Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | polski | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3679 przypisów.
Florencja — miasto w środkowych Włoszech, stolica Toskanii i prowincji Florencja. [przypis edytorski]
Florencja — włoskie miasto, stolica regionu Toskania. [przypis edytorski]
Florencja — włoskie miasto w regionie Toskania. [przypis edytorski]
Florencja za czasów tego starego pryka i nudziarza Cacciaguidy — opowieść Cacciaguidy Raj, pieśń XV: „Florencja w starym mieszcząca się grodzie. / Skąd jej, jak dzisiaj, wydzwaniały wieże. / Podówczas żyła w skromności i zgodzie…” [Cacciaguida degli Elisei (ok. 1098–ok.1148) z Florencji był krzyżowcem i przodkiem Dantego; red. WL]. [przypis tłumacza]
Florencjo (…) obywateli twych znalazłem pięciu — Tu Poeta z gorzką ironią wyrzeka na zepsucie obyczajów publicznych w średniowiecznej rzeczypospolitej florenckiej; ze szlachetnych jej rodzin nalicza aż pięciu złodziei, zapewne skarbu publicznego, których nazwiska wymienił w pieśni uprzedniej. [przypis redakcyjny]
Florencyja — Florencja; tu: forma wydłużona (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Florencyja (…) nie znała wieńców sadzonych perłami — Niegdyś za czasów starożytnej prostoty, niewiasty i dziewczęta nie starały się zdobić przyrodzonych swoich wdzięków sztucznymi ozdobami i błyskotkami. [przypis redakcyjny]
floren — moneta bita we Florencji od 1256 r. [przypis edytorski]
Florenta miłość — Gower w poemacie De confessione amantis opisuje szpetną czarownicę, którą przyrzeka wziąć za żonę młody rycerz Florent, byle go nauczyła rozwiązać zagadkę, od której rozwiązania życie jego zależało. [przypis redakcyjny]
Florent Carton Dancourt (1661–1725) — francuski dramatopisarz i aktor, mistrz farsy, zasłynął sztuką Le Chevalier à la mode. [przypis edytorski]
Florentyna — [por.] Kawalerskie gospodarstwo, Stracone złudzenia, Pierwsze kroki. [przypis tłumacza]
florentyn — dziś popr. forma: florentyńczyk; mieszkaniec Florencji. [przypis edytorski]
florentyn — mieszkaniec Florencji; florentyńczyk. [przypis edytorski]
floren — złota moneta z Florencji, często naśladowana przez mennice innych krajów. [przypis edytorski]
flores gratitudinis (łac.) — kwiaty wdzięczności. [przypis edytorski]
flores — ozdobnik w kształcie roślinnym (w charakterze pisma, ornamentach itp.). [przypis edytorski]
Florestano Pepe — generał komenderujący w Neapolu. [przypis redakcyjny]
flores — tutaj: dziwaczny rysunek. [przypis redakcyjny]
floresy — wzory kwiatowe, zawiłe desenie. [przypis redakcyjny]
floresy (z łac. flores: kwiaty) — ozdoby, ornamenty przedstawiające gałązki, łodygi i kwiaty. [przypis edytorski]
floresy (z łac. flores: kwiaty) — ozdoby, ornamenty przedstawiające gałązki, łodygi i kwiaty. [przypis redakcyjny]
floret — broń szermiercza. [przypis edytorski]
floret — broń szermiercza z elastyczną, wąską, czworograniastą klingą. [przypis edytorski]
Floriańska — historyczna ulica na krakowskim Starym Mieście. [przypis edytorski]
Floriani — właśc. Caffè Florian: najstarsza włoska kawiarnia, działająca od r. 1720; mieści się w budynku Prokuracji Nowej, po płd. stronie Placu św. Marka w Wenecji. [przypis edytorski]
Florianka — być może odniesienie do imienia tytułowej bohaterki moralizującej powiastki Florianka. Jak ona poradziła ludziom w Czarnych Biedach (1884), autorstwa Józefa Hopcasa (1857–1918), reklamującej towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń. [przypis edytorski]
Florian z Korytnicy — średniowieczny rycerz polski, kasztelan wiślicki, uczestnik bitwy pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
florinas — aukso pinigas, vartotas Vakar. Europoj viduramžiais. [przypis edytorski]
floruit (łac.) — kwitła. [przypis redakcyjny]
Florusa, właśc. Lucjusz Anneusz Florus (ok. 70–ok. 140 n.e.) — historyk rzymski. [przypis edytorski]
Floryda — stan na południowym wschodzie Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Floryna — patrz: Kawalerskie gospodarstwo. Stracone złudzenia. [przypis edytorski]
