Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159631 przypisów.
czamara (daw.) — męskie okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
czamara — dawne długie męskie okrycie wierzchnie, podszyte futrem. [przypis edytorski]
czamara — dawne męskie okrycie wierzchnie, sięgające bioder lub połowy ud, zapinane pod szyję, z długimi, wąskimi rękawami, z ozdobnymi guzikami i szamerunkiem (obszyciami z ozdobnego sznura). [przypis edytorski]
czamara (daw.) — rodzaj płaszcza, noszony przez mieszczan i chłopów w XVI-XVIII w. [przypis edytorski]
czamara — długie męskie okrycie wierzchnie, podszyte futrem, funkcjonowała jako symbol ruchu powstańczego. [przypis edytorski]
czamara — okrycie wierzchnie o kroju zbliżonym do kontusza. [przypis edytorski]
czamarka (daw.) — czamara, kurtka. [przypis edytorski]
czamarka (z pers. dżame, dżamera; a. czame, czamera) — dawne męskie ubranie wierzchnie; długa sukmana zakładana na żupan, zapinana pod szyję, z długimi rękawami (niekiedy sięgającymi do ziemi), używana przez duchownych (prałatów i kanoników), modna wśród szlachty polskiej za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego, zwł. podczas Sejmu Wielkiego, jako ubiór podobny do stroju narodowego. [przypis edytorski]
czamar — ogon jaka; buńczuk. [przypis edytorski]
czambuł — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]
czambuł — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis redakcyjny]
czambuł — oddział tatarski. [przypis edytorski]
czambuł (z tatar.) — zagon, podjazd. [przypis redakcyjny]
czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział jazdy. [przypis edytorski]
czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis edytorski]
czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika, w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis redakcyjny]
czambuł (z tur.) — oddział wojsk tatarskich. [przypis edytorski]
czambuł (z tur.) — oddział wojsk tatarskich; w czambuł: w całości, bez wyjątku. [przypis edytorski]
czambuł (z tur.) — tu: zagon, oddział. [przypis edytorski]
czambuł (z ukr.) — tatarski oddział zbrojny. [przypis edytorski]
czambulik, właśc. czambuł (z tur.) — zagon, oddział tatarski. [przypis edytorski]
czambulik, własc. czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeciwnika w celu odwrócenia jego uwagi od działań sił głównych lub zagarnięcia łupów i jasyru. [przypis edytorski]
czamizal (fonet. ang. chamizal, z hiszp. chamiza) — gatunek wiecznie zielonego krzewu (Atriplex canescens) rosnącego na zachodzie USA. [przypis edytorski]
czamlet (daw.) — dziś: kamlot, gatunek tkaniny wełnianej albo jedwabnej. [przypis edytorski]
czandala właśc. czandal — nazwa jednej z niższych kast w tradycyjnym społeczeństwie hinduskim, przeznaczonej do wykonywania zajęć uznawanych za nieczyste; tu: człowiek nieszlachetny, niewolnik. [przypis edytorski]
czapar-khankh — czapar: poczta, khaneh: dom. [przypis autorski]
czapeczka o czterech saczkach — Dawna forma księżego biretu. [przypis tłumacza]
czapetka — ang. rose apple: orzeźwiający, soczysty, niezbyt słodki owoc tropikalny. [przypis edytorski]
czapka cukrowa — głowa cukru; forma, jaką do pocz. XX w. nadawano cukrowi rafinowanemu na potrzeby handlu: stożkowata bryła z zaokrąglonym wierzchołkiem, o średnicy podstawy od kilkudziesięciu centymetrów do metra i zróżnicowanej wadze; taką głowę (czapkę) cukru należało następnie rozdrobnić (rozłupać na kawałki, utrzeć w moździerzu), aby móc używać cukru do celów spożywczych. [przypis edytorski]
