Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 3255 przypisów.

Hirkana — kraina między Morzem Kaspijskim a Medią, północna Persja. [przypis redakcyjny]

Hirkania — popr. Hyrkania, nazwa krainy i satrapii (prowincji) perskiej obejmującej ziemie na południe i południowy wschód od Morza Kaspijskiego. [przypis edytorski]

Hirkanowie — lud mieszkający nad Morzem Kaspijskim. [przypis edytorski]

Hirschfeld, Magnus (1868–1935) — niemiecki lekarz, seksuolog, założyciel Instytutu Wiedzy Seksualnej w Berlinie, działacz ruchu na rzecz równouprawnienia homoseksualistów. [przypis edytorski]

Hirschfeld, Magnus (1868–1935) — wybitny seksuolog niemiecki; założyciel pierwszej niemieckiej organizacji walczącej o prawa osób homoseksualnych. Od 1932 na emigracji we Francji. [przypis edytorski]

Hirsch mit dem goldenen Halsband im Wald von Senlis — erschien dem 14jährigen König angeblich vor der Schlacht im Traum. [przypis edytorski]

his best love (ang.) — tu: swoje (jego) najserdeczniejsze pozdrowienia. [przypis edytorski]

his dantem iura Catonem (łac.) — Katon, im wszystkim stanowiący prawo (Vergilius, Aeneida, VIII, 670; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

hisować a. hysować (z niem. hissen: podnosić) — podnosić, podciągać. [przypis edytorski]

hisować — wciągać na maszt. [przypis edytorski]

Hispano-Suiza — przedsiębiorstwo działające w branży lotniczej i motoryzacyjnej, znany przedwojenny producent silników i luksusowych samochodów. [przypis edytorski]

hispano-suiza — samochód luksusowej marki, produkowanej przez założone w 1904 r. przedsiębiorstwo Hispano-Suiza, działające w branży lotniczej i motoryzacyjnej, a do II wojny światowej będące producentem broni, silników i luksusowych samochodów. [przypis edytorski]

His quidam (…) dixere — Vergilius, Georgica, IV. 219. [przypis tłumacza]

His rebus infectis (łac.) — nie ukończywszy tych spraw. [przypis edytorski]

histeryczki teatralne — w II poł. XIX w. popularność gwiazd teatru i muzyki stała się zjawiskiem masowym, do dobrego tonu należało przesyłanie sławnym artystom kwiatów i prezentów, a najbardziej zagorzałe wielbicielki zachowywały się jak obłąkane, krzyczały i mdlały podczas spektakli, próbowały wedrzeć się do garderoby ulubieńca, wyrwać fragment jego ubrania na pamiątkę itp. [przypis edytorski]

histeryczne wizjonerki — Histeria jest główną przyczyną wyższych dążeń bardzo wielu wybitnych niewiast. Ale zwykłe jej, do patologicznych ekscesów ciała ograniczone pojęcie jest zbyt ciasne; w drugiej części postaramy się sprawę tę rozpatrzyć (rozdział XII). [przypis autorski]

Histiaia — w północnej Eubei. Mieszkańców jej Perykles w 445 r. wypędził z miasta. [przypis tłumacza]

Histoires secrètes des dames romaines (fr.) — sekretne historie dam rzymskich. [przypis edytorski]

histologia — nauka badająca tkanki. [przypis edytorski]

historią [mogła czytać] (starop. forma) — dziś B.lp r.ż: historię. [przypis edytorski]

Historia Angeliki została tak postawiona technicznie (…) równowagi być nie może — K. Troczyński, Od formizmu do moralizmu, Poznań 1935, s. 23. [przypis autorski]

Historia antediluviana (łac.) — historia przedpotopowa. [przypis edytorski]

Historia Chin — W r. 1658 wydał Martini pierwszą poważną historię Chin, jaka pojawiła się w Europie. Wiele legend przytoczonych w tej historii pozostawało w sprzeczności z tradycjami wiary chrześcijańskiej, co do trwania świata, potopu etc. [przypis tłumacza]

Historia domu Stuartów — wydana przez Hume'a w 1754, stała się częścią jego sześciotomowej Historii Anglii (1754–1761), która przyniosła mu sławę i niezależność finansową. [przypis edytorski]

historia est magistra vitae (łac.) — historia jest nauczycielką życia. [przypis edytorski]

