Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 4302 przypisów.

oba uszy — dzisiaj: oboje uszu. [przypis edytorski]

obawiali się Rzymu — tj. państwa papieskiego. [przypis edytorski]

O bazylianek mówiących męczeństwie — chodzi o rzekome prześladowania sióstr bazylianek w Mińsku w latach 1838–1846, opisane przez Makrynę Mieczysławską, podającą się za przełożoną klasztoru. W czasie tworzenia Promethidiona środowisko polskiej emigracji uznawało te relacje za prawdziwe. [przypis edytorski]

obbala — dziś: obala. [przypis edytorski]

obbiegszy (starop. forma) — dziś: obiegłszy (dookoła). [przypis edytorski]

obces (daw.) — gwałtownie i bezpośrednio (częściej w formie „obcesem”). [przypis edytorski]

obces (daw.) — gwałtownie, natarczywie. [przypis edytorski]

obces (daw.) — gwałtownie. [przypis edytorski]

obces (daw.) — gwałtownie, zuchwale. [przypis edytorski]

obces (daw.) — natarczywość, gwałtowność. [przypis edytorski]

obces (daw.) — obcesowo, gwałtownie, natarczywie. [przypis edytorski]

obcesowo (daw.) — bezpośrednio, bez ogródek, aż do nietaktu. [przypis edytorski]

obcesowy — zbyt bezpośredni i dlatego nietaktowny. [przypis edytorski]

obces — raptownie, zuchwale. [przypis edytorski]

obces — tu: dążąc do bezpośredniego starcia. [przypis edytorski]

obces — tu: gwałtownie, natarczywie; dziś: obcesem. [przypis edytorski]

obces — tupet, zuchwałość. [przypis edytorski]

obces, właśc. obcesowo a. obcesem (z łac. obcessus: opętany) — bezczelnie, gwałtownie, jak wariat. [przypis edytorski]

obchód 3 maja w Ogrodzie Botanicznym — w warszawskim Ogrodzie Botanicznym zachowała się zbudowana 3 maja 1782 kapliczka z wmurowanym kamieniem węgielnym pod Świątynię Opatrzności, która miała stanowić wotum dziękczynne za uchwalenie rok wcześniej Konstytucji 3 Maja. Podczas zaborów miejsce to było terenem spotkań młodzieży patriotycznej w rocznice uchwalenia Konstytucji. W setną rocznicę Konstytucji zebrało się tam około 2000 osób, wiele z nich z bukietami fiołków, które w milczeniu rzucano na ruiny kapliczki. Aresztowano ok. 30 osób, w tym prof. Mieczyńskiego, którego skazano na trzyletnie wygnanie do Odessy. Po tych wydarzeniach władze carskie wydały zarządzenie zakazujące publiczności wstępu do ogrodu przed 8 maja. [przypis edytorski]

obchód (starop.) — pogrzeb. [przypis edytorski]

obchudzać się (rzad.) — odchudzać się. [przypis edytorski]

obciąć się (pot.) — oblać egzamin. [przypis edytorski]

obczerstwiać (daw.) — wzmacniać. [przypis edytorski]

obdarowywa (daw. forma) — dziś: obdarowuje. [przypis edytorski]

obdarzać — tu: obdarowywać. [przypis edytorski]

obdarzony miriadą dusz [Szekspir] — ang. myriad-minded Shakespeare, określenie użyte przez Samuela Taylora Coleridge'a w Biographia Literaria (1817) XV. [przypis edytorski]

obdarzony (…) przymioty (daw.) — dziś popr.: obdarzony przymiotami. [przypis edytorski]

ob dem Beten — beim Beten. [przypis edytorski]

obdłużać — obciążać długami, zadłużać. [przypis edytorski]

obdłużone — dziś: zadłużone. [przypis edytorski]

O beatu visio, videre Deum in se ipso, videre in nobis et nos in eo (łac.) — O błogie widzenie, ujrzeć Boga we własnej osobie, ujrzeć Go w nas i nas w Nim. [przypis edytorski]

obecność (daw.) — tu: teraźniejszość. [przypis edytorski]

obecność (daw.) — tu: teraźniejszość; to, co dzieje się obecnie. [przypis edytorski]

obecność — w oryginale niem. Begrüßung, tj. pozdrowienie, powitanie. [przypis edytorski]

obecny papież… — Innocenty XI (1611–1689), skonfliktowany z Ludwikiem XIV w sprawie prawa króla do wyznaczania biskupów i podporządkowania kleru francuskiego; walka absolutyzmu z prymatem Kościoła katolickiego doprowadziła do wydania w 1682 artykułów gallikańskich, negujących władzę papieską, zaś w 1687 do odmowy przez papieża uznania ambasadora Francji w Rzymie, w odpowiedzi na co ten na czele grupy kilkuset zbrojnych przemocą zajął swój pałac. [przypis edytorski]

obediencja (daw., z łac.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]

obediencja (z łac.) — posłuszeństwo. [przypis edytorski]