Floryna — [por.:] Stracone złudzenia, Córka Ewy etc. [Balzaca; red. WL]. [przypis tłumacza]
Floryzel — postać kobieca z Zimowej opowieści Szekspira, książę Czech, zakochany w skromnej pasterce Predycie. [przypis edytorski]
Flossenbürg — (niem.) Konzentrationslager Flossenbürg, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, działający w pobliżu bawarskiego miasta Weiden w latach 1938–1945. [przypis edytorski]
flota angielska wpłynęła na Dardanele — w czasie wojny z Rosją Turcja odwołała się do interwencji państw zachodnich. W związku z tym Anglia zażądała od Rosji wstrzymania kroków wojennych. Ponieważ ze strony Rosji nie było odpowiedzi, flota angielska w połowie lutego przepłynęła Dardanele i zajęła stanowisko naprzeciw Konstantynopola. [przypis redakcyjny]
flota niemiecka pcha się przez Bałtyk i łapu-capu zagarnia Kłajpedę Memel — chodzi o zajęcie przez okręty niem. portu bałtyckiego w Kłajpedzie 23.03.1939 r. i tym samym aneksję przygranicznego Okręgu Kłajpedy (lit. Klaipėdos kraštas, niem. Memelland), położonego na prawym brzegu Niemna, w płn.-wsch. części Prus Wschodnich, odłączonego od Rzeszy Niem. na mocy traktatu wersalskiego, a w l. 1923–1938 (po powstaniu lit., do jakiego doszło na tych terenach) stanowiącego autonomiczną część Litwy. Niemcy pod rządami kanclerza Adolfa Hitlera od 1935 r. łamały kolejne postanowienia traktatu wersalskiego: poczynając od przywrócenia poboru do wojska, ogłoszenie remilitaryzacji Niemiec i zajęcie terytorium Saary (z zagłębiem wydobywczym węgla kamiennego oraz okręgiem produkcji żelaza i stali; 1935) oraz Nadrenii (1936), poprzez przyłączenie do Rzeszy Austrii i rejonu Sudetów (1938), aż po militarne zajęcie Czechosłowacji i utworzenie zależnego od Niemiec Protektoratu Czech i Moraw w marcu 1939 r. Kryzys czechosłowacki pokazał, że państwa europejskie raczej wyzyskają sytuację dla własnych interesów (zajęcie Zaolzia przez Polskę oraz części Słowacji i Rusi Zakarpackiej przez Węgry), niż zdobędą się na interwencję w obronie pogwałconych konwencji międzynarodowych. Dlatego Hitler szybko wykonał kolejny krok: oderwanie Okręgu Kłajpedy od Litwy oddało w ręce Niemiec strategiczny punkt na mapie Europy; dokonało się zresztą za formalną zgodą ministra spraw zagr. Litwy Juozasa Urbšysa, uzyskaną pod groźbą zbombardowania Kowna (i właśc. po uprowadzeniu ministra do Berlina). [przypis edytorski]
flota — tu: pieniądze. [przypis edytorski]
flotę mknącąm ujrzał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika (oraz szykiem przestawnym); inaczej: ujrzałem mknącą flotę. [przypis edytorski]
Flotow, Wilhelm Hans von (1838–1915) — generał armii pruskiej w Gdańsku. [przypis edytorski]
Flottenverein — Niemiecki Związek Floty, stowarzyszenie istniejące od 1898 roku. [przypis edytorski]
flotylla — grupa statków tego samego typu płynących razem. [przypis edytorski]
flower — karabinek małokalibrowy na tzw. naboje Floberta, przeznaczony do ćwiczeń i polowań na drobne ptactwo. [przypis edytorski]
Fluctus (…) fundo — Vergilius, Aeneida, VII, 528. [przypis tłumacza]
fluid — dosłownie płyn, przenośnie: bliżej nie określone oddziaływanie jednej osoby na drugą (tu: hipnotyzm). [przypis redakcyjny]
fluid — energia psychiczna. [przypis edytorski]
fluid — tajemnicza substancja bądź energia psychiczna. [przypis edytorski]
fluid — według spirytystów: energia psychiczna. [przypis edytorski]
fluid — wg spirytystów substancja emanująca z ludzi i duchów. [przypis edytorski]
fluidyczne woale — pasma zagadkowej materii, wydzielające się z organizmu osobników medialnych w czasie transu. [przypis redakcyjny]
fluid (z łac.) — czar, prąd czy energia płynąca z człowieka. [przypis edytorski]
fluid (z łac. fluidus: płynny) — wg spirytystów substancja emanująca z ludzi i duchów. [przypis edytorski]
Flukowski, Stefan (1902–1972) — pisarz i poeta, związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel surrealizmu. [przypis edytorski]
