Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159631 przypisów.
czerezwyczajka (pot., z ros.) — potoczna nazwa policji politycznej w Rosji Radzieckiej w latach 1917–1922, utworzona od części oficjalnej nazwy: Wsierossijskaja czriezwyczajnaja komissija po bor'bie s kontrriewolucyjej i sabotażom (Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem). [przypis edytorski]
czerezwyczajka — rozwinięcie ros. akronimu CzeKa: Czriezwyczajnaja Komisja, tzn. komisja nadzwyczajna (pełna nazwa: Wsierossijskaja czriezwyczajnaja komissija po bor'bie s kontrriewolucyjej i sabotażom, czyli: Wszechrosyjska Komisja Nadzwyczajna do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem); był to organ władzy w Związku Radzieckim powołany, by chronić bezpieczeństwo państwa, w istocie odpowiedzialny za represje polityczne i zbrodnie rządu bolszewickiego. Czerezwyczajka brutalnie zwalczała przeciwników politycznych określanych mianem „wrogów ludu”, przedstawicieli ziemiaństwa i przemysłowców (osoby „obce klasowo”) oraz duchowieństwo. W latach 1917–1926 na czele CzeKa stał Feliks Dzierżyński (1877–1926), odpowiedzialny za szczególnie krwawy terror. [przypis edytorski]
czerezwyczajka (z ros.) — policja polityczna w Związku Radzieckim. [przypis edytorski]
czerezwyczajkowy — w stylu właściwym radzieckiej policji politycznej; przymiotnik od: czerezwyczajka, pot. rozwinięcie ros. akronimu CzeKa: Czriezwyczajnaja Komisja, tzn. komisja nadzwyczajna (pełna nazwa: Wsierossijskaja czriezwyczajnaja komissija po bor'bie s kontrriewolucyjej i sabotażom, czyli: Wszechrosyjska Komisja Nadzwyczajna do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem); był to organ władzy w Związku Radzieckim powołany, by chronić bezpieczeństwo państwa, w istocie odpowiedzialny za represje polityczne i zbrodnie rządu bolszewickiego. Czerezwyczajka brutalnie zwalczała przeciwników politycznych określanych mianem „wrogów ludu”, przedstawicieli ziemiaństwa i przemysłowców (osoby „obce klasowo”) oraz duchowieństwo. W latach 1917–1926 na czele CzeKa stał Feliks Dzierżyński (1877–1926), odpowiedzialny za szczególnie krwawy terror. [przypis edytorski]
Czerkaski, Jakow Kudeniekowicz (zm. 1665) — Uruskan-Murza, zmienił imię po chrzcie, kniaź, dowódca ros. w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1654–1667; zginął pod Mohylewem. [przypis redakcyjny]
czerkaski — z Czerkas; Czerkasy — miasto nad Dnieprem, położone ok. 60 km na północ od Czehrynia. [przypis redakcyjny]
Czerkasski, Władimir Aleksiejewicz (1824–1787) — rosyjski działacz państwowy, w 1858–60 członek komisji badającej sytuację chłopów w związku z przygotowywaniem do reformy uwłaszczeniowej w Rosji; w 1863–66 dyrektor naczelny Rządowej Komisji Spraw Wewnętrznych w Królestwie Polskim, uczestniczył w opracowaniu przepisów uwłaszczeniowych. [przypis edytorski]
Czerkasy — miasto nad Dnieprem, ok. 200 km na płd. wsch. od Kijowa. [przypis edytorski]
Czerkasy — miasto nad Dnieprem, położone ok. 60 km na północ od Czehrynia. [przypis redakcyjny]
Czerkasy — miasto na prawym brzegu Dniepru, położone ok. 100 km na południowy zachód od Łubniów. [przypis redakcyjny]
Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Czerkiesi — grupa etniczna z płn-zach. Kaukazu, od 1763 walczyli przeciwko Imperium Rosyjskiemu, usiłującemu podporządkować sobie Kaukaz; w 1864 pokonani, padli ofiarą czystek etnicznych i zostali przesiedleni ze swoich terenów, w większości deportowani do Imperium Osmańskiego, część na inne tereny Rosji. [przypis edytorski]
Czerkiesi — grupa etniczna z płn-zach. Kaukazu, od 1763 walczyli przeciwko Imperium Rosyjskiemu, usiłującemu podporządkować sobie Kaukaz; w 1864 pokonani, padli ofiarą czystek etnicznych i zostali przesiedleni ze swoich terenów, w większości deportowani do Turcji, część na inne tereny Rosji. [przypis edytorski]
