Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2401 przypisów.

Utwór odnosi się zapewne do Stanisława Sobka, podskarbiego koronnego i kasztelana sandomierskiego (zm. 1569), do którego w sprawach pieniężnych zwracał się m.in. Piotr Rojzjusz w swoich Carmina, II 69. [przypis redakcyjny]

Utwór ten jest sonetem, czyli wierszem o specjalnym układzie rymów. Składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch - trzywersowych. Gatunek sonetu wykorzystywany był przede wszystkim przez poetów tworzących lirykę miłosną (por. Sonety do Laury Francesco Petrarki) i refleksyjną (por. Sonety krymskie Mickiewicza). [przypis edytorski]

Utwór zacytowany przez Piotra Statoriusa–Stojeńskiego w jego gramatyce, powstać musiał przed lipcem 1567. [przypis redakcyjny]

utwory Żmichowskiej (…) doczekały się świeżych wydań — Boy-Żeleński, Romans Gabryelli (Ludzie żywi, 1929); Czy to powieść?, Biała Róża (Dom książki polskiej, 1929) z przedmową Boya-Żeleńskiego; Poganka (Dom książki polskiej, 1929) i Poganka z przemową Boya-Żeleńskiego (Biblioteka Narodowa, 1929). [przypis redakcyjny]

utworzyć podczas marszu czworobok hoplitów, aby nasze tabory i liczna czeladź były w bezpieczniejszym miejscu — jeśli wojsko maszeruje w czworoboku, to tren chowa się w jego środek. [przypis tłumacza]

utyka — zatyka, uszczelnia. [przypis redakcyjny]

utylitarny — mający na celu przysparzanie praktycznej korzyści, pożytku. [przypis edytorski]

utylitarysta — człowiek kierujący się przekonaniem, że najważniejsza jest praktyczna użyteczność; pragmatyk. [przypis edytorski]

utylitaryzm — stanowisko filozoficzne, za najwyższą wartość uznające użyteczność, w tym społeczne głównie znaczenie sztuki. [przypis edytorski]

utyski — utyskiwania, narzekania, lamenty. [przypis edytorski]

utyskiwanie — narzekanie. [przypis edytorski]

utyskiwanie — skarga, narzekanie. [przypis edytorski]

utysk — utyskiwanie; skarżenie się, ubolewanie. [przypis edytorski]

uva acerba (łac.) — kwaśne winogrona. [przypis redakcyjny]

uwabny (daw., środ.) — wabiący głosem (używane w odniesieniu do przyuczania ptaka łowczego do powrotu na głos myśliwego). [przypis edytorski]

uwadzić — dziś: zawadzić. [przypis edytorski]

uwadzić — tu: zawadzić. [przypis edytorski]

Uwaga autora — Przedmowy tej nie ma w pierwszych wydaniach. Jest ona odpowiedzią na współczesne krytyki, które widziały zniewagę rządu, niemal zbrodnię obrazy majestatu w tym, aby ktoś nie uznawał cnoty jako podstawy monarchii. (Przyp. tłum.). [przypis tłumacza]

uwag[a] Leopolda, że część pierwsza „Etyki” nie posiada wyjątkowo przedmowy — J. H. Leopold, Ad Spinozae „Opera Posthuma”, 1902, 48. [przypis tłumacza]

Uwaga sceniczna — w Folio nie ma żadnej wskazówki scenicznej, ale tak mniej więcej akcja musiała wyglądać w teatrze szekspirowskim. Jej oznaczenie pochodzi od wydawców XVIII w. [przypis tłumacza]

uwagę czy zarzut, który (…) niegdyś robiłem autorowi Snu (…) — w opowiadaniu tem trzeba przestawić nazwiska: autor Snu, Krasiński, odczytał go w r. 1838 Słowackiemu. Poemat ten wyszedł w r. 1852 w Lesznie pod tyt.: Sen. Pieśń z niedokończonego poematu, wyjęta z pozostałych rękopismów po śp. J. S. W ten sposób poddane czytelnikom przypuszczenie o autorstwie Słowackiego powyższe opowiadanie miało podtrzymać i ustalić, uwalniając właściwego autora od szykan policji rosyjskiej, których się wiecznie obawiał. [przypis redakcyjny]

uwagi — dziś popr.: uwagami. [przypis edytorski]

uwagi, które przytacza z niego Servius — Ad Ter. 7 lib. II Aeneid.; a mianowicie ad ver. 183 lib. XI. Nie popełnilibyśmy zatem niesprawiedliwości, gdybyśmy szereg zaginionych pism tego męża tym jeszcze dziełem pomnożyli. [przypis redakcyjny]

