Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | norweski | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 2478 przypisów.

Horgebruda — bogini krwi, towarzysząca wojownikom w bitwie. [przypis edytorski]

Horkos (mit. gr.) — bóg mściciel krzywoprzysięstwa. [przypis edytorski]

Hormizdas (zm. 523) — papież (od 514), święty Kościoła katolickiego; z inicjatywy cesarza Anastazjusza, przymuszonego buntem o podłożu religijnym w prowincjach Tracji, Scytii Mniejszej i Myzji i marszem armii buntowników na stolicę, usiłował doprowadzić do jedności między Kościołami Rzymu i Konstantynopola zerwanej podczas tzw. schizmy akacjańskiej (484–519). [przypis edytorski]

horny a. horny (gw.) — piękny, silny, hardy. [przypis edytorski]

Horodło — wieś w Polsce położona w województwie lubelskim na lewym brzegu Bugu. 2 października 1413 r. w Horodle pomiędzy Polską a Litwą została zawarta unia horodelska potwierdzająca wspólną politykę obu państw. [przypis edytorski]

horodniczy — w państwie rosyjskim od 1775 do 1862: naczelnik władzy administracyjnej i policyjnej miasta powiatowego. [przypis edytorski]

horodyszcze (daw.) — miejsce, gdzie znajdował gród (rus. horod). [przypis edytorski]

horodyszcze — miejsce, na którym stał dawniej gród. [przypis edytorski]

horodyszcze — miejsce, w którym stał gród. [przypis edytorski]

horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne; horodyszczów — dziś popr. forma D. lm: horodyszcz. [przypis edytorski]

horodyszcze (z rus.) — grodzisko, miejsce warowne. [przypis edytorski]

horodyszcze (z ukr.) — gród, warowna osada. [przypis edytorski]

horologium, lm: horologia (łac.) — zegar. [przypis edytorski]

horor (z łac. horror) — dreszcz, trwoga. [przypis edytorski]

horor (z łac. horror: dreszcz, trwoga) — tu: okropność. [przypis edytorski]

horoskopami i słońcami w dwunastym domu — w astrologii występuje 12 tzw. domów, czyli sektorów, na które podzielona jest sfera niebieska, wiązanych z różnymi dziedzinami zainteresowań i działalności. [przypis edytorski]

horować (gw.) — pracować ciężko bez powodzenia, zmagać się z losem; harować. [przypis edytorski]

horować kim (starop.) — górować nad kim; przewodzić komu; nadzorować kogo, napędzać kogo do pracy, orać kim. [przypis edytorski]

Horpyna — bohaterka powieści Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza: wiedźma mieszkająca w Czarcim Jarze. [przypis edytorski]

horrendum — coś przerażającego; okropność. [przypis edytorski]

horrendum (​łac.; lm: horrenda) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]

horrendum (łac.; lm: horrenda) — okropność, coś przerażającego. [przypis edytorski]

horrendum pudendum (łac.) — przerażający wstyd (srom, hańba). [przypis edytorski]

Horribile dictu et auditu (łac.) — okropnie mówić i słuchać. [przypis edytorski]

horriblement fatiguée (fr.) — potwornie zmęczona. [przypis edytorski]

horrified (ang.) — przerażony. [przypis edytorski]

horror religiosus (łac.) — groza religijna, strach religijny, dreszcz religijny. [przypis edytorski]

horror vacui (łac.) — lęk przed próżnią (pustką). [przypis edytorski]

horror vacui (łac.) — strach (lęk) przed pustką. [przypis edytorski]

hors de lui (fr.) — poza nim, na zewnątrz niego; poirytowany albo wściekły. [przypis edytorski]

hors-d'oeuvres variés, caviar de Cladave, crème de volaille, dindonneau rôti, charlotte russe (fr.) — wybór przystawek, kawior, pasta z drobiu, pieczona indyczka, szarlotka rosyjska. [przypis edytorski]

Horsztyński — dramat Juliusza Słowackiego z 1835 r. [przypis edytorski]

horuje (z ukr.) — haruje; ciężko pracuje. [przypis edytorski]

Horus — bóg nieba, czczony pod postacią sokoła, jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Egiptu. Syn Ozyrysa i Izydy, który po śmierci ojca jako następca tronu walczył z Setem o władzę nad światem żywych. Jako bóstwo królewskie był opiekunem faraonów i państwa egipskiego. Według innych wierzeń, syn boga słońca Re, czczony wspólnie z nim jako bóstwo solarne. [przypis edytorski]