Historia filozofa Kleantesa (…) — Diogenes Laertios, Kleantes z Assos [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VII, 176. [przypis tłumacza]

historia Józefa i Putyfara — biblijna opowieść o Józefie, synu patriarchy Jakuba, sprzedanym przez zazdrosnych braci w niewolę. Józef zyskał zaufanie swojego pana Putyfara (a. Potifara), egipskiego urzędnika, ale stracił je wskutek intryg pani i został wtrącony do więzienia. Ostatecznie, dzięki umiejętności tłumaczenia proroczych snów, Józef doszedł do znacznych godności na dworze faraona i po latach mógł udzielić wsparcia ojcu i braciom podczas klęski głodu. [przypis edytorski]

Historia kapitana Nemo została rzeczywiście ogłoszona pod tytułem Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi. Tutaj także należy powtórzyć ostrzeżenie, już raz umieszczone przy okazji przygód Ayrtona, co do niezgodności niektórych dat. Czytelnicy zechcą łaskawie zajrzeć do powyższego przypisu. (Przypis wydawcy). [przypis redakcyjny]

historia konsulatu i cesarstwa — Rzecki czyta dzieło prawicowego polityka i historyka francuskiego Adolfa Thiersa (1797–1877) Historia konsulatu i cesarstwa, które ukazało się w latach 1845–1862. Konsulat — okres dyktatorskich rządów Napoleona Bonapartego w latach 1799–1804. [przypis redakcyjny]

Historia Kościoła i cesarstwa — wspomniane w księdze I dzieło Histoirie de l'Église et de l'Empire pastora protestanckiego Jeana Le Sueura (1603–1681), wydane w Genewie w latach 1672–1677. [przypis edytorski]

historia, którą „Stryj synowcom opowiedział” — tj. popularyzatorsko-podręcznikowa publikacja p.t. Dzieje Polski, które stryj synowcom opowiedział Joachima Lelewela (wyd. Wrocław 1843, wielokrotnie wznawiana). [przypis edytorski]

historia magistra vitae (łac.) — historia nauczycielką życia. [przypis edytorski]

historia Mancocapa lub wód Titicaca — Zobacz Historię Inków. [przypis autorski]

Historia narożnej kamienicy — właśc. Powieść prawdziwa o narożnej kamienicy w Kukorowcach pióra Ignacego Krasickiego, napisana w 1794 r. alegoryczna opowiastka o kilkusetletnich losach budynku w małym miasteczku, symbolizujących dzieje Polski. [przypis edytorski]

historia naturalna (daw.) — przyrodoznawstwo, ogół dziedzin nauki zajmujących się badaniem przyrody ożywionej i nieożywionej; termin popularny szczególnie w XVIII–XIX w. [przypis edytorski]

historia owego kartagińskiego pilota, który, widząc zbliżający okręt rzymski, osiadł na mieliźnie, aby nie pokazać mu drogi do Anglii — nagrodził senat kartagiński. [przypis autorski]

historia pani Michelin mąciła sen księcia de Richelieu — młodziutka i cnotliwa żona rzemieślnika paryskiego, znalazłszy się na liście podbojów księcia i zmuszona dzielić jego serce ze swą przyjaciółką, przypłaciła to życiem. [przypis redakcyjny]

Historia Płazów — por. G. Kreuzmann, Geschichte der Molche; Hans Tietze, Der Molch des XX. Jahrhunderts; Kurt Wolff, Der Molch und das deutsche Volk; Sir Herbert Owen, The Salamanders and the British Empire; Giovanni Focaja, L'evoluzione degli anfibii durante il Fascismo; Léon Bonnet, Les Urodèles et la Société des Nations; S. Madariaga, Las Salamandras y la Civilización i wiele innych. [przypis autorski]

Historia pochodząca z Kronik króla Asioki (skr. Aśokarājâvadāna, chiń. Ayuwang zhuan, jap. Aikuō den), przetłumaczonych na język chiński na początku IV w. przez An Faqina (jap. An Hōkin), partyjskiego tłumacza buddyjskiej literatury. Pewnego dnia, kiedy Budda Siakjamuni z Anandą udali się na żebraninę do miasta Rājagṛha, napotkali bawiących się dwóch chłopców. Jeden miał na imię Zwycięska Cnota, drugi Niezwyciężony. Chłopcy zapragnęli ofiarować jakiś podarunek Buddzie, ale nie mieli nic co mogliby dać. Zwycięska Cnota w pośpiechu ulepił z mokrego piasku placek i włożył go do miseczki Buddy, a Niezwyciężony okazując cześć, złożył razem dłonie. Dzięki zasłudze tej ofiary sto lat po śmierci Buddy Zwycięska Cnota odrodził się jako król Aśoka, a Niezwyciężony jako jego partnerka. [przypis tłumacza]