Uwagi o rządzie Polski — tytuł polskiego tłumaczenia stanowiącego podstawę niniejszej publikacji brzmi: Uwagi nad rządem Polski, w oryginale jest to: Considérations sur le gouvernement de Pologne. Traktat funkcjonuje w Polsce także pod tytułem, pod którym opublikowano późniejsze tłumaczenie: Uwagi o rządzie polskim. [przypis edytorski]

uwagi pewnego dostojnego księcia krwi — mowa o Kondeuszu „Wielkim”. [przypis tłumacza]

uwalany — pobrudzony. [przypis edytorski]

uwalany — ubrudzony. [przypis edytorski]

uwalniany — tu: zwalniany (z posady, tj. z pracy). [przypis edytorski]

U was tut budiet płocho, oczeń płocho, a na Donie spokojno, sławno (ukr.) — U was tu będzie źle, bardzo źle, a na Donie spokojnie, miło. [przypis edytorski]

uważać coś (daw.) — dziś: zwracać na coś uwagę, zauważać coś. [przypis edytorski]

uważać czegoś — tu: pilnować. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — tu: zauważać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — tu: zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać (daw.) — zauważać, dostrzegać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać jako (daw.) — postrzegać jako. [przypis edytorski]

uważać (…) jako — dziś: uważać za. [przypis edytorski]

uważać kogoś (daw.) — dziś: zwracać na kogoś uwagę, zauważać kogoś. [przypis edytorski]

uważać kogoś — postrzegać, oceniać kogoś. [przypis edytorski]

Uważać musicie, abyście nie połknęli całej burżuazyjnej padliny… — por. księga zbiorowa pod red. dr. A. Laubenheimera U. d. S. S. R. (Und du siehst die Sowjets richtig), Berlin 1935, s. 137. [przypis autorski]

uważać się jako — dziś popr.: uważać się za. [przypis edytorski]

uważać (tu daw.) — zauważać, widzieć, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: szanować, uważać za istotne. [przypis edytorski]

uważać — tu: widzieć, zauważać. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważać, spostrzegać. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważać, widzieć, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: zauważyć, spostrzec. [przypis edytorski]

uważać — tu: zważać, zwracać uwagę. [przypis edytorski]

uważać — tu: zwracać uwagę na coś. [przypis edytorski]

uważając ją [Westę] za córkę Saturna i Opsy — także Kybele, matki bogów. [przypis redakcyjny]

uważając osobę moralną, stanowiącą państwo, za istotę idealną — dla Russa zatem państwo ma charakter podwójny: 1) jest osobą prawną zawdzięczającą swoją jedność i osobowość normie, a więc tylko idealną osobą; 2) jest jednak także związkiem ludzi o charakterze organicznym, ma więc swoje własne interesy życiowe i potrzeby, które są równocześnie potrzebami i interesami składających je ludzi, wskutek czego ma niejako byt realny i nie jest jedynie idealną, czysto rozumową istnością. [przypis tłumacza]

uważając świat (…) z emanacją Boga — prawdopodobnie: uważając świat za emanację Boga. [przypis edytorski]

uważając — tu: zwracając uwagę, pamiętając. [przypis edytorski]

uważają dąb bezszypułkowy i szypułkowy za oddzielne gatunki — tak klasyfikuje się je w systematyce współczesnej. [przypis edytorski]

uważają grupę Laokoona (…) za dzieło (…) z czasów Cesarstwa Rzymskiego, przypuszczając, że za wzór do niej służył mu Laokoon Wergiliusza (…) wymieniam (…) Montfaucona — [por.] Suppl. á l'Antiq. expl., t. I, p. 242: „Il semble qu'Agesandre, Polydore et Athénodore, qui en furent les ouvriers, ayent travaillé comme à l'envie, pour laisser un monument, qui repondait à l'incomparable déscription qu'a fait Virgile de Laocoon”. [przypis redakcyjny]