Czerkiesi — grupa etniczna z płn.-zach. Kaukazu. [przypis edytorski]
Czerkieski — kobiety czerkieskie; Czerkiesi: w krajach Bliskiego Wschodu określenie potomków górali kaukaskich, którzy opuścili Kaukaz po podboju ros. w 2. poł. XIX w. [przypis edytorski]
czerń — biedota kozacka. [przypis redakcyjny]
czerń — biedota. [przypis redakcyjny]
czerń — chłopstwo. [przypis edytorski]
czerń — chłopstwo. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
czerńcy — mnisi prawosławni. [przypis edytorski]
czerń (daw.) — lud. [przypis edytorski]
czerń (daw.) — lud, tłum. [przypis edytorski]
czerń (daw., pogardl.) — motłoch, pospólstwo. [przypis edytorski]
czerń (daw., pogardl.) — tłum. [przypis edytorski]
czerń (daw., pogardl.) — tłuszcza, gawiedź, hołota. [przypis edytorski]
czerń (daw., pogardl.) — tłuszcza, hołota. [przypis edytorski]
czerń (daw.) — pospólstwo, plebs. [przypis edytorski]
czerń (daw.) — tłum, pospólstwo. [przypis edytorski]
czerń (daw.) — tłuszcza, gawiedź, hołota. [przypis edytorski]
czerń (pogardl.) — tłum, motłoch. [przypis edytorski]
czerń — tłum, chłopstwo. [przypis edytorski]
czerń — tłum, gawiedź. [przypis edytorski]
czerń — tłum, motłoch. [przypis edytorski]
czerń — tu: biedota, lud, chłopstwo. [przypis edytorski]
czerń — tu: chłopstwo. [przypis redakcyjny]
czerń (tu daw.) — groźny tłum; pejoratywne określenie pospólstwa, biednej ludności Ukrainy w XVII–XVIII w., jako ludzi nieokrzesanych i skłonnych do buntów i okrucieństw. [przypis edytorski]
czerń (tu daw.) — tłumy ludzi niskiego stanu, biedota, chłopstwo. [przypis edytorski]
czerń — tu: dzicz. [przypis edytorski]
czerń — tu: pospólstwo. [przypis edytorski]
czerń — tu: tłum, biedota. [przypis redakcyjny]
czerń — tu: tłum, hołota. [przypis edytorski]
czerń — tu: tłum. [przypis edytorski]
czerniący kogo — dziś: oczerniający kogo. [przypis edytorski]
Czerniaków, Adam (1880–1942) — inżynier, przed wojną m.in. radny warszawski, w jej trakcie prezes Rady Żydowskiej, popularnie zwanej Gminą, w okupowanej Warszawie. Organizator życia w warszawskim getcie, m. in. pomocy społecznej, nielubiany jednak przez mieszkańców, zarzucających mu uległość wobec Niemców. Popełnił samobójstwo 23 lipca 1942, wiedząc że rozpoczęta przez Niemców akcja wysiedleńcza prowadzi do likwidacji getta. W liście do żony pisał: „Żądają ode mnie, abym własnymi rękami mordował dzieci mego narodu, nie pozostaje mi nic innego jak umrzeć”. Pisał Dziennik getta warszawskiego, opublikowany w roku 1972 („Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1972, nr 3/4). Wiersz wykorzystuje fakt, że nazwisko Czerniaków” brzmi tak samo jak nazwa warszawskiej dzielnicy. [przypis edytorski]
czerniawa (daw.) — czerń, tłum. [przypis edytorski]
czernić — dziś popr.: oczerniać. [przypis edytorski]
czernić — oczerniać. [przypis edytorski]
czernić — oczerniać, zniesławiać. [przypis edytorski]
czernić — tu: oczerniać. [przypis edytorski]
czernica (gwar.) — czarna jagoda. [przypis redakcyjny]
czernica — jagoda. [przypis edytorski]
czernica — tu: jagoda. [przypis edytorski]
czernica (ukr. черниця) — mniszka, zakonnica. [przypis edytorski]
czernica — zakonnica, mniszka. [przypis redakcyjny]
czernica — zakonnica. [przypis autorski]
czernice — mniszki, zakonnice. [przypis redakcyjny]
czernidło (daw.) — atrament. [przypis edytorski]
czernidło — tu: paszkwil; por.: oczerniać. [przypis edytorski]
czerni — dziś popr.: czerni się a. czernieje. [przypis edytorski]
czerniec — duchowny prawosławny; daw. pop. [przypis edytorski]
Czerniechow, właśc. Czernihów, ukr. Чернігів — miasto nad Desną, w płn. części dzisiejszej Ukrainy. Jedno z najdawniejszych miast na Rusi, już w końcu X w. było siedzibą biskupa prawosławnego. [przypis edytorski]
czerniec — mnich prawosławny. [przypis edytorski]