Historia polska — właśc. Historya Polska : zebrana w krótkości z małemi objaśnieniami jeografii i żywotami niektórych świętych i bohaterów polskich, książka autorstwa Ludwiki Leśniowskiej (1814–1890), opublikowana w 1859 r. [przypis edytorski]

historia Polski Wacława Sobieskiego — chodzi o Dzieje Polski, tomy 1–3 (wyd. 1923–1925). [przypis edytorski]

Historia Powszechna — tu: niem. Weltgeschichte, 9-tomowe dzieje regionów geograficznych świata, napisane przez niemieckiego historyka Hansa Ferdinanda Helmolta, wyd. 1899–1907. [przypis edytorski]

Historia „Prawicy Narodowej” od Bolesława Chrobrego aż do jej wskrzeszenia w Roku Pańskim 1907 — w wydaniu źródłowym pod tytułem podano melodię w zapisie nutowym. Tadeusz Żeleński pisze: Melodie zamieszczone w tym zbiorku zaczerpnięte są bądź z naszych popularnych, bądź też z paryskich motywów. [przypis edytorski]

historia psychologii zacznie od niego nowy okres — w łączności z krytyką etyki Schopenhauera por. zajmujący artykuł Baucha Die Ethik w Philosophie des XX Jh, wyd. Windelband, gdzie przeciwstawiono (s. 54 i n.) dogmatycznej etyce „immoralistyczną etykę Nietzschego”, a tej ostatniej „etykę krytyczną”. [przypis redakcyjny]

Historia ptaków brytyjskich — ang. History of British Birds, publikacja Thomasa Bewicka (1753–1828) z lat 1797–1804. [przypis edytorski]

Historia Rzymu — właśc. (ang.) Roman History Abridged by Himself for the Use of Schools, książka Olivera Goldsmitha (1728–1774) opublikowana w 1772 r. [przypis edytorski]

Historia ślepego od urodzenia — J 9, 1 n. [przypis tłumacza]

Historia Trade Unionów — tyt. oryg. History of Trade Unionism, 1894. [przypis edytorski]

historia tych obrad przedstawia się w sposób następujący (…)Sprawa włościańska na sejmie 1831, Paryż (1859), s. 6 i nast. [przypis redakcyjny]

Historia wojny trzydziestoletniej — dzieło historyczne autorstwa Friedricha Schillera (1759–1805). [przypis edytorski]

Historia zanotowała już wprawdzie, jak obito jednego króla angielskiego — 12 lipca 1174 król Anglii Henryk II poddał się w Canterbury ceremonii pokutnej za zainspirowanie rycerzy do zamordowania arcybiskupa Tomasza Becketa: po publicznym wyznaniu swoich grzechów został wychłostany przez biskupów i mnichów przy grobie zabitego. [przypis edytorski]

historię Gertrudy Komorowskiej słyszał prawdopodobnie w chłopięcych latach — Niewiele starszy od Malczewskiego Wołynianin Andrzejowski opowiada w Ramotach starego Detiuka (1, 10), że smutną tę powieść w dzieciństwie swoim, jako ciągle po kraju krążącą, wielokrotnie i rozmaicie słyszał opowiadaną. [przypis redakcyjny]

Historię miłości Zariadresa i Odaty podaje pisarz hellenistyczny, Ateneus, w XIII księdze encyklopedycznego dzieła Uczta mędrców (po r. 192 p.n.e.), stanowiącego kopalnię cytat, anegdot i szczegółów obyczajowych. [przypis redakcyjny]

historię owego człowieka, który wierzył, że ma zamkniętą w butelce księżniczkę chińską — nawiązanie do opowiastki o człowieku, który wierzył, że w butelce trzyma zamkniętą chińską księżniczkę, póki przypadkiem butelka się nie stłukła. [przypis edytorski]

historię Polski Rulhière'a — Claude de Rulhière jest autorem wydanej w 1807 r. 4-tomowej Histoire de l'anarchie polonaise. [przypis redakcyjny]

„Historię powszechną” Cezara Cantu (w przekładzie Leona Rogalskiego) — chodzi o Historię powszechną francuskiego historyka Cezara Cantu, wydaną w Polsce przez warszawskiego księgarza S. Orgelbranda, w 1853 r. [przypis edytorski]