Flukowski, Stefan (1902–1972) — pisarz, poeta, tłumacz literatury francuskiej. [przypis edytorski]
Flukowski, Stefan (1902–1972) — poeta, prozaik i dramatopisarz, przed wojną związany z grupą „Kwadryga”, tworzący pod wpływem Awangardy Krakowskiej i surrealizmu. [przypis edytorski]
fluks (daw.) — stan zapalny; reumatyzm. [przypis edytorski]
fluks (daw., z łac.) — bieg. [przypis redakcyjny]
fluksja (daw.) — obrzęk twarzy powstały wskutek procesów zapalnych zębów. [przypis edytorski]
fluksja (daw.) — opuchlizna twarzy spowodowana przez zapalenie zębów a. okostnej. [przypis edytorski]
fluksja (daw.; z łac. fluxio: upływ) — zapalenie dziąseł lub okostnej, często połączone ze zbieraniem się ropy; tu zniekształcona forma: flukcja. [przypis edytorski]
fluksja — obrzęk twarzy spowodowany przez zapalenie zębów. [przypis edytorski]
fluksja — zapalenie lub ropień dziąsła. [przypis redakcyjny]
fluks — tu: karty jednego koloru ułożone kolejno; strit. [przypis edytorski]
flukta — fale, przypływy (por. fluktuacja); tu: napór fal. [przypis edytorski]
flukta — wzburzone odmęty morskie; z łac. fluctus — prąd, burza, niepokój. [przypis edytorski]
flukta (z łac.) — fale, wody, toń. [przypis edytorski]
flukta (z łac.) — tu: wody. [przypis edytorski]
fluktuacja — zmiana nasilenia przebiegu, przypadkowe odchylenie wartości. [przypis edytorski]
Flut — Ich habe das Bild in der Übersetzung teils ergänzt, weil es sonst nicht verständlich wäre, teils gemildert, um den im Originaltext damit verbundenen widrigen Nebenbegriff zu beseitigen. [przypis tłumacza]
F. M. Scherer, podaję za: M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005-7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 945. [przypis autorski]
F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 6–7, M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005–7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 926, P. Tschmuck, Creativity without a copyright: music production in Vienna in the late eighteenth century, [w:] R. Towse [red.], Copyright in the cultural industries, Cheltenham 2002, s. 218. [przypis autorski]
F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 9, F. Kawohl (2008), Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick (1511)…, punkt 6 ust. 9, P. Gancarczyk, Muzyka wobec rewolucji druku…, s. 240, M. W. Carroll, Whose Music is it Anyway?…, s. 1483. [przypis autorski]
F. M. Scherer, The emergence of musical copyright…, s. 14. [przypis autorski]
F. M. Scherer, The emergence of musical copyright…, s. 15. [przypis autorski]
fórta — dziś popr. pisownia: furta. [przypis edytorski]
fórtka — dziś popr. pisownia: furtka. [przypis edytorski]
Focha, Pershinga, Haiga — dowódcy sił Sprzymierzonych podczas I wojny; Ferdinand Foch: szef Sztabu Generalnego armii francuskiej, John Pershing: głównodowodzący Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych w Europie, Douglas Haig: dowódca Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych. [przypis edytorski]
Foch, Ferdinand (1851–1929) — dowódca francuski okresu I wojny światowej. [przypis edytorski]
Fochna — Faustyna Morzycka, jedna z „entuzjastek”, przyjaciółka Narcyzy z lat młodości. [przypis redakcyjny]
foch — tu: fortel, sztuczka. [przypis redakcyjny]
fochy (daw.) — [tu:] figle, kuglarstwa. [przypis redakcyjny]
fochy — żarty, sposoby. [przypis redakcyjny]
fochy (z niem.) — tu: zaloty, figle. [przypis redakcyjny]
Focjon, on zacny pan, gdy siedział na sądzie (…) musisz na jednym przestać — Żywoty równoległe. Fokion 30 (por. też Plutarch, Żywoty równoległe. Agis 2 oraz Jak odróżnić pochlebcę od przyjaciela 23); w żadnym z tych źródeł nie ma jednak mowy o sądzeniu, ale ogólnie o zrobieniu czegoś, co byłoby sprzeczne z uczciwością. [przypis edytorski]
Focjon (…) przerwał — Plutarch, Praecepta gerendae reipublicae. [przypis tłumacza]
