Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | botanika | francuski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia rzymska | niemiecki | portugalski | potocznie | rosyjski | rodzaj żeński | włoski

Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 838 przypisów.

Vanderbilt — nazwisko amer. rodziny miliarderów, pochodzącej od Corneliusa Vanderbilta (1794–1877), który zbił ogromny majątek na transporcie morskim i kolejowym. [przypis edytorski]

van der Lubbe, Marinus (1909–1934) — z pochodzenia Holender, najprawdopodobniej świadome lub nieświadome narzędzie hitlerowców przy podpaleniu Reichstagu. [przypis edytorski]

Vandervelde, Emile (1866–1938) — belgijski polityk, jeden z przywódców belgijskich socjaldemokracji oraz czołowych działaczy i teoretyków II Międzynarodówki, przedstawiciel reformizmu. [przypis edytorski]

van Dyck, Antoon (1599–1641) — barokowy malarz flamandzki, znany głównie jako autor portretów. [przypis edytorski]

Van Eyck, Jan (ok. 1390–1441) — malarz niderlandzki. Jako jeden z pierwszych zaczął stosować technikę olejną. Malarzem był również jego brat Hubert van Eyck. [przypis edytorski]

van Eyck, Margerita — malarka niderlandzka, siostra Jana (ok. 1390–1441), Huberta (ok.1385-1426) i Lamberta van Eyck, także malarzy. [przypis edytorski]

Vanini, Lucilio, pseud.: Giulio Cesare Vanini (1585–1619) — włoski filozof i wolnomyśliciel, propagator racjonalizmu i ateizmu, krytyk instytucji religijnych jako wymyślonych w celu trzymania ludu w ryzach oraz samych religii, które uważał za powstałe w wyniku błędnych interpretacji zjawisk mających naturalistyczne wyjaśnienia. Wysunął tezę o przechodzeniu jednych zwierząt w inne oraz o pochodzeniu człowieka od zwierząt zbliżonych do małp. Schwytany, oskarżony o ateizm i bluźnierstwo, został spalony na stosie w Tuluzie. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność, próżność. [przypis edytorski]

vanitas (łac.) — marność; tu forma B lm: vanitates. [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum et omnia vanitas — marność nad marnościami i wszystko marność (Koh 1, 2). [przypis edytorski]

Vanitas vanitatum homo (łac.) — człowiek (jest) marnością nad marnościami. [przypis edytorski]

vanitas vanitatum (łac.) — marność nad marnościami (Koh 1,2). [przypis edytorski]

vanitas, vanitatum vanitas (łac.) — marność, marność nad marnościami. [przypis edytorski]

vanity fair (ang.) — targ próżności. [przypis edytorski]

Van Loo (1705–1765) — fr. malarz rokokowy. [przypis edytorski]

Van Meegeren, Han (1889–1947) — holenderski tradycjonalistyczny malarz i genialny fałszerz, wsławił się sprzedażą fałszywych obrazów Vermeera Hermannowi Goeringowi, oraz udowodnieniem swoich umiejętności w eksperymencie sądowym. [przypis edytorski]

Vannina d'Ornano (1530–1563) — żona Sampiero Corso (1497–1567), korsykańskiego bojownika o uwolnienie Korsyki spod dominacji Genui. Po klęsce powstania Sampiero z rodziną wyemigrował do Francji. Pod jego nieobecność wychowawca ich dzieci, który okazał się agentem genueńskim, nakłonił Vanninę do wyjazdu do Genui. Powiadomiony Sampiero przechwycił statek, na miejscu osądził żonę, uznając, że dopuściła się zdrady, i własnoręcznie ją udusił. [przypis edytorski]

va-nu-pieds (fr.) — nędzarz, obdartus. [przypis edytorski]

Van Zeeland, Paul (1893–1973) — belgijski polityk katolicki, ekonomista, premier Belgii (1935–1937). [przypis edytorski]

vapeł (od fr. vapeur) — statek parowy. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — opary. [przypis edytorski]

vapeurs (fr.) — uderzenie krwi; tu: histeryczny napad, wapory. [przypis edytorski]

vaporetto — tramwaj wodny w Wenecji (początkowo z napędem parowym, stąd nazwa). [przypis edytorski]

vaporetto (wł.) — tramwaj wodny. [przypis edytorski]

vaporetto (wł.)— tramwaj wodny w Wenecji. [przypis edytorski]

vara — jėga, prievarta, smurtas. [przypis edytorski]

vargamistra (lenk.) — vargonininkas. [przypis edytorski]

vargamistras (lenk.) — vargonininkas. [przypis edytorski]

vargamistra — vargonininkas. [przypis edytorski]

vargičnas — liūdnas, susiprūpinęs. [przypis edytorski]

variété (fr.: rozmaitość) — dziś popr. variétés (r.n.): przedstawienie rozrywkowe złożone z różnych form scenicznych: piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych itp. [przypis edytorski]