czapka czerwona wolności — tzw. czapka frygijska, noszona w czasie rewolucji francuskiej przez jakobinów; z czasem stała się symbolem dążeń wolnościowych lub wprost rewolucji. [przypis edytorski]
czapka — die gewöhnliche Kopfbedeckung des Kosaken. Sie galt zugleich als Abzeichen (s. V. 387–8) [przypis tłumacza]
czapka frygijska — czapka wolności, symbol Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
czapka magierka — czapka węgierska, zwana później „batorówką” (ponieważ największą popularnością cieszyła się za czasów panowania Stefana Batorego); okrągła lub kwadratowa czapka bez daszka, obszyta często dookoła pasem futra, czyli tzw. barankiem. [przypis edytorski]
Czapka Monomacha — korona wielkich książąt i carów rosyjskich: spiczaste nakrycie głowy, wykonane ze złotych segmentów zdobionych filigranem, obszyte sobolowym futrem, zwieńczone krzyżem zdobionym perłami; wg legendy z XVI w. miał to być dar od cesarza bizantyjskiego Konstantyna IX Monomacha dla jego wnuka, księcia kijowskiego Włodzimierza II Monomacha (1053–1125), co miało oznaczać, że Moskwa jest sukcesorem Konstantynopola. [przypis edytorski]
czapka włożona „brodźcem” (daw.) — założona na bakier, na ukos. [przypis edytorski]
czapkę głębiej wmiesił — wtłoczył [wcisnął; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
czapki i papki — por. starop. przysłowie: Czapką, papką i solą ludzie ludzi niewolą. [przypis edytorski]
czapkowanie — ukłony, oznaki uniżenia, czołobitność. [przypis edytorski]
Czaplińska, Zofia (1866–1940) — aktorka. [przypis edytorski]
Czapliński, Daniel — podstarości czehryński, rotmistrz wojska polskiego. [przypis redakcyjny]
Czaplinek — miejscowość na płd.-wsch. od Drawska. [przypis redakcyjny]
czaporal (z ang. chaparral) — gęste, niskie, karłowate i zwarte krzewy. [przypis edytorski]
czaporal (z fonet. ang. chaparral) — formacja roślinna występująca w Kalifornii i północnym Meksyku, kształtująca się zwykle wtórnie w miejscach po usuniętych lasach twardolistnych i składająca się głównie z twardolistnych roślin krzewiastych: wawrzynów, wrzosowatych, karłowatych dębów, a także kaktusów. [przypis edytorski]
czaprag — właśc. czaprak, kapa pod siodło przykrywająca konia. [przypis edytorski]
czaprak — okrycie konia, umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]
czaprak — okrycie konia, umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]
czaprak — okrycie konia umieszczane pod siodłem. [przypis edytorski]
czaprak — podkładka pod siodło chroniąca konia przed otarciami. [przypis edytorski]
czaprak — podkładka pod siodło. [przypis edytorski]
czaprak — prawie wszystkie nowsze wydania mają tu wyraz comparisons, a więc rzeczy, którymi Cezar różni się od Antoniusza (to, co zostaje po odrzuceniu tertium comparationis). Ja idę za bardziej obrazowym wyrażeniem caparisons, wedle wydania Pope'a. [przypis tłumacza]
czaprak — przykrycie konia kładzione pod siodło. [przypis edytorski]
czaprak — przykrycie konia pod siodło. [przypis edytorski]
czaprak — rodzaj kapy zakładanej na konia pod siodło, czasem ozdobnej. [przypis edytorski]
czaprak — sukienna podkładka pod siodło, mająca chronić konia przed obtarciami. [przypis edytorski]
czaprak — sukienna podkładka pod siodło, mająca chronić wierzchowca przed obtarciami. [przypis edytorski]