Horus — egipski bóg nieba, czczony pod postacią sokoła, jeden z najstarszych i najważniejszych bogów Egiptu. Syn Ozyrysa i Izydy, który po śmierci ojca jako następca tronu walczył z Setem o władzę nad światem żywych. Jako bóstwo królewskie był opiekunem faraonów i państwa egipskiego. Według innych wierzeń, syn boga słońca Re, czczony wspólnie z nim jako bóstwo solarne. [przypis edytorski]

Horusowi, bogu światła, i Sebekowi, który jest duchem ciemności — głównymi bogami Kom Ombo byli: Horus, czczony jako Horus Starszy (gr. Haroeris), bóg światła i mąż Hathor, oraz Sobek, bóg krokodyl, władający wodą. [przypis edytorski]

Horwicz, Adolf (1831–1894) — niemiecki filozof, autor pracy Psychologische Analysen auf physiologischer Grundlage (Analizy psychologiczne na podstawie fizjologicznej, 1872–1878). [przypis edytorski]

Hory (mit gr., mit. rzym.) — boginie pór roku. [przypis edytorski]

Hory (mit. gr., mit. rzym.) — trzy boginie, będące uosobieniem pór roku, strzegące zgodności między porządkiem świata ludzi i rytmem natury; nadano im imiona znaczące: Eunomia: praworządność, Dike: sprawiedliwość i Ejrene: pokój. [przypis edytorski]

Hory (mit. gr.) — personifikacja pór roku. [przypis edytorski]

Hory — tu: uosobienie godzin; w mit. gr. boginie czuwające nad ładem i rytmem natury, personifikacje pór roku. [przypis edytorski]

horyzonta — dziś popr. lm.: horyzonty. [przypis edytorski]

Hosanna! (hebr.) — dosł. zbawże; potem okrzyk na cześć Boga i Chrystusa. [przypis edytorski]

hosanna (z hebr.) — chwała na wysokości. [przypis edytorski]

hosanna (z hebr.) — słowo oznaczające radość i uwielbienie dla Boga, występujące w Biblii, zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie oraz modlitwach i tekstach religijnych judaizmu i chrześcijaństwa. [przypis edytorski]

Hospital militaire (fr.) — szpital wojskowy. [przypis edytorski]

hospitantka (daw.) — kobieta uczęszczająca na wykłady i in. zajęcia jako wolny słuchacz, gość. [przypis edytorski]

hospitant — osoba przeprowadzająca hospitację. [przypis edytorski]

hospodar — książę mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]

hospodarstwo — księstwo (zazwyczaj mołdawskie lub wołoskie). [przypis edytorski]

hospodar — tytuł władców wołoskich i mołdawskich. [przypis edytorski]

hospodar — tytuł władcy Wołoszczyzny, państwa położonego na terenie dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego. [przypis edytorski]

hospodar — władca mołdawski lub wołoski. [przypis edytorski]

hospodarzanka — gospodyni. [przypis edytorski]

Hospodi pomiłuj (ros.) — Boże zmiłuj się. [przypis edytorski]

Hospodi pomiłuj (ros.) — Boże, zmiłuj się. [przypis edytorski]

Hospodni rab (ros.) — sługa Pański (tj. Boga). [przypis edytorski]

hospodyn (ukr.) — pan, władca. [przypis edytorski]

Hospody pomiłuj, hospody pomiłuj raba Aleksieja (rus.) — Panie, zmiłuj się, panie zmiłuj się nad sługą Aleksiejem. [przypis edytorski]

hossa — długotrwały wzrost kursów papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie. [przypis edytorski]

hossa — okres wzrostu cen papierów wartościowych. [przypis edytorski]

hostią — dziś popr. forma B. lp: hostię. [przypis edytorski]

hostia (łac.: ofiara) — okrągły opłatek z mąki pszennej; niekwaszony (przaśny) chleb używany podczas mszy świętej w kościele katolickim; hostia według dogmatów katolickich w czasie obrzędu mszy staje się prawdziwym ciałem Chrystusa. [przypis edytorski]

hostii, co dławi — według wierzeń ludowych, na zasadzie absolutnej sprzeczności między tym, co święte a tym, co przeklęte, diabeł nie mógł połknąć hostii, będącej symbolicznym ciałem Chrystusa, dławił się nią. Podobnie wierzono, że diabła parzy woda święcona. [przypis edytorski]

hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy; tu M. lm hostes: wrogowie. [przypis edytorski]

hosudar (z rus.) — pan; tu: cesarz; tytułem carów Rosji było gosudar impierator: cesarz imperator. [przypis edytorski]

