Przypisy

cyrograf — zapis duszy diabłu (rodzaj testamentu), zwykle podpisywany własną krwią. [przypis edytorski]

Cyropedia a. Wychowanie Cyrusa — powieściowa biografia autorstwa Ksenofonta z Aten (ok. 430–ok. 355 p.n.e.), przedstawiająca króla Cyrusa Wielkiego jako przykład idealnego władcy, a monarchię perską jako idealne państwo. [przypis edytorski]

cyrulik a. balwierz — daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]

cyrulik — a. balwierz, osoba pełniąca niegdyś funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem: cyrulik golił zarost i strzygł włosy, zajmował się kąpielą, czyszczeniem uszu, rwaniem zębów, prostszymi operacjami i leczeniem pospolitych dolegliwości (m. in. przez puszczanie krwi). [przypis edytorski]

cyrulik (daw.) — fryzjer, wykonujący też proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]

cyrulik — daw. osoba wykonująca drobniejsze zabiegi medyczne i pielęgnacyjne (w tym m.in. golenie). [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer wykonujący również proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer wykonujący także drobniejsze zabiegi medyczne i pielęgnacyjne. [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer, wykonujący także proste zabiegi medyczne. [przypis edytorski]

cyrulik — fryzjer zajmujący się też leczeniem lekkich chorób i wykonywaniem prostych zabiegów medycznych na podstawie wiedzy ludowej i doświadczenia. [przypis edytorski]

Cyrulik serwilski — komedia Pierre'a Beaumarchais'go, która miała premierę w 1775 roku. [przypis edytorski]

Cyrulik Sewilski — komedia fr. dramaturga Pierre-Augustina Beaumarchais'go (1732–1799), na podst. której powstała słynna opera Gioacchino Rossiniego, wystawiona po raz pierwszy w 1816 r. [przypis edytorski]

Cyrulik sewilski — opera Gioacchino Rossiniego z 1816, na podst. francuskiej komedii Pierre'a Beaumarchais'go z 1775 pod tym samym tytułem. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej; po podboju Babilonii w 538 p.n.e. zezwolił mieszkającym tam na wygnaniu Żydom na powrót do Judy i odbudowę Jerozolimy. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. też Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. [przypis edytorski]

Cyrus II Wielki, zw. też Starszym (ok. 590–529 p.n.e.) — król Persji z dynastii Achemenidów; wystąpił przeciwko zwierzchnictwu Medów i pokonał ostatniego ich króla; podbił państwa Bliskiego Wschodu, tworząc imperium obejmujące tereny od Azji Mniejszej do Azji Centralnej. Należy go odróżniać od żyjącego w czasach Ksenofonta perskiego księcia Cyrusa Młodszego, który zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II. [przypis edytorski]

Cyrus — imię trzech królów perskich; tu mowa najprawdopodobniej o Cyrusie II Wielkim (ok. 590–529 p.n.e.), który dokonał dużych podbojów i uczynił z Persji imperium, a przy tym znany był z poszanowania kultury podbijanych ludów. [przypis edytorski]

Cyrus Młodszy (ok. 424–401 p.n.e.) — syn króla perskiego Dariusza II; od 408 satrapa (zarządca prowincji) Lidii, Wielkiej Frygii i Kapadocji w Azji Mniejszej; w 401 zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. [przypis edytorski]

Cyrus Młodszy (ok. 424–401 p.n.e.) — syn króla perskiego Dariusza II; od 408 satrapa (zarządca prowincji) Lidii, Wielkiej Frygii i Kapadocji w Azji Mniejszej; w 401 zbuntował się przeciw swemu bratu, królowi Artakserksesowi II, gromadząc oddziały perskie oraz 13 tys. greckich najemników; zginął, walcząc o władzę, w bitwie pod Kunaksą. [przypis edytorski]

Cyrus perski król, gdy poraził Asyryjany — Ksenofont, De Paedia Cyri, ks. 4. [przypis edytorski]

Cyryl z Aleksandrii (378–444) — hierarcha kościelny, teolog, święty; zaliczany do tzw. ojców oraz doktorów Kościoła; niezwykle majętny, objął urząd patriarchy Aleksandrii (412) po swoim stryju; zaciekle zwalczał oponentów religijnych i politycznych; intensywnie zaangażowany w spory chrystologiczne; odegrał kluczową, dominującą rolę podczas pierwszego soboru w Efezie (431); jego nauczanie (formuła „unii hipostatycznej”, zjednoczenia dwóch natur w Chrystusie) odegrało ważną rolę w sporach chrystologicznych i ukształtowało późniejszą doktrynę. [przypis edytorski]

Cyryl z Aleksandrii (378–444) — hierarcha kościelny, teolog, święty; zaliczany do tzw. Ojców oraz Doktorów Kościoła; niezwykle majętny, objął urząd patriarchy Aleksandrii (412) po swoim stryju; zaciekle zwalczał oponentów religijnych i politycznych; intensywnie zaangażowany w spory chrystologiczne; odegrał kluczową, dominującą rolę podczas pierwszego soboru w Efezie (431); jego nauczanie (formuła „unii hipostatycznej”, zjednoczenia dwóch natur w Chrystusie) odegrało ważną rolę w sporach chrystologicznych i ukształtowało późniejszą doktrynę. [przypis edytorski]

cysalpiński — położony na południe od Alp. [przypis edytorski]

Cyssejka żagiew rodzi na zgubę Pryjama — Cyssejka, tj. córka Cysseusza, Hekuba, przed urodzeniem Parysa miała proroczy sen. Śniła, że wydała na świat płonącą pochodnię, od której spłonęła Troja. [przypis edytorski]

Cysseusz — król tracki, którego córką była Hekuba. [przypis edytorski]

cysterna (z łac.) — zbiornik, rezerwuar cieczy. [przypis edytorski]

cysterneńscy mnisi a. cystersi — katolicki zakon monastyczny reformowany, oparty na regule benedyktyńskiej. [przypis edytorski]

cystersanki — powstała w 1125 r. we Francji żeńska gałąź katolickiego zakonu cystersów. [przypis edytorski]

cystersi — katolicki zakon monastyczny reformowany, oparty na regule benedyktyńskiej. [przypis edytorski]

cytacja (daw.) — cytat. [przypis edytorski]

Cytadela — tu: budowla wzniesiona przez Austriaków w latach 1852–1854, element systemu fortyfikacji Lwowa. [przypis edytorski]

Cytadela — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

cytadela — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

Cytadela Warszawska — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]

Cytadela Warszawska — twierdza warszawska, w której w czasach zaboru rosyjskiego mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon). [przypis edytorski]

cytadelle (daw.) — cytadele. [przypis edytorski]

cytara — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]

cytara — staroż. instrument strunowy. [przypis edytorski]

cytara, właśc. kitara — staroż. grecki instrument muzyczny, odmiana liry. [przypis edytorski]

cytata (daw.) — dziś r.m.: cytat. [przypis edytorski]

cytata — dziś popr.: cytat (r. m.). [przypis edytorski]

cytata — dziś popr.: cytat (r.m.). [przypis edytorski]

Cytator (fr. Citateur) — opublikowany w 1803 przez fr. pisarza i dramaturga Charlesa Pigault-Lebruna zbiór cytatów przeciw religii chrześcijańskiej. [przypis edytorski]