czaprak — tkanina umieszczana pod końskim siodłem. [przypis edytorski]
czaprak (z tur.) — przykrycie na konia. [przypis redakcyjny]
czaprak (z tur.) — tkanina, niekiedy ozdobna, wkładana na konia pod siodło. [przypis edytorski]
Czapski, Józef (1896–1993) — malarz, przedstawiciel koloryzmu, pisarz, eseista, żołnierz armii Andersa, prowadził skazane na porażkę poszukiwania polskich oficerów zabitych w Katyniu. [przypis edytorski]
czapstrzyk a. capstrzyk (z niem. Zapfenstreich) — znak na bębnie albo trąbie na spoczynek nocny. [przypis redakcyjny]
czapstrzyk — właśc. capstrzyk; w wojsku ustalony sygnał wygrywany na trąbce na zakończenie zajęć dziennych i wzywający na apel wieczorny lub do udania się na spoczynek. [przypis edytorski]
Czara miłości — Czara miłości i osobliwy ceremoniał przestrzegany przy jej używaniu starsze są niż dzieje Anglii. Jest to prawdopodobnie zwyczaj przywieziony z Danii. Jak daleko sięgają zapiski historyczne, czara miłości wychylana była zawsze podczas uczt angielskich. Tradycja w ten sposób tłumaczy zachowany przy tym ceremoniał. W owych dawnych, dzikich czasach było rozumną przezornością, że podczas picia obie ręce obu pijących były zajęte, aby ten, który wznosi czarę, ślubując w ten sposób miłość i wierność, nie dał temu, którego pragnął w ten sposób uczcić, sposobności do wbicia mu sztyletu w pierś! [przypis autorski]
czara — owalne płytkie naczynie służące do picia win i miodów pitnych. [przypis edytorski]
czara z czystą wodą — Prawda. [przypis redakcyjny]
Czarci panią zaś porwali — przykład chrystianizacji opowieści mitologicznych. [przypis redakcyjny]
czarci (starop. forma) — czarty; diabły. [przypis edytorski]
czarczaf — zasłona na twarz noszona tradycyjnie przez kobiety muzułmańskie, okrywająca głowę wraz z twarzą, jedynie z otworami na oczy. [przypis edytorski]
czardasz — ludowy taniec węgierski o zmiennym tempie. [przypis edytorski]
czardasz (z węg.) — ludowy taniec węgierski o zmiennym tempie. [przypis edytorski]
czar dolewajcie — dolewajcie napojów do czar (czarek, pucharów). [przypis edytorski]
czarem — tu: w wyniku czaru; poprzez czar. [przypis edytorski]
czarka jedna i druga pani Ladaco — Ukraińcy nazywają gorzałkę łedaszczycą czyli łajdaczką w znaczeniu odpowiednim naszej filutce. [przypis redakcyjny]
czar, który miłością ludzi uderza i wiąże ich w jeden wieniec — Dzieła, t. X, I, s. 206. [przypis autorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma B. i D.: Charliego. [przypis edytorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma C.: Charliemu. [przypis edytorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma D. i B.: Charliego. [przypis edytorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma Msc.: o Charliem (czyt. o czarlim). [przypis edytorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma N.: z Charliem (czyt.: z czarlim). [przypis edytorski]
Czarli (daw.) — spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie, zdrobnienia imienia Charles. [przypis edytorski]
czarna cień… — Przybyszewski używa słowa cień w rodzaju żeńskim, która to forma występowała na początku XX w. w Wielkopolsce. [przypis redakcyjny]
Czarna Dziura w Kalkucie (ang. Black Hole of Calcutta) — niewielka cela w Fort William w Kalkucie, w której żołnierze bengalscy przetrzymywali brytyjskich jeńców wojennych po zdobyciu fortu 20 czerwca 1756; wg jednego z ocalałych jeńców w ciasnym pomieszczeniu, mierzącym ok. 4,5 × 5,5 m, więziono 146 osób, z których do rana przeżyło 23. [przypis edytorski]