czerniec (ukr.) — mnich, zakonnik prawosławny. [przypis redakcyjny]
czerniec — zakonnik. [przypis autorski]
czerniec (z ukr. a. z ros.) — mnich. [przypis edytorski]
czerniec (z ukr.) — mnich prawosławny. [przypis edytorski]
czerniec (z ukr.) — mnich, zakonnik. [przypis redakcyjny]
Czernihów — miasto w płn. części Ukrainy, ok. 140 km na płn. od Kijowa, w XVII w. stolica województwa w granicach Korony. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Czernihowskie — obszar w północnej części Ukrainy, nad rzeką Desną. [przypis edytorski]
Czernik, Stanisław (1899–1969) — prozaik, poeta i folklorysta. [przypis edytorski]
Czerniowce — miasto w płd.-zach. części Ukrainy, w Bukowinie płn. [przypis edytorski]
Czernomorer — Die czernomorischen oder czernomorslischen, d. i. Schwarzmeer-Kosaken hielten sich sonst an den Wasserfällen des Dniepr auf, bewohnen jetzt die Kubanische Steppe und dienen gegen die Czerkessen. [przypis tłumacza]
Czernyszewski, Nikołaj Gawriłowicz (1828–1889) — rosyjski filozof, socjalista. [przypis edytorski]
Czernyszewski, Nikołaj Gawriłowicz (1828–1889) — rosyjski filozof, socjalista utopijny, publicysta i pisarz, ideowy przywódca rewolucyjnego demokratycznego ruchu lat 60. XIX w. W 1862 aresztowany, osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej, gdzie napisał powieść Co robić (1863), przedstawiającą wizję nowego człowieka i przyszłego społeczeństwa; w 1864 zesłany na ciężkie roboty na Syberii. [przypis edytorski]
czerpa — dziś popr. forma 3.os.lp.: czerpie. [przypis edytorski]
czerpa — dziś popr. forma: czerpie. [przypis edytorski]
czerpak — naczynie do nabierania cieczy lub ciał sypkich. [przypis edytorski]
czerpiem — forma skrócona od: czerpiemy. [przypis edytorski]
Czerski i Ronge — ks. Jan Czerski (1813–1893) i ks. Jan Ronge (1813–1887), propagatorzy neokatolickiego kościoła w Niemczech, czyli katolików niemieckich. [przypis redakcyjny]
Czerski Jan (1845–1892) — przyrodnik i geolog, zesłany w r. 1863 na Syberię, badał tam faunę i pokłady węgla. [przypis redakcyjny]
czerstwieć (daw.) — wzmacniać się (od czerstwy, tj. zdrowy). [przypis edytorski]
czerstwiejszy (starop.) — silniejszy, mocniejszy. [przypis edytorski]
czerstwość (daw.) — siła i zdrowie. [przypis edytorski]
czerstwość (daw.) — zdrowie, siła. [przypis edytorski]
czerstwość — siła. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — świeży. [przypis edytorski]
czerstwy — daw. świeży. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — silny, zdrowy. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — zdrowy. [przypis edytorski]
czerstwy (daw.) — zdrowy, silny. [przypis edytorski]
czerstwy — tu: zdrowy, krzepki. [przypis edytorski]
czerstwy — tu: zdrowy. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy i silny. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, krzepki; czerstwić: przydawać zdrowia, siły. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, mocny; tu przen. [przypis edytorski]
czerstwy — zdrowy, silny. [przypis edytorski]
czertomelicki labirynt — u ujścia rzeki Czertomelik na Dnieprze istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; nazwę Czertomelik nosiła też jedna z tych wysp. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — rzeka na pd. Ukrainie, prawy dopływ dolnego Dniepru, na którym w tym miejscu istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; tę nazwę nosiła też jedna z tych wysp. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — rzeka na pd. Ukrainie, prawy dopływ dolnego Dniepru, na którym w tym miejscu istniała duża ilość wysp, zapewniających Kozakom kryjówki; tę nazwę nosiła też jedna z tych wysp, główna kwatera Kozaków. [przypis redakcyjny]
Czertomelik — wyspa na Dnieprze u ujścia rzeki o tej samej nazwie, jedna z lokalizacji Siczy. [przypis redakcyjny]