Historię rozwoju fonografii i przemysłu muzycznego można prześledzić m.in. w M. Kominek, Zaczęło się od fonografu… s.34 i n., Kraków 1986, R. Sanjek, American Popular Music and Its Business: The First Four Hundred Years: Volume III, from 1900 to 1984, New York 1988, A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu, Warszawa 2010, s. 214 i n. [przypis autorski]

historię tego wspaniałego kretyna starożytności, który kazał łańcuchami biczować nieposłuszne morze — król Persji Kserkses (ok. 517–ok. 465 p.n.e) podczas wyprawy na Grecję nakazał zbudować most w celu przeprowadzenia armii przez cieśninę Hellespont, oddzielającą Azję Mniejszą od Europy. Kiedy świeżo zbudowany most został zniszczony przez potężną burzę, władca rozkazał ukarać morze biczowaniem i wrzucić w głębinę kajdany (Herodot, Dzieje, II 33–34). [przypis edytorski]

Historie de la littérature française (fr.) — Historia literatury francuskiej. [przypis edytorski]

Historie Jakubowe — pierwsza część tetralogii biblijnej Tomasza Manna Józef i jego bracia, wydana w 1933. [przypis edytorski]

historiozoficzny — związany z historiozofią: filozofią historii, dziedziną całościowych rozważań nad przebiegiem, znaczeniem i sensem dziejów. [przypis edytorski]

Historycy greccy wspominają o Argipeach (…) — Herodot, Dzieje, IV, 23. [przypis tłumacza]

Historycy literatury niemieckiej proponują dziś (…) nazwę (…) Jugendstil — Np. V. Klotz, Jugendstil in der Lyrik, „Akzente” 1957; E. Klein, Jugendstil in deutscher Dichtung, Köln 1958; C. David, Stefan George und der Jugendstil, w: Formkräfte der deutschen Dichtung vom Barock zur Gegenwart, Göttingen 1963. Por. też J. Hermand, Jugendstil, ein Forschungsbericht, „Deutsche Vierteljahrschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte” 1964, nr 1–2. [przypis autorski]

Historycy Meksyku — Aluzja do Montaigne'a. III, 6. [przypis tłumacza]

Historycy powiadają że Atlanci nie śnią nigdy (…) — por. Herodot, Dzieje, IV. [przypis tłumacza]

historyczny — o tyle słusznie nazywa Werter treść tego listu historyczną, że odzwierciedla on w mniejszej mierze przeżycia duchowe Wertera, a podaje wiele realnych danych. [przypis redakcyjny]

historyj — dziś D. lm: historii. [przypis edytorski]

Historyk rosyjski, Paweł Mielgunow (…) ogłosił w r. 1924 książkę pt. „Czerwony Terror”Krasnyj tierror, Berlin, wyd. Wataga. [przypis autorski]

histrio (łac.) — komediant, aktor, błazen. [przypis edytorski]

histrion — aktor w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]

histrioniczny (z łac. histrio: aktor) — teatralny, dramatyczny; także: typowy dla histrionicznego zaburzenia osobowości, którego przejawem są przesadne, teatralne zachowania i starania o zwrócenie na siebie uwagi. [przypis edytorski]

histrionizm — zdolność aktorska; termin utworzony od: historion, określenia stosowanego w odniesieniu do średniowiecznych aktorów wędrownych. [przypis edytorski]

histrion — śrdw. aktor wędrowny. [przypis edytorski]

histrion (tu pogardl.) — podrzędny aktor, błazen. [przypis edytorski]

histrion (z łac.; daw.) — podrzędny aktor, błazen, komediant. [przypis edytorski]

histrion (z łac. histrio: aktor) — tu: aktor; w średniowieczu wędrowny aktor, uprawiający rodzaj bezsłownych przedstawień, niekiedy z towarzyszeniem muzyki. [przypis edytorski]

histrion (z łac.) — tu: aktor; w średniowieczu wędrowny aktor, uprawiający rodzaj bezsłownych przedstawień, niekiedy z towarzyszeniem muzyki. [przypis edytorski]

Histrjon — komedjant. [przypis redakcyjny]