Czarna Dziura w Kalkucie (ang. Black Hole of Calcutta) — niewielka cela w Fort William w Kalkucie, w której żołnierze bengalscy przetrzymywali brytyjskich jeńców wojennych po zdobyciu fortu 20 czerwca 1756; wg jednego z ocalałych jeńców w ciasnym pomieszczeniu, mierzącym ok. 4,5 × 5,5 m, więziono 146 osób, z których do rana przeżyło 23. [przypis edytorski]
czarna królowa (mit. rzym.) — Prozerpina, córka Cerery. Porwał ją i poślubił Pluton, bóg krainy umarłych. Prozerpina co roku wracała do matki na lato, a opuszczała ją na zimę; tak mitologia tłumaczyła następstwo pór roku. Odpowiednikiem Prozerpiny w mit. gr. jest Kora-Persefona. [przypis edytorski]
czarna polewka — czernina, zupa z krwi zwierzęcej, podana do stołu mężczyźnie starającemu się o rękę panny oznaczała odmowę; dziś przen. [przypis edytorski]
czarna polewka — podana u stołu paniczowi starającemu się o rękę panny oznaczała rekuzę [czyli odrzucenie propozycji małżeństwa; red. WL]. [przypis autorski]
czarna polewka — tradycyjna potrawa Spartan spożywana podczas wspólnych posiłków, składająca się z gotowanego we krwi mięsa wieprzowego, zaprawionego octem i solą. [przypis edytorski]
Czarna Ręka — stowarzyszenie włoskich gangów działających wśród włoskich imigrantów w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku. [przypis edytorski]
Czarna Śmierć — epidemia dżumy, która nawiedziła w połowie XIV w. zachodnią Europę i zabiła ponad 100 mln ludzi. [przypis edytorski]
czarnawemi — czarniawymi. [przypis redakcyjny]
Czarna, właśc. Szchora Draenger — pseud. Ceśka, siostra Marka, członkini żydowskiego ruchu oporu; zginęła 19 marca 1943 r. [przypis edytorski]
czarna zaraza — dżuma. [przypis edytorski]
„czarne bandy”, które niegdyś tyle dokonały w Piemoncie — tzw. bandes noires, 10 kompanii piechoty francuskiej, pozostawionych w 1559 w płn.-zach. Italii, w garnizonach w Turynie i kilku okolicznych miastach, walczących pod czarnym sztandarem z białym krzyżem; w 1569 utworzono z nich niezależny Regiment Piemoncki. [przypis edytorski]
Czarnecki — własc. Czarniecki, Stefan (1599–1665), wojewoda kijowski, hetman polny koronny; wybitny wojskowy, brał udział w walkach przeciw najazdom tatarskim, wsławił się szczególnie podczas pacyfikacji powstania Chmielnickiego na Ukrainie (1648–1655) oraz dzięki prowadzeniu na poły partyzanckich walk podczas potopu szwedzkiego (1655–1660). [przypis edytorski]
czarne duchy się śmieli — dziś popr. forma 3 os. lm cz. przesz. r.nmos.: czarne duchy się śmiały. [przypis edytorski]
Czarne Koszule (pot.) — nazwa bojówek faszystowskich, które w 1922 wzięły udział w tzw. Marszu na Rzym, faszystowskim zamachu stanu, w wyniku którego władzę we Włoszech zdobył Benito Mussolini; w 1923 Mussolini utworzył z nich paramilitarną organizację o charakterze milicji pod oficjalną nazwą Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale (Ochotnicza Milicja Bezpieczeństwa Narodowego), od 1924 będącą częścią sił zbrojnych. [przypis edytorski]
czarnem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: czarnym. [przypis edytorski]
czarne miasto — przemysłowa część Baku. [przypis redakcyjny]
czarnemi — dawn. forma dla r. ż. i n.; dziś: czarnymi. [przypis edytorski]
czarnemi — dziś popr.: czarnymi. [przypis edytorski]