Focjon — wódz, skazany na śmierć, wypił puchar trucizny, poleciwszy wcześniej swemu synowi, aby nigdy nie myślał o zemście. [przypis edytorski]
Focjon (z łac.), właśc. Fokion zw. Dobrym (402–318 p.n.e.) — ateński wódz i polityk, uczeń Platona, słynny z uczciwości przywódca stronnictwa promacedońskiego, przeciwnik Demostenesa; skazany przez Ateńczyków za zdradę. [przypis edytorski]
Focjon (z łac.), właśc. Fokion, zw. Dobrym (402–318 p.n.e.) — ateński wódz i polityk, ugodowy wobec Macedończyków, skazany przez Ateńczyków na śmierć za zdradę; oponent Demostenesa, który nazwał go siekierą swoich przemówień. [przypis edytorski]
Focjon [(z łac.), właśc. Fokion zw. Dobrym (402–318 p.n.e.)] — na śmierć skazany, wypiwszy puchar trucizny, polecił swemu synowi, by nigdy nie myślał o zemście. [ateński wódz i polityk, ugodowy wobec Macedończyków; uczeń Platona; skazany przez Ateńczyków za zdradę; red. WL] [przypis tłumacza]
Focjusz I Wielki (810–891) — patriarcha Konstantynopola w latach 858–867 oraz 877–886, teolog; prowadził spór o podłożu teologicznym i politycznym z papieżem Mikołajem I, negującym ważność jego wyboru na patriarchę; w 867 skrytykował rozprzestrzeniający się na Zachodzie dodatek do wyznania wiary (filioque), na synodzie w Konstantynopolu ekskomunikował Mikołaja, co spowodowało rozdział Kościoła Wschodniego i Zachodniego (tzw. schizma Focjusza, w teologii prawosławnej znana jako schizma Mikołaja); przez nowego cesarza pozbawiony urzędu i wygnany z miasta, po śmierci swojego następcy w 877 powrócił na tron patriarszy. [przypis edytorski]
Focjusz (ok. 820–891) — patriarcha Konstantynopola, autor dzieła Biblioteka, zawierającego omówienia 279 prac z różnych dziedzin, z których większość nie zachowała się do naszych czasów. [przypis edytorski]
Focjusz, Olimpiodoros, Fabricius i Vossius — Focjusz (ok. 820–891): patriarcha Konstantynopola, autor dzieła Biblioteka, zawierającego omówienia 279 prac z różnych dziedzin, z których większość nie zachowała się do naszych czasów; Olimpiodor Młodszy (ok. 500–ok. 570): filozof neoplatoński ze szkoły aleksandryjskiej, komentator Arystotelesa; Wolfgang Fabricius Capito (1478–1541): niemiecki reformator religijny, autor m.in. Institutionum Hebraicarum libri duo lub też Teodor Fabricius (1501–1559): niemiecki teolog protestancki, autor Tabulae duae, de nominibus Hebraeorum una, altera de verbis; Gerardus Joannes Vossius, właśc. Gerrit Janszoon Vos (1577–1649): niderlandzki uczony i humanista, autor licznych dzieł. [przypis edytorski]
Focke, Wilhelm Olbers (1834–1922) — niemiecki lekarz i botanik; w 1881 opublikował ważną pracę Die Pflanzen-Mischlinge, Ein Beitrag zur Biologie der Gewächse (Mieszańce roślin, przyczynek do biologii roślin), w której m.in. wprowadził termin ksenia na określenie zmiany w nasionach rośliny, która jest recesywna w stosunku do niektórych genów, oraz jako jeden z nielicznych współczesnych wspominał o odkryciach Mendla dotyczących krzyżowania roślin. [przypis edytorski]
Focyda a. Fokida — kraina w środkowej Grecji nad Zatoką Koryncką; należą do niej Delfy, w których znajduje się świątynia Apollina. [przypis edytorski]
Focyda — kraina położona w środkowej Grecji nad zatoką Koryncką, na zachód od Beocji. W Focydzie leżało miasto Delfy, jak również miejscowość Daulis. [przypis redakcyjny]
fodza (daw.) — sposób, moda. [przypis redakcyjny]
foederati (łac.) — sprzymierzeni. [przypis redakcyjny]
Foederis aequas dicamus leges (łac.) — Sojuszu równe ustanówmy prawa (Wergiliusz, Eneida, księga XI). [przypis tłumacza]
foedus, foederis (łac.) — przymierze, związek; por. federacja. [przypis edytorski]
Foe kue ki — dziś zapisywane: Foguoji; Uwagi o buddyjskich królestwach, relacja chińskiego buddyjskiego mnicha i tłumacza, Faxiana, z jego podróży do Indii, Nepalu, Pakistanu i in. krajów buddyjskich, dokonanej w 399–412. Tekst Faxiana jest najważniejszym źródłem informacji o historii i kulturze Indii oraz o buddyzmie w IV i V w. [przypis edytorski]