Variétés amusantes — teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]

variétés — przedstawienie złożone z piosenek, monologów, tańców, popisów akrobatycznych. [przypis edytorski]

VariétésVariétés amusantes, następnie Variétés du Palais-Royal, teatr paryski, działający w końcu XVIII w., wystawiający farsy. [przypis edytorski]

varietas delectat (łac.) — rozmaitość bawi. [przypis edytorski]

varliapalaikė — menka, maža varlė. [przypis edytorski]

Varpas — literatūros, politikos ir mokslo mėnesinis (kurį laiką — dvimėnesinis) laikraštis, ėjęs nuo 1889 m. sausio mėn. iki 1906 m. Tilžėje ir Ragainėje. [przypis edytorski]

varpnyčia — varpinė. [przypis edytorski]

varpyčia — varpinė. [przypis edytorski]

Varro, Marcus Terentius, pol.: Marek Terencjusz Warron (116–27 p.n.e.) — uczony i pisarz rzymski, erudyta; napisał wiele prac z różnych dziedzin, z których tylko jedna, o rolnictwie, zachowała się w całości. [przypis edytorski]

varsa — vilnų ar vilnonio audeklo pūkas. [przypis edytorski]

varsingoms — spalvingomis. [przypis edytorski]

Vartai Ašmens — dabar: Aušros Vartai. [przypis edytorski]

Vasantasena (V w. p.n.e.) — legendarna kurtyzana indyjska, bohaterka starożytnego dramatu Mrichchakatika („Wózek gliniany”), opowiadającego o miłości szlachetnego, lecz zubożałego bramina, Carudatty, do pięknej i dobrej Vasantaseny. [przypis edytorski]

vas'ra — trump.: vasara. [przypis edytorski]

Vassar College — prywatna szkoła wyższa otwarta w roku 1865, początkowo tylko dla kobiet, obecnie koedukacyjna, ufundowana przez bogatego filantropa Matthew Vassara w małym mieście Poughkeepsie, 120 km na północ od Nowego Jorku. [przypis edytorski]

Va te pendre ailleurs! (fr., pot.) — dosł: idź się powieś gdzieś indziej. [przypis edytorski]

Vater, ich rufe Dich!; Gott, ich erkenne Dich — cytaty z Gebet während der Schlacht autorstwa Körnera. [przypis edytorski]

vatermörder (niem. Vatermörder: ojcobójca) — żart. nazwa wysokiego, sztywnego kołnierzyka, sięgającego spiczastymi rogami policzków, obwiązanego chustą lub krawatem; element stroju męskiego popularny w Europie, w latach 1830–1850. [przypis edytorski]

Vater (niem.) — ojciec. [przypis edytorski]

Vaters Pudermantel — Konrektor Paulmann trägt eine Perücke, die immer wieder gepudert werden muss. [przypis edytorski]

Vaterstuhl (niem.) — krzesło ojcowskie. [przypis edytorski]

Vater unser, der Du bist im Himmel (niem.: Ojcze nasz, któryś jest w niebie) — początek codziennej modlitwy chrześcijańskiej. [przypis edytorski]

Vater unser, der Du bist im Himmel — „Ojcze nasz, któryś jest w niebie”; pierwsze słowa modlitwy zaczerpniętej z Ewangelii i wspólnej wszystkim wyznaniom chrześcijańskim. [przypis edytorski]

vatum irritabile genus (łac.) — wrażliwy (a. drażliwy) poetów ród. [przypis edytorski]

Vauban, Sébastien Le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, ekonomista, marszałek Francji; autor opublikowanego anonimowo dzieła Projet d'une dime royale (Projekt dziesięciny królewskiej, 1707), w którym w celu zmniejszenia niesprawiedliwości społecznych i trudności ekonomicznych zaproponował śmiały program zastąpienia wszystkich istniejących podatków jednym podatkiem 10-procentowym od dochodów, płaconym bez wyjątku, również przez szlachtę i duchownych. [przypis edytorski]

Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — francuski inżynier wojskowy, architekt, urbanista, ekonomista, polityk, reformator i filozof; marszałek Francji. [przypis edytorski]

Vauban, Sébastien le Prestre de (1633–1707) — marszałek Francji, ekonomista i inżynier wojskowy, autor dzieł z dziedziny fortyfikacji i twórca własnego systemu budowania i zdobywania twierdz (Traktaty o zdobywaniu i obronie twierdz, oryg. Traités de l'attaque et de la défense des places); w filozofii prekursor fizjokratyzmu (podkreślającego wartość pracy) i przeciwnik merkantylizmu. [przypis edytorski]