O-Beine (niem.) — krzywe, pałąkowate nogi. [przypis edytorski]

obejma — dziś popr. forma 3.os.lp. cz.ter.: obejmuje. [przypis edytorski]

obejmuje go — następna wypowiedź pozwala przypuszczać, że Homoerotyk obejmuje i uspokaja Posługacza, a nie Pułkownika. [przypis edytorski]

obejrzym (daw.) — niegdyś powszechnie używana skrócona forma 1 os. lm: obejrzymy. [przypis edytorski]

obejście — słowo używane do określenia całego gospodarstwa: podwórza, domu, budynków gospodarczych takich jak stajnia, stodoła. [przypis edytorski]

obejście — słowo używane do określenia całego gospodarstwa wiejskiego: podwórza, domu, budynków gospodarczych takich jak stajnia, stodoła. [przypis edytorski]

obejście — sposób bycia, maniery. [przypis edytorski]

obejście — tu: sposób zachowania. [przypis edytorski]

obejście — zachowanie, sposób bycia. [przypis edytorski]

obejźrzał (starop.) — obejrzał. [przypis edytorski]

obejźrzeć (starop. forma) — obejrzeć. [przypis edytorski]

obełgiwać — okłamywać. [przypis edytorski]

obelga — obraźliwa wypowiedź lub zachowanie. [przypis edytorski]

obelga — obraźliwe słowo. [przypis edytorski]

obelisk — czworościenny, zwężający się ku górze słup zakończony ostrosłupem (piramidką), charakterystyczny element architektury starożytnego Egiptu; obeliski stawiano parami przed wejściami do świątyń. Większość egipskich obelisków już w starożytności, po przyłączeniu Egiptu do państwa rzymskiego, przewieziono do Rzymu, a w czasach nowożytnych przewieziono kolejne obeliski do Paryża, Londynu i Nowego Jorku. [przypis edytorski]

obelisk — czworościenny, zwężający się ku górze słup zakończony ostrosłupem (piramidką), charakterystyczny element architektury starożytnego Egiptu; obeliski stawiano parami przed wejściami do świątyń. [przypis edytorski]

obelisk — obelisk ten upamiętnia bitwę pod Wrzawami w widłach Wisły i Sanu stoczoną faktycznie 12 czerwca 1809 (a nie 13 czerwca, jak głosi napis na pomniku) pomiędzy wojskami Księstwa Warszawskiego a wojskami austriackimi; stojący na małym pagórku, miejscu pochówku poległych, klasycystyczny obelisk został ufundowany dla upamiętnienia 70 rocznicy bitwy przez właściciela Wrzaw barona Kaliksta Horocha, który jako 12-latek był z ojcem we Wrzawach podczas starcia. [przypis edytorski]

obelisk — pomnik w kształcie wysokiego, zwężającego się ku górze ostrosłupa. [przypis edytorski]

obelisk z Place de la Concorde — egipski obelisk stojący na Place de la Concorde (placu Zgody) w centrum Paryża, pochodzący ze świątyni Amona w Luksorze; wylewającego na samotnym, bezsłonecznym wygnaniu łzy granitowe: w pierwszej części dwuczęściowego wiersza Nostalgies d'Obélisques (Nostalgie obelisków), ze zbioru Émaux et Camées Gautiera. [przypis edytorski]

obeńdą (gw. forma) — obejdą. [przypis edytorski]

Oberammergau — gmina w Bawarii, w Niemczech, słynie misteriów pasyjnych, organizowanych co 10 lat od roku 1634. Dla Brzozowskiego nazwa ta służy jako symbol naśladowania męki, chęć usprawiedliwiania się męką od pracy. [przypis edytorski]

Oberaufseher (niem.) — nadzorca. [przypis edytorski]

obercuch (daw., z niem. Überzug) — okrycie, suknia zwierzchnia. [przypis edytorski]

oberkelner (daw.) — starszy kelner. [przypis edytorski]

ober-kelner (z niem.) — starszy kelner. [przypis edytorski]

Oberkommando der Wehrmacht (niem.) — naczelne dowództwo armii (niemieckiej). [przypis edytorski]

Oberlander, Adolf (1845–1923) — rysownik i karykaturzysta niem., którego dzieła zawierają elementy krytyki ustroju kapitalistycznego. [przypis edytorski]

Obermann — preromantyczna, melancholijna powieść epistolarna autorstwa Étienne'a Pivert de Senancour (1770–1846), wydana w 1804, przez długi czas pozostawała niemal niezauważona. [przypis edytorski]

obern Tribunal — des göttlichen Gerichts. [przypis edytorski]

Oberon — król elfów, bohater Snu nocy letniej Williama Shakespeare'a. [przypis edytorski]

Oberon, król wróżek — Tezeusza i Oberona często grała ta sama osoba. [przypis edytorski]

ober (przestarz., z niem.) — starszy kelner nadzorujący pracę innych kelnerów; pot. używane w wołaczu w stosunku do każdego kelnera. [przypis edytorski]

ober (przestarz., z niem.) — starszy kelner nadzorujący pracę innych kelnerów; pot. używane w wołaczu w stosunku do każdego kelnera. [przypis edytorski]

Oberscharführer — stopień paramilitarny w SS. [przypis edytorski]

ober-stewardt (daw.) — główny steward na statku pasażerskim, kierujący personelem obsługującym pasażerów i oficerów. [przypis edytorski]

oberszter (hist. wojsk., z niem. oberster) — dowódca regimentu, oddziału wojskowego liczącego w czasach Władysława IV ok. 400–600 żołnierzy; pułkownik. [przypis edytorski]

oberszterlejtnant — podpułkownik. [przypis edytorski]

oberszt (z niem. Oberst) — pułkownik. [przypis edytorski]

obertas (pot.) — oberek, żwawy taniec ludowy. [przypis edytorski]

obertelek — drewniany kołeczek spełniający funkcję guzika. [przypis edytorski]

oberżysta — właściciel oberży, zajazdu; karczmarz. [przypis edytorski]

obeście (starop.) — utrzymanie, zysk. [przypis edytorski]

obesłany — tu: ogłoszony. [przypis edytorski]

obeszło — tu: otoczyło. [przypis edytorski]

obeźreć (gw.) — obejrzeć. [przypis edytorski]

obezsilnić — odebrać siły. [przypis edytorski]

obezwać — dziś: nazwać. [przypis edytorski]

obezwać się — dziś popr.: odezwać się. [przypis edytorski]

obezwładniały — dziś popr.: stały się bezwładne. [przypis edytorski]