Hi sunt (…) eos Deus (łac.) — Ci są, których Bóg połączył, tak jak połączył żonę Uriasza z Dawidem; choć to wbrew przeciwne (tak sobie przynajmniej rodzaj ludzki wyrozumiał) zasadzie małżeństwa prawnego… lecz dla Salomona to, który się indziej jak z Dawida i Batzeby narodzić się nie mógł, połączył ich Bóg. [przypis tłumacza]

hiszpańscy konkwistadorzy — uczestnicy hiszpańskich wypraw mających na celu podbicie Ameryki Południowej i Środkowej, prowadzonych w XV–XVI w. [przypis edytorski]

hiszpańska inkwizycja — instytucja kościelna powołana do strzeżenia katolickiej prawowierności mieszkańców Hiszpanii i jej kolonii; ustanowiona w 1478, zniesiona w 1808 po zajęciu Madrytu przez wojska napoleońskie oraz w 1813 przez opozycyjne wobec Francuzów kortezy w Kadyksie; przywrócona w 1814 przez króla Ferdynanda VII Burbona, zniesiona ostatecznie w 1834 przez Marię Cristinę de Borbón, liberalną regentkę Izabeli II. [przypis edytorski]

hiszpańska rapsodia, którą (…) tłumaczę (…) wiernie — przekład ten podaję również w przekładzie polskim, pozwalając sobie jednak na pewną wolność, gdyż nie idzie tu o rzeczy filozoficznie ścisłe. [przypis tłumacza]

Hiszpania, Kastylia, Portugalia, Aragonia będą bardzo podlegać nagłemu pragnieniu — Aluzja do rozpalonych stosów Inkwizycji, srożącej się w tych krajach. [przypis tłumacza]

Hiszpanie zawładnęli Mediolanem — faktycznie nastąpiło to w 1535 r. [przypis redakcyjny]

hiszpanka — tu: bródka przycięta spiczasto na sposób hiszpański. [przypis redakcyjny]

Hither, unheralded by voice of fame… — Nieobwoływana przez stugębne wieści, przybyłaś do nas tylko jako piękna cudzoziemka, więc zwykłym tylko przyjęliśmy cię początkowo powitaniem. Okazaliśmy ci naszą sympatię nie jako artystce, którą lud nasz zna, ale patrzyliśmy na ciebie tylko jako na nowicjuszkę. Patrz, jaka zmiana teraz! Od owej pamiętnej nocy tylko twój cudowny talent pozostaje na widowni. Pomimo kajdan obcego ci języka, zazdrością otoczyliśmy już twój nieporównany talent. Zachwyceni, wyznajemy twe zwycięstwo tym większe, te nieprzewidziane. Więc zachowaj teraz twój kraj w pamięci, ale Ameryka ogłasza cię już za swoją własność. [przypis autorski]

Hitler, Adolf (1889–1945) — niemiecki polityk, kanclerz III Rzeszy, przywódca NSDAP, ideolog narodowego socjalizmu i zbrodniarz wojenny. [przypis edytorski]

Hitlerjugend — niemiecka paramilitarna organizacja młodzieżowa NSDAP, utworzona w 1922 r. [przypis edytorski]

Hitlerowska organizacja dziewczęca — Bund Deutscher Mädel (BDM), sekcja młodzieżówki Hitlerjugend. [przypis edytorski]

Hitler wejdzie do Nadrenii, przyłączy Austrię, przekroczy Sudety — dokonane przez hitlerowskie Niemcy trzy akty złamania kończącego I wojnę światową traktatu wersalskiego z 1919 r.; zajęcie strefy zdemilitaryzowanej Nadrenii miało miejsce w 1936 r., Anschluss (przyłączenie) Austrii oraz odebranie Czechosłowacji rejonu Sudetów w 1938 r. [przypis edytorski]

hiżop a. hizop (z gr.) — roślina lekarska, używana na Wschodzie jako lek. „Pokropisz mnie hiżopem, a będę oczyszczony”: formuła przy aspersji. [przypis redakcyjny]

Hizoer wehiszomer (hebr.) — „Pilnuj się i wystrzegaj”. [przypis tłumacza]

HJ — Hitler-Jugend; dosł. Młodzież Hitlera; nazwa młodzieżówki niem. partii nacjonalistycznej NSDAP. [przypis edytorski]

H. K. T. — skrót nazwy nacjonalistycznej organizacji niemieckiej, założonej w r. 1894 przez Hansemanna, Kennemanna i Tiedemanna (stąd inicjały) w celu germanizacji ziem polskich znajdujących się wówczas pod zaborem pruskim. [przypis edytorski]

hładysz — gliniany dzban bez ucha do zbierania mleka. [przypis redakcyjny]

hładyszka — dzban gliniany bez ucha. [przypis edytorski]

hładyszka (z ukr.) — bańka a. wysoki garnek. [przypis edytorski]