Vauban, Sebastien de (1633–1707) — markiz; marszałek Francji, ekonomista; wybitny inżynier wojskowy i architekt, twórca nowego sposobu budowania fortyfikacji i twierdz oraz technik oblężniczych. [przypis edytorski]

vaudeville (fr.) — wodewil, tj. lekki utwór sceniczny, przeplatany śpiewami. [przypis edytorski]

Vaulabelle, Achille Tenaille de (1799–1879) — francuski publicysta i polityk. [przypis edytorski]

vaults (ang.) — sklepienie, krypta, grobowiec; tu: skarbiec, sejf. [przypis edytorski]

Vauvenargues, Luc de Clapiers, marquis de (1715– 1747) — pisarz i moralista fr., autor aforyzmów, jego postawa bywa określana mianem nowoczesnego stoicyzmu; był od urodzenia słabego zdrowia, rok przed swoją przedwczesną śmiercią opublikował anonimowo zbiór esejów i aforyzmów, zachęcony do tego przez swego przyjaciela, Voltaire'a; dopiero pośmiertnie ukazały się pod jego własnym nazwiskiem; tytuły najważniejszych zbiorów to: Réflexions et maximes („Refleksje i maksymy”, 1746), Introduction à la connaissance de l'esprit humain (Wprowadzenie do poznania ducha ludzkiego, 1746). [przypis edytorski]

Vauvenargues — właśc. Luc de Clapiers, markiz Vauvenargues (1715–1747), fr. pisarz i moralista. [przypis edytorski]

Va, va, je te coifferai bien — No, no, już ja ci przyprawię rogi.DO WERYFIKACJI [przypis edytorski]

Va, va, je te le donnę pour l'amour de l'humanité (fr.) — idź, idź, daję ci to przez wzgląd na miłość ludzkości. [przypis edytorski]

va via (wł.) — idź precz; wynoś się. [przypis edytorski]

vėliukas — vėliava. [przypis edytorski]

Véry — jedna z najlepszych restauracji paryskich. [przypis edytorski]

vėža (lenk.) — bokštas. [przypis edytorski]

vėzgurnoti — niekus kalbėti. [przypis edytorski]

Vecchi, Bartolommeo (de) (zm. 1628) — włoski kapucyn, autor Praxis observanda in admittendis ad religionis (1627). [przypis edytorski]

vecchio (wł.) — stary. [przypis edytorski]

Vederemo! (wł.) — zobaczymy. [przypis edytorski]

vedere Napoli e poi… (wł.) — zobaczyć Neapol, a potem… (nawiązanie do włoskiego powiedzenia: vedere Napoli e poi mori: zobaczyć Neapol, a potem umrzeć). [przypis edytorski]

Vega, Andreas (Andrés) de (1498–1549) — hiszpański franciszkanin, aktywny uczestnik soboru trydenckiego. [przypis edytorski]

Vega (hiszp. La Vega de Granada; od vega: równina aluwialna) — żyzna równina, na której położone jest miasto Granada. [przypis edytorski]

vega (hiszp.) — żyzna równina; łąka. [przypis edytorski]

Vega, Lope de (1562–1635) — hiszpański poeta i dramaturg, twórca teatru narodowego, autor ponad 2000 sztuk. [przypis edytorski]

Vehmgericht — rodzaj sądów funkcjonujących w Westfalii w XIV–XV wieku, działających na ziemiach nieobjętych systemem sądownictwa dziedzicznych książąt; opierały się na bractwach ławników zwanych „wolnymi sędziami”, a ich obrady, początkowo jawne, później często przebiegały w tajemnicy; zniesione w 1811, stały się synonimem samozwańczych tajnych sądów sprawowanych przez rozmaite sprzysiężenia. [przypis edytorski]

veidaliotas — vaidilutis, senovės lietuvių ir prūsų pagonių kunigas, aukuro prižiūrėtojas. [przypis edytorski]

veikiai — greitai. [przypis edytorski]

veilleuza — (z fr. veilleuse) lampka nocna. [przypis edytorski]

veizdėti — pažiūrėti, žvelgti. [przypis edytorski]

veizėti — žiūrėti. [przypis edytorski]

Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Panny dworskie z 1656 przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę (córkę królewską) Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]

Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; jego obraz Poddanie Bredy z 1635, przedstawiający poddanie wojskom hiszpańskim niderlandzkiego miasta Breda, znany jest także pod hiszp. tytułem Las Lanzas (Piki): nad przedstawionym w prawej części oddziałem hiszpańskim gęsto wznoszą się piki (długa broń drzewcowa piechoty). [przypis edytorski]

Velásquez, Diego (1599–1660) — hiszpański malarz barokowy, związany z dworem Filipa IV; znany portrecista; obraz Panny dworskie z 1656 r. przedstawia pięcioletnią wówczas infantkę Małgorzatę Teresę w otoczeniu dworzan. [przypis edytorski]