uważają grupę Laokoona (…) za dzieło (…) z czasów Cesarstwa Rzymskiego, przypuszczając, że za wzór do niej służył mu Laokoon Wergiliusza (…) wymieniam tylko Bartłomieja Marlianiego — [por.] Topographiae Urbis Romae, lib. IV cap. 14: „Et quamquam hi (Agesander et Polydorus et Athenodorus Rhodii) ex Virgilii descriptione statuam hanc formavisse videntur” etc. [przypis redakcyjny]

uważają każdy legat jako zrabowany — dziś popr.: uważają każdy legat za zrabowany. [przypis edytorski]

Uważaj, by pod płaszczykiem osobistej nieprzychylności nie krył się wróg państwa — patriotyczny koloryt oskarżenia Ajschinesa dowodzi, że chwila była najmniej dobrana na polityczny porachunek między oboma stronnictwami; Ajschines wybrał ją zmuszony chyba ustawą, oznaczającą ostatni termin na wytoczenie skargi. [przypis tłumacza]

uważaj je jako (daw.) — uważaj je za; traktuj je jako. [przypis edytorski]

uważaj twym sługą — dziś popr.: uważaj za twego sługę. [przypis edytorski]

uważajże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: uważaj przecież, zwróć uwagę wreszcie. [przypis edytorski]

uważaj — zwróć uwagę na kogo (co). [przypis edytorski]

uważałbym (…) Filipa za postać groźną i zdumiewającą, gdybym widział, że wyrósł na uczciwej polityce — historiozofia, w którą wierzył romantyk schyłku i „polityk sercem”; tak romantyczne powieści budują się na wierze w ostateczny triumf dobra i prawdy. [przypis tłumacza]

uważałem — tu dziś: zauważyłem. [przypis edytorski]

uważał ją jako — miał ją za; uznawał ją za. [przypis edytorski]

uważał się — tu: był uważany. [przypis edytorski]

uważał (…) tę scenę jako (…) atak — dziś: uważał tę scenę za atak. [przypis edytorski]

uważam (…) sądy Twe sprawiedliwe (daw.) — uważam (…) za sprawiedliwe. [przypis edytorski]

uważana — w pierwodruku: zauważana. [przypis redakcyjny]

uważanie (przest.) — poważanie, szacunek. [przypis edytorski]

uważany (daw.) — tu: brany pod uwagę. [przypis redakcyjny]

uważany (daw.) — tu: obserwowany, badany. [przypis edytorski]

uważcie — dziś tylko: zauważcie a. zwróćcie uwagę. [przypis edytorski]

uważcie — dziś: zauważcie; zwróćcie uwagę. [przypis edytorski]

uważcie — tu: patrzcie, zauważcie. [przypis edytorski]

uważ — dziś: rozważ. [przypis edytorski]

uważny (daw.) — ważny; [poważany; por. daw.: uważać kogo, tj. szanować]. [przypis redakcyjny]

uważony (starop.) — zauważony, spostrzeżony. [przypis edytorski]

uważyć (daw.) — zdać sobie z czegoś sprawę. [przypis edytorski]

uważyć — dziś: zauważyć; zwrócić uwagę. [przypis edytorski]

Uważamy za niezbite i oczywiste następujące prawdy: że wszyscy ludzie stworzeni zostali równymi sobie; że Stwórca udzielił im pewnych praw niezbywalnych, w rzędzie których na pierwszym miejscu należy postawić prawo do życia, do wolności i do poszukiwania szczęścia; celem zapewnienia sobie tych praw ludzie ustanowili między sobą rządy, których władza wypływa z woli rządzonych; że ilekroć jakakolwiek forma rządu sprzeciwia się celowi, w jakim była ustanowiona, naród ma prawo zmienić ją lub znieść zupełnie i ustanowić rząd nowy na takich zasadach (…) oparty, jakie mu się wydadzą najodpowiedniejszymi do zapewnienia własnego bezpieczeństwa i pomyślności. — cytat za: Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa: WN PWN, 1999, s. 470–472. [przypis edytorski]

uwazować (gw.) — uważać. [przypis edytorski]

uwdzięk — wdzięk. [przypis edytorski]