Hos (…) viriles — Statius, Silvae. [przypis edytorski]

Hoszana Rabba a. Hoszana Raba — siódmy, ostatni dzień święta Sukkot, podczas którego odbywa się procesja wokół synagogi. [przypis edytorski]

Hotel Bristol — najstarszy i najdroższy hotel w Warszawie. [przypis edytorski]

Hotel Dieu — Hôtel Dieu, Armen- und Obdachlosenasyl neben Notre Dame. [przypis edytorski]

hotel Drezdeński — Kamienica Mennica a. Kamienica Margrabska, zabytkowa krakowska kamienica, znajdująca się na Starym Mieście, w której w XIX w. mieścił się w hotel „Drezdeński”. [przypis edytorski]

Hotel Europejski — hotel w Warszawie, budowany w latach 1855–1877 według projektu Henryka i Leandra Marconich. Uznawany za najbardziej luksusowy w mieście. [przypis edytorski]

hotel Europejski — hotel w Warszawie, uznawany za najbardziej elegancki i luksusowy w mieście. [przypis edytorski]

hotel Grand — historyczny, luksusowy hotel w Wiedniu, zlokalizowany przy Kärntner Ring 9. [przypis edytorski]

hotel Klomsera — wiedeński hotel, zlokalizowany w XIX wieku w Palais Batthyány, na rogu Herrengasse 19 i Bankgasse 2. [przypis edytorski]

Hotel Lambert — rezydencja w Paryżu, w XIX w. należąca do książąt Czartoryskich, będąca głównym ośrodkiem Wielkiej Emigracji oraz emigracyjnego obozu politycznego. [przypis edytorski]

hotel St. Nicolas na Broadwayu — luksusowy hotel w Nowym Jorku, mieszczący tysiąc pokoi, otwarty w 1853; od połowy lat 70. XIX w. tracił na popularności, został zamknięty w 1884. [przypis edytorski]

hotel St. Nicolas w Nowym Jorku — luksusowy hotel, mieszczący tysiąc pokoi, otwarty w 1853; od połowy lat 70. XIX w. tracił na popularności, został zamknięty w 1884. [przypis edytorski]

hotelu, przed którym ulica była wysłana słomą na stopę — dawny zwyczaj wyściełania bruków w miastach pod oknami ciężko chorych a dostojnych osób, aby zminimalizować hałas uliczny, szczególnie turkot powozów w XIX w. często jeszcze nie posiadających gumowych kół, lecz drewniane, okute żelazem. Tu szczegół ten niezbyt pasuje do okoliczności ze względu na stosowanie odmienne środki transportu. [przypis edytorski]

Hotentoci — grupa rdzennych mieszkańców Afryki Płd., spokrewnionych z Buszmenami, prowadzących koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]

Hotentoci (nazwa własna Khoikhoi) — grupa rdzennych mieszkańców Afryki Płd., spokrewnionych z Buszmenami, prowadzących koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]

Hotentota, właśc. Khoikhoi a. KhoeKhoe — grupa etniczna rdzennych mieszkańców płd. Afryki, prowadzących koczowniczy tryb życia, żyjących na terytoriach kontynentu od ok. 30 tys. lat; nazwa stanowi transkrypcję własnego określenia grupy, oznaczającego: „ludzie-ludzie'', tj. „prawdziwi ludzi”. [przypis edytorski]

hot rachmunes jidisze menczen, hot rachmunes jidisze kinder (jid.) — zmiłujcie się, Żydzi, zlitujcie się, dzieci żydowskie. [przypis edytorski]

hot rachmunes (jid.) — miejcie litość, zlitujcie się. [przypis edytorski]

House of Commons (ang.) — Izba Gmin, izba niższa dwuizbowego parlamentu brytyjskiego. [przypis edytorski]

Houtteville, Claude François (1686–1742) — francuski duchowny i pisarz religijny; autor obszernego dzieła Religion chrétienne prouvée par les faits (Prawda religii chrześcijańskiej dowiedziona faktami, 1722, 1740), silnie krytykowanego za potępianie tolerancji religijnej. [przypis edytorski]

howdah — palankin; zadaszone siedzisko mocowane na grzbiecie słonia, niekiedy mające postać małego pokoju. [przypis edytorski]

How do you do… (ang.) — Jak się pan czuje, kolego? [przypis edytorski]

How do you do (ang.) — zwrot używany wyłącznie przy zapoznawaniu się z nową osobą. [przypis edytorski]

Howe, Duncan, Jervis, Nelson — brytyjscy dowódcy floty. [przypis edytorski]