przypis autorski]
G. Mayeda, Commentary on Fichte's „The Illegality of the Unauthorised Reprinting of Books”: An Essay on Intellectual Property During the Age of the Enlightenment, „University of Ottawa Law & Technology Journal”, Vol. 5, Nos. 1–2, 2008, http://ssrn.com/abstract=2034530 (dostęp 10.11.2013), s. 152. [przypis autorski]
G. Mayeda, Commentary on Fichte's „The Illegality…, s. 156. [przypis autorski]
gmerk (hist.) — godło, stempel rzemieślniczy (w oryginle verderame: grynszpan, patyna). [przypis edytorski]
